«Οι επιστροφές είναι “πικρές ή ακόμα και ντροπιαστικές”» - Παρατηρητής της Θράκης | Παρατηρητής της Θράκης | Νέα από την Θράκη, την Ελλάδα & τον Κόσμο

Ξανά σήμερα στη σελίδα γραπτά του ποιητή και εκδότη της δίγλωσσης εφημερίδας “Barikat” Μουσταφά Τσολάκ, που διαρρηγνύει τον απόκοσμο πυρήνα του καλοκαιρινού καύσωνα, χαρίζοντάς μας υπέροχες λέξεις. Για συναισθήματα ξεχασμένα σχεδόν στην πύρινη λαίλαπα της κρίσης, συναισθήματα που γεννούσαν παραδοσιακά οι αποχαιρετισμοί, οι αποχωρισμοί, τα ταξίδια, οι επιστροφές στις πόλεις με τις σκιές των ερώτων των νεανικών μας χρόνων… Επιστροφές σωτήριες και σωστικές στα καθαρά νερά της ποίησης, σε μια χώρα που τα πάντα παρουσιάζονται φριγμένα, άνυδρα, νεκρά… Σε μια έρημη χώρα…

Μουσταφά Τσολάκ όμως, και «Γράμματα στην Άσπα-2», καθώς και δυο ακόμη ποιήματα- διαμάντια γεμάτα δροσιά και Βόσπορο του σπουδαίου Ρόνι Μαργκούλιες που εξακολουθεί να παρουσιάζει, μεταφράζοντάς τα για πρώτη φορά στα ελληνικά γράμματα, ο εξαιρετικός συμπολίτης και φίλος Μουσταφά Τσολάκ…

Γράμματα στην Άσπα – 2

Καβάλα, 18-05-2015

Καλή μου,
Σου γράφω σήμερα, απ’ την πόλη που την εγκατέλειψα ένα βράδυ, με μία άμεση απόφαση και χωρίς δεύτερη σκέψη. Ίσως ήταν η πρώτη απόφαση στη ζωή μου, που την πήρα και την εφάρμοσα τόσο γρήγορα.

Όχι, δεν ήρθα να της ζητήσω συγνώμη. Ούτε επέστρεψα σ’ αυτήν. Είμαι περαστικός, σε μια ώρα αναχωρεί το λεωφορείο για τις Σέρρες, όπου θα κάνω τον διερμηνέα σ’ έναν Τούρκο αγωνιστή, σε μια εκδήλωση…

Δε μ’ αρέσει να γυρνάω πίσω. Πιστεύω σ’ αυτό που έλεγε ο μεγάλος ο Νzm Hikmet: «Η πιο όμορφη θάλασσα, είναι αυτή που δεν την αρμενίσαμε ακόμα.» Δηλαδή στο ότι η ελπίδα είναι μπροστά, στο μέλλον και όχι στο παρελθόν. Βέβαια, κάποια στιγμή, οι άνθρωποι πρέπει να αποπειραθούν να κάνουν τον απολογισμό τους για όσα πράξανε και πολύ περισσότερο, για όσα δεν τόλμησαν!

Κάθησα στο caf που την πρώτη μέρα σαν φοιτητής μηχανολογίας σ’ αυτήν την πόλη με κάτι μαοϊκούς είχαμε «τσακωθεί» για την ονομασία της Δημοκρατίας της Μακεδονίας και για τον «πατριωτισμό» που τους έδερνε! Τέσσερα χρόνια πέρασαν από ‘κείνη τη μέρα…

Οι επιστροφές είναι «πικρές ή ακόμα και ντροπιαστικές» πολλές φορές, όπως έλεγε και το τραγούδι του Cem Karaca. Σε μια πόλη -ας πούμε- που επιστρέφεις μετά από δύο χρόνια, μπορείς να συναντήσεις φαντάσματα… ενός νέου ανθρώπου που αναγκάστηκε να παρατήσει όλα τα όνειρά του για το μέλλον και διάλεξε να φύγει και μια όμορφη γυναίκα που έκλαιγε πίσω του. Γι’ αυτό και πρέπει να προχωράμε χωρίς να κοιτάμε πίσω.

Φυσάει αδιαφορία και σαπίλα. Βγάζω την ταμπακέρα μου και στρίβω ένα τσιγάρο. Διαβάζω στίχους από την Κατερίνα Γώγου. Κάποια στιγμή πρέπει να κάτσω να τα μεταφράσω τα ποιήματά της, στα τουρκικά…

Πριν λίγο με σταμάτησε ένας μάρτυρας του Ιεχωβά. Μου μίλησε για τον θεό. Καλός άνθρωπος μου φάνηκε. Μου ‘δωσε ένα βιβλίο και μια μπροσούρα και μου είπε «Ο θεός να σε προστατέψει». Γέλασα. Δε θύμωσε. Διαβάζω μια μπροσούρα αυτές τις μέρες, με τα κείμενα των Chris Harman, John Molyneux και Lenin, για τη θρησκεία. Μετά απ’ αυτά θα μου ήταν πολύ βαρετό να διαβάσω το βιβλίο που μου χάρισε ο ευγενέστατος αυτός κύριος. Θα ήταν σαν να διαβάζω Agatha Cristie μετά από Tolstoy.

Σβήνω το τσιγάρο, ζητάω λογαριασμό και επιστρέφω στα ΚΤΕΛ.

Επιστροφή… Μου δημιουργεί «τρόμο» αυτή η λέξη. Εκτός αν μιλάμε για επιστροφή στο εθνικό νόμισμα, που ξέρεις, είμαι γνωστός «δραχμολάγνος». Το λεωφορείο αναχωρεί. Και το εισιτήριό μου είναι «χωρίς επιστροφή». Αν και σε λίγες ώρες θα επιστρέψω στην Κομοτηνή, δεν έβγαλα εισιτήριο για την επιστροφή. Γιατί καμιά φορά ο άνθρωπος πρέπει να κουβαλάει μια «πρόσκληση» ενός ταξιδιού αγνώστου προορισμού στην τσέπη του και όταν θελήσει να τη χρησιμοποιεί. Αλλά εγώ αυτήν την «πρόσκληση» την κρατάω για άλλη στιγμή. Έχουμε να κάνουμε επανάσταση πρώτα!

Δικός σου,
ΜουΤσο

Δυο ποιήματα του Ρόνι Μαργκούλιες*

Σε μετάφραση: Μουσταφά Τσολάκ

Λιμενοβραχίονας

Στην άκρη του αρχαίου λιμενοβραχίονα
σκοτεινιάζει πριν την ώρα του ο ουρανός,
προς τη θάλασσα κατεβαίνουν τα σύννεφα,
μια ψιλή βροχή ξεκινάει απότομα.

Σκάλα παλαμίδας ήταν εδώ,
ποιος ξέρει το πόσο προ Χριστού.
Πίσω μου ένας δύσβατος λόφος,
μερικοί κίονες, ελαιώνες.

Αργά, σαν να υψώνεται ένα ηφαιστιογενές νησί,
απ’ τα βάθη της θάλασσας,
η Έλσα μου ‘ρχεται στο μυαλό, ξανά.
Πώς ηττήθηκα απ’ τα δεδομένα!

Αυτοί που φορτώνουν παλαμίδες στα καράβια,
αυτοί που μαζεύουν τις παλαμίδες, οι ναύτες,
δεν υπάρχει κανείς τους πλέον.
Μόνο ο λιμενοβραχίονας και οι ελαιώνες.

Οι αποστάσεις

Είμαι τόσο μακριά απ’ τη μάνα μου, απ’ την αδερφή μου,
απ’ το Πάρκο Μάτσκα, απ’ την Έλσα, απ’ τον Οσμάν,
είναι σαν να ‘χω γράψει ο ίδιος το σενάριο από τώρα:

Στον καθένα απ’ αυτούς ένα τηλεφώνημα, ποιος ξέρει από ποιον:
«Ζωή σε σας, τι να πει κανείς, δε ξέρω.
Χθες το βράδυ ήμασταν μαζί για φαί.
Ήπιε λίγο παραπάνω, σαν να ήταν άκεφος λίγο.
Είπε ότι νικήθηκε από τις αποστάσεις.»

Δε θα σκεφτεί κανείς τους να τηλεφωνήσει στην Έλσα.
Την επόμενη μέρα, νωρίς το πρωί, που θα με πάρει
δεκάδες βιβλία, βαλμένα στην άκρη, για να τα διαβάσω κάποια στιγμή,
ένα αχρησιμοποίητο αεροπορικό εισιτήριο,
δύο στίχοι που έχω γράψει και δεν κατάφερα να τους συνεχίσω
θα ακούνε το τηλέφωνο επίμονα να χτυπά.

«Δεν τον πρόλαβα» θα πει, θα σηκωθεί θα πάει στη δουλειά.
Στη χειρότερη περίπτωση, ένα λεωφορείο ίσως χάσει.
Και εκείνη της η μέρα, θα περάσει όπως και η προηγούμενη.

*Ο Ρόνι Μαργκούλιες είναι τούρκος μαρξιστής, ποιητής και δημοσιογράφος. Τα τρία πρώτα από τα ποιήματά του σε μετάφραση επίσης του Μουσταφά Τσολάκ δημοσιεύτηκαν στον «Παρατηρητή της Θράκης», στο φύλλο της 17/7/2015.