Ενα τσαι στο Πασαζ του Χατζοπουλου

Ένα τσάι στο Πασάζ του Χατζόπουλου είπα να πιώ κι άνοιξα μία ιστορία που τελειωμό δεν έχει. Το Hazzopulo pasajı, η δίοδος που φέρει το όνομα του πρώτου ιδιοκτήτη κι οδηγεί από τη Μεγάλη Οδό του Πέρα, τη γνωστή İstiklal στον παράλληλο δρόμο, ήταν από τα αγαπημένα μέρη πάνω στο Πέρα. Λίγο μετά το Galatasaray Lisesi κατεβαίνοντας προς το Tünel πάνω στη γνωστή σε όλους İstiklal, ένα μικρό άνοιγμα στα δεξιά του δρόμου οδηγεί σε μία μαγική λες αυλή. Οι απλοί περαστικοί είναι από δύσκολο έως αδύνατο να το διακρίνουν. Μόνο όσοι ξέρουν τι ψάχνουν στην περιοχή ακολουθώντας τουριστικούς και ιστορικούς οδηγούς ή συμβουλές φίλων που ξέρουν την Πόλη περνούν από το στενό πέρασμα.

Το όνομα του pasaj είναι χαραγμένο στις κολόνες δεξιά κι αριστερά στην είσοδο για να θυμίζει σε όλους τον πρώτο ιδιοκτήτη, κάποιον Χατζόπουλο, που άλλοι λένε πως ήταν μεγαλέμπορος, άλλοι λένε πως πρόκειται για τον Κυριάκο Ιωάννη Χατζόπουλο, τραπεζίτη και Δήμαρχο των νησιών κι άλλοι πως ήταν ο Γιώργος Ζαρείφης Χατζόπουλος, μεγαλοτραπεζίτης του Γαλατά. Όποιος κι αν ήταν άφησε το όνομά του στην ιστορία και στο στόμα εκατομμυρίων ανθρώπων που περνούν από εκεί. Ακόμα και μετά από προσπάθειες αλλαγής του από το Δήμο το 1980 να λέγεται Danişman geçişi κι αργότερα Han geçidi απέτυχαν.

Το Pasaj άνοιξε τις πύλες του στις 15 Ιουνίου του 1871 κι ήταν το πρώτο εμπορικό κέντρο. Με δύο εισόδους αρχικά, μία προς την Μεγάλη Οδό του Πέρα και μία προς την Meşrutiyet cad κι αργότερα άλλη μία προς την Παναγία του Σταυροδρομίου. Εδώ είχαν τα καταστήματά τους γνωστοί οίκοι ραπτικής, ράφτες και μοδίστρες, εδώ υπήρχαν καταστήματα υποδημάτων αλλά και υλικών ραπτικής. Τα καλύτερα υφάσματα, κλωστές, κουμπιά, δαντέλες. Αλλά και καπελούδες, παλαιοβιβλιοπωλεία, καταστήματα μουσικών οργάνων.  Εδώ ήταν τα φημισμένα καταστήματα του Γιάννη Μαλακτσιώτη,  του Λουκίδη και του Αδαμαντίδη. Αλλά και του Φώσκολου, του Αρμάο και των  Barbagallo – 2Marengo.

Όλος ο καλός κόσμος της Πόλης ψώνιζε από εδώ. Υπήρχε όμως και το κομμωτήριο των αδελφών Valentin, ο έμπορος χαλιών Filipoviç και το εστιατόριο του Acem. Το Adam Musiki Mağazası άνοιξε στα τέλη του 1869 και ο επάνω όροφος αυτού του καταστήματος μετατρέπεται σε αίθουσα συναυλιών. Το 1874, ο Dikran Çuhacıyan μετατρέπει αυτήν την αίθουσα σε σχολείο που εκπαιδεύει καλλιτέχνες ώστε να μπορούν να ανεβάζουν τουρκικές όπερες. Τα επόμενα χρόνια, η πρώτη ορχήστρα δωματίου της Κωνσταντινούπολης θα συναντήσει το κοινό της στον ίδιο χώρο. Το 1890, ένας καλλιτέχνης ονόματι Ζόλι το διακόσμησε εκ νέου και το μετέτρεψε σε θέατρο.

Το 1872 ο Namık Kemal σε τυπογραφείο στο κατάστημα με τον αριθμό 13 εκδίδει την εφημερίδα İbret μόλις για 27 ημέρες. Ο χώρος όμως θα παραμείνει κέντρο ζυμώσεων και πολιτικών συζητήσεων, προπομπός των αλλαγών που κυοφορούνταν.

Εδώ έλεγε ο Ara Güler, ο μέγας φωτογράφος, πως ο πατέρας του είχε φαρμακείο. Εδώ ήταν και ο περίφημος meyhane του Ανανία.

Αλλά και ποιητές, πολιτικοί πέρασαν από τη δίοδο του Χατζόπουλου.

Οι δόξες κράτησαν μέχρι τη δεκαετία του 50. Τα Σεπτεμβριανά έδωσαν τη χαριστική βολή. Οι Ρωμιοί που ήταν οι κύριοι μαγαζάτορες ένας ένας εγκαταλείπουν την Πόλη. Η φθορά αφήνει πια βαθιά σημάδια.

Το Hazzopulo pasajı το γνώρισα όταν πια είχε γεμίσει τσαϊτζίδικα με τα χαρακτηριστικά μικρά ξύλινα καρεκλάκια με τη χαρακτηριστική  πλεκτή ψάθα στα ισόγεια καταστήματα και τα άδεια, ρημαγμένα ενδιαιτήματα των πάνω ορόφων. Στην είσοδο από τη μεριά της İstiklal υπήρχαν ακόμα κάποια καταστήματα με κοσμήματα, εναλλακτικά ρούχα και κάποια παλαιοβιβλιοπωλεία. Μόνο η μαντάμ-Κάτια, με το καπελάδικο σχεδόν στο κέντρο της αυλής είχε μείνει να θυμίζει κάτι από το ένδοξο παρελθόν. Είχε ακόμα μία αυθεντικότητα, λίγους τουρίστες κι ακόμα λιγότερη φασαρία.

Πριν από μερικά χρόνια άλλαξε κι αυτό κι αντί για καρεκλάκια γέμισε ο τόπος με καναπέδες σε διάφορα χρώματα και σχέδια. Χάθηκαν κάτω από τον όγκο τους και οι πέτρες που ήταν στρωμένη η αυλή. Αυτές που ίσως είναι πια οι μοναδικές στην Πόλη, που κάποτε τις έφερναν από την παραλία στον Ασκό της Ανατολικής Θράκης κι έστρωναν τις αυλές των σπιτιών.

Μήνες τώρα όμως τα μαγαζιά στην αυλή του Hazzopulo pasajı μένουν κλειστά. Ένας καυγάς για τους πελάτες ανάμεσα στα γκαρσόνια κι ένα μαχαίρι που βγήκε και πλήγωσε ευτυχώς ελαφρά έγιναν η αιτία να μπει λουκέτο. Έβαλαν τα χέρια τους κι έβγαλαν τα μάτια τους. Για μια παρέα παραπάνω έχασαν το μεροκάματο μηνών. Και ποιος ξέρει αν και πότε θα ανοίξουν. Όλοι μιλούν για μια ευκαιρία που δόθηκε για να τερματιστεί η λειτουργία τους. Ούτως ή άλλως το ιδιοκτησιακό καθεστώς κρίνεται χρόνια τώρα στα δικαστήρια. Από την κόρη του Χατζόπουλου, την πρώτη κληρονόμο μέχρι την Amalia Glanzmann το pasaj άλλαζε ιδιοκτήτες και κληρονομούνταν από τον ένα στον άλλον. Όλοι άκληροι έφτασε τελικά να διεκδικείται από τον Nikola Yurla, Ρωμιό δικηγόρο, που είχε την εξουσιοδότηση για τη διαχείριση του ακινήτου και παρουσίασε διαθήκη της τελευταίας κληρονόμου που τον καθιστούσε αποδέκτη της κληρονομιάς. Όταν όμως η γνησιότητα της υπογραφής κι άρα και της διαθήκης αμφισβητήθηκε το θέμα έφτασε στα δικαστήρια και ορίσθηκε διαχειριστής που μαζεύει τα ενοίκια. Σήμερα το ακίνητο το διεκδικεί η Διεύθυνση Βακουφίων.

Η Πόλη αλλάζει με τρελούς ρυθμούς και το πέρασμα του Χατζόπουλου ας ελπίσουμε δεν θα είναι ένα ακόμα θύμα των αλλαγών αυτών. Εκεί που κάποτε υπήρχαν θέατρα, μουσικές σκηνές, αρχοντιά και ομορφιά, καθημερινά ξεφυτρώνουν κεμπαπτσήδικα και λουκουματζήδικα. Η Μεγάλη Οδός δεν είναι πια αυτή που ήταν.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.