Ανεπαρκεια Υγιεινης και Ασφαλειας στο δημοσιο τομεα
Η Υγιεινή και η Ασφάλεια των Εργαζομένων σε οποιονδήποτε κλάδο δραστηριότητας, θα πρέπει να αποτελείται από μια σειρά θεσμικών δράσεων (κοινωνικών, οικονομικών, ιατρικών και άλλων), που θα πρέπει να εφαρμόζονται ως διαδικασίες από το κράτος και την κοινωνία συνολικά με στόχο την ασφάλεια και τη βελτίωση της υγείας των μελών της κοινωνίας. Ο σκοπός είναι ενιαίος: η βελτίωση της υγείας, η πρόληψη των νοσημάτων και των επαγγελματικών νοσημάτων ειδικότερα με σκοπό την ποιότητα ζωής, την ποιότητα στην εργασία, (αλλά και την υψηλή παραγωγικότητα και αποδοτικότητα των εργαζομένων), στα πλαίσια των αρχών Αγωγής και Προαγωγής Υγείας, όπως προσδιορίζονται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ). Χρησιμοποιείται το μόριο θα γιατί, διαπιστωμένα, ο Έλληνας εργαζόμενος είναι ελάχιστα ενημερωμένος για την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας, τους κινδύνους στην εργασία (και με αφορμή την εργασία) και τη σχετική νομοθεσία. (Δηλαδή το Ν.1568/1985 για την Υγιεινή και Ασφάλεια των Εργαζομένων, αλλά και πλειάδα άλλων διαταγμάτων, τόσο της εθνικής, όσο και της κοινοτικής νομοθεσίας).
Ειδικότερα, θα πρέπει να επισημανθεί, ότι στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, παρά την πληρότητα της σχετικής νομοθεσίας, παρατηρείται το ακόλουθο ιδιότυπο φαινόμενο:
1. Δεν εφαρμόζεται πλήρως ο Ν.1568/1985 και η υπόλοιπη νομοθεσία που αφορά την Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας.
2. Υπάρχει αδιαφορία της Πολιτείας για τις συνθήκες εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων.
3. Ελάχιστα ενημερωτικά σεμινάρια διοργανώνονται για τους διοικητικούς υπαλλήλους με αντικείμενο τα θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας.
4. Οι Επιτροπές Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας, είτε δεν υφίστανται, είτε (ως συνήθως) δεν συνεδριάζουν.
Με βάση τα παραπάνω, είναι σαφές ότι προέχει να περιγραφεί η υπάρχουσα κατάσταση, να προσδιορισθούν οι παράγοντες επικινδυνότητας και να γίνουν προτάσεις για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας.
Υπάρχουσα κατάσταση και προβλήματα
Ενώ, το όριο ηλικίας για τη συνταξιοδότηση των δημοσίων υπαλλήλων αυξάνει, οι συνθήκες εργασίας δεν βελτιώνονται, αντιθέτως επιβαρύνουν τους εργαζόμενους, με συνέπεια την εμφάνιση επαγγελματικών ασθενειών και την πρόωρη φθορά της υγείας τους. Στα ασφαλιστικά ταμεία του δημοσίου δεν υπάρχει καν η έννοια της επαγγελματικής ασθένειας και στον Δημοσιοϋπαλληλικό Κώδικα δεν αναφέρεται καν η έννοια του εργατικού ατυχήματος.
1. Δεν νοείται να δουλεύουν σε ένα γραφείο 30 τετραγωνικών μέτρων τέσσερις υπάλληλοι (με έναν ενιαίο χώρο ενός τετραγωνικού μέτρου για χρήση κουζίνας και για τους υπόλοιπους εννέα συναδέλφους). Τέτοιου τύπου προβλήματα χωροταξικής διευθέτησης των χώρων εργασίας, είναι υπαρκτά και ανυπέρβλητα!
2. Δεν νοείται να υπάρχουν μεγάλοι συσσωρευτές ηλεκτρικού ρεύματος, τοποθετημένοι στους τοίχους των γραφείων (πάνω από τα κεφάλια των υπαλλήλων) και να εκτίθενται στο θόρυβο που προκαλείται καθόλη τη διάρκεια της εργασίας, αλλά πιθανόν και σε υψηλές ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, που ποτέ δεν έχουν μετρηθεί.
3. Δεν νοείται να μην προβλέπονται κωδικοί στον προϋπολογισμό για την απεντόμωση των γραφείων. Και είναι απαράδεκτο να αναγκάζονται να συμβάλλουν οικονομικά οι ίδιοι υπάλληλοι για το σκοπό αυτόν.
4. Δεν νοείται να μην υπάρχουν χώροι αποθήκευσης των αρχείων των υπηρεσιών, με αποτέλεσμα να αρχειοθετούνται οι φάκελοι με τα έγγραφα μέσα σε ντουλάπες στα γραφεία και να μαζεύουν σκόνη και ακάρεα, με πιθανό αποτέλεσμα να προκαλούνται αλλεργίες (που είναι επαγγελματικού χαρακτήρα νοσήματα).
Πώς είναι δυνατό να συζητείται ο εκσυγχρονισμός του δημοσίου, όταν δεν τηρούνται βασικοί κανόνες Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας από την ίδια την Πολιτεία;
Παράγοντες επικινδυνότητας
Παρά το γεγονός ότι δεν υπάρχει έκθεση σε υψηλές συγκεντρώσεις χημικών και άλλων παραγόντων επικινδυνότητας, για τους εργαζόμενους σε γραφεία, ωστόσο δεν λείπουν οι κίνδυνοι. Συγκεκριμένα:
1. Η εργασία γραφείου απαιτεί πολύωρη καθιστική θέση, με αποτέλεσμα να προκαλούνται μυοσκελετικά προβλήματα και παθήσεις του κυκλοφορικού. Στα προβλήματα αυτά συμβάλλουν κυρίως η εργονομία του καθίσματος και της οθόνης του ηλεκτρονικού υπολογιστή, καθώς και η συνολικότερη διαμόρφωση του γραφείου εργασίας, από εργονομική θεώρηση.
2. Ο κακός εξαερισμός και η κακή ποιότητα του αέρα στο χώρο, οδηγούν συχνά σε παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος, ιδιαίτερα στα γυάλινα κτίρια, που συχνά νοσούν. (Πρόκειται για το Σύνδρομο Νοσογόνου Κτιρίου, το οποίο αναφέρεται και ως σύνδρομο ασθενούς κτιρίου).
3. Η σκόνη από χαρτί και φακέλους, οι αναθυμιάσεις από φωτοτυπικά μηχανήματα, καθώς και άλλα αλλεργιογόνα, είναι πιθανό να οδηγούν σε εμφάνιση αλλεργικών αντιδράσεων στους εργαζόμενους, όπως επισημαίνεται και από πρόσφατες μελέτες του Ευρωπαϊκού Ιδρύματος για τη Βελτίωση των Συνθηκών Διαβίωσης και Εργασίας (EUROFOUND).
4. Επιπλέον ο φόρτος εργασίας και η κακή οργάνωση της εργασίας, έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση επαγγελματικού άγχους, αλλά συχνά, ακόμα και του συνδρόμου επαγγελματικής εξουθένωσης.
5. Η κακή ποιότητα φωτισμού και διάφορα προβλήματα από την εργασία μπροστά σε οθόνες ηλεκτρονικών υπολογιστών, οδηγεί σε οφθαλμολογικά προβλήματα, αλλά και σε ημικρανίες και πονοκεφάλους.
Όλα τα παραπάνω, οριοθετούν τις ανάγκες και τις προτεραιότητες για Υγιεινή και Ασφάλεια της Εργασίας στο δημόσιο και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, όπως περιγράφονται συνοπτικά στη συνέχεια.
Ανάγκες και προτεραιότητες στο δημόσιο τομέα
Ο ρόλος του ιατρού εργασίας, του τεχνικού ασφαλείας (και εξειδικευμένου προσωπικού άλλων ειδικοτήτων), είναι απαραίτητος σε οποιονδήποτε χώρο εργασίας για την πρόληψη των πιθανών αιτιών επαγγελματικών ασθενειών και την ολοκληρωμένη εκτίμηση του επαγγελματικού κινδύνου. Πολύ περισσότερο, ο ίδιος ο δημόσιος τομέας, ως εργοδότης, είναι απαραίτητο να εφαρμόζει τη νομοθεσία που η Πολιτεία έχει θεσπίσει. Οι τρέχουσες προτεραιότητες είναι:
1. Να καθιερωθούν διαδικασίες για αναγνώριση και καταγραφή της επαγγελματικής νοσηρότητας και να μην αντιμετωπίζονται τα νοσήματα αυτά, ως κοινή νόσος. Αλλωστε, οι καταγραφές των επαγγελματικών ασθενειών (και η λήψη μέτρων για την αντιμετώπιση του επαγγελματικού χαρακτήρα της νόσου), καθώς και η πρόληψη των επαγγελματικών ατυχημάτων, συμβάλλουν στην αύξηση της παραγωγικότητας.
2. Θα πρέπει να πραγματοποιούνται αδιάκοπα μελέτες με χρήση ερωτηματολογίων, που θα μπορούν να προσεγγίζουν σε πληθυσμιακή βάση τις πιθανές επαγγελματικές ασθένειες και να δίνονται στη συνέχεια εξειδικευμένες συμβουλές από ειδικούς (ιατρούς εργασίας, ψυχολόγους κλπ). Η παροχή γενικών συμβουλών και τα προγράμματα αγωγής και προαγωγής της υγείας γενικότερα, δεν αρκούν για τη διασφάλιση του δικαιώματος στην προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων.
3. Θα πρέπει να συσταθούν και να συνεδριάζουν οι Επιτροπές Υγιεινής και Ασφάλειας Εργασίας, με απαραίτητη τη συμμετοχή του ιατρού εργασίας και του τεχνικού εργασίας. Το σύστημα κοινωνικών και ιατρικών μέτρων που θα προτείνεται από τις προαναφερθείσες επιτροπές, πρέπει να έχει ως πρώτιστο σκοπό την πρόληψη των ατυχημάτων και των νοσημάτων, δηλαδή την αντιμετώπιση των αιτιών, αλλά και μια σειρά μέτρων για την ασφάλεια της υγείας και δραστήριας μακροζωίας των εργαζομένων.
4. Θα πρέπει να ελέγχονται τα γραφεία, οι συνθήκες εργασίας των υπαλλήλων (σύμφωνα με τις προβλεπόμενες προδιαγραφές) και σε περίπτωση ανάγκης να κατοχυρώνονται νομοθετικά και οικονομικά οι αλλαγές που θα χρειαστεί να εφαρμοσθούν.
5. Θα πρέπει να γίνεται πλήρης ενημέρωση για τους κινδύνους που διατρέχει ο καθένας υπάλληλος και πλήρης κατάρτιση στους τρόπους αποφυγής και εξάλειψης κινδύνων, με σεμινάρια ή μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών από πανεπιστημιακά ιδρύματα και κέντρα επαγγελματικής κατάρτισης.
6. Η ολοκλήρωση και η επικαιροποίηση των Μελετών Ανάλυσης Επαγγελματικού Κινδύνου, που προβλέπονται και από τη νομοθεσία, περιλαμβάνουν όσα προαναφέρθηκαν, στα πλαίσια των καθηκόντων και των αρμοδιοτήτων του Ιατρού Εργασίας και του Τεχνικού Ασφαλείας.
Για όλα τα παραπάνω, απαιτούνται συντονισμένες προσπάθειες της κυβέρνησης, των συνδικάτων, αλλά και της κοινωνίας ολόκληρης, για να διευθετηθούν τα προβλήματα που σχετίζονται με τις συνθήκες εργασίας και την προστασία της υγείας των εργαζομένων (όπως προκύπτει και από την επιβαλλόμενη από Ευρωπαϊκή Επιτροπή νομοθεσία για τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας της εργασίας). Τα πρώτα απαραίτητα βήματα είναι η οργάνωση από την πλευρά της Πολιτείας Δημόσιων Δομών Ιατρικής της Εργασίας και Ασφάλειας της Εργασίας (στα Νοσοκομεία και τις υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας) και από την πλευρά των εργαζομένων, η σύσταση Επιτροπών Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, όπως προβλέπεται και από τη σχετική νομοθεσία.
Μαρία Νικολαΐδου, Ειρήνη Τσανίδου και Θ.Κ. Κωνσταντινίδης*
*Η κ. Μαρία Νικολαΐδου είναι Διοικητική Υπάλληλος της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, η κ. Ειρήνη Τσανίδου είναι Οδοντίατρος της Διεύθυνσης Δημόσιας Υγείας του Νομαρχιακού Διαμερίσματος Έβρου και ο κ. Θ.Κ. Κωνσταντινίδης είναι Ειδικός Ιατρός Εργασίας, Αν. Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής Θράκης και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρικής της Εργασίας και Περιβάλλοντος.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
