Επαναπροσδιοριζοντας το σημερα με βαση νεες ερμηνειες στην αναγνωση των κλασικων κειμενων
«Πρεμιέρα» κάνει την προσεχή Τετάρτη, 22 Νοεμβρίου, η νέα σειρά εργαστηρίων του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ με τίτλο «Σύγχρονες προσεγγίσεις κλασικών κειμένων».
Πρόκειται για μία σειρά τεσσάρων συνολικά εργαστηρίων στόχος των οποίων είναι να παρουσιάσουν το θεωρητικό υπόβαθρο σύγχρονων προσεγγίσεων σε κλασικά κείμενα και ταυτόχρονα η ενεργητική μάθηση με πρακτική εφαρμογή των θεωριών σε κλασικά κείμενα από μετάφραση ή αλλιώς όπως εξήγησε η Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια Λατινικής Φιλολογίας του Τμήματος κ.ΆρτεμιςΑρχοντογεώργη μια προσπάθεια ενίσχυσης της κλασικής ειδίκευσης αλλά και «ανοίγματος» στους φοιτητές και τις φοιτήτριες του τμήματος νέων δρόμων για την ανάγνωση, την ερμηνεία και την προσέγγιση των κλασικών κειμένων.
Η πρωτοβουλία ανήκει στην ίδια και τον αναπληρωτή Καθηγητή Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ κ.Χάρη Μιχαλόπουλο, ο οποίος υπήρξε επόπτης των μεταπτυχιακών της σπουδών και συνεχίζει ως επόπτης στην μεταδιδακτορική της έρευνα. Η ιδέα ξεκίνησε από τα εργαστήρια που είχαν υλοποιηθεί το περασμένο εαρινό εξάμηνο με θέμα τον ψηφιακό γραμματισμό, με την συνέχεια να δίνεται πλέον στο τρέχον εξάμηνο με τα εν λόγω εργαστήρια.
Οι τέσσερις θεματικές των εργαστηρίων που θα λάβουν χώρα δια ζώσης στην αίθουσα Α’ του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του ΔΠΘ στην Πανεπιστημιούπολη της Κομοτηνής αφορούν στον «Συνεκτικό Χώρο της Οικοκριτικής», την «Τέχνη της μετάφρασης», την «Θεωρία του συναισθήματος», καθώς και τις «Αναπαραστάσεις του “Άλλου” στα κλασικά κείμενα: φύλο, φυλή, αναπηρία».
Οι διαφορετικές αναγνώσεις ανά τους αιώνες, η «μαγεία» των κλασικών κειμένων
Μιλώντας στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» η κ.Αρχοντογεώργη επικέντρωσε στο πρώτο εργαστήριο, ήτοι την οικοκριτική λογοτεχνική θεωρία εξηγώντας πως αυτή εμφανίστηκε στην δεκαετία του 1970 και αφορά στην ανάγνωση των κειμένων μέσα από μια γεωκεντρική προσέγγιση και όχι ανθρωποκεντρική, όπως γίνεται μέχρι σήμερα. Με λίγα λόγια αναζητά πρώτα την αποτύπωση της φύσης στα κείμενα, τη σχέση του ανθρώπου με τη φύση, τη σχέση του ανθρώπινου και το μη ανθρώπινου και άρα μέσα από αυτήν μπορεί κανείς να ανακαλύψει στοιχεία για το παρελθόν όπως τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι στην αρχαιότητα αντιλαμβανόντουσαν το περιβάλλον, αν υπήρχε διαμορφωμένη οικολογική συνείδηση, σε πιο βαθμό ήταν αυτή ανεπτυγμένη κ.α. ώστε όπως τόνισε «να ερχόμαστε πάντα και στο παρόν και να επαναπροσδιορίσουμε τη θέση μας απέναντι και σε αυτές τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα με αφορμή την περιβαλλοντική κρίση».
Αυτή είναι άλλωστε όπως επεσήμανε και ο κ.Μιχαλόπουλος η «μαγεία» των κλασικών κειμένων, που «αντέχουν διαφορετικές αναγνώσεις ανά τους αιώνες».
«Κάθε κοινωνία έχει τις δικές της ανησυχίες, τους δικούς της προβληματισμούς και αυτά τα κείμενα δείχνουν την αντοχή τους,επειδή προσφέρονται για αυτές τις διαφορετικές αγωνίες» πρόσθεσε επισημαίνοντας πως τόσο η πρόσφατη οικολογική καταστροφή που ζήσαμε και πρόσφατα στην Θράκη θέτει στο επίκεντρο των προβληματισμών μας το περιβάλλον, όσο και η αναπαράσταση του «άλλου», του ξένου, του διαφορετικού με όρους πολιτισμού ή ακόμα και όρους φύλου, που επίσης απασχολεί ακόμα και την ηθική μας ως σύγχρονη κοινωνία.
Η θεωρία το συναισθήματος, που αποτελεί και την θεματική του τρίτου εργαστηρίου, η χαρά και η λύπη, αποτελούν όπως εξήγησε κατά κύριο λόγο ιστορικές κατασκευές, που ωστόσο δεν σημαίνουν ότι ο τρόπος που αισθανόταν κάποιος στην αρχαιότητα, ισοδυναμεί με το ίδιο πράγμα στην σύγχρονη εποχή.
«Επομένως αυτά τα κείμενα είναι ένα ανοιχτό πεδίο εφαρμογής που μας προσκαλούν με σύγχρονα εργαλεία να δοκιμάσουμε νέες οπτικές και να δούμε σε ποιο βαθμό αντέχουν αυτές τις αναγνώσεις και μέχρι πού μπορούν να μας πάνε, πάντοτε σε αναφορά με το τώρα, με το παρόν» υπογράμμισε χαρακτηριστικά.
Κλασικά κείμενα, τεχνητή νοημοσύνη και λογοκρισία
Εμμένοντας στις θεματικές η κ.Αρχοντογεώργη αναφέρθηκε και στο παράδειγμα της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης όπως τοChatGPTπου δίνει μεταφράσεις κλασικών κειμένων, στο οποίο όπως γνωστοποίησε μετά από κάποιες πειραματικές εφαρμογές, είδαν ότι λογοκρίνει κείμενα της αρχαιότητας, κυρίως αυτά με εντονότερο ερωτικό περιεχόμενο ή κάτι που αντιβαίνει το politicallycorrect.Δεδομένο που όπως συμπλήρωσε ο κ.Μιχαλόπουλος αποδεικνύει, μεταξύ άλλων, την διαφορά μεταξύ μηχανής και ανθρώπου, ο οποίος μπορεί να διακρίνει την ειρωνεία, υπαινιγμό κ.α. που μια μηχανή δεν μπορεί να κατανοήσει.
Τα εργαστήρια αυτά όπως αμφότεροι εξήγησαν, δεδομένου και του πειραματικούς τους χαρακτήρα αρχικά απευθύνονταν στα μέλη της φοιτητιώσας νεολαίας της περιοχής, ωστόσο το θερμό ενδιαφέρον από το ευρύ κοινό, με την γνωστοποίησή τους, επιβάλλει το «άνοιγμά» τους προς κάθε ενδιαφερόμενο.
Τα κείμενα πάνω στα οποία οι συμμετέχοντες θα εργαστούν θα δοθούν από μετάφραση, γεγονός που σημαίνει ότι δεν απαιτείται καν η γνώση της αρχαίας ελληνικής ή της λατινικής, ωστόσο απαιτείται η πρότερη εγγραφή στον εξής σύνδεσμο:https://forms.gle/sr23ZQweb1ntd9tC9
Εμβόλιμο:
Το πρόγραμμα
Το αναλυτικό πρόγραμμα των εργαστηρίων έχει ως εξής:
- Τετάρτη 22 Νοεμβρίου, 18:00-19:00 | Ο συνεκτικός χώρος της Οικοκριτικής: Εξερευνώντας την περιβαλλοντική διάσταση των κλασικών κειμένων
Είχαν οι αρχαίοι Έλληνες και Ρωμαίοι οικολογική συνείδηση; Πώς αντιμετώπιζαν τη φύση και ποιες παρεμβάσεις έκαναν σε αυτή; Ποια ήταν η σχέση ανάμεσα στον ανθρώπινο και στον μη ανθρωπινο κόσμο; Σε αυτό το εργαστήριο οι συμμετέχοντες/ουσες θα εμβαθύνουν στην περίπλοκη αλληλεπίδραση μεταξύ των κλασικών κειμένων και του σύγχρονου περιβαλλοντικού λόγου και θα περιηγηθούν στο πλούσιο μωσαϊκό της κλασικής λογοτεχνίας, για να αποκαλύψουν κρυμμένες οικολογικές προοπτικές. Μέσα από τον φακό της οικοκριτικής το εργαστήριο επιχειρεί να φωτίσει ποικίλες πτυχές της φύσης, της βιωσιμότητας και της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον, όπως αυτές απεικονίζονται στα κλασικά κείμενα.
- Τετάρτη 29 Νοεμβρίου, 18:00-19:00 | Η τέχνη της μετάφρασης: Ξαναγράφοντας τα κλασικά κείμενα με τη βοήθεια (;) της Τεχνητής Νοημοσύνης- Πώς προσεγγίζει κανείς ένα κείμενο; Πότε τελειώνει μία μετάφραση; Ποιο είναι το σημαντικότερο στοιχείο που πρέπει να λάβει υπόψη του ένας μεταφραστής; Σε αυτό το εργαστήριο οι συμμετέχοντες/ουσες θα εξερευνήσουν μεταφράσεις κλασικών κειμένων και θα προβληματιστούν σχετικά με τον τρόπο που προσεγγίζονται και μεταφράζονται τα κλασικά κείμενα, τις επιλογές του μεταφραστή, τις προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει. Παράλληλα, θα γνωρίσουν τις δυνατότητες που προσφέρουν στον μεταφραστή τα μεταφραστικά εργαλεία Τεχνητής Νοημοσύνης αλλά και τους περιορισμούς που μπορεί να θέτει η χρήση των συγκεκριμένων εργαλείων.
- Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου, 18:00-19:00 | Θεωρία του συναισθήματος: Τα κλασικά κείμενα μέσα από τον αναλυτικό καθρέφτη των συναισθημάτων – Σε αυτό το εργαστήριο οι συμμετέχοντες/ουσες θα προσεγγίσουν το συναίσθημα διαχρονικά, με αναφορές στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται την έννοια του συναισθήματος στην κλασική αρχαιότητα, και κριτικά, ανακαλύπτοντας τη λειτουργία του συναισθήματος ως λογοτεχνικού τρόπου στα κλασικά κείμενα. Παράλληλα, θα εξερευνήσουν ψηφιακά εργαλεία για την ανάλυση του συναισθήματος σε κλασικά κείμενα και θα αντιληφθούν τη σημασία της σύγχρονης αυτής τεχνικής εντοπισμού και επεξεργασίας του συναισθήματος.
- Τετάρτη 13 Δεκεμβρίου, 18:00-19:00 | Αναπαραστάσεις του “Άλλου” στα κλασικά κείμενα: φύλο, φυλή, αναπηρία – Στο τελευταίο αυτό εργαστήριο οι συμμετέχοντες/ουσες θα προσεγγίσουν τα κλασικά κείμενα ιστορικά και κοινωνιολογικά, αναζητώντας σε αυτά την παρουσία του «Άλλου». Θα γνωρίσουν τις Σπουδές Φύλου και το δίπολο της αρρενωπότητας και της θηλυκότητας και θα αναζητήσουν στοιχεία διαφορετικότητας στις έμφυλες μειονότητες, στην έννοια του «βάρβαρου», στην αντιμετώπιση των ατόμων με ειδικές ανάγκες αλλά και στην παρουσία των δούλων.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
