Τα «Μπογιαλικια Ανατολικης Ρωμυλιας» του Γ. Κουφακη στην «αγκαλια» των αναγνωστων

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης, «Η συνεχής σύνδεση με το παρελθόν είναι καθήκον όλων»

Στα μέσα του θέρους κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης το πόνημα του Γιώργου Κουφάκη «Μπογιαλίκια Ανατολικής Ρωμυλίας: Μερική ιστορία – Γλωσσικό ιδίωμα – Ιστορίες στα Μπογιαλικιώτικα – Ήθη και έθιμα – Η παλιά Ξυλαγανή» και αμέσως «αγκαλιάστηκε» από Μπογιαλικιώτες και μη, λαμβάνοντας ποικίλα θερμά μηνύματα από τους αναγνώστες. Ακολούθως παραθέτουμε, ενδεικτικά, τα σχόλια της κ. Λίτσας Καμπακάκη, συνταξιούχου εκπαιδευτικού και Γενικής Γραμματέως στο Θρακικό Κέντρο – Εταιρεία Θρακικών Μελετών, καθώς και του Παντελή Στεφ. Αθανασιάδη, δημοσιογράφου και συγγραφέα για την έκδοση.

Λίτσα Καμπακάκη, «Το βιβλίο είναι παρακαταθήκη και πηγή πληροφοριών για τους Μπογιαλικιώτες, τα παιδιά τους και τη νέα πατρίδα τους»

«Πριν λίγες μέρες παρέλαβα ένα δέμα που με χαροποίησε ιδιαίτερα. Το βιβλίο του Γιώργου Ι. Κουφάκη “Μπογιαλίκια Ανατολικής Ρωμυλίας”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης (Κομοτηνή 2022). Θερμές ευχαριστίες.

Ο συγγραφέας επιχειρεί να δώσει μια μερική και σύντομη ιστορία των χωριών Μικρό και Μεγάλο Μπογιαλίκι (και της αποικίας τους Μουραντανλί), της Ανατολικής Ρωμυλίας, κάποιες βασικές γνώσεις για τη γλώσσα και τα έθιμα των Μπογιαλικιωτών.

Ο λόγος του σαφής, ακριβής, δυναμικός, με δόσεις χιούμορ. Η ιδιαίτερη αγάπη του γλωσσικού ιδιώματος, γλώσσα των γονέων του, στους οποίους αφιερώνει το βιβλίο, είναι εμφανής.

Με ξάφνιασε ευχάριστα η προσπάθεια, έστω σύντομης, μελέτης και καταγραφής του γλωσσικού ιδιώματος. Εγχείρημα δύσκολο γιατί δεν υπάρχουν γραπτές πηγές για το συγκεκριμένο ιδίωμα. Το δυνατό σημείο του βιβλίου κατ’ εμέ είναι η αναφορά στα βασικά χαρακτηριστικά του ιδιώματος και τα μέρη του λόγου, τα οποία παραθέτει με τονισμένο χρώμα, όπου απαιτείται έμφαση του γραμματικού φαινομένου. Τα αναλύει βήμα βήμα και χρησιμοποιεί παραδείγματα-φράσεις με μετάφραση στη νεοελληνική.

Ένα παράδειγμα για τις κτητικές αντωνυμίες.

Ανάλυση

Δική(ιά) μου, αποβολή του ι > δκή/δκιά μου, τροπή του δ > φ/θ > φκιά/θκιά μου, αποβολή του ου  > φκιά/θκιά μ’.

Παράδειγμα

Η φκιά/θκιά (φκή/θκή) μας η μπούλκα είνι η λο καλή μπούλκα μέσ’ του χουριό.

(μπούλκα= νύφη, βουλγάρικο δάνειο, η λο= η πιο). Η δικιά μας η νύφη είναι η πιο καλή νύφη μέσα στο χωριό.

Στο εγχείρημα αυτό απαιτείται γνώση και έρευνα. Μαζί με το γλωσσάρι που παραθέτει στο τέλος του βιβλίου αποτελούν σημαντικό βοήθημα για την καταγραφή και κατανόηση του γλωσσικού ιδιώματος. Στον σκοπό αυτό συμβάλλουν και οι ιστορίες στα Μπογιαλικιώτικα, παράλληλα με την ευχάριστη ανάγνωση που προσφέρουν το σπαρταριστό χιούμορ και η εκφραστικότητα της γλώσσας. Διαβάζονται χωρίς ανάσα και με μπόλικο γέλιο.

“Συνταγή τς μπάμπους για κέικ

–Αλεύρ’: Πάν-κάτ..

–Ζάχαρ’: Δγιό τσιάσκις ίσια μι του δάχλους, δγιο φρες.

–Γάλα: Μι του μάτ’.

–Τσικουλάτα: Βάλ’ νάχ’ ρε κι συ!

–Αλάτ’: Όσου χράζιτι.

–Ψήσιμου: Ως που να ζουρλαντστεί κι να μη γέν’ σκούρου πουλύ.”

Ενδιάφερον παρουσιάζουν κάποια έθιμα των Μπογιαλικιωτών και μια ιστορική αναδρομή μέσα από υπέροχες φωτογραφίες σχετικές με την καθημερινή ζωή της παλιάς Ξυλαγανής.

Σίγουρα το βιβλίο κατάφερε να εκπληρώσει τον στόχο του. Αποτελεί παρακαταθήκη και πηγή πληροφοριών για τους Μπογιαλικιώτες, τα παιδιά τους και τη νέα πατρίδα τους, την Ξυλαγανή».

Παντελής Στεφ. Αθανασιάδης, «Πρόκειται για χρήσιμη εργασία, πολύτιμη παρακαταθήκη στις νεώτερες γενιές των Ανατολικορωμυλιωτών»

«Το ταχυδρομείο σήμερα μου επιφύλαξε μια ευχάριστη έκπληξη. Αντί να φέρει, όπως συνήθως γίνεται, λογαριασμούς πληρωμών, μου έφερε το νέο βιβλίο του φίλου Γιώργου Κουφάκη με τίτλο “Τα Μπογιαλίκια της Ανατολικής Ρωμυλίας”.

Πρόκειται για μια έκδοση που αφορά το Μικρό και Μεγάλο Μπογιαλίκι της αλησμόνητης Ανατολικής Ρωμυλίας, που περιλαμβάνει την ιστορία τους, το ιδιότυπο γλωσσικό τους ιδίωμα, ιστορίες και αφηγήματα γραμμένα στα μπογιαλικιώτικα, περιγραφή ηθών και εθίμων, αλλά και φωτογραφίες από την παλιά Ξυλαγανή, τον νέο τόπο στον νομό Ροδόπης, που ρίζωσαν οι διωγμένοι από το Βουλγαρικό Καθεστώς Μπογιαλικιώτες.

Η σημαντική αυτή έκδοση για τη αυτογνωσία μας έγινε από τον “Παρατηρητή της Θράκης”.

Πρόκειται για χρήσιμη εργασία, πολύτιμη παρακαταθήκη στις νεώτερες γενιές των Ανατολικορωμυλιωτών, που δεν πρέπει να χάσουν τις ρίζες τους. Είναι επίσης ένα αξιόλογο παράδειγμα και μια πειστική προτροπή προς όλους όσους μπορούν να μη διστάσουν και να προσφέρουν στο κοινό και τις δικές τους εργασίες. Η συνεχής σύνδεση με το παρελθόν είναι καθήκον όλων. Τα δέντρα όσο ριζώνουν μεγαλώνουν και ομορφαίνουν».

*Ο Νεκτάριος Μουρδικούδης είναι φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.