Κωστας Γκοτοσιδης* «Θα περιεγραφα το βιβλιο της Μ. Μαλαμιδου περισσοτερο ως ενα βιβλιο προβληματισμου και ενσυναισθησης»

Κάπου στα τέλη Αυγούστου με πήρε τηλέφωνο η Μαρία. Η αλήθεια είναι ότι είχα καιρό να μάθω νέα της και όταν είδα την κλήση σκέφτηκα ότι κάτι έντονο θα συμβεί, ή ήδη συμβαίνει. Το ενδιαφέρον με τη Μαρία είναι βασικά ότι… είναι η Μαρία.
 
Διακινεί στους ανθρώπους έντονα συναισθήματα και σε κάθε επικοινωνία μαζί της δεν μένεις ασυγκίνητος. Μου λέει θα εκδώσω ένα βιβλίο και θέλω να συμμετάσχεις στην παρουσίαση. Και φυσικά κατευθείαν της είπα ναι πριν καν τη ρωτήσω τι είχε γράψει. Και της είπα ναι γιατί χάρηκα που το έγραψε και το προχώρησε και το έφτασε μέχρι τέλους, αναζητώντας τη λύτρωσή της και βέβαια παρόλο που τα τελευταία χρόνια λόγω έλλειψης χρόνου χάσαμε επαφή, η ίδια ωστόσο, με είχε στη σκέψη της και βασίστηκε σε μένα και με τίμησε.

Εκείνη τη στιγμή μιλώντας στο τηλέφωνο για το βιβλίο της πάγωσε ο χρόνος και, κάνοντας έκανα μία αστραπιαία μνημονική αναδρομή, θυμήθηκα τον τρόπο γνωριμίας μας, 10 χρόνια πριν, όταν είχα τελειώσει την ειδικότητα, είχα επιστρέψει από την Αθήνα και ξεκινούσα το ιατρείο μου, οπότε είδα το τυπογραφείο της κοντά στο σπίτι μου και πήγα μέσα για να της ζητήσω να μου φτιάξει τα έντυπα του ιατρείου. Η έκπληξή μου ήταν μεγάλη όταν ούτε λίγο ούτε πολύ με μάλωσε που ήμουν ψυχίατρος και εισέβαλα στη μέρα της. Φυσικά, όσο προχώρησε η σχέση μας κατανόησα την αναστάτωσή της, καθώς εκείνη ιδίως η περίοδος στη ζωή τής Μαρίας περιείχε έντονο προβληματισμό, συνειδητοποίηση καταστάσεων. Είχε εσωτερικές ανακατατάξεις και έναν έντονο διάλογο με τον ψυχισμό της. Οπότε την είσοδό μου στο τυπογραφείο μάλλον δύσκολα θα μπορούσε να την προσδιορίσει ως τυχαία σε μεταφυσικό τουλάχιστον επίπεδο μέσα στη διεργασία των σκέψεων της.
 
Και βεβαία θυμόμουν πάντα την ανάγκη της για αναζήτηση νέου νοήματος και σκοπού στη ζωή της. Ο ερχομός αυτού του βιβλίου σε εκείνες τις στιγμές στο τηλέφωνο ερμηνεύτηκε από εμένα ως αποτέλεσμα αυτής της αναζήτησης του νοήματος στην ψυχή της Μαρίας και ευχήθηκα να της έδωσε τουλάχιστον ένα μέρος από την πληρότητα που αποζητούσε. Και αυτό μου έδωσε χαρά, και ήταν μάλλον το βιβλίο αυτό μία από τις αιτίες που η σχέση μου με τη Μαρία δεν εξελίχθηκε σε επαγγελματικά ψυχοθεραπευτική. Γενικότερα μιλώντας, σε αντίστοιχα εγχειρήματα συνανθρώπων μας και κυρίως συμπολιτών μας έχω ακούσει την ενόχληση άλλων ανθρώπων για το θάρρος κάποιου από εμάς να παράξει μία μορφή τέχνης όπως ποίηση, λογοτεχνία, θέατρο, κινηματογράφο, μουσική, εικαστικά και κυρίως ενόχληση από το θάρρος του να τη μοιραστεί δημόσια. Θα έλεγα ότι αυτή η προσέγγιση δεν έχει πολλά να προσφέρει ούτε καν στο ίδιο άτομο που την εκφέρει.
 
Αντίθετα, μιλώντας ως ψυχοθεραπευτής έχω να προτείνω μία διαμετρικά διαφορετική προσέγγιση η οποία ενισχύει τους ανθρώπους στο να αναζητήσουν την πληρότητα, το νόημα, και την ευχαρίστηση της ζωής τους περισσότερο μέσα από άξονες όπως η σύνδεση με τον εαυτό μας, η αναζήτηση νέων ερεθισμάτων και γενικότερα η αναζήτηση της γνώσης, η ενασχόληση με οποιαδήποτε μορφή τέχνης και δημιουργίας, και κυρίως η βαθιά επικοινωνία με τις ψυχές των άλλων ανθρώπων. Το εγχείρημα της Μαρίας κινείται ακριβώς σε αυτούς τους άξονες. Επιπλέον, μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αντίστοιχα εγχειρήματα συνανθρώπων του ως εφαλτήριο για να ξεκινήσει τη δική του διαδικασία νοήματος στους άξονες αυτούς και κυρίως να απομακρυνθεί από άλλους άξονες όπως η απόκτηση υλικών αγαθών, η κοινωνική καταξίωση και ο κοινωνικός σχολιασμός που μάλλον προβλήματα φέρνουν στη ζωή μας. 

Η συγγραφέας αγγίζει με βιωματικό τρόπο τα συναισθήματα από την απώλεια, τη ματαίωση των προσδοκιών και των ονείρων, την αγωνία για το πέρασμα του χρόνου** 

Η πρώτη εντύπωση από την ανάγνωση του βιβλίου ήταν ότι ο λόγος της έχει ποιοτική και φιλοσοφική χροιά, και για αυτό χρειάζεται λίγη περισσότερη συγκέντρωση από τη χαλαρή ανάγνωση μιας μυθιστορηματικής συγγραφής. Οπότε θα το περιέγραφα περισσότερο ως ένα βιβλίο προβληματισμού και ενσυναίσθησης. Εκεί που θα επικεντρωθώ όμως γιατί με ενθουσίασε πραγματικά, είναι ότι το περιεχόμενο που συνάντησα μέσα στις σελίδες του. Στην ουσία πραγματεύεται πολλά και ουσιώδη ζητήματα που διαχειριζόμαστε στις ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες. Στο γενικότερο πλαίσιο υπάρχει το εφηβόμορφο συναίσθημα του ανικανοποίητου και της προσμονής από τη ζωή και τους ανθρώπους, το οποίο όμως δεν μένει να αιωρείται αλλά λύνεται γόνιμα μέσα από επιτυχημένες διεργασίες ώριμης αποδοχής της πραγματικότητας και ενίοτε της ανάληψης της ευθύνης της ζωής. Αγγίζει με βιωματικό τρόπο τα συναισθήματα του πόνου από την απώλεια, την απογοήτευση στη ματαίωση των προσδοκιών και των ονείρων και την αγωνία που νιώθουμε από το πέρασμα του χρόνου, χωρίς όμως να σταματάει απλά στη διαπίστωση αλλά αντίθετα προχωρά στη λύση και την ενσωμάτωση αυτών των συναισθημάτων στο συνεχές ζωή. 

Μεγάλο μέρος στο βιβλίο καταλαμβάνει ο προβληματισμός σχετικά με τις ανθρώπινες σχέσεις 

Πιο συγκεκριμένα, αντιμετωπίζει τις απώλειες ως προϋπόθεση για τη δημιουργία χώρου προκειμένου να έρθει κάτι που της ταιριάζει περισσότερο. Διαχειρίζεται, σε τελικό στάδιο βέβαια, τη ματαίωση των προσδοκιών από τη ζωή και τους ανθρώπους με την αντικατάστασή τους με άλλες πιο ρεαλιστικές. Ο αναγνώστης ανακουφίζεται από την αγωνία του χρόνου που περνάει με την εστίαση, σε δραστηριότητες που δίνουν κατά βάση ευχαρίστηση και πληρότητα και όχι μόνο ανακούφιση, όπως είναι οι αγορές, ρούχα κλπ. Μεγάλο μέρος, ίσως το μεγαλύτερο μέρος, στο βιβλίο καταλαμβάνει ο προβληματισμός σχετικά με όλες τις ανθρώπινες σχέσεις, με τις περισσότερες. Πραγματεύεται με ανεπιτήδευτο και ζωντανό τρόπο τη σχέση με τα παιδιά της και τη μεγάλη πίεση που νιώθει ένας γονιός από τις υποχρεώσεις της ανατροφής. Αλλά ταυτόχρονα και τη νοηματοδότηση που παίρνει η ζωή ενός γονιού από την ύπαρξη  των παιδιών. Ψηλαφά τον γάμο και τις συντροφικές σχέσεις με την ερωτική και επικοινωνιακή τους διάσταση μέσα σε μία ατμόσφαιρα όμως ρομαντικής και ατμοσφαιρικής ανάγκης. Φέρνει την πραγματικότητα της απώλειας του γονιού ως αναπόφευκτη ενηλικίωση, γιατί πλέον μετά γίνεται ο τελευταίος στη σειρά, εκθέτοντας τον αναγνώστη στο βίωμα του πένθους. Και φυσικά φανερώνει την ισχυρή αλληλεπίδρασή τους με τον ψυχισμό. 

Το βιβλίο ερευνά πτυχές και προβληματισμούς από τη ζωή ενός ενήλικα κι αναζητά τρόπους νοήματος και πληρότητας

Το πιο λυτρωτικό στοιχείο, τελειώνοντας την ανάγνωση του βιβλίου είναι η μόνιμη και διαρκής παρουσία της φίλης, η οποία πέρα από όλα τα άλλα λειτουργεί ως σημείο αναφοράς. Η φιλία αναζητείται και αποδίδεται με τρόπους όπου κινούνται από τον αμιγώς εφηβικό τρόπο φιλίας, τον οποίο έχουμε ζήσει όλοι, έως αυτόν του φανταστικού φίλου της προσχολικής ηλικίας με τον οποίο μιλάμε μόνοι μας, καταλήγοντας τελικά στην πιο όμορφη, ουσιαστική και ανθρώπινη της διάσταση.
Είναι τελικά ένα βιβλίο που εξερευνά πολλές από τις πιο σημαντικές πτυχές και προβληματισμούς της ζωής μίας γυναίκας αλλά και ευρύτερα ενός ενήλικα, με πραγματικά εγγύ τρόπο για τους περισσότερους ανθρώπους και προχωρά και παραπέρα:  στην αναζήτηση αποτελεσματικών τρόπων  πληρότητας και νοήματος για τη ζωή. 
 
*Ο Κώστας Γκοτοσίδης είναι στρατιωτικός ιατρός, ψυχίατρος- ψυχοθεραπευτής.  Το κείμενο είναι η ομιλία του στην εκδήλωση παρουσίασης του βιβλίου της Μαρίας Μαλαμίδου, «η έμμηνος ρήση μου, στριμωγμένες αδυναμίες  κοινής γυναίκας», Εκδόσεις Κομνηνός, Αθήνα 2018, στο στέκι της Πολιτιστικής Κίνησης ν. Ροδόπης, το Σάββατο 13 Οκτωβρίου 2018.
**Οι μεσότιτλοι προστέθηκαν για λόγους ευκολότερης ανάγνωσης.

Αναλυτικό ρεπορτάζ από τη βιβλιοπαρουσίαση εδώ

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.