Σιλια Παπαδελη*, «Κεντρικο θεμα  των συλλογων ειναι η αναζητηση του δρομου εκεινων των αξιων, που μας οδηγουν στο μεγαλο ρολοι, στον θεικο ρυθμο της μητερας φυσης»

Αισθάνομαι ιδιαίτερη χαρά και τιμή σήμερα που συμμετέχω στην ομάδα παρουσίασης του νέου βιβλίου του Άγγελου «Ο δρόμος και το ρολόϊ», που έρχεται σε συνέχεια του πρώτου βιβλίου υπό τον τίτλο «Η Κλειώ φοβόταν τις γάτες».

Πριν αποδεχτώ την πρόσκληση αυτή είχα διαβάσει αρκετά διηγήματα του συγγραφέα, πάντα όμως αποσπασματικά και υπό τη ματιά και οπτική ενός επιμελητή κειμένου, καθώς ο Άγγελος συνήθιζε να μου στέλνει τα κείμενά του για τυχόν δικές μου παρατηρήσεις και επισημάνσεις. Στην αρχή, αυτή η αποσπασματική ανάγνωση των διηγημάτων,μου προκαλούσε το ενδιαφέρον ως μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αφήγηση με έντονη νοσταλγική χροιά και αναπόληση μιας εποχής που έχει παρέλθει σε μια επιτυχημένη προσπάθεια του συγγραφέα να επισημάνει τα κακώς κείμενα της σύγχρονης κοινωνίας.

Όταν όμως κλήθηκα να συμμετέχω στη βιβλιοπαρουσίαση και να αναλύσω τα βιβλία με βάση το περιεχόμενο, το ύφος και την αξία τους, τότε μόνο διαπίστωσα, ξαναδιαβάζοντας όλη τη συλλογή κάτω από άλλο πρίσμα, ότι η αφήγηση εκτεινόταν πολύ πιο πέρα από το οριζόντιο επίπεδο της αφήγησης ενός νοσταλγικού παρελθόντος, το αντίθετο μάλιστα.

Τα βιβλία του Άγγελου θα μπορούσαμε να τα κατατάξουμε στην κατηγορία των πεζογραφημάτων καθώς ακολουθούν τη φόρμα του διηγήματος και διαθέτουν μια ολοκληρωμένη ιστορία. Τα γεγονότα που περιγράφονται αποτελούν ένα ενιαίο σύνολο έστω και αν ξετυλίγονται σε διαφορετικούς τόπους και χρονικές περιόδους. Αφορούν το παρελθόν αλλά και το σήμερα.

Η παιδική ηλικία και ο κόσμος της που άλλαξε μαζί με τον τόπο και τους ανθρώπους του είναι το υλικό των αφηγήσεων. Ο χώρος τοποθετείται συχνά στον γενέθλιο τόπο του συγγραφέα, τα Λεχαινά της Ηλείας, πατρίδα του Ανδρέα Καρκαβίτσα, αλλά και στη γειτονική Πάτρα, όπου έζησε ως φοιτητής, όπως επίσης και στην Αθήνα όπου κατέληξε αργότερα ως εσωτερικός μετανάστης, όπως αναφέρει ο ίδιος σε κάποιο από τα αφηγήματά του.

«Η αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, η δικαίωση των νεκρών της ιστορίας, ο σεβασμός στο παρελθόν, το υπαρξιακό άγχος, η ένωση με το φυσικό περιβάλλον, ως διέξοδος στο στρεσογόνο παρόν και βέβαια η έννοια του χρόνου που πραγματεύεται ο συγγραφέας στο κεντρικό διήγημα είναι ζητήματα που απασχολούν και διατρέχουν όλο το έργο του συγγραφέα»

Ο στοχασμός του συγγραφέα πυροδοτείται από ένα γεγονός, μια συνάντηση, έναν περίπατο, έναν μυθιστορηματικό ήρωα του Καρκαβίτσα, όπως είναι ο Τζιριτόκωστας από τα Κράβαρα, για όσους έχουν διαβάσει τον «Ζητιάνο», τη διάσημη λογοτεχνική φιγούρα της Ελλάδας που πρωταγωνίστησε στο ομώνυμο εμβληματικό έργο του Καρκαβίτσα.

Δεν λείπουν βέβαια και οι ιστορίες που αφορούν στο παρόν και στην απλή καθημερινότητα κάποιες φορές διανθισμένη με μια υπολανθάνουσα τραγελαφική ή και χιουμοριστική διάθεση. Πολλοί από εμάς θα ταυτιστούμε και θα χαμογελάσουμε με τις δυνατές περιγραφές του καθημερινού και επαναλαμβανόμενου πρωϊνού αγώνα των γονιών να ξυπνήσουν εγκαίρως τα παιδιά τους και να προλάβουν να τα αφήσουν στο σχολείο χωρίς την παρεμβολή αστάθμητων παραγόντων που θα τους καθυστερήσουν και θα βρουν την πόρτα του σχολείου κλειστή.

Οι ιστορίες γίνονται αφορμή τόσο για τον συγγραφέα όσο και για τον αναγνώστη να αναλογιστεί, να τοποθετηθεί και να διατυπώσει γνώμη και θέση. Μέσα από το ιστορικό πλαίσιο της εποχής του εμφυλίου, αλλά και της πιο πρόσφατης εποχής της πανδημίας, ο αναγνώστης υποβάλλεται σε πάμπολλα ερωτήματα και προβληματισμούς. Ερωτήματα φιλοσοφικά, πολιτικά, κοινωνιολογικά, ιστορικά, κοινωνικοοικονομικά είναι μόνο μερικά από αυτά. Η βασανιστική και κοπιώδης προσπάθεια του συγγραφέα να διεισδύσει στην ουσία των πραγμάτων όχι μόνο μέσα από τα δικά του βιώματα, συναισθήματα και προσωπική παρατήρηση, αλλά και μέσα από την προσωπική ματιά των ίδιων των ηρώων του, αποκαλύπτει τον πολυεπίπεδο χαρακτήρα της αφήγησής του, μη ορατός με την πρώτη ανάγνωση και ματιά.

Αποτέλεσμα της κοπιώδους και ατέρμονης προσπάθειας ανάλυσης των γεγονότων με σκοπό την ανεύρεση της αιτιώδους σχέσης μεταξύ αυτών και των συνεπειών τους είναι οι αναρίθμητοι συνειρμοί που υπάρχουν στο έργο. Τι σχέση μπορεί να έχει ένα Εθνικό μας Εμβατήριο με την πρόσφατη οικονομική κρίση που έπληξε όχι μόνο τη χώρα μας, αλλά και άλλες χώρες, όπως η Βουλγαρία; Η γερμένη κουκουναριά της κεντρικής πλατείας του ηλειακού χωριού με τον Άρη Βελουχιώτη; Αλλά και η ίδια κουκουναριά με την προελαύνουσα με ταχείς ρυθμούς πρόοδο και την ανάπλαση αυτής της πλατείας; Πώς γίνεται να εκλαμβάνεται το νησί του Αη Στράτη, ως ένας χώρος ευρύτερης διάστασης με πανανθρώπινη σημασία; Αυτά και άλλα πολλά διαλαμβάνονται στα αφηγήματα του βιβλίου «Ο δρόμος και το ρολόι».

Η αναζήτηση της ιστορικής αλήθειας, η δικαίωση των νεκρών της ιστορίας, ο σεβασμός στο παρελθόν, το υπαρξιακό άγχος, η ένωση με το φυσικό περιβάλλον, ως διέξοδος στο στρεσογόνο παρόν και βέβαια η έννοια του χρόνου που πραγματεύεται ο συγγραφέας στο κεντρικό διήγημα είναι ζητήματα που απασχολούν και διατρέχουν όλο το έργο του συγγραφέα. Επίσης, οι έννοιες της αγάπης αλλά και της ψυχικής υγείας και ευεξίας είναι κεντρικές σε αρκετά από τα διηγήματά του.           

Σύμφωνα με τον ίδιο τον συγγραφέα τα κείμενα, αποτελούν μια προσωπική εξομολόγηση. Ο ίδιος αναφέρει χαρακτηριστικά: «Αισθάνομαι σαν να βρίσκομαι απέναντι σε ένα πρόσωπο, έναν σεβάσμιο εξομολογητή, ο οποίος σιωπηλά μου δίνει τη συγκατάβασή του ή ακόμη και την απόρριψη γι’ αυτά που έγραψα, τα σχετικά με την ίδια τη ζωή μου. Το πρόσωπο αυτό υπάρχει μέσα σ’ όλα τα κείμενα, είναι όμως μυστικό και αθέατο. Και νομίζω ότι θα είναι επιτυχία των βιβλίων και της σημερινής εκδήλωσης να ανακαλύψουν οι αναγνώστες το μαγικό πέρασμα αυτού του προσώπου ανάμεσά τους».

Αν θα θέλαμε να συνοψίσουμε σε λίγες γραμμές το κεντρικό θέμα του νέου βιβλίου θα λέγαμε ότι είναι η αναζήτηση του δρόμου εκείνων των αξιών, που μας οδηγούν στο μεγάλο ρολόι, στον θεϊκό ρυθμό της μητέρας φύσης. Η μητέρα φύση που πάντα αναγεννάται και η ζωή συνεχίζεται.

*Η Σίλια Παπαδέλη είναι φιλόλογος. Το κείμενο είναι η ομιλία της στην εκδήλωση παρουσίασης των συλλογών του Άγγελου Ευθ. Αγγελόπουλου, «Η Κλειώ φοβόταν τις γάτες και άλλα αφηγήματα» (εκδόσεις Κοράλλι, Αθήνα 2023) και «Ο δρόµος και το ρολόι – 31 αφηγήματα» (εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης, Κομοτηνή 2023), το Σάββατο 25 Νοεμβρίου 2023 στον χώρο του βιβλιοπωλείου «Επίκεντρον» και διοργανώθηκε από το βιβλιοπωλείο Επίκεντρον, τις εκδόσεις Κοράλλι και τις εκδόσεις Παρατηρητής της Θράκης.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.