Δημητρης Μαυριδης: Ο μεγας ευεργετης της Θρακης (Μερος Α΄)

Περισσότερο από δύο δεκαετίες  γνωρίζω και ιδιαίτερα εκτιμώ  τον αγαπητό  φίλο και συνοδοιπόρο Δημήτρη Μαυρίδη. Είχα τη χαρά και τιμή να συνεργαστώ μαζί του και να μου εμπιστευθεί κείμενά του σε δικές μου εκδόσεις. Κείμενά μου επίσης περιέχονται σε βιβλία που επιμελήθηκε.

Με το γραπτό μου αυτό νιώθω την ανάγκη να εκφράσω την ευγνωμοσύνη μου για την προσφορά του και το έργο του στην ευρύτερη θρακική πατρίδα. Συμπίπτει, μάλιστα, η αναφορά μου με τα ογδοηκοστά γενέθλιά του.

Στο πρώτο μέρος του κειμένου θα παραθέσω  ένα σύντομο εργοβιογραφικό σημείωμα, ενώ στη συνέχεια θα παρουσιάσω  ξεχωριστά κάποια από τα βιβλία του.

Στο δεύτερο μέρος θα εκθέσουμε απόψεις του Δημήτρη Μαυρίδη για θέματα ιστορίας και πολιτισμού, ενώ θα κλείσουμε το άρθρο  με  μια γενικότερη εκτίμηση του έργου του.

Πρώτο μέρος: Η ζωή και το έργο του Δημήτρη Μαυρίδη

Ο Δημήτρης Μαυρίδης γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1942  στη Φλώρινα. Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες από τη Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης.

1947-1954 Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολείο στην Ξάνθη και την Καβάλα

1954-1960 Φοίτησε στην Ευαγγελική Σχολή Νέας Σμύρνης

1960-1965 Φοίτησε στη Σχολή Μηχανολόγων-Ηλεκτρολόγων του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου στην Αθήνα

1965 Έλαβε δίπλωμα Μηχανολόγου-Ηλεκτρολόγου Μηχανικού ΕΜΠ

1965 Ιούνιος-Σεπτέμβριος. Εργάστηκε ως βοηθός έρευνας στο CERN, στη Γενεύη

1965-1968 Στρατιωτική θητεία

1968-1970 Μηχανικός κατασκευών στην «Πυρσός ΑΕ»

1970-1980 Γενικός Διευθυντής της θυγατρικής εταιρείας στην Ελλάδα της Sperry Rand  Corporation

1980-1983 Διευθυντής Μέσης Ανατολής της Sperry Rand Corporation

1983 Ιδρυτής της εταιρείας «Βιομηχανική Τεχνολογία ΑΕ»

1983-2002 Διευθύνων σύμβουλος της «Βιομηχανικής Τεχνολογίας ΑΕ»

Παράλληλα με τις επαγγελματικές του δραστηριότητες  ο Δημήτρης Μαυρίδης ασχολήθηκε με θέματα τοπικής ιστορίας, με τη συλλογή παλαιών φωτογραφιών από τους χώρους της πάλαι ποτέ «καθ’ ημάς Ανατολής». Η ενασχόλησή του αυτή τον βοήθησε να εκδώσει βιβλία με θέματα σχετικά με τις πόλεις Ραιδεστό και Ξάνθη, με τις οποίες είχε από παιδί βιωματική σχέση. Μελέτησε ιδιαίτερα τις συνθήκες παράδοσης της Ανατολικής Θράκης αμαχητί, ενώ φωτογραφική του έκθεση με την απελευθέρωση της Θράκης το 1919 παρουσιάστηκε σε όλες τις πόλεις της Θράκης.

Τα ως τώρα βιβλία του Δημήτρη Μαυρίδη:

1. Από την Κωνσταντινούπολη στη Ραιδεστό. Σε αναζήτηση της νεοελληνικής ταυτότητας, ΠΑΚΕΘΡΑ, Ξάνθη, 2003

2. Η Παλιά Πόλη της Ξάνθης φωτογραφημένη σε ταχυδρομικά δελτάρια, ΠΑΚΕΘΡΑ- ΔΕΑΞ, Ξάνθη, 2004

3. Ξανθιώτικο καρναβάλι – 40 χρόνια, (επιμέλεια), ΠΑΚΕΘΡΑ-ΔΕΑΞ, Ξάνθη, 2004

4. Μαστοριά και μεράκι στην Παλιά Ξάνθη, ΠΑΚΕΘΡΑ-ΔΕΑΞ, Ξάνθη, 2005

5. Μνεία της καθ’ ημάς Ανατολής, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη, 2005

6. Από την ιστορία της Θράκης 1875-1925, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη, 2006

7. Αγγελοφύλακτος Ξάνθη, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη, 2007

8. Ξάνθη. Η πόλη με τα χίλια χρώματα, (επιμέλεια και συγγραφή οκτώ κεφαλαίων)  Δήμος Ξάνθης-ΠΑΚΕΘΡΑ, Ξάνθη, 2008

9. Σπίτια της Ξάνθης, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου, Ξάνθη, 2009

10. Δημήτρης Α. Μαυρίδης – Γιώργος Τσιγάρας, Γενισέα. Νέα πόλη του Νέστου – Τόπος συνάντησης πολιτισμών, Δήμος Βιστωνίδας, Γενισέα 2010

11. Συλλογικό (Επιμέλεια Δ.Α. Μαυρίδη), Εκατό χρόνια από την απελευθέρωση της Ξάνθης, Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου και Δήμος Ξάνθης, Ξάνθη 2019

12. Από τον θρίαμβο στην καταστροφή, 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή, Ιερά Μητρόπολις Μαρωνείας και Κομοτηνής, Κομοτηνή, 2022

13. Εγχειρίδιο υδραυλικών συστημάτων, Βιομηχανική Τεχνολογία ΑΕ, Αθήνα 1987, β΄ έκδοση 2000

Διακρίσεις

Για το πλούσιο  έργο  του τιμήθηκε από πολλούς φορείς:

Η Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου του απένειμε το 2009: «Ευεργετήριον»… «ως πολλαπλώς και πολυτρόπως συνδραμώντα τω πνευματικώ έργω της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως» και τον ετίμησε: «δια του χρυσού σταυρού του Αγίου Θεοφάνους Περιθεωρίου».

Το Ίδρυμα Θρακικής Τέχνης και Παράδοσης του απένειμε, το 2009: Αριστείον Προσφοράς: «σε ένδειξη αναγνώρισης του αγώνα σας για τη διάσωση, ανάδειξη και προβολή του ιστορικού προσώπου της πόλης μας, αλλά και της ευρύτερης πολύτιμης προσφοράς σας στην Ξάνθη και τη Θράκη».

Η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ξάνθης του απένειμε το 2010 το: «Αριστείο Προσφοράς Στέφανος Ιωαννίδης, για το πλούσιο συγγραφικό έργο του»

Η Σχολή Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Τμήματος Ιστορίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης του απένειμε το 2017: «Τιμητικό διδακτορικό δίπλωμα για το έργο  του».

Πρόσφατα,  η Μητρόπολη Μαρωνείας και Κομοτηνής του απένειμε: «Ευεργετήριον» … «αποδιδόναι παντί συμβαλόντι τη πίστει και τη ευλαβία του πληρώματος της κατά Μαρώνειαν και Κομοτηνήν Τοπικής Εκκλησίας» και τον ετίμησε : «διά του χρυσού σταυρού της Ιεράς  Μητροπόλεως».

«Από την Κωνσταντινούπολη στη Ραιδεστό σε αναζήτηση της Νεοελληνικής ταυτότητας»

Το πρώτο βιβλίο με το οποίο γνώρισα το εύρος των ερευνών και μελετών  του Δημήτρη Μαυρίδη είναι προ εικοσαετίας περίπου, 2003, «Από την Κωνσταντινούπολη στη Ραιδεστό σε αναζήτηση της Νεοελληνικής ταυτότητας» (σελ. 296). Είναι πολύ χαρακτηριστικά – πυξίδα θα έλεγα της επόμενης εικοσαετίας – όσα σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας:

«Δεν ήθελα, ούτε μπορούσα να ξεφύγω από υποθήκες που μου είχαν πολύ νωρίς εντυπωθεί, αν και συχνά αναρωτιόμουν τι νόημα είχε ένα τέτοιο ταξίδι, τι έκανα εκεί και γιατί είχα τόσο έντονο ενδιαφέρον για ένα ασήμαντο, περιφερειακό και έξω από τον συρμό περιβάλλον. Ποια γενικότερη σημασία μπορούν, τέλος πάντων, να έχουν όλα αυτά; Στους χώρους της πάλαι ελληνικής Ανατολής πηγαίνουμε, βέβαια, πρώτα ως προσκυνητές. Θέλουμε να είμαστε εκεί, όχι για να συναντήσουμε το διαφορετικό, αλλά για να επιβεβαιώσουμε και να επανασυνδεθούμε με το οικείο. Τα ταξίδια αυτά είναι και νόστος, γιατί κινούνται και από μία νοσταλγία στον χώρο της φαντασίας, που ξεκινά από την εξιδανίκευση ενός παρελθόντος και ενός πολιτισμού πράγματα, που είναι, βέβαια, για πάντα χαμένα, αλλά προσδιορίζουν, ως ένα βαθμό, το παρόν και το μέλλον. Οι φυγάδες της πάλαι Ελληνικής Ανατολής μεταφέρουν τη νοσταλγία και την εξιδανίκευση στις επόμενες γενιές. Τα ταξίδια αυτά δεν έχουν σχέση με τον τουρισμό. Ο τουρίστας αδυνατεί να μυηθεί. Εμείς, προσπαθούμε να ξαναβρούμε ιδιαιτερότητες που μας αφορούν και μας χαρακτηρίζουν και να αποκαλύψουμε και να εξηγήσουμε τις σημασίες τους. Τα ταξίδια των Ελλήνων στην χαμένη γι’ αυτούς Ανατολή προϋποθέτουν μία μύηση που διευρύνεται και παραμένει στη συνείδηση με το ταξίδι. Μαζί με τη μύηση, ο ταξιδευτής αναζητά το οικείο, την επιβεβαίωση του τι ο ίδιος είναι».

«Μαστοριά και Μεράκι στην  Παλιά Ξάνθη»

Το 2005 κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Μαστοριά και Μεράκι στην  Παλιά Ξάνθη» (σελ. 39) και αναφέρεται – με τις ανάλογες φωτογραφίες – στο δομημένο περιβάλλον της Παλιάς Πόλης της Ξάνθης «εστιάζοντας πρωτίστως στη λεπτομέρεια ως στοιχείο ιδιαιτερότητας» (τα οικοδομικά και διακοσμητικά στοιχεία στις πόρτες, στα παράθυρα, στις σκάλες, στα φουρούσια, τα μικρογλυπτά, τα ανάγλυφα και τις κτητορικές επιγραφές). 

«Από την Ιστορία της Θράκης 1975 – 1925»

Σημαντικό είναι το επόμενο  έργο του Δημήτρη Μαυρίδη, έκδοση του 2006 με τίτλο «Από την Ιστορία της Θράκης 1975 – 1925» (σελ. 160). Καθώς τιμούμε τα 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Πληγή του 1922 το βιβλίο αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα και επικαιρότητα. Διαβάζουμε στην παρουσίαση:

«Αρχές Οκτωβρίου 1922. Πρόσφυγες από τα Γανόχωρα της Ανατολικής Θράκης περιμένουν τα πλοία στην ακτή της Περίστασης, τη γεμάτη από θραύσματα από τα κεραμεία της περιοχής. Θα αναχωρήσουν εγκαταλείποντας για πάντα τα χωριά τους και το Ιερό Όρος, όπου οι Έλληνες εγκαταστάθηκαν από τον 7ο αιώνα π.Χ.

Η εκτεταμένη και ποικιλόμορφη χώρα της Θράκης αποτελούσε για πολλούς αιώνες τμήμα της καθ’ ημάς Ανατολής, όπως και χώρο περιβάλλοντα το κέντρο βάρους του Ελληνισμού και περίβολο της πρωτεύουσάς του Κωνσταντινούπολης. Αλλά η Θράκη αποτελεί και το κλειδί της οικονομικής και πολιτισμικής συνέχειας τριών θαλασσών: του Αιγαίου, της Προποντίδας και του Εύξεινου Πόντου. Είναι δηλαδή, με άλλα λόγια, η Θράκη χώρος συμφυής προς την οικουμενικότητα του Ελληνισμού. […] Είναι σφάλμα το να μιλάμε μόνο για τη Μικρασιατική Καταστροφή. Αλλά πρέπει να αναφερόμαστε και στην εξ ίσου τρομερή Θρακική Καταστροφή, η σημασία της οποίας δεν έχει ακόμη συνειδητοποιηθεί και, πολύ περισσότερο, δεν είναι δυνατόν ακόμη να αποτιμηθεί. Γιατί με τη Θρακική Καταστροφή η Προποντίδα και ο Εύξεινος Πόντος έπαψαν να είναι θάλασσες της Ρωμηοσύνης. Η Θράκη διαμοιράσθηκε ανάμεσα σε τρία εθνικά κράτη […] Οι Έλληνες περιορίζονται στα στενά όρια ενός εθνικού κράτους. Μπροστά στις δυσχέρειες του παρόντος αποτελεί ανάγκη κατεπείγουσα το να αντιμετωπίσουμε την αδιαφορία, την άγνοια και τη λήθη. Το ζητούμενο είναι αυτό που θα απελευθερώσει τις λαϊκές εκείνες δυνάμεις, τις μόνες που είναι ικανές να υπερασπισθούν την πολιτισμική μας ιδιαιτερότητα και να εξασφαλίσουν την ιστορική μας συνέχεια. Πρόκειται για το αναγεννητικό αίτημα που διατρέχει την ελληνική ιστορία και τη γνώση που αποτελεί την προϋπόθεσή του».

«Αγγελοφύλακτος Ξάνθη»

Όπως γίνεται κατανοητό τα έργα του Δημήτρη Μαυρίδη είναι πολυεπίπεδα και αποτελούν τομή στα θέματα που διαπραγματεύονται. Αυτό το διαπιστώνουμε και το επόμενο έργο του 2007 με τον ευφυή τίτλο «Αγγελοφύλακτος Ξάνθη» (σελ. 136, εικ. 164, Χάρτης 1). Η έκδοση περιγράφει τις ιδεολογικές και ιστορικές συνθήκες κάτω από τις οποίες αναπτύχθηκε και ανοικοδομήθηκε η πόλη της Ξάνθης, ως ένα αρχιτεκτονικό υβρίδιο, καθρέπτης της εξωστρέφειας της Ελληνισμού και του κοσμοπολιτισμού των Ρωμηών της καθ’ ημάς Ανατολής. Η έκδοση αυτή όπως και άλλες συνόδευσε την ομώνυμη φωτογραφική έκθεση με την οποία η Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου συμμετείχε στις «Γιορτές της Παλιάς Πόλης» της Ξάνθης το 2007.

«Ξάνθη – Η πόλη με τα χίλια χρώματα»

Για την Ξάνθη το πολυσέλιδο, μεγέθους 20Χ30, έργο που εξέδωσαν ο Δήμος και το ΠαΚεΘρα το 2008 με τον εμβληματικό τίτλο «Ξάνθη – Η πόλη με τα χίλια χρώματα» (σελ. 352, εικ.500, Χάρτες 3) με την επιμέλεια του Δημήτρη Μαυρίδη είναι ένα πολυθεματικό βιβλίο που παρουσιάζει καθολικά την πόλη της Ξάνθης. Καρπός συνεργασίας 30 μελετητών με καθοριστική συμβολή επιστημόνων από το προσωπικό του Δ.Π.Θ. και επιστημονική επιμέλεια του καθηγητή και πρόεδρου της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας Μιχάλη Μερακλή, σταθμός στη Βιβλιογραφία της Ξάνθης και της Θράκης γενικότερα.

Ο Δημήτρης Μαυρίδης σημειώνει: «Πιστεύω ότι μέσα από τις σελίδες του βιβλίου διακρίνεται η επιστημονική συγκρότηση των μελετητών, που αγαπούν το γνωστικό τους αντικείμενο και νοιάζονται για τον τόπο. Έτσι, αναδύεται ο πολιτισμικός ορίζοντας, που η πόλη της Ξάνθης έχει την τύχη να διατηρεί και να διαφυλάσσει. Παράλληλα, η παράθεση φωτογραφιών, ζωγραφικών έργων και λογοτεχνικών αποσπασμάτων βοηθά στην ανάδειξη των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της Ξάνθης. Και αναφέρομαι στα πολύτιμα και σπάνια εκείνα χαρακτηριστικά που ανυψώνουν τον χαώδη χώρο σε τόπο και κάνουν έναν οικισμό άξιο να ονομάζεται πόλη».

Ο Βάλτερ Πούχνερ παρουσιάζοντας τον τόμο, στην αρχή αμέσως του λόγου του σημειώνει εμφαντικά:

 «Δεν υπάρχει άλλη πόλη στην Ελλάδα, θεωρώ, που να έχει καταγραφεί, περιγραφεί, ντοκουμενταριστεί, παρουσιαστεί με λόγο και εικόνα και αναλυθεί από πάσης απόψεως, όπως η Ξάνθη, με αυτό τον ευπαρουσίαστο και περιεκτικότατο τόμο, για τον οποίο μπορεί να μιλήσει κανείς μόνο στον υπερθετικό βαθμό. Ξεπερνά κατά πολύ τη συνηθισμένη έννοια του πανηγυρικού λευκώματος με την απαράμιλλη συστηματικότητά του, τη μεθοδικότητα της παρουσίασης των λεπτομερειών, με τις εξονυχιστικές αναλύσεις όλων των πτυχών της εμφάνισης, της ιστορικής διαδρομής και εξέλιξης, της πολεοδομίας και ρυμοτομίας, της αρχιτεκτονικής της ιδιοσυστασίας, της λειτουργίας και δομής μιας πόλης, τόσο στο ιστορικό της παρόν στο βορειοελλαδικό χώρο όσο και στις σημερινές της εκφάνσεις, και κυρίως με τις μεθυστικές φωτογραφίες, που κάνουν και μόνο το ξεφύλλισμα του τόμου μια αξέχαστη ξενάγηση και ένα αισθητικό βίωμα, που προκαλεί ανάταση και θαυμασμό».

Ιδιαίτερα ο Β. Πούχνερ σημειώνει: «Αυτό το έργο είχε αναλάβει η συντακτική επιτροπή, που αποτελείται από τον Δημήτρη Μαυρίδη, μηχανολόγο μηχανικό και συγγραφέα, ο οποίος και στο παρελθόν έχει δώσει υπέροχα δείγματα προσωπικής γραφής και αυθεντικής σύνθεσης· είχε τη γενική επιμέλεια, έκανε τη σύνθεση, προσέφερε το πλουσιότατο οπτικό υλικό και έκανε και τον υπομνηματισμό και τα σχόλια στις φωτογραφίες».

«Σπίτια της Ξάνθης»

Το 2009 εκδόθηκε το βιβλίο «Σπίτια της Ξάνθης» Εκδότης Ιερά Μητρόπολις Ξάνθης και Περιθεωρίου – ΔΕΑΞ, Σχήμα 20Χ30, Σελ.160, Εικ. 365, Χάρτης 1, ενώ τον επόμενο χρόνο κυκλοφόρησε το  έργο «Γενισέα. Νέα πόλη του Νέστου – Τόπος συνάντησης πολιτισμών» σε συνεργασία με τον Γιώργο Τσιγάρα με εκδότη τον Δήμο Βιστωνίδος, Σχήμα 20Χ30, Σελ. 144, Εικ. 197, Χάρτες 3. 

Στα δύο αυτά έργα ο συγγραφέας αναφέρεται στον  δομημένο πλούτο της διατηρητέας, αλλά και της νέας πόλης της Ξάνθης. Ενώ στο δεύτερο γίνεται Ιστορική και λαογραφική παρουσίαση του οικισμού της Γενισέας, ιστορικού κέντρου της παραγωγής καπνού στην περιφέρεια της Ξάνθης.

«Εκατονταετηρίδα της απελευθερώσεως της Ξάνθης»

Το 2019 με την ευκαιρία των εκατό χρόνων από την  απελευθέρωση της Ξάνθης κυκλοφόρησε από τη Μητρόπολη  Ξάνθης και Περιθεωρίου και τον Δήμο Ξάνθη ο αφιερωματικός τόμος «Εκατονταετηρίδα της απελευθερώσεως της Ξάνθης» σελ..286, σχήμα 19,5X29 εκ., με επιμέλεια και σχεδίαση του Δημήτρη Α. Μαυρίδη. Ο ίδιος κατά την παρουσίαση του έργου είπε ανάμεσα στα άλλα:

«Αυτός που έρχεται από τον Νότο, την Δύση ή την Ανατολή στην πόλη της Ξάνθης θα περάσει μέσα από ένα φυσικό περιβάλλον στο οποίο κυριαρχεί η ωραιότατη βλάστηση του κάμπου της Ξάνθης και θα  εντυπωσιαστεί, όταν φθάσει στην πόλη, από τα τρία μοναστήρια που βρίσκονται σε τρία από τα βουνά που την περιβάλλουν. Τα μοναστήρια φαίνονται να αιωρούνται πάνω από την πόλη και να έχουν ένα προστατευτικό χαρακτήρα, φυλάγοντας την πόλη από το κακό που κρύβεται στα σκοτεινά γύρω δάση.

Τα μοναστήρια της Ξάνθης εντάσσονται στην βυζαντινή αντίληψη των σταυράτων, δηλαδή σημείων ή κτηρίων που φέρουν τον σταυρό.[…] Ο τρόπος που επιλέχθηκε να τοποθετηθούν τα ιερά προσκυνήματα στην πόλη της Ξάνθης κατά την βυζαντινή εποχή, ώστε να ορίζουν τα τέσσερα άκρα ενός Σταυρού, δεν εξηγείται ως τοπική παράδοση, αλλά είναι κάτι γενικότερο, κάτι που χαρακτηρίζει το μακρότατο βυζαντινό παρελθόν της πόλης και μας συνδέει με την βυζαντινή Ξάνθεια και το βυζαντινό μυστικό συμβολισμό που κυριαρχεί και αγιάζει τον χώρο».

Και κατέληξε: «Η Ξάνθη πέρασε μια μακραίωνη κατοχή υπό τους Τούρκους της Κεντρικής Ασίας. Ωστόσο, παρά τον μερικό εκτουρκισμό της πεδιάδας και τον συνολικό εκτουρκισμό του ορεινού χώρου της Ροδόπης, η Ξάνθη  παρέμεινε μια πόλη χριστιανική που συγκέντρωσε όλους τους Χριστιανούς της περιφέρειάς της. Η παρουσία των βυζαντινών μοναστηριών και των σταυράτων της Ξάνθης προστάτευαν όλο αυτό το μακραίωνο διάστημα την πόλη και την κατέστησαν αγγελοφύλακτο, ώστε η Ελευθερία που έφερε το σωτήριο έτος 1919 να εδράζεται σε σταθερές βάσεις».

Στο περιοδικό της Μητρόπολης Ξάνθης «Διακονία» (τ. 95/2019, σελ. 46-49) δημοσίευσα αναλυτική βιβλιοπαρουσίαση του σημαντικού αυτού τόμου. Γράφω αρχίζοντας το κείμενό μου:   «Διαβάζουμε στον κολοφώνα: “Η αγάπη προς την πατρίδα και την ελευθερία είναι οι πυλώνες που στηρίζουν όλους αυτούς που συνεισέφεραν στη δημιουργία αυτού του αναμνηστικού τόμου που τυπώθηκε τον Ιούλιο του 2019 στο τυπογραφείο Τυπόγραμμα Α.Ε. στην Ξάνθη. Η Βιβλιοδεσία έγινε από το Τυπόγραμμα Α.Ε. Τη σχεδίαση και τη φροντίδα της έκδοσης είχαν ο Δημήτρης Μαυρίδης και η Εύη Γραμματικοπούλου που εργάστηκαν εθελοντικά”. Ο τόμος πλαισιώνεται από χάρτες και πλούσιο φωτογραφικό – αρχειακό κατά βάση – υλικό».

«Από τον θρίαμβο στην καταστροφή, 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή»

Φτάσαμε στο πρόσφατο έργο που παρουσίασε ο Δημήτρης Μαυρίδης με τίτλο «Από τον θρίαμβο στην καταστροφή, 100 χρόνια από τη Μικρασιατική Εκστρατεία και τη Μικρασιατική Καταστροφή», έκδ. Ιερά Μητρόπολις Μαρωνείας καί Κομοτηνής, Κομοτηνή, 2022, σελ. 482, μεγ. σχήματος, και 469 φωτογραφίες.

Αναλυτικά για το βιβλίο αυτό μίλησε ο φίλος Μανόλης Γ. Βαρβούνης (Καθηγητής του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας – Κοσμήτωρ της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ). Μια μικρή επιλογή:

Μετά τον πρόλογο του Σεβασμιοτάτου Μαρωνείας και Κομοτηνής κ. Παντελήμονα (σ. 13) και την εισαγωγή (σ. 15), το βιβλίο περιλαμβάνει τρία κύρια μέρη.

Το πρώτο έχει τίτλο «Μύθος και ιδεολογία στην ελληνική ιστορία», και αποτελείται από τις ενότητες «Τόπος και Πατρίδα» (σ. 21), «Η εμφάνιση των Τούρκων και η είσοδός τους στη Μικρά Ασία» (σ. 75), «Οι Έλληνες και οι Βάρβαροι» (σ. 81) και «Η κρίση ταυτότητας του Νέου Ελληνισμού» (σ. 103).   Το δεύτερο μέρος έχει τίτλο «Συνοπτική εξιστόρηση των γεγονότων κατά τη Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή». Προηγείται ένας πολύτιμος και εξαντλητικός χρονολογικός πίνακας (σ. 113), πραγματικό instrumentum studiorum, και ακολουθούν τα σχετικά με όλα τα ιστορικά γεγονότα από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ως τη Μικρασιατική Εκστρατεία και Καταστροφή, την εγκατάσταση των προσφύγων. Τελειώνει μάλιστα το κεφάλαιο αυτό με την απώλεια των «πλεονεκτημάτων της Δύσης» (σ. 285), το τέλος του οριενταλισμού, τους εξοπλισμούς και τις πολεμικές συγκρούσεις καθώς και τις πληθυσμιακές εκρήξεις και τις πληθυσμιακές ανισορροπίες στο νέο τριμερή Κόσμο. Το τρίτο μέρος έχει τίτλο «Φωτογραφικές ιστορίες και σημαντικά κείμενα» (σ. 297). Εδώ περιλαμβάνονται ιστορικές φωτογραφίες και σημαντικά κείμενα για την κατανόηση των γεγονότων και της ευρύτερης ιστορικής συγκυρίας (σ. 375), Ο τόμος ολοκληρώνεται με βιογραφικά στοιχεία για τους πρωταγωνιστές των γεγονότων (σ. 429), επίλογο (σ. 459), εκτενή και ενημερωμένη βιβλιογραφία (σ. 461), χρηστικό ευρετήριο ονομάτων και θεμάτων (σ. 473).

Και καταλήγει ο καθηγητής Μ. Γ. Βαρβούνης: «Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για μια μοναδική έκδοση, όχι μόνο επειδή περιλαμβάνει εν πολλοίς πρωτότυπες και ανέκδοτες φωτογραφίες, όχι μόνο επειδή εικονογραφεί και περιγράφει τα γεγονότα και τις συνέπειες της Μικρασιατικής Εκστρατείας και της Μικρασιατικής Καταστροφής, αλλά κυρίως διότι περιλαμβάνει μια προσωπική και πρωτότυπη ματιά στα πράγματα, τις αιτίες, τις ρίζες και τα αποτελέσματά τους, βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Το βιβλίο αυτό συνιστά μια πρωτότυπη συμβολή, που συνδυάζει λόγο και εικόνα, και που με βάση την κριτική γνώση και αντιμετώπιση της σχετικής βιβλιογραφίας καταλήγει σε συμπεράσματα και συνθέσεις που αποπειρώνται να ερμηνεύσουν, να αναλύσουν και να εξηγήσουν στάσεις, πρόσωπα, ρόλους, καταστάσεις, ιδέες και πράξεις ιστορικές. Κι αυτό επειδή ασχέτως επιμέρους συμπερασμάτων για τα οποία μπορεί κανείς να έχει άλλη άποψη, το έργο στο σύνολό του είναι λαμπρό και αξιοθαύμαστο».

Συνεχίζεται…

Ξάνθη, 1 Νοεμβρίου 2022

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.