Επαγγελματικη καταρτιση αγροτων

Το θέμα του σημερινού άρθρου αφορά στην επαγγελματική κατάρτιση των αγροτών. Θεωρούμε ότι είναι ένα κεφαλαιώδες θέμα για τον πρωτογενή μας τομέα, το να έρθει η γνώση στο προσκήνιο, το να δημιουργήσουμε μια γεωργία που θα στηρίζεται στη γνώση και θα εξελίσσεται δυναμικά. 

Η ιστορία των ΚΕΓΕ

Για να καταλάβουμε καλύτερα τις τελευταίες πολιτικές κινήσεις πάνω στο θέμα, θα πιάσουμε την άκρη του νήματος λίγο πίσω χρονικά. Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του 50 άρχισε στη χώρα μας η συστηματική προσπάθεια οργανωμένης επαγγελματικής κατάρτισης των αγροτών με ίδρυση και λειτουργία των Κ.Ε.Γ.Ε σε κάθε νομό σε όλη τη χώρα. Οι σημερινοί 60άρηδες και πάνω θα τα θυμούνται με νοσταλγία γιατί εκεί έμαθαν χρήσιμα πράγματα για τη δουλειά τους, αλλά και οι αγρότισσες πολύ περισσότερα μέσω της αγροτικής οικιακής οικονομίας. Άλλα χρόνια άλλες ανάγκες, αλλά παρά τις δυσκολίες της χώρας μας αντιμετωπίστηκαν με σοβαρότητα και προέκυψαν χειροπιαστά αποτελέσματα.

Τα ΚΕΓΕ ανήκαν στις κατά τόπους Δ/νσεις Γεωργίας, στελεχώνονταν από υπαλλήλους τους και υπαγόταν για λόγους συντονισμού, στη Δ/νση Εφαρμογών του υπουργείου Γεωργίας που απασχολούσε μόνο 5 μόνιμους υπαλλήλους, για τα 63 ΚΕΓΕ, τις Τεχνικές Επαγγελματικές Σχολές που είχε καθώς και τα Πρακτικά Γεωργικά Σχολεία για όλη τη χώρα. Οι μόνιμοι υπάλληλοι του υπουργείου σε συνεργασία με τις Νομαρχιακές Δ/νσεις Γεωργίας προγραμμάτιζαν, καθόριζαν χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ήλεγχαν και αξιολογούσαν τις ενέργειες, εξασφαλίζοντας συνέχεια και συνέπεια στην υλοποίηση των προγραμμάτων, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην έγκαιρη και έγκυρη ενημέρωση και κατάρτιση των αγροτών, με προγράμματα που βοήθησαν στη διόρθωση λαθών, συμπλήρωση κενών και διάδοση καινοτόμων δράσεων και πρωτοβουλιών.

Έτσι λειτούργησαν χωρίς προβλήματα για 50 ολόκληρα χρόνια με μεγάλη, καταγεγραμμένη και χειροπιαστή προσφορά στον αγρότη, την αγρότισσα αλλά και το κοινωνικό σύνολο κάτω από την αρμοδιότητα της παραπάνω Δ/νσης του υπουργείου κεντρικά και της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης τοπικά. Και μπορούμε να πούμε ότι συνέβαλλαν θετικά και σημαντικά τότε στο «μικρό θαύμα» της ανάπτυξης και εξέλιξης της ελληνικής γεωργίας. 

Η δημιουργία του ΟΓΕΕΚΑ «Δήμητρα»

Στα τέλη της δεκαετίας του 90 ο τότε υπουργός γεωργίας θέλησε να υλοποιήσει το δικό του «όραμα» για την Ελληνική γεωργία – βλέπεται κάθε υπουργός έχει να μας προσφέρει τουλάχιστο το δικό του όραμα για τη θέση που του εμπιστευόμαστε – και έτσι λοιπόν μετά από κυοφορία ολίγων ετών δημιουργήθηκε ο ΟΓΕΕΚΑ «ΔΗΜΗΤΡΑ» – Οργανισμός Γεωργικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης κατάρτισης και Απασχόλησης «Δήμητρα».
Στο νέο οργανισμό, με τη μορφή ΝΠΙΔ, ενσωματώθηκαν το 2001 τα ΚΕΓΕ, με βασικό σκεπτικό να αποτελέσει έναν πιο «ευέλικτο» και «αποτελεσματικό» φορέα στην προσφορά επαγγελματικής κατάρτισης των αγροτών. Σαν οργανισμός στελεχώθηκε με πρόεδρο, διευθύνοντα σύμβουλο, 3-4 γενικούς διευθυντές αλλά και επί μέρους διευθυντές, με πολυμελές διοικητικό συμβούλιο καθώς και με πλέον των 50 ατόμων διοικητικό και οικονομικό προσωπικό μόνο για την κεντρική του υπηρεσία, οδηγό και αυτοκίνητο για τον πρόεδρο κλπ. Δηλαδή ένας οργανισμός σύμφωνα με όλες τις προβλεπόμενες προδιαγραφές.

Οι υψηλές αμοιβές της ηγετικής ομάδας, οι μισθοί του πολυπληθούς προσωπικού και τα λειτουργικά έξοδα, επιβάρυναν υπέρμετρα το συνολικό πρόγραμμα εκπαίδευσης- κατάρτισης των αγροτών και λειτουργούσε ανασταλτικά. Όμως πέρα από αυτά, συχνότατες και βαθιές πολιτικές παρεμβάσεις και επιλογές αλλαγές προσώπων και πολιτικών, δεν επέτρεψαν στο νέο οργανισμό να πετύχει σχεδόν κανέναν από τους στόχους του.

Η προσπάθεια υλοποίησης του «οράματος» άλλου υπουργού, για το δορυφορικό κανάλι «4 εποχές», φόρτωσε το νέο οργανισμό με υπέρογκες δαπάνες -800.000.000 δρχ- που εκ των υστέρων χαρακτηρίστηκαν μη επιλέξιμες, καταλογίσθηκαν σε βάρος του οργανισμού με τα αντίστοιχα πρόστιμα και τόκους υπερημερίας, με αποτέλεσμα να μη μπορεί επί 3 χρόνια να πάρει φορολογική ενημερότητα, για την εκταμίευση της κρατικής επιχορήγησης, για να μπορέσει να λειτουργήσει στοιχειωδώς. Δορυφορικό κανάλι του ΥΠΑΑΤ βέβαια δεν λειτούργησε ποτέ και ευθύνες για αυτό το θέμα δεν αναζητήθηκαν ποτέ ή κουκουλώθηκαν. 

Η ίδρυση των ΤΕΣ

Το «όραμα» του επόμενου υπουργού ήταν η ίδρυση και λειτουργία 13 Τεχνικών Επαγγελματικών Σχολών (ΤΕΣ) σε επίπεδο χώρας, με απόφαση – προσωπική επιθυμία του υπουργού, όπως χαρακτηρίσθηκε, δημιούργησε νέα οικονομικά βάρη για την πρόσληψη εποχιακού προσωπικού, προμήθεια εκπαιδευτικού και εργαστηριακού εξοπλισμού, εξοπλισμού γραφείων κλπ.

Ήταν μια θετική προσπάθεια, θα μπορούσα να πω, γιατί υστερούμε στη χώρα μας σε σωστά καταρτισμένο τεχνικό προσωπικό αλλά η, με αυτό τον τρόπο, σχεδιασμένη «εκπαιδευτική προσπάθεια» για την «παραγωγή» καταρτισμένων τεχνιτών σε αγροτικές δραστηριότητες, λειτούργησε τελικά σαν αμειβόμενο σεμινάριο διετούς διάρκειας, που εξασφάλισε μεν μια ικανοποιητική εκπαιδευτική αμοιβή στους συμμετέχοντες μαθητές, αλλά όσοι νέοι αποφοίτησαν πήραν στα χέρια τους βεβαιώσεις σπουδών χωρίς κανένα πρακτικό αντίκρισμα, παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις για «πράσινο πιστοποιητικό», προσθέτοντας μια ακόμη απογοήτευση στην ψυχή τους.

Διήρκησε περίπου 3 χρόνια, όσο διήρκησε και η ροή κοινοτικών πόρων. Το περίεργο είναι ότι το προσωπικό αορίστου χρόνου των ΤΕΣ συνέχισε να μισθοδοτείται επί χρόνια χωρίς να προσφέρει απολύτως τίποτε – εισέπραττε μάλιστα και υπερωρίες, ο δε εξοπλισμός απαρχαιωμένος πια εγκαταλείφθηκε στη βορά του χρόνου.

Σε επόμενη φάση, η επιλογή διορισμένης διοίκησης – που έμεινε μόνο 6 μήνες – για μαζικές αγορές Η/Υ, δορυφορικών πιάτων και αποκωδικοποιητών δαπάνης πλέον των 150.000.000 δρχ.– που αξιοποιήθηκαν ελάχιστα έως καθόλου -οδήγησαν σε οικονομικό μαρασμό τον οργανισμό με συνέπεια μη καταβολή μισθών και μη εξόφληση λογαριασμών λειτουργικών δαπανών για αρκετούς μήνες. 

Το ΔΣ και η «ηγετική ομάδα» του ΟΓΕΕΚΑ «Δήμητρα» άλλαξε 7 φορές σε 10 χρόνια

Οι διατελέσαντες πρόεδροι, διευθύνοντες σύμβουλοι, γενικοί διευθυντές και μέλη του ΔΣ, ήταν προσωπικές επιλογές των εκάστοτε υπουργών και πολλές φορές προσωπικοί φίλοι τους – βέβαια η τελική έγκριση περνούσε από επιτροπή της βουλής. Όλοι αυτοί, άλλαζαν σε κάθε αλλαγή υπουργού ή υφυπουργού είτε λόγω εκλογών ή είτε λόγω ανασχηματισμού, με αποτέλεσμα η 3ετής προβλεπόμενη θητεία τους να περιορίζεται αναγκαστικά μεταξύ των 6-18 μηνών το πολύ.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΔΣ και η «ηγετική ομάδα» άλλαξε 7 φορές σε 10 χρόνια. Αλλά και σε αυτό το χρονικό διάστημα δεν μπόρεσαν να προσφέρουν τα προσδοκώμενα, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, για να μη αδικήσω και κάποιους που προσπάθησαν. Πολλούς ούτε τους είδαμε, ούτε τους ακούσαμε, ούτε πήραμε κάποιο έγγραφό τους. Χωρίς στόχους και όραμα, χωρίς γνώση του αντικειμένου ασχολήθηκαν περισσότερο με το προσωπικό τους προφίλ, τον εμπλουτισμό του βιογραφικού τους, την επανεκλογή τους στη βουλή ή την ευρωβουλή, την πώληση των βιβλίων τους, τη σημαντική βελτίωση των οικονομικών τους, την εξάντληση των οδοιπορικών προσπαθώντας να «γνωρίσουν» το αντικείμενο, με επισκέψεις σε Κέντρα «Δήμητρα» σε «επιλεγμένες περιοχές».

Σχετικά πρόσφατα – πριν μερικά χρόνια – δαπανήθηκαν 12.000.000 ευρώ για την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό 13 Κέντρων «Δήμητρα» σε επίπεδο χώρας για την παροχή σύγχρονης μορφής κατάρτισης στον αγροτικό κόσμο, με τη γραπτή δέσμευση προς την ΕΕ για λειτουργία των Κέντρων για 10 τουλάχιστον χρόνια. Σήμερα τα περισσότερα από τα κέντρα ουσιαστικά μένουν ανενεργά ή συστεγάζουν και άλλες υπηρεσίες ή παραχωρήθηκαν σε άλλους φορείς ή διεκδικούνται από άλλους φορείς αφού τα βλέπουν ανενεργά.

Θα ήταν άραγε λάθος αν, εκ των γεγονότων βέβαια, συμπεράνουμε ότι ουσιαστικά τότε ο ΟΓΕΕΚΑ απασχολήθηκε κυρίως με την απορρόφηση κοινοτικών πόρων υπακούοντας στο γενικό πνεύμα της εποχής – τον αυτοσκοπό των επιδοτήσεων- εξυπηρετώντας παράλληλα με άριστο μάλιστα τρόπο το βόλεμα πολιτικών φίλων και ημετέρων του εκάστοτε υπουργού;

Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι κανείς εκεί στο ΥΠΑΑΤ, τουλάχιστον από τους υψηλά ιστάμενους, δεν πίστευε στη δύναμη της σωστής επαγγελματικής κατάρτισης και στη δυναμική της, για τη δημιουργία βιώσιμου μέλλοντος της ελληνικής γεωργίας.
Κανείς δεν ενδιαφερόταν να αφήσει πίσω την αδιέξοδη διαχείριση των κοινοτικών ενισχύσεων για να χτίσουμε μιας σύγχρονης μορφής γεωργία που θα στηρίζεται στη γνώση, μια γεωργία που αξίζει η πατρίδα μας. 

Η σύσταση του ΕΛΓΟ «Δήμητρα»

Και έτσι, εν συντομία βέβαια, φθάσαμε στην εποχή της μεγάλης κρίσης. Στην εποχή της κρίσης λοιπόν, υπήρξε ένα κύμα κατάργησης οργανισμών σφραγίδων. Για να αποφευχθεί το κλείσιμο οργανισμών του ΥΠΑΑΤ, που δεν ανταποκρίθηκαν ουσιαστικά στα προσδοκόμενα, ανεξάρτητα ποιος κυρίως είχε την ευθύνη, σκέφθηκαν να τους ενοποιήσουν για να έχουν και μια σημαντική εξοικονόμιση χρημάτων.
Έτσι το Σεπτέμβριο του 2011, δόθηκε σε δημόσια διαβούλευση η νομοθετική πρωτοβουλία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με τίτλο «Σύσταση Οργανισμού «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ – ΔΗΜΗΤΡΑ», συγχώνευση εποπτευόμενων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων νομικών προσώπων και άλλες διατάξεις», όπου αναφερόταν ότι:
«Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου επιδιώκεται η δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου υποστήριξης του Έλληνα αγρότη για την ανάπτυξη ανταγωνιστικής αγροτικής παραγωγής.

Για την υλοποίηση των στόχων αυτών προωθείται η συγχώνευση τεσσάρων εποπτευόμενων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων νομικών προσώπων (ΕΘΙΑΓΕ, ΟΓΕΕΚΑ-ΔΗΜΗΤΡΑ, ΟΠΕΓΕΠ, ΕΛΟΓΑΚ) σε έναν ενιαίο φορέα με την επωνυμία «ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΓΕΩΡΓΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ – ΔΗΜΗΤΡΑ».

Με τη συγχώνευση των τεσσάρων νομικών προσώπων επιτυγχάνονται:
• η ενοποίηση κατακερματισμένων μέχρι σήμερα δραστηριοτήτων
• η άρση των γραφειοκρατικών διαδικασιών στη συνεργασία των μέχρι σήμερα ξεχωριστών φορέων
• η διάχυση της γνώσης και της εμπειρίας μεταξύ της έρευνας, της εκπαίδευσης και της πιστοποίησης
• η αποτελεσματικότερη απόδοση των ελέγχων των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων
• η αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού σε ορθολογικότερα κατανεμημένες μονάδες με περιφερειακή διάταξη
• οικονομία κλίμακας

Αποστολή του Οργανισμού είναι η υποστήριξη του αγροτικού κόσμου για τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα, τη βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών, την αύξηση της προστιθέμενης αξίας και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των αγροτικών προϊόντων και την εν γένει ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας της χώρας. 

Η γνώμη της Οικονομικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής για τη συγχώνευση

Όμως σημασία έχει να σας αναφέρω και τη γνώμη της Οικονομικής Κοινοβουλευτικής Επιτροπής η οποία εξέτασε το σχέδιο νόμου και έκανε τις παρατηρήσεις της.

Αναφέρει λοιπόν η επιτροπή:

«Αξιολογώντας τα μέχρι σήμερα δεδομένα που χαρακτηρίζουν τον αγροτικό χώρο η Ο.Κ.Ε. καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η λειτουργία των προαναφερόμενων οργανισμών, με εξαιρέσεις βέβαια (όπως αυτή του ΕΛΟΓΑΚ) δεν απέφερε τα αναμενόμενα οφέλη στον αγροτικό κόσμο.

Με άλλα λόγια η έρευνα, η αγροτική εκπαίδευση και κατάρτιση αλλά και οι έλεγχοι των αγροτικών προϊόντων δεν κατάφεραν να υποστηρίξουν στον επιθυμητό βαθμό ένα ποιοτικό αγροδιατροφικό μοντέλο προς όφελος των αγροτών και της εθνικής οικονομίας».

Στη συνέχεια και μετά από την Γενική Αξιολόγηση του Σχ/Ν η Ο.Κ.Ε. επισημαίνει τα ακόλουθα:

«Θέση της Ο.Κ.Ε. είναι ότι η ενοποίηση ή η κατάργηση φορέων στον δημόσιο τομέα από μόνη της δεν διασφαλίζει την εξοικονόμηση πόρων και την ενίσχυση της ανάπτυξης. Επίσης ως απαραίτητη προϋπόθεση για τη συγχώνευση Οργανισμών θα πρέπει να θεωρείται η δραστηριοποίηση τους σε ομοειδή αντικείμενα. Δεδομένης της έλλειψης των αναγκαίων οικονομικών στοιχείων η Ο.Κ.Ε. δεν μπορεί να καταλήξει σε ασφαλή συμπεράσματα αναφορικά με την εξοικονόμηση ή μη πόρων μέσω της ίδρυσης του νέου Οργανισμού. Επομένως, απλά επισημαίνεται ότι, χωρίς να τεκμηριώνεται το οικονομικό όφελος ή ο εκσυγχρονισμός των παρεχόμενων υπηρεσιών, δημιουργείται ένας γιγάντιος οργανισμός με πολυδαίδαλες δομές, κεντρικές και περιφερειακές υπηρεσίες και πολυάριθμες ανελαστικές οργανικές θέσεις εργασίας.

Ο νέος οργανισμός αναλαμβάνει σχεδόν το σύνολο των δράσεων του ΥΠΑΑΤ, από το σχεδιασμό έως την υλοποίηση για πλήθος θεμάτων, όπως έρευνα, εκπαίδευση, διασφάλιση ποιότητας προϊόντων, ποιοτικούς ελέγχους.

Στην υφιστάμενη αρνητική οικονομική συγκυρία κατά την οποία ο πρωτογενής τομέας μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει πρωταρχικό ρόλο στην ανάκαμψη, η Ο.Κ.Ε. επισημαίνει τους κινδύνους που εμπεριέχονται στη διαδικασία συγχώνευσης και αναδιάρθρωσης των προαναφερόμενων φορέων και Οργανισμών. Μεταξύ άλλων, επισημαίνεται ο κίνδυνος, φορείς αυτοχρηματοδοτούμενοι που μέχρι σήμερα λειτουργούσαν αποδοτικά και στήριζαν τους αγρότες και την αγροτική παραγωγή (όπως π.χ. ο ΕΛΟΓΑΚ όσον αφορά την κτηνοτροφία) να μην μπορέσουν να προσφέρουν της ίδιας ποιότητας υπηρεσίες στο μέλλον, καθώς δεν θα συνεχιστεί η υφιστάμενη χρηματοδότηση. Η Ο.Κ.Ε. υποστηρίζοντας την αναγκαιότητα ενίσχυσης και εκσυγχρονισμού του κτηνοτροφικού κλάδου και αξιολογώντας το μέχρι σήμερα έργο του ΕΛΟΓΑΚ κρίνει σκόπιμο να εξακολουθήσει ο Οργανισμός να λειτουργεί αυτόνομα».

Τελικά αυτό δεν έγινε, ο ΕΛΟΓΑΚ συγχωνεύτηκε, και μετά σχετικές διορθώσεις και προσθήκες το νομοσχέδιο έγινε νόμος του κράτους και τέθηκε σε ισχύ το 2012. Έλα όμως που αυτό δεν ήταν αρκετό. Αθάνατη ελληνική γραφειοκρατεία. Έτσι λοιπόν πριν λίγο καιρό τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, που ολοκληρώθηκε τη Δευτέρα 10 Νοεμβρίου, ένα νέο σχέδιο νόμου «για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ (ΕΛΓΟ)-ΔΗΜΗΤΡΑ.» 

Η εισήγηση του τότε υπουργού ΥΠΑΑΤ

Σύμφωνα με τον τότε υπουργό κ. Καρασμάνη:

«Με το προτεινόμενο σχέδιο νόμου, επιχειρείται η ολοκλήρωση της διαδικασίας συνένωσης τεσσάρων, εποπτευόμενων από το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Νομικών Προσώπων Ιδιωτικού Δικαίου (ΝΠΙΔ), (ΕΘΙΑΓΕ, ΟΓΕΕΚΑ, ΟΠΟΕΓΕΠ , ΕΛΟΓΑΚ) των οποίων ο σκοπός και οι κύριες αρμοδιότητες αφορούν στην ανάπτυξη της ελληνικής αγροτικής παραγωγής και οικονομίας.

Ο ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ λειτουργεί με τη νομική μορφή του ΝΠΙΔ, ανήκει στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και εποπτεύεται από το ΥΠΑΑΤ. Σκοπός του Οργανισμού είναι, μεταξύ άλλων, η ουσιαστική συμβολή του στην αγροτική ανάπτυξη της χώρας, προς όφελος της ελληνικής αγροτικής οικονομίας, μέσω της άσκησης των επιμέρους αρμοδιοτήτων και δράσεών του που αφορούν στη στοχευμένη και εφαρμόσιμη -στην ελληνική πραγματικότητα και στις ανάγκες της αγροτικής παραγωγής – αγροτική έρευνα, στην εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση των αγροτών, στον έλεγχο και τη διασφάλιση της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων, στους ελέγχους των ισοζυγίων γάλακτος-κρέατος καθώς και στη χρήση του ελληνικού σήματος στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Αποστολή του Οργανισμού, ο οποίος λειτουργεί χάριν του δημοσίου συμφέροντος, είναι η παροχή διαρκούς ολοκληρωμένης υποστήριξης των αγροτικών δραστηριοτήτων με σκοπό τον εκσυγχρονισμό του αγροτικού τομέα, τη βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών, την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, την αύξηση της προστιθέμενης αξίας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων, τον έλεγχο της παραγωγής, της ποιότητας, της προέλευσης και της διακίνησης του γάλακτος και του κρέατος και την εν γένει ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας της χώρας, μέσα από την επιστήμη, την έρευνα και την τεχνολογική ανάπτυξη, της διασφάλισης της ποιότητας των αγροτικών προϊόντων και τροφίμων και της προέλευσής τους, της αγροτικής επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και της προώθησης καινοτομίας και της διάχυσης γνώσεων, τεχνολογίας και συμβουλευτικών υπηρεσιών σε όλη την αγροδιατροφική αλυσίδα». 

Η άποψη της ΠΟΓΕΔΥ

Αυτά λοιπόν έλεγε και υπέγραφε ο τότε υπουργός. Να σας αναφέρω στο σημείο αυτό και το τι σημειώνει η ΠΟΓΕΔΥ (Πανελλήνια ένωση γεωτεχνικών δημοσίων υπαλλήλων) στις παρατηρήσεις της για το σχέδιο νόμου, εκφράζοντας τις απόψεις όλων των γεωτεχνικών κλάδων:

«Το συγκεκριμένο σχέδιο νόμου που δόθηκε πρόσφατα στη διαβούλευση δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό υπό την παρούσα μορφή του γιατί ξεφεύγει από την αποστολή του, που είναι η θεσμοθέτηση του πλαισίου λειτουργίας του συγκεκριμένου Οργανισμού.

Δυστυχώς οι συντάκτες του νομοσχεδίου θέλησαν να ικανοποιήσουν τα μεγαλεπήβολα σχέδιά τους και τις υπέρμετρες προσωπικές τους φιλοδοξίες και προσπαθούν μέσω αυτού του εκτρωματικού νομοσχεδίου να δώσουν στον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ αρμοδιότητες που είναι άσχετες με την αποστολή του με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας υπέρ-οργανισμός που θα υποκαθιστά τόσο το ΥΠΑΑΤ όσο και τα Γεωτεχνικά Πανεπιστήμια, σχολές, κλπ.

Οι συντάκτες του, στα πλαίσια της λογικής που αναφέρθηκε, δεν έλεγξαν ποιες από τις αρμοδιότητες του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ έρχονται σε αντίθεση με τις αρμοδιότητες των υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ σύμφωνα με το ΠΔ 107/2014 και τον νόμο 4235/2014. Αδιαφόρησαν ακόμη και για το αν οι προτεινόμενες αρμοδιότητες είναι εφικτό να εφαρμοσθούν από τον νέο οργανισμό.

Επίσης σύμφωνα με το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ. Ο Οργανισμός θα εισηγείται απ’ ευθείας στον Υπουργό παρακάμπτοντας τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ. Μάλιστα θα εισηγείται ακόμη και για την έκδοση ΚΥΑ. Επιπρόσθετα δεν γίνεται καμία αναφορά στον εποπτικό ρόλο των αρμοδίων υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ για το ελεγκτικό έργο και τις λοιπές δράσεις του ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ.

Επομένως ως πρώτη γενική παρατήρηση που έχουμε για το εν λόγω σχέδιο νόμου είναι ότι αυτό πρέπει να εξετασθεί λεπτομερώς σε αντιπαραβολή με τον νέο οργανισμό του ΥΠΑΑΤ και να απαλειφθεί κάθε σημείο που αποτελεί αρμοδιότητα του ΥΠΑΑΤ». Θα συμπλήρωνα και εγώ ότι πουθενά δε γίνεται αναφορά για συνεργασία με τις γεωτεχνικές υπηρεσίες της κάθε περιφέρειας, οι τοπικές κοινωνίες με τους εκπροσώπους τους δεν έχουν τη δυνατότητα να προτείνουν ποιας μορφής ανάπτυξη θέλουν, σε ποια προβλήματα θέλουν βοήθεια για να τα απαντήσουν.

Σε γενικές γραμμές νομίζω επαναλαμβάνονται οι παρατηρήσεις που έκανε και στο προηγούμενο νομοσχέδιο η Ο.Κ.Ε. της βουλής – δηλαδή οι αναγκαίες προσαρμογές και διορθώσεις δεν έγιναν. Δεν ξέρω πως τα καταφέρνουν αυτές οι στρατιές συμβούλων να παράγουν τέτοια νομοθετήματα που τελικά προκαλούν τέτοιο μπλέξιμο αρμοδιοτήτων, που το νομοθέτημα δεν μπορεί να εφαρμοστεί στην πράξη. 

H γνώση να έρθει στο προσκήνιο

Η εικόνα που σχηματίζω εγώ από όλα αυτά είναι: 1. η γραφειοκρατεία είναι αήττητη 2. όλα αυτά τα χρόνια οι αρμόδιοι δεν μπορούν ή δεν θέλουν, να καταλήξουν σε ένα λειτουργικό και αποδοτικό σχήμα, γι αυτό και μοιάζουν να μαγειρεύουν και να ανακατεύουν συνέχεια μια κατσαρόλα χωρίς να σερβίρουν φαγητό ή αν το θέλετε αλλιώς «όποιος δεν θέλει να ζυμώσει όλη μέρα κοσκινίζει». 3. η συστηματική και οργανωμένη επαγγελματική κατάρτιση των αγροτών μας , που είναι και το θέμα μας σήμερα , από τότε που μπλέχτηκε με τους οργανισμούς της κεντρικής εξουσίας εξακολουθεί να είναι από περιορισμένη έως ανύπαρκτη – κατά τα άλλα μιλάμε για αποκέντρωση των υπηρεσιών του ΥΠΑΑΤ.

Βλέπουμε ακόμη μια κεντρική εξουσία να διατηρεί στη ζωή τεχνητά, οργανισμούς που η αποκλειστική τους χρησιμότητα είναι το παρκάρισμα ημετέρων – για τους συμβούλους που λέγαμε. Ο πρωτογενής τομέας μπορεί να βοηθήσει την ελληνική οικονομία. Χρειαζόμαστε εθνική αγροτική πολιτική που να εξασφαλίζει τη μέγιστη δυνατή συναίνεση του πολιτικού μας κόσμου που θα εφαρμόζεται με διαχρονική συνέπεια και συνέχεια, πίστη, φιλότιμο και νέες ιδέες από φρέσκα πρόσωπα. Έτσι δε θα έχουμε το φαινόμενο η κυβέρνηση να ψηφίζει και η αντιπολίτευση να καταψηφίζει. Καταλαβαίνω θα με πείτε αιθεροβάμονα και ότι αυτά, με αυτές τις νοοτροπίες που έχουμε, δεν γίνονται.

Η λύση για την Ελλάδα δεν είναι μόνο περισσότερος τουρισμός και πιο πολύ γεωργία αλλά ποιοτικότερος τουρισμός και ποιοτικότερη γεωργία. Χρειάζεται η γνώση να έρθει στο προσκήνιο. Θεωρούνται απαραίτητα-προαπαιτούμενα για την ανάπτυξη της αγροτικής επιχειρηματικότητας η Αγροτική Έρευνα- η εφαρμοσμένη αγροτική έρευνα που είναι και αυτή από περιορισμένη έως ανύπαρκτη, η Αγροτική Επαγγελματική Κατάρτιση αλλά και επανακατάρτιση καθώς και η επιστημονική Υποστήριξη των αγροτών.
Για να ανοίξεις μαγαζί και να επιδιορθώνεις υδραυλικά απαιτείται επαγγελματική κατάρτιση στα υδραυλικά, συνήθως από κάποια επαγγελματική Σχολή ή από τις σχολές του ΟΑΕΔ, πιστοποιημένη επαγγελματική εμπειρία 2-4 χρόνια και Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλματος υδραυλικού. Για να γίνεις κουρέας απαιτείται επαγγελματική κατάρτιση σε ανάλογη επαγγελματική σχολή , πιστοποιημένη επαγγελματική εμπειρία – πρακτική άσκηση δηλαδή για να μπορέσει κανείς να αποκτήσει την άδεια άσκηση επαγγέλματος κουρέα. Για να γίνει κάποιος κρεοπώλης απαιτείται επαγγελματική κατάρτιση 2-3 μήνες σε ειδική σχολή κρέατος, πιστοποιημένη πρακτική άσκηση, για να μπορέσει να αποκτήσει την άδεια άσκηση επαγγέλματος κρεοπώλη. Για να γίνει κάποιος αγρότης, να διαχειρίζεται μέσα και εφόδια παραγωγής , να φροντίζει και να προστατεύει το περιβάλλον, να χρησιμοποιεί σωστά τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα για την προστασία των καλλιεργειών και να παράγει τροφή που πουλά σε όλους τους συνανθρώπους του, δεν απαιτείται ακόμη επαγγελματική κατάρτιση.

Για να είμαστε δίκαιοι όμως πρέπει να πούμε ότι στοιχειώδης επαγγελματική κατάρτιση ή μάλλον ενημέρωση, υπάρχει και μάλιστα είναι υποχρεωτική, αλλά μόνο για τους νέους αγρότες που εντάσσονται στο αντίστοιχο πρόγραμμα, όχι βέβαια για να αποκτήσουν άδεια άσκησης επαγγέλματος αλλά για να εισπράξουν το υπόλοιπο της δικαιούμενης επιδότησης. Δεν ξέρω βέβαια κατά πόσο οι νέοι αγρότες την επαγγελματική κατάρτιση την αντιλαμβάνονται σαν ανάγκη αλλά είναι υποχρεωμένοι να παρακολουθήσουν μαθήματα -ένα μπουκέτο θεμάτων- διάρκειας 150 ωρών μετά το πέρας των οποίων τους χορηγείται βεβαίωση παρακολούθησης, η οποία απλά είναι προαπαιτούμενο για τις ομαλές εκταμιεύσεις των ενισχύσεων. Από κει και μετά όμως δεν υπάρχει καμία συνέχεια από κανέναν για κατάρτιση – τα μάθαμε όλα μέσα στις 150 ώρες. Γι αυτό και προανέφερα ότι η αναγκαία συστηματική και οργανωμένη επαγγελματική κατάρτιση των αγροτών μας είναι σήμερα στη χώρα μας από περιορισμένη έως ανύπαρκτη. 

Το πράσινο πιστοποιητικό

Στο νομοσχέδιο γίνεται επίσης αναφορά στο «πράσινο πιστοποιητικό». Για το θέμα αυτό έγιναν τα προηγούμενα χρόνια ατέλειωτες συζητήσεις. Το πιστοποιητικό αυτό, θα αποτελούσε θεσμό του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και θα αφορούσε την κατάρτιση και πιστοποίηση των γνώσεων και δεξιοτήτων των αγροτών και θα το χορηγούσαν έπειτα από εξειδικευμένη εκπαιδευτική διαδικασία, που θα συνδύαζε θεωρητικές γνώσεις, πρακτική άσκηση και μαθητεία, και θα αποτελούσε ένα βασικό επαγγελματικό προσόν για τον Έλληνα αγρότη. Προγραμμάτιζαν την προαναφερθείσα διαδικασία για 750.000 αγρότες που θα ολοκληρωνόταν στο τέλος του 2013. Αν το είδατε εσείς πέστε μου να το δω και εγώ.

Το μεγάλο και ισχυρό μυστικό της αγροτικής ανάπτυξης μιας χώρας είναι το υψηλής επαγγελματικής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό της

Η εφαρμοσμένη αγροτική έρευνα – η τόσο αναγκαία για τα προβλήματα του αγροτικού κόσμου – είναι περιορισμένη έως ανύπαρκτη, ο σχεδιασμός της παραγωγικής πολιτικής «περιορίζεται» κυρίως στη διαχείριση των κοινοτικών επιδοτήσεων έχουν κατασπαταληθεί χρήματα χωρίς αντίκρισμα, δεν υπάρχει ενημέρωση και εκπαίδευση των αγροτών και γενικά δεν υπάρχει στρατηγικός σχεδιασμός για να βοηθήσει τους αγρότες να βγουν από τον λαβύρινθο που βρίσκονται.

Μοιραία λοιπόν προκύπτει το συμπέρασμα ότι οι αιτίες που φθάσαμε ως εδώ, την αγροτική μας οικονομία δεν ήταν μόνο οι παλινωδίες με αντιφατικές πολιτικές, αλλά και η μη εφαρμογή αυτών που κατά καιρούς εξαγγέλλονταν. Πρέπει λοιπόν να υπάρξει όχι μόνο μια σωστά σχεδιασμένη εθνική αγροτική πολιτική αλλά και η απαρέγκλιτη εφαρμογή της. Η επιτυχημένη ανασυγκρότηση του αγροτικού τομέα θα πρέπει να στηριχθεί στο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, τους γεωπόνους και τους αγρότες της χώρας και ειδικά τους νέους. Για αυτούς τους λόγους θεωρούμε ότι δεν πρέπει να συζητάμε απλά για κατάρτιση – ενημέρωση διάρκειας 100 – 150 ωρών αυτής της σημαντικής κοινωνικής ομάδας των αγροτών, αλλά για οργανωμένη και συστηματική κατάρτιση και επανακατάρτιση για πραγματική εκπαίδευση. Και στη γεωργία, προοδεύει αυτός που έχει διάθεση και όρεξη να εξελίσσεται και να εμπλουτίζει τις γνώσεις του πάνω στο αντικείμενό του.

Θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα τον ανθρώπινο παράγοντα. Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο και η μεγάλη ηλικία, δημιουργούν δυσκολίες προσαρμογής στις σύγχρονες εξελίξεις, στην αξιοποίηση των κοινοτικών προγραμμάτων, στην αφομοίωση και εφαρμογή νέων τεχνικών και μεθόδων παραγωγής.

Αναμενόμενη είναι η μεγάλη μείωση των αγροτών την προσεχή επταετία είτε από βιολογικούς λόγους –συνταξιοδότηση κλπ. είτε από τον έντονο ανταγωνισμό, δεδομένου και ότι το αγροτικό επάγγελμα, έτσι όπως διαμορφώθηκε, δεν έλκει τους νέους. Οι αγρότες που θα μείνουν στο επάγγελμα θα πρέπει να επιδιώκουν την κατάρτιση, την εκπαίδευση και τη διαρκή ενημέρωση τους στον ή στους τομείς που δραστηριοποιούνται. Τα προσεχή χρόνια δεν θα έχουμε ανάγκη από εργάτες γης αλλά από καλλιεργημένους καλλιεργητές.

Τα Κέντρα «Δήμητρα» βρίσκονται μέσα στην καρδιά της καθημερινής αγροτικής πραγματικότητας και μπορούν να προσφέρουν πολλά και δεν πρέπει να είναι αποκομμένα από τις τοπικές κοινωνίες αλλά να ανήκουν στις τοπικές κοινωνίες.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η γεωργία μας συμπορεύεται με την ιστορία μας, είναι ο σημαντικός τομέας απασχόλησης των κατοίκων στην περιφέρεια, μπορεί να παράξει άμεσα πλούτο και λειτουργεί σαν πολλαπλασιαστής εθνικού εισοδήματος. Ο πρωτογενής τομέας μας, μέσα στις κρίσιμες στιγμές που ζει η χώρα μας, έχει ανάγκη σύγχρονης θεσμικής στήριξης αλλά και ορθολογικής αξιοποίησης όλου του Γεωτεχνικού δυναμικού τώρα. Χρειαζόμαστε σχεδιασμό αγροτικής ανάπτυξης με διαχρονική συνέχεια και συνέπεια – όχι αποσπασματικά μέτρα.

Η δύσκολη προσπάθεια για ποιοτική στροφή της ελληνικής γεωργίας, είναι η μόνη ουσιαστική δυνατότητα που έχουμε για να κερδίσουν τα προϊόντα μας μερίδια στην εσωτερική και τις διεθνείς αγορές, για να βελτιώσουμε τους δείκτες αυτάρκειας, ώστε να μη εισάγουμε τα πάντα από παντού (και μάλιστα με δανεικά), για να κάνουμε τα σωστά βήματα με στόχο να κατακτήσουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Η καλύτερη επένδυση είναι η επένδυση στη γνώση. Το μεγάλο και ισχυρό μυστικό της αγροτικής ανάπτυξης μιας χώρας είναι το υψηλής επαγγελματικής κατάρτισης ανθρώπινο δυναμικό της. Μόνο αγρότες καλά καταρτισμένοι έγκαιρα και έγκυρα ενημερωμένοι στις σύγχρονες εξελίξεις είναι σε θέση να αφομοιώσουν και να εφαρμόσουν σύγχρονες μεθόδους και τεχνικές και να πετύχουν υψηλή ανταγωνιστικότητα των αγροτικών προϊόντων.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.