Οταν ο θανατος «ζωοποιει»…

Δημήτρης Τερζής, «Ο παππούς στο τζάκι και άλλες ιστορίες», εκδ. Πόλις, Αθήνα 2023, σ. 176

Ο δημοσιογράφος της «Εφημερίδας των Συντακτών» Δημήτρης Τερζής, εγκαταλείποντας για λίγο τον «πολιτικό» του μανδύα, αλλά επ’ ουδενί τον ερευνητικό, και παραμερίζοντας για λίγο τα πολιτικά σκάνδαλα και την καταγραφή της προεκλογικής κούρσας, μας πρόσφερε το 2023 δέκα αφηγηματικές ιστορίες, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις Πόλις με τον ευρηματικό τίτλο «Ο παππούς στο τζάκι και άλλες ιστορίες». Είναι το τέταρτο συγγραφικό έργο που κυκλοφορεί μέσα στην τελευταία δεκαετία ο Δημήτρης Τερζής και περιλαμβάνει ιστορίες που γράφτηκαν εν καιρώ πανδημίας και εγκλεισμού, όπως ο ίδιος εκμυστηρεύεται σε συνέντευξή του στον Λάμπρο Αναγνωστόπουλο, όταν μάλιστα ο ίδιος έχασε μια αγαπημένη του φίλη.

Τα διηγήματα της συγκεκριμένης συλλογής έχουν έναν κοινό θεματικό τύπο, το μοτίβο του θανάτου, ο οποίος στην προκειμένη περίπτωση έρχεται να «νοηματοδοτήσει» τη ζωή του λογοτέχνη, καθοδηγώντας τη συγγραφική του πένα, ώστε να δώσει σάρκα και οστά στους φανταστικού του ήρωες. Πώς ξετυλίγεται όμως το κουβάρι του θανάτου;

«Μη σας κάνει εντύπωση που, αν και νεκρός, μιλάω σαν να ’μουν ζωντανός». Ο παππούς επιστρέφει στο σπίτι μέσα σε μια όμορφη υδρία που τοποθετείται στο γείσο του τζακιού. Από κει μπορεί να βλέπει ολόκληρη την οικογένεια που έχει συγκεντρωθεί να τον τιμήσει. Και η ιστορία αρχίζει…

Κάπου στα σύνορα του Έβρου, ένας φαντάρος αδημονεί για την πολυπόθητη μετάθεσή του στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια μιας περιπόλου στο ποτάμι, πέφτει πάνω σε μια οικογένεια προσφύγων. Ένα όπλο μπλοκάρει και η ιστορία αρχίζει. Στο δωμάτιο ενός νοσοκομείου ένας ασθενής περιμένει το μοιραίο, χωρίς να έχει υπολογίσει τις διαθέσεις ενός μηχανισμού υψηλής τεχνολογίας που είναι προγραμματισμένος να τον κρατήσει στη ζωή, επειδή «ο θάνατος είναι ένα λάθος, μια παρέκκλιση, ο θάνατος δεν είναι αποδεκτός». Και η ιστορία αρχίζει. Κάπου στη Σικελία, ο θάνατος και η ζωή συναντιούνται στη στροφή ενός επαρχιακού δρόμου την ώρα που ο τόπος ολόγυρα φλέγεται σαν την κόλαση του Δάντη, και, σ’ ένα ξενοδοχείο της εθνικής οδού, δύο άνθρωποι αποφασίζουν να περάσουν μαζί την τελευταία νύχτα του κόσμου.

Πάντα θα υπάρχει μια ιστορία που αξίζει να ειπωθεί. Ειπωμένη κάποιο βράδυ στην Κυψέλη, για ένα τέλος που περιμένουμε όλοι, στο πλευρό μιας μηχανής που ρυθμίζει τα όνειρά μας, την ώρα που κάποιος έχει ήδη απαντήσει στο γνωστό ερώτημα: «Για ποιον χτυπά η καμπάνα;», με τη γνωστή απάντηση: «Χτυπά για σένα»…

Ναταλί Χατζηαντωνίου, «Όλα τα διηγήματα κρύβουν ένα μεταφυσικό παιχνίδι και όλα πραγματεύονται την έννοια του θανάτου»

Η δημοσιογράφος Ναταλί Χατζηαντωνίου, με αφορμή την παρουσίαση του βιβλίου στην Αθήνα, λίγες εβδομάδες πριν, «φώτισε» με το κείμενό της στην «Εφημερίδα των Συντακτών» και άλλες αθέατες όψεις του «Παππού»: «Όλα τα διηγήματα κρύβουν ένα μεταφυσικό παιχνίδι και όλα πραγματεύονται την έννοια του θανάτου, σωματικού ή ψυχικού, ατομικού ή συλλογικού, πραγματικού ή συμβολικού, τολμώντας να καταπιαστούν μ’ ένα θέμα-ταμπού ειδικά την εποχή των social media, τα οποία για την πλειονότητα των χρηστών σχεδόν απαιτούν την εικόνα ενός υγιούς, νέου και δραστήριου “άβαταρ”, ακόμα και μετά την πανδημία και την τόσο άμεση επαφή μας με τον τρόμο της ασθένειας και του τέλους.

Οι ήρωες του Τερζή όμως δεν είναι άβαταρ κι ας είναι επινοημένοι. Είναι άνθρωποι της διπλανής πόρτας, με ιστορίες που καταλήγουν στην κατ’ εξοχήν γοητευτική ιδιότητα τού –πιο δύσκολου λογοτεχνικά είδους– διηγήματος, την ανατροπή. Οι ιστορίες του βέβαια, εκτός από ανατροπές, κρύβουν και μπόλικο μαύρο χιούμορ, κοινωνική ευαισθησία, παρατηρητικότητα, ενσυναίσθηση και άλλες ιδιότητες καθαρού λογοτεχνικού ταλέντου –κι αυτό δεν είναι αβρότητα συναδελφικής αλληλεγγύης.

Και αντίστοιχα, όπως κρύβουν, έτσι φανερώνουν και τη σχέση του Δημήτρη με τη λογοτεχνία πριν από συγγραφέα ως αναγνώστη (από τον Λουκιανό έως τον Μουρακάμι, από τον Ντίκενς έως τον Χέμινγουεϊ και τον Μανόλη Αναγνωστάκη) κι ακόμα την αγάπη του για το σινεμά (π.χ. “Την τελευταία νύχτα του κόσμου”) και για τη μουσική (από τα “Διάφανα Κρίνα” και τους Queen έως τον Κραουνάκη). Οι επιρροές του όμως γίνονται αφορμή για το δικό του σύμπαν, όπου η σκληρή και συχνά βίαιη πραγματικότητα είναι πολυδιάστατη και μπορεί να συναντήσει κάπου μία άλλη διάσταση, ακόμα κι αυτήν της επιστημονικής φαντασίας, οι συνειδήσεις ταρακουνιούνται, τίποτα δεν είναι δεδομένο και ο παππούς στο τζάκι δεν είναι αυτό κι αυτός που νομίζετε…».

Ο Δημήτρης Τερζής στον δημοσιογραφικό και συγγραφικό στίβο

O Δημήτρης Τερζής γεννήθηκε το 1974 στον Πύργο Ηλείας. Ασχολείται με τη δημοσιογραφία από το 1998 και έχει εργαστεί σε διάφορες εφημερίδες, ραδιοφωνικούς σταθμούς και περιοδικά. Από το 2013 ανήκει στο δυναμικό της «Εφημερίδας των Συντακτών» και ασχολείται με το πολιτικό-ερευνητικό ρεπορτάζ. Έχει εκδώσει τις συλλογές διηγημάτων «Το τέλος μιας τέλειας μέρας» (Ιβίσκος, 2013) και «Θερισμός» (Ιωλκός, 2017), καθώς επίσης και το μυθιστόρημα «Η καρδιά του ελέφαντα» (Ιωλκός, 2019).

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.