Οκτώβριος: Μήνας πρόληψης κι ενδιαφέροντος για τον καρκίνο του μαστού

Ως γνωστόν ο μήνας Οκτώβριος έχει καθιερωθεί ως μήνας αφιερωμένος στην πρόληψη και αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. Με σύντομο κι απλό τρόπο θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια υπεύθυνη ενημέρωση επί του θέματος.

Τι είναι ο καρκίνος του μαστού;

Καρκίνος του μαστού σημαίνει ανάπτυξη κακοήθους όγκου στους γαλακτοφόρους αδένες του μαστού ή στους γαλακτοφόρους πόρους που μεταφέρουν το γάλα. Ο μαστός αποτελείται κυρίως από λιπώδη ιστό, μέσα στον οποίο ευρίσκονται τα δύο κύρια μέρη του, το εκκριτικό και το εκφορητικό.

Ο καρκίνος κατά 90% των περιπτώσεων αρχίζει από τους πόρους ή τα λοβία του μαστού. Σπάνια αναπτύσσεται και από τον λιπώδη ιστό. Οι συνηθέστεροι τύποι είναι το πορωγενές καρκίνωμα και το λοβιακό. Κύτταρα από τον όγκο του μαστού μπορούν να μεταναστεύσουν μέσω των αγγείων του αίματος ή του λεμφικών αγγείων και να δώσουν μεταστάσεις.

Διάγνωση – Πρόληψη

Η πρόληψη περιλαμβάνει αυτοεξέταση, κλινική εξέταση από το ειδικό γιατρό και μαστογραφία. Η έγκαιρη διάγνωση είναι το σημαντικότερο όπλο που διαθέτουμε κατά του καρκίνου του μαστού.

Ο καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη μορφή καρκίνου στις γυναίκες διεθνώς, κι αποτελεί μια από τις βασικές αιτίες πρόωρης θνησιμότητας στις γυναίκες. Βέβαια οι θάνατοι από καρκίνο του μαστού έχουν μειωθεί μετά το 1990, χάρη στην καλύτερη πρόληψη και θεραπεία.

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου του μαστού είναι 0,6% για τις γυναίκες ηλικίας 40-44 ετών, 0,9% για τις γυναίκες ηλικίας 45-49 ετών και 1,1% για γυναίκες 50-54 ετών.

Στις ηλικίες μεγαλύτερες των 55 ετών, επειδή οι γυναίκες βρίσκονται σε μετεμμηνοπαυσιακή κατάσταση, οι όγκοι αναπτύσσονται με βραδύτερο ρυθμό και είναι λιγότερο επιθετικοί.

Σύμφωνα με τις πιο επίκαιρες οδηγίες που έχει εκδώσει πρόσφατα η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, η πρώτη μαστογραφία πρέπει να γίνεται σε ηλικία 45 ετών και όχι νωρίτερα, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα. Η σύσταση αυτή δεν αφορά τις γυναίκες που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για εκδήλωση καρκίνου του μαστού. Όπως είναι φυσικό η νέα αυτή σύσταση θα έχει σαν αποτέλεσμα να γίνονται λιγότερες μαστογραφίες. Η προηγούμενη σύσταση ίσχυε από το 2003, αλλά κρίθηκε σκόπιμο να αναθεωρηθεί.

Για τις νέες οδηγίες συνεκτιμηθήκαν όλες οι εξελίξεις των τελευταίων ετών, όπως το γεγονός ότι ο κίνδυνος καρκίνου του μαστού είναι μικρότερος για τις γυναίκες ηλικίας 40-45 ετών από ό, τι είχε θεωρηθεί στο παρελθόν καθώς κι ότι είναι μεγαλύτερος ο κίνδυνος να προκύψουν ψευδώς θετικά αποτελέσματα από τις μαστογραφίες (με αποτέλεσμα οι γυναίκες να υποβάλλονται σε περιττές κι επώδυνες βιοψίες).

Έτσι λοιπόν οι γυναίκες ηλικίας 45-51 ετών πρέπει να κάνουν μαστογραφία κάθε χρόνο, ενώ μετά τα 55 τους κάθε δύο χρόνια για όσο έχουν καλή υγεία. Επίσης, δεν συνιστάται η τακτική πεντάλεπτη εξέταση των μαστών, ψηλάφηση για ανίχνευση όγκων, στις γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία ότι αυτή η εξέταση όντως σώζει ζωές, αντίθετα συχνά οδηγεί σε ψευδώς θετικά αποτελέσματα. Οι συστάσεις αυτές αφορούν γυναίκες που δεν ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου, δηλαδή αυτές που δεν έχουν νοσήσει στο παρελθόν, δεν έχουν οικογενειακό ιστορικό, δεν είναι φορείς γενετικών μεταλλάξεων στο DNA που συνδέονται με τη νόσο.

Οι παραπάνω αναθεωρητικές παρατηρήσεις κι οδηγίες είναι αποτέλεσμα της συνεχούς εξέλιξης κι εμπλουτισμού της επιστημονικής γνώσης. Βέβαια πάντα υπάρχει το περιθώριο προσωπικών επιλογών, που σημαίνει ότι, αν θέλει, μια γυναίκα μπορεί να αρχίσει τις μαστογραφίες από τα 40 της και να τις επαναλαμβάνει ακόμη και κάθε χρόνο.