Μια πρωτοποριακη εκπαιδευτικη δραση στο Αρχαιολογικο Μουσειο Κομοτηνης ντυμενη με τη μαγεια της αφηγησης

Νίκη Κάπαρη και Γιάννης Ψειμάδας «Τα παραμύθια τα έχουν ανάγκη όλοι, γιατί είναι παρηγοριά» - «Σεβόμαστε το ταξίδι που έχει κάνει στους αιώνες το παραμύθι»

«Η τέχνη του καινούργιου με παλιά υλικά». Η συγκεκριμένη φράση θα μπορούσε να συνοψίσει τη δράση που πραγματοποιήθηκε στον εκθεσιακό χώρο του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής την περασμένη Κυριακή. Πρωταγωνιστές της οι μύθοι της Θράκης που αφηγήθηκαν στους μικρούς επισκέπτες του Μουσείου η Νίκη Κάπαρη και ο Γιάννης Ψειμάδας.
 
Καινούργια γιατί η δράση δεν περιορίζονταν απλά στην αφήγηση μύθων αλλά κάθε μύθος που ακούγονταν ήταν σε απόλυτη σύνθεση με τα εκθέματα του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής, γεγονός που την καθιστά ένα ιδιαιτέρως αποτελεσματικό όσο και «πρωτότυπο» εκπαιδευτικό εργαλείο, καθώς τα παιδιά που συμμετείχαν είχαν την ευκαιρία να συνδέσουν τα αρχαιολογικά ευρήματα του Μουσείου της πόλης μας με την ιστορία και την προέλευσή τους. Όσο για τον χαρακτηρισμό «παλιά υλικά» είναι ευκόλως κατανοητός αφού τα εκπαιδευτικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν ήταν μύθοι ντυμένοι τη μαγεία της αφήγησης. Μύθοι και αφήγηση λοιπόν, υλικά που έρχονται από παλιά και συνεχίζουν χωρίς να μειώνεται στο ελάχιστο η αξία τους να σαγηνεύουν μικρούς και μεγάλους. Ίσως γιατί κυτταρικά, όσο και να βάλθηκε η τεχνολογία να μας πείσει άλλως, εξακολουθεί ο μύθος, το παραμύθι, η αφήγηση να καταλαμβάνει την ίδια αξία στις καρδιές των ανθρώπων.
 
Τα παραπάνω επιβεβαίωσαν στο περιθώριο της εκδήλωσης οι Νίκη Κάπαρη και Γιάννης Ψειμάδας, οι αφηγητές της εκδήλωσης, η μεν δια του λόγου ο δε δια της μουσικής, αλλά και η Νάγια Δαλακούρα που «έτρεξε» τη δράση εκ μέρους του Αρχαιολογικού Μουσείου Κομοτηνής.
 
Και για του λόγου το αληθές… 

«Η αφήγηση με τη μουσική είναι ένα άριστο πάντρεμα»

ΠτΘ: Πώς συνδυάζεται η αφήγηση με τη μουσική σε μια παράσταση, όπως αυτή που είδαμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής;
Ν.Κ.:
Με τον Γιάννη Ψειμάδα συνεργαζόμαστε πάνω από 15 χρόνια. Κάνουμε συνέχεια αφηγηματικές παραστάσεις είτε με θέμα τα λαϊκά παραμύθια είτε με θέμα αρχαίους ελληνικούς μύθους. Η αφήγηση με τη μουσική είναι ένα άριστο πάντρεμα. Είναι ό,τι πιο όμορφο μπορεί να ακούσει το ανθρώπινο αφτί και να ταξιδέψει ο ανθρώπινος νους. 

«Μέσω των μουσικών οργάνων λειτουργώ ως παράλληλος αφηγητής»

ΠτΘ: Διαλέγεστε την ώρα της παράστασης;
Γ.Ψ.:
Αυτό είναι το σημαντικό. Την ώρα της αφηγηματικής παράστασης εγώ δεν λειτουργώ καθαρά ως μουσικός αλλά ως ένας παράλληλος αφηγητής μέσω των μουσικών οργάνων μου. Δεν μεταχειρίζομαι εκείνη την ώρα τα μουσικά μου όργανα για να παίζω απλά ένα μουσικό χαλί. Είμαι μουσικά πάντα δίπλα στην αφηγήτρια.
 
ΠτΘ: Γιατί μιλήσατε για όργανα; Είναι περισσότερα του ενός στη σκηνή;
Γ.Ψ.:
Ναι. Πάντα στις αφηγήσεις έχω μαζί μου περισσότερα του ενός όργανα. Αυτό έχει να κάνει με τις απαιτήσεις της εκάστοτε αφήγησης, κατά το δικό μου μουσικό κριτήριο. Κυρίως τα όργανα που έχω μαζί μου είναι παραδοσιακά όργανα από όλο τον κόσμο.
 
ΠτΘ: Γιατί αυτό;
Γ.Ψ.:
Κυρίως γιατί ήδη από μικρή ηλικία έχω την “τρέλα” να συλλέγω σπάνια, παραδοσιακά κυρίως, όργανα και να προσπαθώ να τα μαθαίνω, να παίρνω από κάθε όργανο την ατμόσφαιρα και την ιστορία του.

«Το μόνο που κάνουμε είναι να αφουγκραζόμαστε, μέσα από τα λόγια εγώ και ο Γιάννης μέσα από τις νότες του, και να τα παντρεύουμε»
 
ΠτΘ: Η χρησιμοποίηση παραδοσιακών οργάνων έχει σχέση και με το γεγονός ότι ο μύθος είναι η πρώτη μορφή λόγου την οποία μπορούμε να καταλάβουμε;
Ν.Κ.:
Πρέπει να υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ μουσικής και λόγου. Δεν πρέπει το ένα να υπερβαίνει το άλλο, ώστε να μπορέσουν και τα δύο μέρη να πουν αυτά που έχουν να πουν ώστε να αγγίξουν αυτούς που μας ακούν. Ο μουσικός λοιπόν την ώρα της αφήγησης με συνοδεύει τόσο προσεκτικά -είναι πραγματικά πάνω στις ανάσες μου ή στις παύσεις μου-, υπάρχει πάντα λόγος που μπαίνει η συγκεκριμένη νότα στο συγκεκριμένο σημείο. Υπάρχει μεγάλη χημεία μεταξύ μας γιατί ακριβώς αγαπάμε και οι δύο πάρα πολύ, τον λόγο, τον μύθο, το παραμύθι και σεβόμαστε το ταξίδι που έχει κάνει στους αιώνες οπότε το μόνο που κάνουμε είναι να το αφουγκραζόμαστε, μέσα από τα λόγια εγώ και ο Γιάννης μέσα από τις νότες του, και να τα παντρεύουμε. 

«Υπάρχει η λαθεμένη αντίληψη ότι τα παραμύθια είναι μόνο για τα παιδιά»

ΠτΘ: Πώς είναι η κοινή σας πορεία όλα αυτά τα χρόνια; Και τελικά στην εποχή της τεχνολογίας έχει ακόμα χώρο στη ζωή μας το παραμύθι;
Ν.Κ.:
Ο κόσμος το έχει ανάγκη το παραμύθι. Μικροί και μεγάλοι. Υπάρχει η λαθεμένη αντίληψη ότι τα παραμύθια είναι μόνο για τα παιδιά. Αυτό είναι λάθος, γιατί τα παραμύθια αρχικά γράφονταν για μεγάλους και αργότερα με τις αλλαγές που έγιναν στις κοινωνικές δομές μεταλλάχθηκαν ώστε να απευθύνονται σε παιδιά, εξυπηρετώντας κάποιους άλλους σκοπούς. Τα παραμύθια λοιπόν τα έχουν ανάγκη όλοι, γιατί είναι παρηγοριά. Παραμυθία εστί παρηγορία! Και αυτή η παρηγοριά ειδικά στις μέρες μας την έχουμε απίστευτη ανάγκη. 

«Η αφήγηση είναι λόγος που έχει τους δικούς του κανόνες»

ΠτΘ: Τι περιέχει το παραμυθοσέντουκό σας;
Γ.Ψ.:
Νομίζω ότι αναγκαίος είναι ο διαχωρισμός μεταξύ αφήγησης και θεάτρου. Η αφήγηση είναι λόγος που έχει τους δικούς του κανόνες. Οι αποδόσεις που γίνονται στα παραμύθια γίνονται, αφού μεταφερθούν στην ιδιοσυγκρασία του αφηγητή και κάθε φορά αυτή η διεργασία πλάθεται ανάλογα με το κοινό.
 
Ν.Κ.: Το παραμύθι είναι κάτι ζωντανό. Για να μπορέσει ο αφηγητής να αγγίξει κάθε άνθρωπο στο κοινό θα πρέπει πρώτα να έχει βουτήξει ο ίδιος στο παραμύθι, πρέπει να του αρέσει και να λέει κάτι στον ίδιο για να μπορέσει και να το μεταφέρει. 

«Η μετάφραση της μουσικής αφήγησης εναπόκειται στον κάθε ακροατή ξεχωριστά»

ΠτΘ: Ένας αφηγητής έχει ένα κείμενο πάνω στο οποίο πατά και αφηγείται. Ένας μουσικός αφηγητής πού «πατά» ώστε να μπορέσει να αφηγηθεί μουσικά το παραμύθι;
Γ.Ψ.:
Προσωπικά χρησιμοποιώ κάτι που το ονομάζω ηχητικά τοπία. Δημιουργώ δηλαδή ζωγραφικούς πίνακες με νότες, τη βοήθεια του ηχοχρώματος κάθε οργάνου που χρησιμοποιώ και βάσει του προσωπικού μου φίλτρου. Από εκεί και πέρα η μετάφραση της μουσικής αφήγησης εναπόκειται στον κάθε ακροατή ξεχωριστά.

Νάγια Δαλακούρα «Ο αριθμός των συμμετεχόντων “ανταγωνίζεται” αντίστοιχες δράσεις των μεγαλύτερων μουσείων της χώρας»

ΠτΘ: κ. Δαλακούρα πώς προέκυψε αυτή η εκδήλωση;
Ν.Δ.:
Να σημειώσω κατ' αρχήν ότι η παρουσία της Νίκης Κάπαρη και του Γιάννη Ψειμάδα μας τιμά πάρα πολύ λόγω του μεγάλου έργου τους. Η ανταπόκριση της πρώτης οφείλεται στη 10ετή συνεργασία που έχουμε και ένα όνειρο που πάει πίσω στο 2005 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο ακόμα, το οποίο είναι το πρώτο μουσείο που φιλοξένησε τη δράση «Το παραμύθι της Κυριακής».
 
Η συγκεκριμένη δράση για το Αρχαιολογικό Μουσείο Κομοτηνής, είναι ως τώρα η δράση με τη μεγαλύτερη ανταπόκριση. Οι συμμετοχές ξεπέρασαν τις 100. Είναι πολύ μεγάλος αριθμός για μια εκπαιδευτική δράση που φιλοξενείται σε ένα περιφερειακό μουσείο. Ο εν λόγω αριθμός “ανταγωνίζεται” αντίστοιχες δράσεις των μεγαλύτερων μουσείων της χώρας. Μάλιστα στον αριθμό υπολογίζονται μόνο τα παιδιά. Αν προσθέσουμε δε και τους γονείς – κάποιοι από αυτούς παρακολούθησαν τη δράση- τότε ο αριθμός ανέρχεται στα 200 άτομα. Αυτό δείχνει ότι το κοινό της Κομοτηνής διψάει για νέες πηγές γνώσης και επίσης δείχνει την αγάπη των Κομοτηναίων στο Αρχαιολογικό Μουσείο.
 
ΠτΘ: Τι το ιδιαίτερο είχε αυτή η δράση;
Ν.Δ.:
Η αφήγηση έγινε μέσα στον εκθεσιακό χώρο του Μουσείου. Έτσι τα παιδιά είχαν την ευκαιρία να αντιληφθούν καλύτερα το ιστορικό παρελθόν μέσα από την αφήγηση. Δηλαδή όταν μιλούσαμε για τους μύθους του Διονύσου, η αφήγηση γινόταν μπροστά στο προσωπείο του Διονύσου για το οποίο είπαμε ότι προήλθε από το ιερό του Διονύσου στη Μαρώνεια. Έτσι τα παιδιά θα θυμούνται το εν λόγω στοιχείο για μια ζωή. Η αφήγηση δηλαδή ήταν σε απόλυτη σύνδεση με τα εκθέματα του μουσείου, γεγονός που την καθιστά ένα ιδιαιτέρως «πρωτότυπο» εκπαιδευτικό εργαλείο που κρύβει πολύ μελέτη και εργασία από πίσω.

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.