Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης απέναντι σε μία ιστορική ευθύνη

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, είναι ένα από τα πρώτα περιφερειακά, πολυεδρικά Ιδρύματα ανώτατης εκπαίδευσης στην Ελλάδα, και λειτούργησε για πρώτη φορά το 1974. Έκτοτε, είναι γνωστό, ότι αποτελεί ένα από τα κορυφαία Πανεπιστήμια της χώρας μας και έχει στη λίστα αποφοίτων του χιλιάδες επιστήμονες που έχουν ενισχύσει με το έργο τους την ελληνική ακαδημαϊκή και επιστημονική κοινότητα, αλλά και την ελληνική κοινωνία.

Κατά τη διάρκεια του εαρινού εξαμήνου του περασμένου ακαδημαϊκού έτους 2019 – 2020, το ΔΠΘ ήταν από τα πρώτα ιδρύματα στην Ελλάδα που διεξήγαγε πλήρη συνέχιση των ακαδημαϊκών διαλέξεων για το σύνολο των προπτυχιακών μαθημάτων μέσω τηλεδιάσκεψης, προσαρμόστηκε δηλαδή γρήγορα, άμεσα και αποτελεσματικά στις ανάγκες μίας έκτακτης κατάστασης, που βρήκε τη χώρα μας αλλά και την παγκόσμια κοινότητα σε μεγάλο βαθμό απροετοίμαστη.

Αποτελεί πραγματικότητα, ότι διοικητικοί υπάλληλοι, διδακτικό προσωπικό, αλλά και φοιτητές, έκαναν την υπέρβαση. Δεν θα επιχειρήσουμε να αναλύσουμε το σκέλος που αφορά την διανομή των επιστημονικών συγγραμμάτων, διότι είναι κάτι το οποίο δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητα των πανεπιστημιακών αρχών. Τον Μάιο – Ιούνιο του 2020 αποφασίστηκε τελικά από τη Σύγκλητο του ΔΠΘ, ότι η επερχόμενη εξεταστική περίοδος Ιουνίου – Ιουλίου θα διεξαχθεί για το σύνολο των Τμημάτων, με ηλεκτρονικά (σύγχρονα και ασύγχρονα) μέσα, δηλαδή εξ αποστάσεως.

Το πανεπιστήμιο φρόντισε ξανά να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων: Οι όροι και οι προϋποθέσεις διεξαγωγής της εξεταστικής που δόθηκαν σε διδάσκοντες και εξεταζόμενους, ήταν τέτοιες που παρά τις πρώτες τεχνικές δυσκολίες, διασφάλισαν το αδιάβλητο της διαδικασίας, αξιοποίησαν τη σύγχρονη τεχνολογία και δε στέρησαν, σε κάθε περίπτωση, από τη φοιτητική κοινότητα, την ευκαιρία να αξιολογηθεί όπως της πρέπει μέσα σε αυτές τις πολύ δύσκολες και άσχημες για όλους μας συνθήκες.

Εάν δεν το κατάφεραν στο 100% το κατάφεραν σίγουρα για τη μεγάλη πλειοψηφία των συμφοιτητών μας και αποφεύχθηκαν τραγελαφικά περιστατικά, τα οποία έχουν καταγραφεί και καταγγελθεί σε άλλα Πανεπιστήμια ανά την Ελλάδα, εκ των οποίων ορισμένα και με πολύ μεγαλύτερο αντίκρισμα, αλλά και προσβάσεις.

Για την Εξεταστική Σεπτεμβρίου του 2020, η οποία όπως όλοι γνωρίζουμε θα διεξαχθεί τον επόμενο μήνα και υπό συνθήκες ραγδαίας αύξησης των επισήμως καταγεγραμμένων κρουσμάτων του νέου κορωνοϊού COVID-19, η απόφαση της Συγκλήτου του ΔΠΘ, ήταν τέτοια που επέτρεψε στο κάθε επιμέρους Τμήμα, να κρίνει και να αποφασίσει για τον τρόπο που θέλει να εξετάσει τα μαθήματα, δημιουργώντας σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως και στο δικό μας Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, ένα μεικτό σύστημα, όπου ορισμένα μαθήματα εξετάζονται δια ζώσης στο αμφιθέατρο, με όλα τα απαραίτητα και προβλεπόμενα μέτρα προστασίας που έχει αναγγείλει η κυβέρνηση, και άλλα εξετάζονται με ηλεκτρονικά μέσα.

Τον Ιούλη, η Σύγκλητος πήρε τη σωστή απόφαση: διαφύλαξε την ακαδημαϊκή ελευθερία και το δικαίωμα του κάθε διδάσκοντα να έχει τον τελικό λόγο στο πώς εξετάζονται τα μαθήματά του, με τρόπο που κρίνει αποτελεσματικό, λειτουργικό αλλά και ακαδημαϊκά επαρκή. Το Πανεπιστήμιο μας, έχει τώρα μπροστά του μία άλλη μεγάλη απόφαση, στην οποία ξανά είναι επιτακτική η ανάγκη να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων, και να εξασφαλίσει, όχι μόνο την ακαδημαϊκή ελευθερία και την υγειονομική ασφάλεια – προσωπικού και φοιτητών – αλλά και την ίδια την ταυτότητά του.

Η καθημερινή ζύμωση των φοιτητών, η ζωντανή αλληλεπίδραση και η ελεύθερη διακίνηση και διαμόρφωση ιδεών και συνειδήσεων, η προσωπική επαφή με τους διδάσκοντες – είναι άλλωστε ξακουστό, το ότι οι σχέσεις που αναπτύσσουν οι φοιτητές με τους διδάσκοντες δεν είναι ποτέ ίδια στα επαρχιακά πανεπιστήμια σε σχέση με τα κεντρικά – είναι όλα αυτά που κάνουν, ένα ελληνικό ακριτικό Πανεπιστήμιο, τόσο ξεχωριστό.

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο όμως, συμβάλλει και σε κάτι άλλο πέραν από την ακαδημαϊκή εκπαίδευση και την επιστημονική έρευνα – υπήρχαν άλλωστε, στρατηγικοί λόγοι για τους οποίους επελέχθη η Θράκη για να ιδρυθεί αυτό το καινοτόμο, για τα δεδομένα της εποχής του ίδρυμα. Χωρίς να υπολογίσουμε καν το πόσο σημαντική είναι η συμβολή της ύπαρξης του Πανεπιστημίου Θράκης για τις τοπικές οικονομίες, τη διεύρυνση των αγορών, την τοπική εργασία, τις μικρές επιχειρήσεις, τον (πολύπαθο) τουρισμό, την εμπορική εξωστρέφεια αλλά και τον τομέα της στέγασης, οφείλουμε να παραδεχθούμε την ύπαρξη λόγων (γεω)πολιτικών.

Είναι αδιανόητο, και μάλιστα εν μέσω μίας εθνικής κρίσης, η οποία κανείς δεν είναι βέβαιος τι μπορεί να επιφέρει, ακριτικές πόλεις όπως η Κομοτηνή, η Ξάνθη, η Αλεξανδρούπολη, η Ορεστιάδα, να ερημώνουν κυριολεκτικά από τον πληθυσμό που αποτελεί εδώ και δεκαετίες, το πιο ζωντανό και δραστήριο κύτταρο για τις τοπικές κοινωνίες.

Ο ψυχολογικός σύνδεσμος που δημιουργείται με όλους ανεξαιρέτως τους φοιτητές οι οποίοι καταφτάνουν στις πόλεις αυτές – και μπορώ τουλάχιστον να μιλάω από προσωπική πείρα για την Κομοτηνή-, η επαφή παιδιών από όλη την Ελλάδα και η ειρηνική συνύπαρξη τους με τη θρησκευτική μειονότητα, η τόνωση και ενδυνάμωση της ελληνικότητας της Θράκης, κάθε στάδιο παραμονής των φοιτητών εδώ, είναι κυριολεκτικά μία επιτυχημένη άσκηση μακράς και παρατεταμένης συνύπαρξης πολιτισμών• και τα στοιχεία αυτά, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας του Πανεπιστημίου, και το ίδιο θα έπραττε ένα μοιραίο σφάλμα εάν τυχόν αποφάσιζε αυτήν την έκτακτη κατάσταση που έγινε για την προστασία όλων μας, να την παρατείνει – την ίδια στιγμή που έχει επέλθει η (έστω μερική) κανονικότητα, σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της ζωής, αλλά και σε όλες τις άλλες βαθμίδες της εκπαίδευσης.

Εάν η τελική απόφαση του Πανεπιστημίου ή και των επιμέρους Tμημάτων είναι τέτοια που εκ των πραγμάτων οδηγεί στην εξ αποστάσεως διδασκαλία για όλο το χειμερινό εξάμηνο του νέο ακαδημαϊκού έτους, θα τελεστεί ένα έγκλημα αποσχολειοποίησης, απώλειας της συλλογικότητάς και της ομαδικής συνείδησης. Τα παιδιά που διανύουν το τελευταίο έτος σπουδών τους, θα στερηθούν τις τελικές, όμορφες και μοναδικές αναμνήσεις τους από τα «χρόνια της ανεμελιάς», οδηγούμενα με μαθηματική ακρίβεια στην επιστροφή στον τόπο μόνιμης κατοικίας τους, ενώ και στο επιστημονικό επίπεδο, οι πρωτοετείς φοιτητές θα κληθούν να βιώσουν μια ψηφιοποιημένη μετάβαση από τη σχολική ηλικία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ενώ θα αναγκαστούν σε μία αποστειρωμένη εισαγωγή στο επιστημονικό αντικείμενο, που πιθανότατα θα σημαδεύσει το μελλοντικό ακαδημαϊκό αλλά και επαγγελματικό τους βίο.