Για τη διαγραφη του Μιχαλη Χουρδακη
Με απόφασή της, η πρόεδρος του κόμματος Πλεύση Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, διέγραψε τον μέχρι πρότινος βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης του κόμματος, Μιχάλη Χουρδάκη, κατηγορώντας τον πως «λοξοδρομούσε προς την δεξιά», όπως διαβάζουμε σε σχετικό ρεπορτάζ της διαδικτυακής έκδοσης της εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα.’[1] Όπως σημειώσαμε και στην αρχή της ανάλυσης, επρόκειτο κατά βάση για προσωπική απόφαση.
Δεν διαθέτουμε ενδείξεις πως η απόφαση διαγραφής του βουλευτή ήταν συλλογική, καθότι δεν προηγήθηκε ούτε κάποια συνεδρίασης της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος, ούτε και κάποια συνεδρίαση ανώτατου εσωκομματικού οργάνου της Πλεύσης Ελευθερίας.[2] Οπότε ‘επιστρέφουμε’ στην αρχική μας διαπίστωση: Επρόκειτο περί μίας προσωπικής απόφασης, στο εγκάρσιο σημείο όπου η διαγραφή του βουλευτή Α’ Θεσσαλονίκης του κόμματος, συνιστά την πρώτη διαγραφή βουλευτή που λαμβάνει χώρα στην νέα κοινοβουλευτική περίοδο.
Εμβαθύνοντας περισσότερο, θα αναφέρουμε πως η συγκεκριμένη απόφαση εγγράφεται σε εκείνη την πολιτική και κοινοβουλευτική τάση που θέλει τα μικρότερα κοινοβουλευτικά κόμματα να είναι αυτά που εν προκειμένω (ας θυμηθούμε την περίπτωση της ‘Ελληνικής Λύσης’ του Κυριάκου Βελόπουλου και την μικρής έντασης πολιτική-κοινοβουλευτική ‘κρίση’ που προέκυψε πριν από τις βουλευτικές εκλογές της 25ης Μαΐου),[3] αντιμετωπίζουν τέτοιου τύπου κοινοβουλευτικά ζητήματα. Ήτοι, ζητήματα διαγραφής βουλευτή και βουλευτών.
Σε αυτό το σημείο, παρατηρούμε πως η τάση που ίσχυε στις απαρχές της βαθιάς κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής κρίσης, τάση σχετική με την πραγματοποίηση διαγραφών κατά κύριο λόγο στα μεγαλύτερα κοινοβουλευτικά κόμματα, έχει πλήρως αντιστραφεί από την προηγούμενη κιόλας κοινοβουλευτική περίοδο.
Πλέον, χρήση, όχι όμως και τόσο συστηματική όσο μπορεί να υποθέτουν κάποιοι, του ‘εργαλείου’ των διαγραφών, κάνουν οι αρχηγοί των μικρότερων σε δύναμη κοινοβουλευτικών κομμάτων, επιδιώκοντας, με αυτόν τον τρόπο, και να προκαλέσουν μία ‘τεχνητή’ εν πολλοίς ένταση, προκειμένου να αντιμετωπίσουν την ‘αδιαφορία’, να διασαλεύσουν την ‘αταραξία’ και την ‘αδράνεια’ (τα τρία ‘Α’), στοιχεία τα οποία εκλαμβάνουν ως τον μεγαλύτερο κίνδυνο για το κόμμα τους. Σε αυτό το ευρύτερο πλαίσιο οφείλουμε να εντάξουμε και την απόφαση της Ζωή Κωνσταντοπούλου, η οποία ‘τρέφεται’ από το ότι ο J. Rattner προσδιορίζει ως «αντιπαράταξη».[4]
Και τι σημαίνει «αντιπαράταξη»; Σημαίνει εναντίωση, αντιπαράθεση ακόμη και με τα μέλη του κόμματος της, με τα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας.
Μία ακόμη θεωρητική εμβάθυνση δεν είναι μόνο χρήσιμη εδώ, όσο και απαραίτητη. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να μεταβούμε λίγο πίσω χρονικά, στο μεσοδιάστημα μεταξύ των δύο εκλογικών αναμετρήσεων του Μαϊου και του Ιουνίου, για να θυμηθούμε πως η Ζωή Κωνσταντοπούλου είχε έλθει με δική της πρωτοβουλία σε αντιπαράθεση με τους υποψήφιους βουλευτές της Πλεύσης Ελευθερίας στις βουλευτικές εκλογές του Μαϊου, τοποθετώντας εν όψει της εκλογικής αναμέτρησης του Ιουνίου, στην θέση αυτών που πρώτευσαν στις κρίσιμες εκλογικές περιφέρειες (Αθήνα και Θεσσαλονίκη), υποψήφιους της αρεσκείας της. Ή της επιλογής της.
Σε αυτή την περίπτωση διαπιστώνουμε πάλι πως η επικεφαλής της περιώνυμης Πλεύσης την οποία αντιμετωπίζει ως το ‘παιδί’ της, ‘τρέφεται’ από την αντιπαράθεση, όσο μικρή και αν είναι αυτή, επιδεικνύοντας τον συγκρουσιακό της χαρακτήρα, παρά τις εμφανείς προσπάθειες που κατέβαλλε όλο το προηγούμενο χρονικό διάστημα για να τον ‘κρύψει’ από τους εκλογείς.
Για να μην φέρνει στην μνήμη την περίοδο όπου διετέλεσε πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, το πρώτο εξάμηνο του 2015, επί συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-Ανεξαρτήτων Ελλήνων. Εάν η αφορμή είναι η κατάλληλη, τότε ο συγκρουσιακός χαρακτήρας της Ζωής Κωνσταντοπούλου μπορεί να ανέλθει στην επιφάνεια, δίχως ιδιαίτερες παρεμβολές και δίχως ιδιαίτερη προσπάθεια επ’ αυτού. Ποιος μπορεί να είναι όμως ένας βασικός λόγος για την διαγραφή του Μιχάλη Χουρδάκη από την Κοινοβουλευτική Ομάδα της Πλεύσης Ελευθερίας;
Είναι το γεγονός πως η επικεφαλής του κόμματος εκτίμησε πως ο βουλευτής Α’ Θεσσαλονίκης που ανήκει στον ‘κύκλο των ευνοημένων’ μετά τις αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Ιούνιο, δεν επιτελεί με ζήλο και με ορμή τα κοινοβουλευτικά του καθήκοντα, δεν συμβάλλει στην προσπάθεια ανάπτυξης μίας αξιόπιστης αντιπολιτευτικής στρατηγικής δια της άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου στην κυβέρνηση,[5] δεν εκπροσώπησε επαρκώς, κατά την ίδια, τους πολίτες της Α’ εκλογικής περιφέρειας Θεσσαλονίκης.
Η ίδια, εξόχως παλαιοκομματικά και απλοϊκά ή μανιχαϊστικά, κατηγόρησε τον Μιχάλη Χουρδάκη για ‘κλείσιμο του ματιού’ στη ‘Δεξιά’ (τι σημαίνει ‘Δεξιά’ κατά την ίδια; ). Ας δούμε τι δήλωσε: «Αυτό που έχει σημασία είναι ότι εμείς θα διαφυλάξουμε τις αριστερές αρχές και αξίες που πρεσβεύει η Πλεύση Ελευθερίας. Δεν κοιτάμε ούτε αριστερά ούτε δεξιά, κοιτάμε μπροστά και υποστηρίζουμε τις αρχές και τις αξίες μας που άλλοι πρόδωσαν».[6]
Υπό αυτό το πρίσμα, διακρίνουμε την ύπαρξη μίας αντίφασης εν τοις όροις: Πως συνδέονται η έκφραση «εμείς θα διαφυλάξουμε τις αριστερές αρχές και αξίες που πρεσβεύει η Πλεύση Ελευθερίας», με το «δεν κοιτάμε ούτε αριστερά ούτε δεξιά»; Πως συνδέεται κατ’ ουσίαν, ο αυτο-προσδιορισμός ως Αριστερό κόμμα (η διαγραφή ‘δικαιολογείται’ στο ‘όνομα’ της Αριστεράς’) με την διεκδίκηση ταυτότητας ενός κόμματος νέου τύπου;
Με την διεκδίκηση μίας ταυτότητας «ενάρετου»[7] κόμματος, σύμφωνα με την διατύπωση της Demker (virtue parties), τα οποία, εκκινώντας από την υπέρβαση της διάκρισης μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς, τοποθετούνται υπεράνω όλων των διαιρέσεων και των διακρίσεων εντός κοινωνία, στέλνοντας ένα «ομογενές μήνυμα» και «επιζητώντας τη στήριξη από καθημερινούς ανθρώπους και πολίτες ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, προσανατολισμού»,[8] κατά τον Γιώργο Σιάκα. Η αντίφαση αυτή είναι μείζονα, υπαρξιακή και δεν μπορεί να κρυφτεί όπως κρύβει με επιτυχία τον συγκρουσιακό της χαρακτήρα η Ζωή Κωνσταντοπούλου.
Εάν, όπως σημειώσαμε στην υποσημείωση ‘5’, η αρχηγός του κόμματος επιδιώκει να ανταγωνιστεί πολιτικοϊδεολογικά τον ΣΥΡΙΖΑ (βέβαια, ένα σημαντικό μειονέκτημα για την ίδια, πέραν της έλλειψης συγκεκριμένων Αριστερών αναφορών, είναι και το ό,τι τα περισσότερα μέλη της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος της δεν διαθέτουν Αριστερή πολιτική κουλτούρα, όσο μία περισσότερο στενή αντι-μνημονιακή), τότε, με την αναφορά τύπου «δεν κοιτάμε ούτε Αριστερά ούτε δεξιά», επιδιώκει να ανταγωνιστεί την Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη, πράγμα πολύ δύσκολο, εφόσον, σύμφωνα με την διατύπωση της ίδιας, η Κοινοβουλευτική Ομάδα της Πλεύσης Ελευθερίας είναι η μόνη που «ασκεί ουσιαστική αντιπολίτευση».
Πως γίνεται να υπογραμμίζεις εμφατικά κάτι τέτοιο, με ‘Ναπολεόντειο’ ύφος (πως τεκμαίρεται κάτι τέτοιο; Σε ποια δεδομένα στηρίζει αυτή την άποψη η Ζωή Κωνσταντοπούλου; ), και μην θέτεις στο επίκεντρο της πολιτικής σου παρουσίας τον ανταγωνισμό στην κυβέρνηση;
Με τον γνωστό αρχηγικό της τρόπο, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, τροποποιεί την σύνθεση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος της, την στιγμή όπου αυτή προσπαθούσε να αποκτήσει ρυθμό. Ένα ενδιαφέρον ερώτημα προς διερεύνηση, είναι το ακόλουθο: Μπορεί να θεωρηθεί ο βουλευτής της Πλεύσης και σύζυγος της ίδιας Διαμαντής Καραναστάσης επιδραστικός βουλευτής;
[1] Βλέπε σχετικά, ‘Κωνσταντοπούλου για διαγραφή Χουρδάκη: Πρόδωσε τις αρχές μας και λοξοδρομούσε προς τη Δεξιά,’ Διαδικτυακή έκδοση εφημερίδας ‘Πρώτο Θέμα,’ 11/10/2023, Κωνσταντοπούλου για διαγραφή Χουρδάκη: Πρόδωσε τις αρχές μας και λοξοδρομούσε προς τη Δεξιά (protothema.gr)
[2] Θεωρητικώ τω τρόπω, θα στραφούμε στην ανάλυση του R. Gallois, περί προεκλογικής καμπάνιας. Κατά τον ίδιο, «η προεκλογική καμπάνια, αποτελεί πρόκληση στο ρεαλισμό της εξουσίας, κινείται στο χώρο του ονείρου, είναι γιορτή, υπερβολή επιτρεπόμενη, σχεδόν οργανωμένη». Λαμβάνοντας υπόψιν αυτή την προσέγγιση, θα αναρωτηθούμε το εξής: Αντιμετώπισε η Ζωή Κωνσταντοπούλου, την συμμετοχή του κόμματος στην προεκλογική εκστρατεία για τις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου ως «γιορτή» και ως «υπερβολή»; Όχι, είναι η απάντηση μας, παρά το γεγονός πως εξέπεμπε μία αίσθηση οικειότητας, πως συγκρότησε ένα διαφορετικό προφίλ συγκριτικά με τους άλλους πολιτικούς αρχηγούς, στέλνοντας ‘φιλάκια’ όχι προς διάφορες κατευθύνσεις, όχι προς τον σύζυγο της ή τον πατέρα της, αλλά προς τους ψηφοφόρους. Εάν αντιμετώπισε την προεκλογική εκστρατεία ως «γιορτή», τότε δεν θα καθιστούσε ως ‘αυτοσκοπό’ την είσοδο της Πλεύσης Ελευθερίας στο Κοινοβούλιο. Πέραν αυτού, θα επισημάνουμε πως η Πλεύση Ελευθερίας δεν συμμετείχε ενεργά στις συζητήσεις που έλαβαν χώρα μεταξύ εκπροσώπων κομμάτων για τις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές, αποφεύγοντας να εμπλακεί και σε κομματικές αντιπαραθέσεις. Και αυτό είναι μία ακόμη απόδειξη πως η αρχηγός του συγκεκριμένου κόμματος, έχει καταστήσει ως κεντρικό στόχο τον πλήρη ‘απογαλακτισμό’ της από τον Συνασπισμό της Ριζοσπαστικής Αριστεράς και ότι αυτός εκφράζει, από τις ιδέες του και τις πρακτικές του. Αναφέρεται στο: Διαμαντόπουλος, Θανάσης., ‘Το κομματικό φαινόμενο: Μορφές, συστήματα, οικογένειες κομμάτων,’ Εκδόσεις Παπαζήσης, Αθήνα, 1993, σελ. 192-193.
[3] Αυτή η ‘κρίση’ όμως, δεν είχε κανέναν αντίκτυπο στην συνολική πορεία του κόμματος, το οποίο κατάφερε να εισέλθει σχετικά άνετα στη Βουλή.
[4] Βλέπε σχετικά, Rattner, J., ‘Ψυχολογία του βάθους και ανθρωπισμός. Ψυχολογικές παρατηρήσεις πάνω στον άνθρωπο και στον ανθρωπισμό σήμερα,’ Μετάφραση: Βάμβαλης, Γιώργος. Εκδόσεις Μπουκουμάνης, Αθήνα, 1969. Η ίδια η Τρίτη Ελληνική, Μεταπολιτευτική Δημοκρατία, διέγραψε τα ‘ίχνη’ της προεδρίας της Ζωής Κωνσταντοπούλου, η οποία, κινούμενη στο όριο μεταξύ θεσμικότητας και αντι-θεσμικότητας, με λαϊκιστικό τρόπο, προσπάθησε να μετατρέψει την Βουλή σε ‘λαϊκή συνέλευση’, θέτοντας τις βάσεις για την ‘αλλοίωση’ των χαρακτηριστικών του πολιτεύματος και του κεντρικού του πυρήνα που είναι ο κοινοβουλευτισμός.
[5] Η Κωνσταντοπούλου δεν επιθυμεί να αποκτήσουν το κόμμα και η Κοινοβουλευτική του Ομάδα, βουλευτές-‘ρήτορες’, πεδίο το οποίο έχει αναλάβει η ίδια, αλλά, αντιθέτως, ‘βουλευτές-μαχητές,’ που θα είναι σε θέση να ‘σηκώσουν το βάρος’ του μοντέλου αντιπολίτευσης (ανταποκρίνεται σε αυτό το μοντέλο αντιπολίτευσης ο βουλευτής Σπύρος Μπιμπίλας; ) που προκρίνει η ίδια. Και ποιο είναι το κύριο χαρακτηριστικό αυτού του αντιπολιτευτικού μοντέλου; Η διαρκής κατάθεση επίκαιρων ερωτήσεων από τους βουλευτές της, τις οποίες θα σπεύδει εν συνεχεία να αξιοποιήσει η ίδια από το βήμα της Βουλής, απευθυνόμενη προσωπικά στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Το Λενινιστικό-Κομμουνιστικό Μοντέλο της ‘διαγραφής δίχως ουσιαστική εξήγηση και λόγο’, ‘επιζεί’ και σε αυτό το κόμμα.
[6] Βλέπε σχετικά, ‘Κωνσταντοπούλου για διαγραφή Χουρδάκη: Πρόδωσε τις αρχές μας και λοξοδρομούσε προς τη Δεξιά…ό.π. Πάλι, απλοϊκά και παρωχημένα, παλαιοκομματικά, η αποκαλούμενη ‘Δεξιά’ καθίσταται το ‘Σκιάχτρο’ που ‘τρομάζει’ και πρέπει να ‘φονευθεί συμβολικά.’ Ο Χουρδάκης ‘θυσιάζεται’ προκειμένου ο ‘λαϊκός αγώνας’ ενάντια στην ‘επάρατη Δεξιά’ να προσλάβει ‘νέα ορμή.’ Στην εθνικολαϊκιστική βουλγκάτα της Κωνσταντοπούλου, ο ‘λαός’ βρήκε ‘νέο ηγέτη’ αλλά ‘απλά δεν το ξέρει’.
[7] Βλέπε σχετικά, Demker, Marie., ‘A new era of party politics in globalized world. The concept of virtue parties,’ QoG Working Paper Series, 20, 2008, σελ. 20. Η γλωσσική αναφορά στην ‘προδοσία των άλλων’ παραπέμπει στις εξελίξεις του καλοκαιριού του 2015 και στην υπερψήφιση του τρίτου μνημονίου από την συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ και Ανεξαρτήτων Ελλήνων. Διαφαίνεται δηλαδή, πάνω θεωρητικώ τω τρόπω, πως η Ζωή Κωνσταντοπούλου αφενός μεν δεν ‘συνδέει’ ή δεν ‘θεωρεί’ τον ΣΥΡΙΖΑ ‘Αριστερό κόμμα,’ και, αφετέρου δε, πως προτίθεται να τον ανταγωνιστεί πολιτικά, διεκδικώντας όλον τον χώρο που άφησε ‘κενό’ εκείνος με την μετατόπιση του. Το πολύ ενδιαφέρον σε αυτή την περίπτωση, είναι πως η διαγραφή του Μιχάλη Χουρδάκη λαμβάνει χώρα στο ‘όνομα’ ακριβώς εκείνης της (λαϊκιστικής), ριζοσπαστικής και αντι-μνημονιακής Αριστεράς που ο ΣΥΡΙΖΑ ‘πρόδωσε’ και ‘εγκατέλειψε.’ Άρα, χρονικά και πολιτικά, μεταβαίνουμε πάλι πίσω.
[8] Βλέπε σχετικά, Σιάκας, Γιώργος., ‘Όψεις των μεταβολών του κομματικού συστήματος σε χώρες του τρίτου κύματος εκδημοκρατισμού: διερευνώντας τα αντί – κατεστημένα κόμματα στην Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Τσεχίας,’ Διδακτορική Διατριβή, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2018, Διαθέσιμη στο: Όψεις των μεταβολών του κομματικού συστήματος σε χώρες του τρίτου κύματος εκδημοκρατισμού: διερευνώντας τα αντί – κατεστημένα κόμματα στην Ελλάδα και τη Δημοκρατία της Τσεχίας (didaktorika.gr) Ανταγωνίζεται η Πλεύση Ελευθερίας το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα και το ΚΚΕ; Όχι, διότι οι πορείες τους δεν τέμνονται, ούτε κοινοβουλευτικά, ούτε όμως και κοινωνικά.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
