Οχημα της βιωσιμης αναπτυξης η χειροτεχνια

Τον τρόπο με τον οποίο οι χειροτεχνικές πρακτικές μπορούν όχι μόνο να διασωθούν, αλλά και να οδηγήσουν στη βιώσιμη ανάπτυξη, γνώρισαν οι φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Εθολογίας, αλλά και πολλοί συμπολίτες μας που βρέθηκαν σε αυτό το μεσημέρι της Τετάρτης 3 Απριλίου για να παρακολουθήσουν τον πρώην Υφυπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, αρμόδιου για θέματα Σύγχρονου Πολιτισμού, κ. Νικόλα Γιατρομανωλάκη και την Διευθύντρια της Υπηρεσίας Κυπριακής Χειροτεχνίας, κ. Μαρία Αναξαγόρα να συνομιλούν με θέμα: «Χειροτεχνικές πρακτικές, σύγχρονες προσεγγίσεις και η σύνδεσή τους με τη βιώσιμη ανάπτυξη».

Σε αυτή και οι δύο ομιλητές ανέπτυξαν τις προσπάθειες που γίνονται τόσο σε Ελλάδα όσο και Κύπρο, για να μπορέσει τόσο να διασωθούν τα στοιχεία της χειροτεχνίας, όσο και αυτή να αποτελέσει μια βιώσιμη οικονομική διέξοδο, κάτι που με τη σειρά του θα εξασφαλίσει και τη διατήρησή της.

Κοντά στην κοινωνία το Εργαστήριο Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας

Η εκδήλωση διοργανώθηκε υπό την αιγίδα του Εργαστηρίου Λαογραφίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, το οποίο έχει μια σειρά από ερευνητικές δράσεις που είναι λογικό να προσαρμόζονται προς τις ανάγκες της κοινωνίας, τόνισε ο διευθυντής του, Καθηγητής κ. Μανόλης Βαρβούνης.

«Δεν μελετούμε μόνο τα παλιά, τα παραδοσιακά θέματα, μελετούμε και τα σύγχρονα, και δεν μελετούμε μόνο με άξονα την Κομοτηνή ή τη Θράκη, αλλά σε πανελλαδικό επίπεδο» τόνισε. Άλλωστε θεωρεί πως αν οι κοινωνικές επιστήμες δεν έχουν στροφή προς την κοινωνία και τις κατακτήσεις της, τότε απομένουν ένα απολίθωμα που δεν έχει και ουσιαστικό ρόλο στην κοινωνική πραγματικότητα και γίγνεσθαι.

Στο πλαίσιο αυτό εξετάζουν τη χρήση της λαϊκής χειροτεχνίας και την αναβίωσή της, μέσα σε ένα πλαίσιο αξιοποίησής της υπό το πρίσμα της ανάκαμψής της και της ελληνικής κοινωνίας. «Σε αυτό έχουμε συστηματικά στρατευτεί και εγώ και η κ. Μαχά» σημείωσε, έχοντας συστηματική συνεργασία με τον κ. Γιατρομανωλάκη και την κ. Αναξαγόρα, και στο παρελθόν και τώρα, με την εκδήλωση να είναι ένα μόνο από τα πολλά βήματα που κάνουν σε αυτό το επίπεδο.

Οι Λαϊκές Τέχνες στη σύγχρονη καθημερινότητα

Την Επιστημονική Επιμέλεια της εκδήλωσης, που έγινε στο πλαίσιο του μαθήματος «Υλικός Πολιτισμός και Λαϊκή Τέχνη» είχε η κ. Νάντια Μαχά-Μπιζούμη, Επίκουρη Καθηγήτρια Λαογραφίας, που σημείωσε πως μέσα από το μάθημα μιλούν για τις Λαϊκές τέχνες, όχι όμως μέσα από τη μουσειοποιημένη έκφρασή τους, αλλά από τη δυναμική επανάχρησή τους, και μάλιστα με τη σύνδεσή τους με την οικονομία.

Για να γίνει αυτή η σύνδεση και να έχει επιτυχία, θα πρέπει να πατήσει γερά πάνω σε γνώση, και επειδή στο Τμήμα προετοιμάζουν διαχειριστές αυτού του πολιτισμού, προσπαθούν μέσα από το συγκεκριμένο μάθημα να αναδείξουν αυτή τη δυναμική των λαϊκών τεχνών και τη σύνδεσή τους με το σήμερα.

«Με ενδιαφέρει να μην γνωρίζουν απλώς οι φοιτητές πώς υφαίνονταν και πώς κεντιόνταν αυτά τα αντικείμενα, αλλά κυρίως να τα συνδέσουν με την τεχνογνωσία τους, και από εκεί και πέρα να μπορέσουν να προχωρήσουν ένα βήμα παραπέρα, και να τα φέρουν σε χρήση στη σύγχρονη καθημερινότητα», για αυτό και κάνουν πολλές δράσεις, με αυτή της Τετάρτης να στοχεύει στην ανάδειξη των καλών πρακτικών που έχουν αναπτυχθεί  πάνω στο κομμάτι της επανάχρησης και της αναβίωσης των λαϊκών τεχνών, σε Κύπρο και Ελλάδα, με την αφετηρία στις δύο χώρες να είναι διαφορετική, το αποτέλεσμα όμως είναι κοινό, και αυτό θέλησαν να αναδείξουν.

Ένα οικοσύστημα γύρω από τη χειροτεχνία

Ο κ. Γιατρομανωλάκης, κατά τη θητεία του στο Υπουργείο Πολιτισμού, είχε ξεκινήσει μια προσπάθεια για τη δημιουργία σχολών χειροτεχνίας σε όλη τη χώρα, που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης, και οι οποίες εξελίσσονται σε συνεργασία με τα Πανεπιστήμια που έχουν αναλάβει το κομμάτι της ανάπτυξης του εκπαιδευτικού υλικού και τον συντονισμό των κέντρων εκμάθησης, καθώς και τα άλλα κομμάτια που εντασσόταν στο σχεδιασμό.

Το ενδιαφέρον για αυτά τα εργαστήρια ήταν σημαντικό, και βλέπουν, ιδιαίτερα μετά την πανδημία, πως υπάρχει μια τάση του κόσμου να επιστρέφει σε πιο φυσικά πράγματα, και την ενασχόληση με τα χέρια. Όμως ο αρχικός στόχος ήταν όλο αυτό να αποτελέσει και ένα μοχλό οικονομικής ανάπτυξης και για τις τοπικές κοινωνίες, «με ένα οικοσύστημα γύρω από την χειροτεχνία που θα δώσει δουλειές και θα φέρει μια βιώσιμη ανάπτυξη, συντηρώντας και αναδεικνύοντας την παράδοση».

Όλα όμως για να γίνουν πρέπει να υπάρχει συνέχεια και επιμονή, για αυτό και ο ίδιος πάντα προσπαθεί να βγει, ειδικά για το θέμα της χειροτεχνίας ώστε να στηριχθεί περισσότερο αυτό το κομμάτι. «Να μην εγκαταλειφθεί αυτή η προσπάθεια, γιατί πιστεύω ότι είναι πολύ σημαντική για πολλούς λόγους» κατέληξε.

Συνεργασία με την Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας

Η Υπηρεσία Κυπριακής Χειροτεχνίας είχε ιδρυθεί πριν από 50 χρόνια, μετά την Τουρκική εισβολή, ως πρωτοβουλία του ΟΗΕ και της Κυπριακής Δημοκρατίας, ώστε να διατηρήσει την άυλη πολιτιστική κληρονομιά και τους παραγωγούς που υπήρχαν σε διάφορες περιοχές της Κύπρου, και παράλληλα να δώσει δουλειά στις γυναίκες που ζούσαν στους προσφυγικούς συνοικισμούς, τόνισε η κ. Αναξαγόρα.

Τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχουν ξεκινήσει ένα στρατηγικό σχεδιασμό ώστε να επαναμελετήσουν την πορεία πλεύσης της υπηρεσίας, και να την εκσυγχρονίσουν με συνέργειες σε Ευρωπαϊκό και Παγκόσμιο επίπεδο, με την ένταξή της σε μια σειρά από φορείς και συνεργασία με διάφορα ιδρύματα. Αυτές τις συνέργειες θέλουν να αναπτύξουν και με το ΤΙΕ, με την συνεργασία της κ. Μαχά, ώστε να δουν πώς μπορούν να συνεργαστούν σε ερευνητικό επίπεδο.

Αυτή την περίοδο προσπαθούν να εντάξουν τα μητρώα χειροτεχνίας για να μπορέσουν να καταγράψουν τα άτομα που παράγουν, αλλά και να ξεκινήσουν εκπαιδευτικά εργαστήρια, κάτι που η Ελλάδα κάνει με τον κ. Γιατρομανωλάκη.

Στην Κύπρο προσπαθούν με εκπαιδευτικά προγράμματα να αναπτύξουν την νέα γενιά χειροτεχνών, ή να διασυνδέουν άτομα που έχουν σπουδάσει εφαρμοσμένες τέχνες με την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου, ώστε να υπάρξει ανάπτυξη και να είναι βιώσιμη η παραγωγή για να μπορέσει να παραμείνει η τεχνική.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.