Μαριγουλα Κοσμιδου,* «Η Μ. Δημου εμαθε τι ειναι η Πολη των πολεων και μας το μεταφερει τοσο απλα και συναμα τοσο γλαφυρα»
Η πρόσκληση τιμητική και η θεματική οικεία και ενδιαφέρουσα –η εκπαίδευση των ελληνοπαίδων του εξωτερικού.
Η όλη διαδικασία ξεκινά στον νου. Βλέπεις την εγκύκλιο, πρόσκληση, προκήρυξη. Όσοι επιθυμούν να στελεχώσουν τα σχολεία του ελληνισμού έξω από τα όρια του κράτους να υποβάλλουν αίτηση· από τα σχολεία της βόρειας Γερμανίας μέχρι στη νότια Αφρική, από την Αργεντινή και τις ΗΠΑ μέχρι αυτά της Ρωσίας και δύο χρόνια πριν, αυτά της Ουκρανίας, στην Αυστραλία, από βορρά σε νότο και από δύση σε ανατολή, όπου ακούγεται η ελληνική και χτυπά η καρδιά του ελληνισμού.
Αρχίζει και δουλεύει το μυαλό, σε τρών’ οι σκέψεις: «Να πάω; Να μην πάω; Γιατί να πάω; Να πάω!» Το ανακοινώνεις σε οικογένεια, γνωστούς και φίλους ή το κρύβεις… έως ότου δεις ότι επιλέγεσαι. Έχεις καταθέσει αίτηση, έγγραφα, πιστοποιητικά, εξετάσεις στη γλώσσα.
Οι δραστηριότητες και οι πρωτοβουλίες στον τομέα της ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης στο εξωτερικό από το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έστειλαν τη συγγραφέα μας και συμπολίτισσα Μαρία στην Κωνσταντινούπολη, για:
α) τη διδασκαλία, καλλιέργεια και προώθηση της ελληνικής γλώσσας και πολιτισμού σε πολίτες της ελληνικής διασποράς και του κόσμου. Εκεί όπου οι Έλληνες-Ρωμιοί, κατά τους ίδιους και για πολλούς, δεν είναι διασπορά αλλά η αρχική σπορά!
β) την προσπάθεια πολύπλευρης ανάπτυξης της προσωπικότητας των Ελλήνων μαθητών στο (τωρινό) εξωτερικό, με τη διατήρηση των στοιχείων της ελληνικής τους ταυτότητας και την ταυτόχρονη ενίσχυση της αμοιβαίας κατανόησης, της ειρηνικής συμβίωσης και της συνεργασίας ατόμων και ομάδων διαφορετικής προέλευσης. Τελικά πόσο διαφορετικοί είμαστε; Ή πόσο πολύ ίδιοι;
γ) την ανάδειξη των ιδιαίτερων πολιτιστικών στοιχείων, των παραδόσεων, της ιστορίας, της γνώσης και της εμπειρίας της ελληνικής δια-σποράς και την αξιοποίησή τους, διαδικασίες που προάγονται ιδιαίτερα μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος. Η Μαρία Δήμου έμαθε μέσα από την ανάδειξη τελικά τι είναι η Πόλη των πόλεων και μας το μεταφέρει τόσο απλά και συνάμα τόσο γλαφυρά.
δ) την αμοιβαία ανταλλαγή και επικοινωνία μεταξύ όλων των κοινοτήτων της ελληνικής διασποράς, με βάση την ελληνική ιστορία, γλώσσα και πολιτισμό, που έγινε μέσα από τα νυχτέρια, τις βεγγέρες, τις βόλτες στα πανάρχαια σοκάκια, τα σούρτα φέρτα στα βήματα της ιστορίας μέσα σε δρόμους γεμάτους από φωνές, που σου μιλούν μέσα από το χθες, εκεί που το Πάσχα είναι πραγματικά ένα πέρασμα από το μέλλον στο παρελθόν και πάλι πίσω, εκεί που τα Χριστούγεννα φέρνουν περίεργα, πρωτόγνωρα συναισθήματα, εκεί που οι υπόγειοι ναοί έχουν γίνει φτηνές αγορές. Αυτήν την ανταλλαγή τη βίωσε τόσο έντονα που τελικά μάλλον πήρε τόσα πολλά, που τελικά έδωσε τη φυσική της διαρκή παρουσία εκεί στον Βόσπορο και στον Κεράτιο τα τελευταία χρόνια.
ε) την οικοδόμηση παγκόσμιων δικτύων ελληνικής παιδείας, με στόχο τη γλωσσική, εκπαιδευτική και πολιτισμική ανταλλαγή και δράση και
ζ) την υποστήριξη των μορφών ελληνόγλωσσης εκπαίδευσης, που: αα) εντάσσονται ή συνδέονται θεσμικά με το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας υποδοχής και ββ) αποτελούν πρότυπα αριστείας και ποιοτικής εκπαίδευσης.
Τα παραπάνω ήταν η αποστολή, το έργο της Μαρίας και κάθε Μαρίας ή Γιώργου ή Χρήστου ή Δέσποινας που φεύγει από αυτό που αποκαλεί πατρίδα, που βάζει σε μια βαλίτσα όλα τα όνειρα και τις ελπίδες ότι το όραμα να διδάξει στους μαθητές και τις μαθήτριες που ζουν «στην Ελλάδα πέρα από την Ελλάδα», που ξεκινά σαν περιπέτεια, όπως η Μαρία Δήμου στην εισαγωγή της καταθέτει, θα γίνει από στόχος σκοπός και από σκοπός πραγματικότητα! Εκεί που τελικά βρίσκει μια δεύτερη πατρίδα.
Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθούμε αναλυτικότερα και στην εκπαίδευση των ομογενών.
- Όλα τα σχετικά με την εκπαίδευσή τους εφαρμόζονται εφόσον δεν αντίκεινται στη νομοθεσία των ξένων χωρών ή σε διατάξεις διακρατικών συμφωνιών, που έχει υπογράψει η Ελλάδα.
- Η ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό παρέχεται από μορφές οργάνωσης, οι οποίες καλούνται «εκπαιδευτικές μονάδες» και είναι ειδικότερα: α) σχολεία κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης, τα οποία υφίστανται: αα) δίγλωσσα σχολεία ξένων χωρών κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης, ββ) τάξεις, τμήματα ή προγράμματα ελληνικής γλώσσας, γγ) λοιπές εκπαιδευτικές μονάδες, οι οποίες επιχορηγούνται, έστω και μερικώς, από το εκπαιδευτικό σύστημα ξένων χωρών, β)ελληνικά τμήματα των ευρωπαϊκών σχολείων και των σχολείων διεθνών οργανισμών, γ) τμήματα ελληνικών σπουδών ή άλλες μορφές οργάνωσης ελληνικών σπουδών στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ξένων χωρών, δ)εκπαιδευτικές μονάδες ελληνόγλωσσης ή δίγλωσσης εκπαίδευσης, ε)τμήματα διδασκαλίας ενηλίκων και κέντρα διδασκαλίας από απόσταση με όλες τις μορφές στ) εκπαιδευτικές μονάδες που δεν εμπίπτουν στις προηγούμενες περιπτώσεις.
3. Με διεθνείς και διακρατικές συμφωνίες μπορεί να ιδρύονται δίγλωσσα σχολεία κάθε βαθμίδας εκπαίδευσης σε ξένες χώρες ή τάξεις, τμήματα ή προγράμματα ελληνικής γλώσσας, που επίσης ακολουθούν τους κανόνες που ορίζονται στις συμφωνίες.
Φεύγουν για μια τριετία στην αρχή, «τα χρόνια κυλούν σα νεράκι» μας λέει η Μαρία, γεμάτα χρόνια. Κάπου τα πράγματα είναι ήρεμα και πολιτισμένα, κάπου αλλού ξεσπούν εξεγέρσεις, πόλεμοι. Φεύγουν και μετά γίνεται πενταετία, και άλλα πέντε μετά, και κάποιοι δεν ξαναγυρίζουν…
… γιατί εκεί η παρουσία τους είναι πιο σημαντική…
…γιατί εκεί το έργο τους είναι άκρως εθνικό και υποστηρικτικό της πατρίδας κι ας μην επιβραβεύεται όσο θα έπρεπε κι ας παραμένει στην αφάνεια για κάποιους.
Κάποιοι γυρνούν ως σώμα, με την ψυχή και το μυαλό να παραμένει εκεί: «μια εσωτερική άρνηση με απέτρεπε από την αποδοχή της πραγματικότητας», καταθέτει στο κλείσιμο του βιβλίου της η συγγραφέας, για να δηλώσει ότι ποτέ τελικά δεν έφυγε, αφού εξακολουθεί να γυρίζει… στην Πόλη όπως την κράτησε, όπως η Πόλη τελικά κράτησε τη Μαρία!
Θερμά ευχαριστώ τη Μαρία, γιατί το βιβλίο αυτό ήταν για μένα η επιστροφή στην Πόλη, όπου ο παππούς μου Μηνάς Κοσμίδης γεννήθηκε και από όπου έλκω την καταγωγή μου. Εκεί όπου στα κοιμητήρια του Σισλί βρίσκονται οι τάφοι των προγόνων μου, στην πόλη όπου γύρισα πολλές φορές και γυρίζω για να βρω τις ρίζες μου στην Πόλη των πόλεων.
*Η Μαριγούλα Κοσμίδου είναι Αν. Περιφερειακή Διευθύντρια Εκπαίδευσης ΑΜ-Θ. Το κείμενο είναι η ομιλία της στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Μαρίας Δήμου, «Η Πόλη όπως την κράτησα μέσα μου» (εκδ. Επίκεντρο, Θεσσαλονίκη 2022), την Τετάρτη 19 Απριλίου 2023, που διοργανώθηκε από τη Δημοτική Βιβλιοθήκη Κομοτηνής, στο πλαίσιο των δράσεών της με την ΚΟΙΝΣΕΠ «Κομοτηνή Εν Δράσει», το Δημοκρίτειο Βιβλιοχαρτοπωλείο, τις εκδόσεις Επίκεντρο και τον Σύλλογο Εκπαιδευτικών ΠΕ Ν. Ροδόπης «Οι Τρεις Ιεράρχες», στη Δημοτική Βιβλιοθήκη (Τσανάκλειο Μέγαρο).
Μπορείτε να βρείτε το ρεπορτάζ της παρουσίασης εδώ.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
