Τι αλλάζει στην Παιδαγωγική και Διδακτική επάρκεια των ΑΕΙ;

«Η κοινωνία θέλει καλύτερους δασκάλους σε κάθε βαθμίδα για τα παιδιά της και εκεί αυτός πρέπει να είναι ο στόχος όλων»

Συνεχίζονται οι αντιδράσεις καθηγητικών σχολών αλλά και φοιτητών για το νέο θεσμικό πλαίσιο που ψηφίστηκε το περασμένο καλοκαίρι και φέρνει αλλαγές στην παιδαγωγική επάρκεια των τμημάτων, ήτοι στην πιστοποίηση που εξασφαλίζει πως κάποιος διαθέτει τα τυπικά προσόντα ώστε διεκδικήσει την «είσοδό» του στην δημόσια Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση.

Οι αλλαγές, που επέφερε ο νέος νόμος για τα ΑΕΙ και συγκεκριμένα το άρθρο 99 (νόμος 4757/2022) το οποίο αφορά στο Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής Επάρκειας έχει προκαλέσει την οργή και μιας σειράς τμημάτων Αρχαιολογίας-Ιστορίας, οι πρόεδροι των οποίων σε κοινή επιστολή που συνυπογράφουν, μεταξύ αυτών και το Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης, κατηγορούν το Υπουργείο Παιδείας ότι με τη σχετική ρύθμιση οδηγεί αντικειμενικά σε παράταση των σπουδών κατά, τουλάχιστον, ένα ακαδημαϊκό έτος επιβαρύνοντας οικονομικά τους φοιτητές και τις οικογένειές τους, ενώ η παράταση αυτή καταστρατηγεί τη θεσπισμένη διάρκεια σπουδών, που οι φοιτητές θεώρησαν δεδομένη όταν δήλωναν τις Σχολές της προτίμησής τους.

Τι αλλαγές φέρνει όμως ο νέος νόμος, σε τι βαθμό αυτές επηρεάζουν τους αποφοίτους των τμημάτων που παρείχαν έως και σήμερα το Πιστοποιητικό Διδακτικής Επάρκειας και πώς επηρεάζονται τα τμήματα του ΔΠΘ, εξήγησε μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» ο Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κ. Αθανάσιος Καραφύλλης.

Δυσεπίλυτο πρόβλημα 100 και πλέον ετών

Σύμφωνα με τον ίδιο ο νέος νόμος και συγκεκριμένα το επίμαχο άρθρο 99 επαναπροσδιορίζει τη διαδικασία απονομής της παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, που απασχολεί την ελληνική εκπαίδευση για περισσότερα των 100 ετών, δίχως μέχρι στιγμής να έχει ανευρεθεί λύση. Όπως εξήγησε «το ζήτημα αυτό επιχειρήθηκε να λυθεί από την εποχή του Ελευθερίου Βενιζέλου όταν ο Δημήτρης Γληνός, ως Γενικός Γραμματέας του υπουργείου διαπίστωνε ότι εκπαιδευτές της δευτεροβάθμιας δεν είχαν καμία παιδαγωγική και διδακτική ικανότητα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται πάρα πολύ σοβαρά ζητήματα μέσα στα σχολεία».

«Σήμερα βγάζουμε από τις καθηγητικές σχολές καταξιωμένους επιστήμονες αλλά όχι δασκάλους»

Προσπαθώντας να περιγράψει την υφιστάμενη κατάσταση ο ίδιος έσπευσε να υπογραμμίσει πως «το να σπουδάσεις μια επιστήμη από το να την διδάξεις είναι πράγματα εντελώς διαφορετικά, γεγονός που κάποιοι δεν φαίνεται να κατανοούν δυστυχώς» με αποτέλεσμα σήμερα να «βγαίνουν μεν καταξιωμένοι επιστήμονες από τις λεγόμενες καθηγητικές σχολές αλλά όχι δάσκαλοι» για να επισημάνει πως όταν επιθυμούμε ένα καλύτερο σχολείο τότε θα πρέπει να φροντίσουμε για την στελέχωσή τους με καλούς καθηγητές και δασκάλους.

Ο κ.Καραφύλλης εξέφρασε την άποψη πως το άρθρο 99 κινείται προς τη σωστή κατεύθυνση, ενώ, αναφερόμενος στις αιτιάσεις για τον επιπλέον χρόνο σπουδών, έκανε λόγο για «παρεξήγηση». Όπως έκανε σαφές «οι διατάξεις του άρθρου 99 λένε πως όταν ο φοιτητής στο προπτυχιακό πρόγραμμα έχει 180 πιστωτικές μονάδες – συμπληρώνονται στον τρίτο χρόνο σπουδών – θα μπορεί στον τέταρτο χρόνο ή ίσως και νωρίτερα – αναμένουμε την υπουργική απόφαση εντός των επόμενων ημερών – να εγγράφεται στο πρόγραμμα Παιδαγωγικής και Διδακτική Επάρκειας που θα εκπονείται υπό την ευθύνη των Παιδαγωγικών Τμημάτων των πανεπιστημίων».

Ερωτηθείς σε σχέση με τις αλλαγές που φέρνει ο νόμος ο κ. Καραφύλλης εξήγησε πως αλλάζει η επίβλεψη της διαδικασίας. «Με τον προηγούμενο νόμο, τον νόμο Διαμαντοπούλου, αναθέτονταν σε επιτροπές των πανεπιστημίων να καταρτούν και να καθοδηγούν το πρόγραμμα που εκπονείται από κάθε τμήμα ξεχωριστά» ανέφερε επισημαίνοντας πως σε κάποια τμήματα δημιουργήθηκαν πολύ αξιόλογα προγράμματα σε κάποια άλλα όμως δημιουργήθηκαν «κατάπτυστα» όπως τα χαρακτήρισε προγράμματα.

Συλλογική δουλειά η εκπόνηση των προγραμμάτων

«Δεν μπορεί ένας διδάσκων να διδάσκει και Παιδαγωγική και Διδακτική και Ψυχολογία και Πρακτική Άσκηση. Αυτά είναι αδιανόητα. Ούτε στις Παιδαγωγικές Ακαδημίες του 1940 δεν δίδασκαν έτσι και θα πρέπει επιτέλους αυτό να το συνειδητοποιήσουμε και να αλλάξουμε» ανέφερε εξηγώντας πως πλέον το κάθε πρόγραμμα θα εποπτεύεται από ένα επιστημονικό συμβούλιο κατά βάση παιδαγωγικών τμημάτων που διαθέτουν και τα σχετικά γνωστικά αντικείμενα και τους αρμόδιους καθηγητές. Το πρόγραμμα αυτό θα γίνει σε συνεργασία με καθηγητές παιδαγωγικής, ψυχολογίας αλλά και το υφιστάμενο διδακτικό προσωπικό του εκάστοτε τμήματος που ήδη έχουν γνώση της πραγματικότητας των τμημάτων, με τον ίδιο να δίνει μάλιστα το παράδειγμα του κ. Άγγελου Παληκίδη, «κορυφαίου» όπως τον χαρακτήρισε καθηγητή του ΔΠΘ στη διδακτική της ιστορίας, με τον οποίο και θα συνεργαστούν στη εκπόνηση του προγράμματος διδακτικής στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ, υπογραμμίζοντας πως πρόκειται για μία «συλλογική προσπάθεια τόσο στο δικό μας όσο και στο σύνολο των πανεπιστημίων της χώρας».

Ο ίδιος χαρακτήρισε τις υφιστάμενες αντιδράσεις «υπερβολικές και αδικαιολόγητες» για να υπογραμμίσει την ανάγκη του από κοινού διαλόγου. Σε ό,τι αφορά το παράδειγμα του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου, υπάρχουν σήμερα 8 τμήματα με προγράμματα παιδαγωγικής επάρκειας, πέραν των δύο Παιδαγωγικών τμημάτων που αυτονοήτως έχουν καθώς το πρόγραμμα σπουδών τους εστιάζει σε αυτό. Όπως τόνισε τα προγράμματα που θα γίνουν θα γίνουν με τη συνεργασία όλων των καθηγητών, ούτως ώστε να οργανωθούν σοβαρά προγράμματα παιδαγωγικής και διδακτικής επάρκειας, τα οποία μάλιστα σύμφωνα με τον νόμο σε ό,τι αφορά το θεωρητικό τους κομμάτι θα μπορούν να γίνουν με εξ αποστάσεως διαδικασίες. «Δεν θα υπάρχει με λίγα λόγια ξεσηκωμός των φοιτητών για να μετακινούνται από πόλη σε πόλη, αλλά θα γίνονται εκεί που θα οργανωθεί η θεωρητική άσκηση, δηλαδή στις κατά τόπους πόλεις με συνεννόηση των τμημάτων» ανέφερε.

Ερωτηθείς ως προς τις αιτιάσεις που αφορούν στην αύξηση του χρόνου των σπουδών των φοιτητών ο Καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΔΠΘ έκανε λόγο για «λάθος εντύπωση» που σχηματίστηκε στους εκπροσώπους του φοιτητικού κινήματος, διερωτώμενος για το σημείο του νομοσχεδίου από το οποίο προκύπτει ότι θα απαιτείται ένα επιπλέον έτος σπουδών.

Ο ίδιος επικέντρωσε την τοποθέτησή του στην ανάγκη κατανόησης από πλευρά του συνόλου του γεγονότος ότι «δεν μπορεί το πρόγραμμα παιδαγωγικής επάρκειας να συμβαδίζει με την επιστημονική τους επάρκεια».

«Άλλο σπουδάζω Μαθηματικά, άλλο σπουδάζω Ιστορία, και άλλο θα γίνω δάσκαλος αυτής της επιστήμης» ανέφερε χαρακτηριστικά τονίζοντας πως «η Ευρώπη το έχει λύσει αυτό το πρόβλημα πριν 150 χρόνια. Στην Γερμανία για παράδειγμα είναι αδιανόητο να μπεις μέσα στην τάξη αν δεν έχει κάνει έναν χρόνο σε παιδαγωγικά τμήματα. Εμείς εδώ όμως έχουμε αυτή την αντίδραση πάρα πολλών παραδοσιακών σχολών, όπως για παράδειγμα η Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών, της αρχαιότερης των ελληνικών πανεπιστημίων, που αντιδράει σφοδρότατα».

Εν αναμονή της υπουργικής απόφασης για τις εξειδικεύσεις

Ερωτηθείς ως προς το τι ακολουθεί ο κ.Καραφύλλης επεσήμανε πως αναμένεται εντός των επόμενων ημερών η σχετική υπουργική απόφαση που θα εξειδικεύει τη νέα αυτή πραγματικότητα, εξηγώντας πως μέχρις στιγμής το άρθρο 99 μιλά για την σύσταση επιτροπής προγράμματος σπουδών, η οποία θα αποτελείται από μέλη ΔΕΠ των παιδαγωγικών τμημάτων αλλά και από τμήματα με συνάφεια αντικειμένου. Σε ό,τι αφορά το ΔΠΘ η πρόταση αναμένεται να κατατεθεί από το Παιδαγωγικό Τμήμα και ακολούθως η Σύγκλητος θα κληθεί να εγκρίνει την συγκρότηση της επιτροπής, η οποία θα έχει την ευθύνη του καθορισμού του προγράμματος σπουδών, που θα πιστοποιηθεί ακολούθως από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘ.Α.Α.Ε.) και στην συνέχεια θα εφαρμοστεί.

Ο νόμος ορίζει επίσης την έναρξη της εφαρμογής του από τον προσεχή Σεπτέμβρη, ωστόσο αναμένεται η υπουργική απόφαση η οποία θα απαντήσει και σε ερωτήματα που αφορούν το αν και το πώς θα επηρεαστούν οι εν ενεργεία φοιτητές, ποιοι θα μπορούν να ενταχθούν κ.α.

«Ως παιδαγωγικά τμήματα του ΔΠΘ, τα δυο της Αλεξανδρούπολης σε συνεργασία με την ηγεσία του πανεπιστημίου μας και τη Σύγκλητο, θα εργαστούμε ώστε να μπορούμε να εφαρμόσουμε ένα πολύ καλό παιδαγωγικό πρόγραμμα, στόχος του οποίου είναι η καλύτερη εκπαίδευση των παιδιών μας» ανέφερε, τονίζοντας πως «δεν μπορεί να βάζουμε μικροσυμφέροντα μπροστά, να λέμε ότι επιβαρύνεται η ελληνική οικογένεια με παραπάνω λεφτά κ.ο.κ. Η κοινωνία θέλει καλύτερους δασκάλους σε κάθε βαθμίδα για τα παιδιά της και εκεί αυτός πρέπει να είναι ο στόχος όλων».

Ποιο το μέλλον της ΑΣΠΑΙΤΕ;

Από το κομμάτι της συζήτησης δεν θα μπορούσε να λείπει η αναφορά στον τρόπο που ο νέος νόμος επηρεάζει την λειτουργία των ΑΣΠΑΙΤΕ, δεδομένης και την πολύχρονης παραμονής του κ. Καραφύλλη στην θέση τόσο του διδάσκοντα όσο και του διευθυντή της ΑΣΠΑΙΤΕ Σαπών. Ερωτηθείς σχετικά με το πώς αναμένεται να επηρεαστεί η λειτουργία τους, δεδομένου ότι πρόκειται για ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στη διαδικασία παροχής διδακτικής και παιδαγωγικής επάρκειας ο κ. Καραφύλλης εξήγησε πως η κυβέρνηση ακόμα δεν έχει αποφανθεί σχετικά.

Ο ίδιος έσπευσε να υπογραμμίσει την εξαιρετική δουλειά που γίνεται στα παραρτήματά της εκφράζοντας ωστόσο την άποψη πως «νομοτελειακά θα οδηγηθούμε στο κλείσιμο της ΑΣΠΑΙΤΕ».

«Εάν πάμε σε αυτή τη διαδικασία να αναλάβουν τα κατά τόπους πανεπιστήμια την παιδαγωγική επάρκεια, η ΑΣΠΑΙΤΕ που είναι ανώτερο εκπαιδευτικό ίδρυμα, δεν μπορεί να συνεχίσει να λειτουργεί» ανέφερε χαρακτηριστικά τονίζοντας πως «θα πρέπει να δούμε εδώ στη Θράκη τι θα κάνουμε και με τις Σάπες».

«Εγώ προσωπικά, επειδή είναι η δεύτερη αγαπημένη μου πόλη, μετά την Αλεξανδρούπολη που ζω 28 χρόνια, δεν θα ήθελα να είναι απ’ έξω από τη διαδικασία η πόλη των Σαπών που την αγαπώ ξεχωριστά. Είναι μέσα στην καρδιά μου, καθώς δίδασκα εκεί 13 και άλλα 7 χρόνια ήμουν διευθυντής στο παράρτημα, το οποίο αναδείξαμε παράλληλα με την πόλη των Σαπών» πρόσθεσε για να τονίσει ότι «αν δεν αναβαθμιστεί η ΑΣΠΑΙΤΕ δεν έχει λόγο να συνεχίσει να λειτουργεί και δεν πρέπει να υποβαθμίζεται άλλο». «Αν το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο αναλάβει ένα τέτοιο κεντρικό ρόλο, νομίζω ότι η πλειοψηφία των αποφοίτων και φοιτητών θα φοιτούν σε αυτό και θα είναι περιττή η φοίτησή τους στην ΑΣΠΑΙΤΕ» εξήγησε, τονίζοντας τέλος ωστόσο πως πρόκειται για πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες θα καθορίσουν το τι μέλλει γενέσθαι.