Κοντρα στο κυμα της βαρβαροτητας

Ο Γάλλος συγγραφέας Lionel Duroy επιστρέφει στα ελληνικά γράμματα και μας συστήνει την «Ευγενία». Το νέο του ερωτικό, ιστορικό, φιλοσοφικό –ανέφικτο να του αποδώσει κανείς έναν και μόνο χαρακτηρισμό– μυθιστόρημα κυκλοφόρησε το φετινό φθινόπωρο από τις εκδόσεις Πόλις σε μετάφραση της Εύας Γεωργουσοπούλου. Η έκδοση αυτή είναι υποβλητική, όχι μόνο εξαιτίας του όγκου της (σ. 528), αλλά και λόγω του εντυπωσιακού της εξωφύλλου, που κοσμείται από την αυτοπροσωπογραφία της Αμερικανής μετα-ιμπρεσιονίστριας ζωγράφου Romaine Brooks, με τίτλο «Στην άκρη της θάλασσας». Ποια είναι όμως η «Ευγενία»;

Το μυθιστόρημα ξετυλίγεται τη δεκαετία του 1930 στη Ρουμανία, όταν πλέον το σκοτάδι του αντισημιτισμού, της βίας και της βαρβαρότητας αρχίζει να καλύπτει τη γηραιά ήπειρο, διαμορφώνοντας το κατάλληλο έδαφος για να ξεσπάσει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος. Βρισκόμαστε στο Ιάσιο, μια πόλη πλούσια και κοσμοπολίτικη, πραγματική πολιτιστική πρωτεύουσα της χώρας. Στο πανεπιστήμιο του Ιασίου προσκαλείται για να δώσει διάλεξη το 1935 ο Ρουμανοεβραίος συγγραφέας Μιχαήλ Σεμπαστιάν –γνωστός μέχρι πρότινος με το πραγματικό του όνομα Ιωσήφ Χέκτερ. Όταν δέχεται βίαιη επίθεση από φασίστες και αντισημίτες φοιτητές, μόνο μια νεαρή γυναίκα, η Ευγενία, παίρνει το μέρος του. Η Ευγενία Ραντουλέσκου, λαμπρή φοιτήτρια, γοητεύεται από τον μελαγχολικό και ευαίσθητο συγγραφέα, τον ερωτεύεται και στη συνέχεια εγκαθίσταται στο Βουκουρέστι. Εκεί, ως δημοσιογράφος πια, γίνεται μάρτυρας του αντισημιτικού κύματος που σαρώνει τη χώρα, με πρωτοστάτες και ορισμένους διανοούμενους, όπως ο Εμίλ Σιοράν ή ο Μίρτσεα Ελιάντε.

Η Ευγενία επιστρέφει στο Ιάσιο προσπαθώντας να πείσει τους συμπολίτες της και τις Αρχές για την απειλή που καραδοκεί, αλλά οι προσπάθειές της αποδεικνύονται μάταιες. Όλη η ρουμανική κοινωνία φαίνεται να έχει υποκύψει σε αυτή την ηθική γάγγραινα, ακόμα και η ίδια της η οικογένεια. Πώς να αντισταθείς, να αγωνιστείς, να φωνάξεις, όταν οι πάντες έχουν παραδοθεί σαν υπνωτισμένοι στη σαγήνη της βαρβαρότητας;

Με φόντο την άνοδο του ευρωπαϊκού φασισμού, αυτό το συναρπαστικό μυθιστόρημα φωτίζει ένα σχετικά άγνωστο επεισόδιο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, το εφιαλτικό πογκρόμ του Ιασίου το 1941, αξιοποιώντας τις καταγραφές του ημερολογίου του ίδιου του Μιχαήλ Σεμπαστιάν, αλλά και τα ρεπορτάζ του Κούρτσιο Μαλαπάρτε, που εμφανίζεται και αυτός κυνικός και αντιφατικός.

Ο Lionel Duroy καταφέρνει μέσω της συμπλοκής ιστορίας και λογοτεχνίας να σκιαγραφήσει το πορτρέτο μιας ελεύθερης γυναίκας που προσπαθεί να κατανοήσει τις αιτίες του απόλυτου κακού, προειδοποιώντας μας παράλληλα για τον κίνδυνο επιστροφής των πιο σκοτεινών στιγμών της Ιστορίας.

Ζωή Καραμήτρου, «Πάντα θα υπάρχει έστω μία και μόνη Ευγενία, μια κιβωτός που θα φυλάσσει και θα παραδίδει το ακέραιο»

Η Ζωή Καραμήτρου σε κριτική της στην εφημερίδα «Η Καθημερινή» σημειώνει για το νέο μυθιστόρημα του Lionel Duroy: «Η Ευγενία με τη στάση ζωής που θα επιλέξει θα οριοθετήσει όλες τις σημαντικές σχέσεις της και την ύπαρξή της την ίδια. Πόσο επίπονο και υποδόρια καταστροφικό για τον όποιο οικογενειακό δεσμό είναι να μαθαίνεις ότι η οικογένειά σου συμμερίζεται τον διωγμό των Εβραίων, ο αδελφός σου έχει αναδειχθεί σε ηγετικό στέλεχος της Σιδηράς Φρουράς και καταντά υψηλός προστατευόμενος του Γκαίρινγκ όταν καταφεύγει στο Βερολίνο; Πόσο αποκαρδιωτικό είναι να βλέπεις τη χώρα σου να παραπαίει ανάμεσα στον ολοκληρωτισμό, τον αφανισμό, την υποταγή στη φρίκη, τις ανάξιες ηγεσίες;

Μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα, η Ευγενία θα προτάξει το σθένος της, την πίστη στις αξίες της, τη σιγουριά της για την κατεύθυνση που πρέπει να έχει η πυξίδα της ζωής της. Θα σταθεί όρθια, θα ενταχθεί στην αντίσταση, θα αποδεχθεί τη ματαίωση του έρωτα, και όταν ο αγαπημένος της θα γίνει ένας άδοξα χαμένος νεκρός, θα καταγράψει τη ζωή της στα χρόνια του πολέμου και θα μας την παραδώσει με τη γραφή του Ντυρουά

Μέσα σε όλον αυτόν τον κυκεώνα, η Ευγενία θα προτάξει το σθένος της, την πίστη στις αξίες της, τη σιγουριά της για την κατεύθυνση που πρέπει να έχει η πυξίδα της ζωής της. Θα σταθεί όρθια, θα ενταχθεί στην αντίσταση, θα αποδεχθεί τη ματαίωση του έρωτα, και όταν ο αγαπημένος της θα γίνει ένας άδοξα χαμένος νεκρός, θα καταγράψει τη ζωή της στα χρόνια του πολέμου και θα μας την παραδώσει με τη γραφή του Ντυρουά. Γραφή μεγάλης έντασης, ανατριχιαστικών περιγραφών και μια ειλικρινής, αφτιασίδωτη αποτύπωση χαρακτήρων, όπου το κακό μοιάζει να κυριαρχεί και να δοκιμάζει συθέμελα ανθρώπους, σχέσεις, συνειδήσεις. Ιστορικά γεγονότα, πραγματικά συμβάντα και μαρτυρίες αλληλοπεριχωρούνται με τη μυθιστορηματική πλοκή και δημιουργούν σελίδες γεμάτες τραγικότητα και σπαραγμό. Μα επιτρέπουν παράλληλα μέσα από την αναζήτηση των αμετακίνητων αξιών, της συνέπειας και της ηθικής μια αισιοδοξία αχνή, μα υπαρκτή, στέρεη. Μας υπόσχεται τούτο το βιβλίο ότι πάντα θα υπάρχει έστω μία και μόνη Ευγενία, μια κιβωτός που θα φυλάσσει και θα παραδίδει το ακέραιο».

Ο «αφυπνιστικός» Lionel Duroy

Ο Lionel Duroy γεννήθηκε το 1949 στην Τυνησία και υπήρξε μακροχρόνιος συνεργάτης των εφημερίδων «Libération» και «L’ Événement du jeudi», για τις οποίες εργάστηκε ως διανομέας αρχικά αλλά και ως δημοσιογράφος στη συνέχεια.

Ο ίδιος από το 1988 έχει εκδώσει πληθώρα λογοτεχνικών έργων, έχει τιμηθεί μάλιστα το 2013 για το μυθιστόρημά του «L’ Hiver des hommes» με τα βραβεία Prix Renaudot και Prix Joseph Kessel. Ο Duroy είναι και «αόρατος συγγραφέας» (ghost writer) αυτοβιογραφιών πολλών διασημοτήτων.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.