Η μαγικη Μολδαβια, τοσο κοντα και τοσο μακρια απο την Ευρωπη συναμα

Μετά από ταξίδι έξι ωρών περίπου με το αυτοκίνητο από το Βουκουρέστι με κατεύθυνση βορειοανατολικά, ο ταξιδιώτης που διασχίζει την εύφορη γη της Ρουμανίας, γεμάτη από σιτοβολώνες και αμπέλια, καταφθάνει στα σύνορα με την Μολδαβία, στον συνοριακό σταθμό του Λεουσένι.  

Στην πραγματικότητα ο ποταμός Προύθος, που σήμερα αποτελεί το φυσικό σύνορο των δύο χωρών, κάποτε χώριζε απλά δύο επαρχίες της ίδιας χώρας καθώς έως το 1940 η Μολδαβία ήταν ένα κομμάτι της Ρουμανίας.

Και μετά το 1944, όταν η Μολδαβία ανακηρύχτηκε ως σοβιετική δημοκρατία, το ίδιο αυτό ποτάμι την χώρισε για 45 χρόνια από την Ρουμανία σαν να μην υπήρξαν ποτέ μαζί.

Οι Σοβιετικοί έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να αποκόψουν την Μολδαβία από το ρουμανικό παρελθόν της, απαγόρευσαν τα ταξίδια των απλών πολιτών στην Ρουμανία, κάθε επαφή με συγγενείς στην άλλη πλευρά του Προύθου, ακόμα και την ρουμανική γλώσσα στα σχολεία της Μολδαβίας την δίδασκαν με το κυριλλικό αλφάβητο..

Η γέφυρα που διασχίζουμε τώρα έγινε το 1989 ο τόπος μιας ιστορικής συνάντησης και επανένωσης οικογενειών και συγγενών που η γεωγραφία και ο ψυχρός πόλεμος τους χώρισε βίαια για μισόν αιώνα.

Ανάμεσα στις μυλόπετρες του σοβιετικού παρελθόντος και την προσδοκία για μια πορεία που θα την φέρει κοντά στη Ευρώπη

Το τοπίο μπαίνοντας στην Μολδαβία αλλάζει με μιας. Οι ρουμανικοί κάμποι δίνουν την θέση τους στα μολδαβικά ατελείωτα δάση. Εκατό χιλιόμετρα χωρίζουν τα σύνορα με την Ρουμανία από το Κισινάου και μέσα σε αυτή την διαδρομή αισθάνεσαι ότι βρίσκεσαι ξαφνικά σε μια άγνωστη Ελβετία της ανατολικής Ευρώπης, τόσο όμορφη και τόσο ξεχωριστή, συνάμα.

Η Μολδαβία δεν έχει μόνο όμορφα δάση, λίμνες και ποτάμια. Έχει και σπουδαίους ανθρώπους. Από το 1990, τότε που κατέκτησε για πρώτη φορά την ανεξαρτησία στην σύγχρονη ιστορία της, πασχίζει να σταθεί όρθια ανάμεσα στις μυλόπετρες του σοβιετικού της παρελθόντος και την προσδοκία για μια πορεία που θα την φέρει κοντά στη Ευρώπη και τους λαούς της, εκεί που η πλειοψηφία των πολιτών της αισθάνεται ότι πραγματικά ανήκει.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έφερε την Μολδαβία, μια μικρή χώρα τριών εκατομμυρίων ανθρώπων, με απότομο και βίαιο τρόπο στο προσκήνιο της καθημερινής παγκόσμιας ειδησιογραφίας.

Η Υπερδνειστερία

Και αν το 1990 ήταν μια χρονιά σταθμός που επέφερε μια τεράστια πολιτειακή αλλαγή στην χώρα με την αποδέσμευσή της από την Σοβιετική Ένωση, δημιούργησε όμως ταυτόχρονα μια μεγάλη πληγή στο εσωτερικό της με το μέτωπο της Υπερδνειστερίας.

Μια ένοπλη σύγκρουση στα ανατολικά της λωρίδας του ποταμού Δνείστερου που διατρέχει την μολδαβική γη, η οποία κατέληξε να την χωρίσει από την ενότητα των φιλορώσων αυτονομιστών, που έκτοτε αναγνωρίστηκε διεθνώς ως περιοχή παγωμένης σύγκρουσης. Άλλη χώρα ξεπρόβαλε στον χάρτη, που δεν αναγνωρίζεται από κανέναν, ούτε καν από τους Ρώσους που την ελέγχουν στρατιωτικά. Ένα ψευδοκράτος πληγώνει τώρα το φιλότιμο και την εθνική υπερηφάνεια των Μολδαβών, που δεν παύουν έως σήμερα να την θεωρούν κομμάτι της μολδαβικής επικράτειας.                   

Μόλις 70 χιλιόμετρα από το Τιράσπολ, την πρωτεύουσα της Υπερδνειστερίας και 170 από την Οδησσό, το λιμάνι της Ουκρανίας που οι Ρώσοι σφυροκοπούν ανελέητα, η Μολδαβία μοιάζει εγκλωβισμένη στις δαγκάνες της διεθνούς σύγκρουσης που προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει, κατακτώντας για τον εαυτό της το δικαίωμα στα έργα της ειρήνης και της δικής της ουδετερότητας.

Κι όμως, το Κισινάου για τον επισκέπτη του δεν μοιάζει σε πρώτη ματιά να βρίσκεται καθόλου υπό την απειλή πολέμου. Μια νεανική κοινωνία που ζει σε έντονους ρυθμούς, μια οικονομία που αναπτύσσεται δυναμικά τα τελευταία χρόνια και με το συνάλλαγμα των εκατομμυρίων μεταναστών που έχουν φύγει από την χώρα προς την Ευρώπη και την Αμερική να ρέει στο εσωτερικό, τονώνοντας τα εισοδήματα των πολιτών της Μολδαβίας, η οποία επισήμως θεωρείται η φτωχότερη χώρα της Ευρώπης.

Η ειδική σχέση Ρουμανίας-Μολδαβίας και οι νέοι

Οι νέοι της Μολδαβίας σπουδάζουν σε πανεπιστήμια της Ευρώπης και της Ρουμανίας και ονειρεύονται ένα μέλλον ειρηνικό και ευρωπαϊκό. Η ειδική σχέση της χώρας τους με την γειτονική Ρουμανία δίνει την δυνατότητα στους περισσότερους να διαθέτουν ρουμανικό διαβατήριο και να κινούνται με άνεση και χωρίς περιττές γραφειοκρατικές διατυπώσεις στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Η 22χρονη Ιονέλα Τατάρου με την οποία συνομιλούμε σπουδάζει στο πανεπιστήμιο Babes-Bolyai της πόλης Κλουζ στα βόρεια της Ρουμανίας Πληροφοριακά Συστήματα Λογιστικής και Διαχείρισης. Η Κλουζ είναι η μεγαλύτερη πανεπιστημιούπολη της Ρουμανίας που συγκεντρώνει στον χώρο της δεκάδες ανώτατες πανεπιστημιακές σχολές και χιλιάδες φοιτητές από την Ρουμανία και από άλλες χώρες.

Η ίδια η Ιονέλα θα ήθελε να ζήσει στην Ελβετία ή την Αγγλία. Επισκέφθηκε την χώρα μας το καλοκαίρι του 2021 και έμεινε για δύο μήνες στην Θεσσαλονίκη στο πλαίσιο ενός προγράμματος αλληλεγγύης σε πρόσφυγες που διαμένουν σε κέντρα φιλοξενίας στην βόρεια Ελλάδα. Είδε και έζησε από κοντά τις συνθήκες παραμονής των προσφύγων στην χώρα μας. Παράλληλα, γνώρισε για πρώτη φορά τις συνθήκες ζωής και εργασίας εδώ.

Οι νέοι της Μολδαβίας είναι πρωτοπόροι στην υλοποίηση ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Τους ενδιαφέρει να εργάζονται και παράλληλα με τις σπουδές τους να γνωρίζουν και να περιδιαβαίνουν τον κόσμο. Δεν συμβιβάζονται με την ιδέα του πολέμου. Θέλουν την χώρα τους μέλος της Ευρώπης αλλά μέχρι που να συμβεί αυτό κατακτούν κάθε γωνιά της γης με τις γνώσεις και την φιλομάθεια τους. Είναι μια κοινωνία που πάλλεται από το πάθος της ελευθερίας και της αλληλεγγύης, η Μολδαβία. Νέοι άνθρωποι που από τα πρώτα τους βήματα στο σχολείο μιλούν ρουμανικά, αγγλικά, ρωσικά και μοιάζουν έτοιμοι να ανοίξουν τα φτερά τους και να φτάσουν παντού. 

Βαλέρια Ντουμιτρίου, η εθελόντρια που βοηθά πρόσφυγες από την Ουκρανία

Συναντήσαμε ένα Μαγιάτικο Σάββατο στο Κισινάου μια 24χρονη πρώην δημοσιογράφο και σήμερα τραπεζικό στέλεχος, την Βαλέρια Ντουμιτρίου.

Μέχρι σήμερα, αν και στα 24 της μόνο, πρόλαβε να εργαστεί για τρία χρόνια ως δημοσιογράφος σε ηλεκτρονικά δίκτυα ενημέρωσης και να είναι σήμερα στέλεχος στην  Universal Bank την μεγαλύτερη τράπεζα της Μολδαβίας.

Η Βαλέρια Ντουμιτρίου υπήρξε εθελόντρια σε πρόγραμμα που εκπονήθηκε από την Βουλή της Μολδαβίας με την επωνυμία «Μολδαβία για την Ειρήνη» και δημιουργήθηκε για να βοηθήσει τους πολίτες της Ουκρανίας που έφταναν στα σύνορα με την χώρα της, κυνηγημένοι από τον όλεθρο της πολεμικής σύγκρουσης.  

«Πήγα στον συνοριακό σταθμό της Παλάνκα και βοήθησα τους ανθρώπους που έφταναν εκεί με προσφορά γευμάτων από την κυβέρνησή μας», λέει γεμάτη ενθουσιασμό. 

«Στην συνέχεια τους βοηθήσαμε να μεταβούν και να εγκατασταθούν στο Κισινάου ή να περάσουν στην Ρουμανία και την Πολωνία καθώς οι περισσότεροι δεν ήθελαν να σταματήσουν στην Μολδαβία αλλά να ταξιδέψουν στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Είναι, στ’ αλήθεια, φοβισμένοι και ζουν με την ελπίδα της επιστροφής στην πατρίδα τους αν και ξέρουν ότι ο πόλεμος άφησε πίσω του πόνο και καταστροφή», τονίζει με έμφαση η Ντουμιτρίου.  

Υπάρχει μια εθνική πλατφόρμα που δημιουργήθηκε από την κυβέρνηση και υποστηρίζει τους Ουκρανούς για την εγκατάσταση τους στο νέο περιβάλλον, με δουλειές και γεύματα. Πολλές οικογένειες άνοιξαν τα σπίτια τους και φιλοξενούν πρόσφυγες από την Ουκρανία.

«Οι Μολδαβοί αισθάνονται τους Ουκρανούς σαν αδελφούς τους και γνωρίζουν πολύ καλά ότι αν ο πόλεμος χτυπήσει την δική τους πόρτα θα απευθυνθούν στους Ρουμάνους, δικούς τους αδελφούς για να τους βοηθήσουν», αναφέρει η ίδια.  

«Στην χώρα μας η δεύτερη γλώσσα είναι τα ρωσικά. Οι Ουκρανοί από την άλλη, αν και γνωρίζουν ρωσικά πολύ καλά δεν θέλουν να μιλάνε αυτή την γλώσσα. Πολλοί από τους Μολδαβούς ταξιδεύουν στην Οδησσό που απέχει μόλις πέντε ώρες από το Κισινάου και οι Ουκρανοί τους γνωρίζουν και έχουν πολύ θερμά αισθήματα για εκείνους, προσθέτει.  

«Το κόστος της ανεξαρτησίας μας είναι πολύ μεγάλο»

«Η πατρίδα μου είναι μοιρασμένη στα δύο», εξομολογείται η Βαλέρια Ντουμιτρίου. «Ένα κομμάτι της ζει με τις αναμνήσεις του Σοβιετικού της παρελθόντος και ένα άλλο κομμάτι θέλει να ενταχθεί στην Ε.Ε.. Πολλοί από τους φίλους μας, τους γονείς μας, δουλεύουν στην Ρωσία αλλά στις εκλογές ψηφίζουν ευρωπαϊκά κόμματα. Ξέρουμε ότι λείπουν πολλά από την Μολδαβία για να γίνει μέλος της Ε.Ε. αν και ταξιδεύουμε εκεί. Από την άλλη πλευρά είμαστε εξαρτημένοι ενεργειακά από την Ρωσία και όπως λέει η πρόεδρος μας, οφείλουμε να είμαστε μια ουδέτερη χώρα. Δεν μπορούμε να είμαστε ανεξάρτητοι όπως θα θέλαμε, γιατί εξαρτόμαστε από την Ρωσία. Ξέρουμε ότι το κόστος της ανεξαρτησίας μας είναι πολύ μεγάλο και περνάει μέσα από την ενεργειακή μας εξάρτηση από την Ρωσία και την ασθενή οικονομία της Μολδαβίας».

«Η Υπερδνειστηρία είναι μέρος της χώρας μας αλλά εκείνοι θέλουν να είναι ανεξάρτητοι.  Οι πολίτες που ζούνε εκεί, επίσης μιλούν ρουμανικά οι περισσότεροι. Τους βολεύει μάλλον να μην είναι ούτε με το μέρος της Μολδαβίας αλλά ούτε και της Ρωσίας, γιατί είναι μια στρατηγική περιοχή για την οποία υπάρχει διεθνές ενδιαφέρον», καταλήγει.

Όταν την ρωτώ για τον πόλεμο, απαντά ευθέως ότι οι Μολδαβοί πιστεύουν πως οι Ρώσοι δεν θα τους επιτεθούν εύκολα. «Είμαστε μια ουδέτερη χώρα τόσο κοντά και τόσο μακριά από την Ευρώπη ταυτόχρονα, με πολύ μικρό στρατό καθώς η κυβέρνηση του Κισινάου δεν επενδύει καθόλου σε στρατιωτικές δαπάνες. Έχουμε άλλωστε μία συμφωνία με την Ρουμανία σύμφωνα με την οποία αν δεχθούμε επίθεση ή απειλή επίθεσης η Ρουμανία θα μας υποστηρίξει. Και η Ρουμανία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και της Ε.Ε.», λέει με νόημα…

Αυτή είναι μια μικρή μόνο παρουσίαση από την εικόνα της σύγχρονης Μολδαβίας. Θα μπορούσαν να γραφούν πολλά ακόμα. Σε ένα επόμενο ταξίδι, ίσως. Μόνο να υπάρχει ειρήνη. Και η Ευρώπη να μην αμελήσει γι’ αυτήν. Όπως αμέλησε για τόσα άλλα.      

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.