Δειπνα της Εκατης-Βαρβαρα-Ασουρε

Πριν από λίγες μέρες γιορτάστηκε η Αγία Βαρβάρα από τους χριστιανούς κι η μέρα του Ασουρέ από τους μουσουλμάνους. Η Κομοτηνή που φιλοξενεί και τις δύο κοινότητες, γιορτάζει και τις δύο γιορτές. Κοινό σημείο των δυο γιορτών η παρασκευή ενός γλυκού με το όνομα της κάθε γιορτής, που όμως είναι όμοιο. Κοινές καταβολές, κοινές αναφορές των δυο θρησκειών.
 
Οι γιορτές αυτές σηματοδοτούν το τέλος των γεωργικών εργασιών και την αποθήκευση των προμηθειών για το χειμώνα. Είναι επίσης ένα καλό δείγμα της ένταξης στοιχείων της παλιάς θρησκείας στη νέα. Καθώς η λεκάνη της ανατολικής Μεσογείου ήταν και είναι ένας χώρος ζύμωσης πολιτισμών, οι παλιές παγανιστικές θρησκείες έδωσαν πολλά στοιχεία στις νέες μονοθεϊστικές .
 
Τα δείπνα της Εκάτης, προσφορές των πιστών, τα Εκαταία δείπνα, προσφέρονταν στα τρίστρατα. Στην αρχή κάθε σεληνιακού μήνα, την τελευταία μέρα χωρίς φεγγάρι, πριν τη νουμηνία, οι άνθρωποι άφηναν σκεύη με φαγητό στα τρίστρατα, στη βάση των αγαλμάτων της θεάς Εκάτης. Η θεά Εκάτη, μια χθόνια θεότητα, συνδέονταν με τη γη και το θάνατο. Οι προσφορές αυτές καταναλώνονταν από τους επαίτες αλλά και τα σκυλιά….. Τα δείπνα αυτά θεωρούνται από πολλούς η ρίζα των παρασκευασμάτων που μοιράζονται στους γείτονες στις σύγχρονες θρησκείες. Η έννοια της προσφοράς υπάρχει και πραγματώνεται μέσα από τους κανόνες αλλά και την ιερή παράδοση των θρησκειών.

Η βαρβάρα των χριστιανών συνδέεται με το συναξάρι της αγίας, που τη θέλει κόρη αξιωματούχου του ρωμαϊκού στρατού, που σώζει το χριστιανικό πληθυσμό της πόλης στην οποία ζει, όταν ο πατέρας της δίνει εντολή να δηλητηριαστεί το ψωμί της πόλης. Η Βαρβάρα ειδοποιεί τους χριστιανούς να φάνε ό,τι έχουν στο σπίτι τους και να αποφύγουν το ψωμί των φούρνων. Έτσι το σιτάρι, τα φασόλια, τα ρεβύθια, τα σύκα, οι σταφίδες κι ό,τι άλλο υπήρχε στο κάθε νοικοκυριό καταναλώθηκε εκείνες τις μέρες. Αυτό ακριβώς είναι κι η βαρβάρα, το γλυκό που ετοιμάζεται μέχρι σήμερα και μοιράζεται από τις νοικοκυρές στα σπίτια της γειτονιάς για το καλό του χρόνου και του χειμώνα που έρχεται.
 
Ο ασουρές των μουσουλμάνων έχει σχέση με την 10η μέρα του πρώτου μήνα του ισλαμικού ημερολογίου, του Μουχαρρέμ, τα δέκα σημαντικότερα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης και κυρίως με τη μάχη της Καρμπάλα και το θάνατο του Χουσεϊν Ιμπν Αλή. Η χρήση επτά ή δέκα συστατικών, όπως το σιτάρι, η ζάχαρη, τα καρύδια, οι σταφίδες, τα ξερά γενικά φρούτα και καρποί είναι απαραίτητα στoν Asurre. Ο Νώε και το τέλος του κατακλυσμού αποτελούν τη βάση της παράδοσης του γλυκού αυτού. Οι σπόροι που έμειναν στην κιβωτό μαγειρεύτηκαν σαν γεύμα προσφοράς στο Θεό για τη σωτηρία του κόσμου. Αυτό το γεύμα ετοιμάζεται και σήμερα τη δεκάτη του μήνα, την Ashura, και μοιράζεται στη γειτονιά.
 
Τα κοινά στοιχεία στη θρησκεία, την παράδοση και στην κουλτούρα των λαών που για αιώνες συμβιώνουν σ’ αυτήν τη γωνιά της γης είναι πολλά περισσότερα από τις διαφορές τους. Ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, και στη Θράκη ακόμα περισσότερο, η συνύπαρξη κι η συμβίωση ανά τους αιώνες ανθρώπων με διαφορετική θρησκεία, γλώσσα και κουλτούρα οδήγησε στην ανταλλαγή και το μοίρασμα βιωμάτων και στοιχείων πολιτισμού, έδωσε ερείσματα στην ανεκτικότητα. Εμείς εδώ ξέρουμε να ζούμε με τον «άλλο».
 
Η Μαρία Δήμου είναι εκπαιδευτικός. Διατηρεί το blog peridiavenontasstonkosmo.blogspot.gr

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.