«Ζωντανευοντας τα αρχεια στο σχολειο: η αξιοποιηση των Γενικων Αρχειων Κρατους, Αρχεια Ν. Ροδοπης»
Πώς προσεγγίζει κανείς ένα αρχείο; Πώς αξιοποιεί τα πολύτιμα έγγραφα που απόκεινται στα ράφια του, πώς αποκρυπτογραφεί τις παλιές τους γραφές, πώς αναχαρτογραφεί την πόλη του βαδίζοντας στα ίχνη των προγόνων του με τη βοήθεια ενός παλιού χάρτη, πώς «διαβάζει» μια κιτρινισμένη φωτογραφία, πώς ανακαλύπτει τις επιστρώσεις του παρελθόντος σε ένα πολυκαιρισμένο χαρτί; Αυτές ήταν μερικές από τις ερωτήσεις που επιχειρήθηκαν, μεταξύ άλλων, να απαντηθούν σε επιμορφωτική εκδήλωση των εκπαιδευτικών που έλαβε χώρα στην Αίθουσα Εκδηλώσεων της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Κομοτηνής.
Συγκεκριμένα, η Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης, δια του Τμήματος Σχολικών Δραστηριοτήτων και σε συνεργασία με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (Αρχεία Ν. Ροδόπης), το απόγευμα της περασμένης Δευτέρας, 30 Νοεμβρίου, πραγματοποίησε σεμινάριο με τίτλο «Ζωντανεύοντας τα αρχεία στο σχολείο: η αξιοποίηση των Γενικών Αρχείων Κράτους, Αρχεία Ν. Ροδόπης», με σκοπό την ενημέρωση των εκπαιδευτικών σχετικά με την αξιοποίηση των Γενικών Αρχείων Κράτους για την εκπόνηση σχολικών προγραμμάτων που άπτονται της Τοπικής Ιστορίας.
Μια αίθουσα κατάμεστη από καθηγητές της Ροδόπης και ορισμένους φοιτητές του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. υποδέχθηκε τους εισηγητές της εκδήλωσης, που ταξίδεψαν το ακροατήριο στον γοητευτικό κόσμο των αρχείων, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες αξιοποίησής τους από τους εκπαιδευτικούς.
Στην αρχή της εκδήλωσης η κ.Κατερίνα Σχοινά, Υπεύθυνη Σχολικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ροδόπης, εισήγαγε τους συναδέλφους της στην ιστορία των Γενικών Αρχείων του Κράτους και των Αρχείων της Ροδόπης με έδρα την Κομοτηνή.
Παναγιώτα Τζιβαρά «Τα αρχειακά τεκμήρια, όπως και όλα τα είδη των «πηγών» στην ιστορική έρευνα, είναι τα ίχνη του παρελθόντος που ανοίγουν δρόμους για την κατανόησή του»
Ακολούθησε η Επίκουρος Καθηγήτρια του Τμήματος Ιστορίας και Εθνολογίας του Δ.Π.Θ. κ.Παναγιώτα Τζιβάρα, η οποία είναι μάλιστα υπεύθυνη για την πρακτική άσκηση των φοιτητών στα Γ.Α.Κ. Αρχεία Ν. Ροδόπης, με την εισήγησή της υπό τον τίτλο «Αρχειακά τεκμήρια: ίχνη, φωνές και σιωπές του παρελθόντος». Στην εισήγησή της η κ.Τζιβάρα, αφού αναφέρθηκε στον όρο «αρχείο» και στους λόγους δημιουργίας των αρχειακών συλλογών, πρόβαλε την αξία των εγγράφων ως πρωτογενών πηγών για την ανάπλαση πτυχών του παρελθόντος. Τόνισε ιδιαίτερα ότι τα αρχειακά τεκμήρια, όπως και όλα τα είδη των «πηγών» στην ιστορική έρευνα, είναι τα ίχνη του παρελθόντος που ανοίγουν δρόμους για την κατανόησή του, ανάλογα με τα ερωτήματα που θέτει ο ιστορικός. Γι’ αυτό άλλωστε και όπως επεσήμανε «οι πηγές είναι άλλοτε ομιλούσες και άλλοτε βουβές». Όπως εξήγησε στον ελληνικό χώρο πλούσια αρχεία και παλαιά διασώζονται στις περιοχές που υπήρξαν κτήσεις δυτικών κυριάρχων, όπου υπήρχε η συνειδητή επιλογή της διατήρησης της μνήμης και της απόδειξης της ισχύος. Από τα πρώτα χρόνια του αγώνα της ανεξαρτησίας των Ελλήνων οι αγωνιστές είχαν και την αγωνία για τη διάσωση των εγγράφων, αυτά που εμείς σήμερα αποκαλούμε αρχειακές μαρτυρίες. Στα χρόνια του πρώτου κυβερνήτη, Κερκυραίου Ιωάννη Καποδίστρια, δημιουργήθηκε το Αρχειοφυλακείο, το οποίο διαλύθηκε στα χρόνια της Αντιβασιλείας και οι συλλογές επέστρεψαν στις επιμέρους υπηρεσίες. Μετά από πολλά χρόνια, με τον Νόμο 380/1914 και με συντονισμένες ενέργειες του ιστοριοδίφη Γιάννη Βλαχογιάννη και του πανεπιστημιακού καθηγητή Σπυρίδωνος Λάμπρου, ιδρύθηκαν τα Γενικά Αρχεία του Κράτους, με πρώτο διευθυντή τον Βλαχογιάννη.
«Γνωριμία με τα Γενικά Αρχεία Κράτους, Αρχεία Ν. Ροδόπης»
Στη συνέχεια ο Προϊστάμενος των Γ.Α.Κ. Ν. Ροδόπης κ.Παναγιώτης Κροκίδας επιχείρησε την εξοικείωση του κοινού με τα Γ.Α.Κ. Ν. Ροδόπης, μέσω της εισήγησής του με τίτλο «Γνωριμία με τα Γενικά Αρχεία Κράτους, Αρχεία Ν. Ροδόπης». Συγκεκριμένα, παρουσιάστηκαν οι τρόποι επεξεργασίας του αρχειακού υλικού από τη στιγμή της εισαγωγής του στην υπηρεσία, μέχρι και το τελικό στάδιο της προβολής και ανάδειξής του στο ερευνητικό κοινό της Ροδόπης. Παράλληλα, παρουσιάστηκαν και συζητήθηκαν οι δράσεις των Γ.Α.Κ. Ροδόπης σε σχέση με την αξιοποίηση του αρχειακού πλούτου του νομού ως προς την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς και τρόποι με τους οποίους τα αρχεία της περιοχής μπορούν να λειτουργήσουν ως εργαλεία έρευνας της τοπικής ιστορίας. Επίσης, αυτός ο αρχειακός πλούτος που απόκειται στο κτίριο της οδού Δημάρχου Δημητρίου Μπλέτσα 19, όπου και στεγάζονται μετά το 2008 τα Γ.Α.Κ. Ν. Ροδόπης, παρουσιάστηκε αδρομερώς στους εκπαιδευτικούς της εκδήλωσης.
Η βουλγαρική κατοχή στο νομό Ροδόπης μέσα από τα μάτια των μαθητών του 1ου Γυμνασίου
Στο δεύτερο μέρος της εκδήλωσης, υπό τον τίτλο «Η αξιοποίηση των Γ.Α.Κ. Ροδόπης στις σχολικές δραστηριότητες», η κ.Λίλα Μπούζγα ενημέρωσε το κοινό για το πρόγραμμα Τοπικής Ιστορίας που υλοποιήθηκε κατά τη σχολική χρονιά 2014-2015 από τις φιλολόγους του 1ου Γυμνασίου κ.κ.Λίλα Μπούζγα και Τάνια Μαργαρίτου, με τη συμμετοχή 25 περίπου μαθητών της Γ’ κυρίως Γυμνασίου. Σύμφωνα με τα όσα περιέγραψε η ομάδα ασχολήθηκε με τη μελέτη της περιόδου της Βουλγαρικής κατοχής στο νομό Ροδόπης, 1941-1944. Προηγήθηκε ενημέρωση των μαθητών για την επίσημη ιστορία της περιόδου από τις εκπαιδευτικούς και στη συνέχεια, οι μαθητές αναζήτησαν οι ίδιοι σχετικό με την περίοδο αρχειακό υλικό. Το αρχειακό υλικό που χρησιμοποιήθηκε προήλθε από το οικογενειακό περιβάλλον των μαθητών, από την επίσκεψη και συνεργασία με τα Γ.Α.Κ. Ν. Ροδόπης καθώς και από διάφορους ιστότοπους που συλλέγουν και προβάλλουν φωτογραφίες και έγγραφα σχετικά με τον τόπο μας. Στη συνέχεια οι μαθητές αναζήτησαν τους ηλικιωμένους, αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων, που γνώριζαν και συζήτησαν μαζί τους. Οι συζητήσεις- συνεντεύξεις αυτές μαγνητοσκοπηθήκαν από τους συμμαθητές τους. Η σύνθεση του υλικού που συγκεντρώθηκε, φωτογραφίες και έγγραφα, συνεντεύξεις αυτοπτών μαρτύρων και μια στοιχειώδης ιστορική αφήγηση οδήγησε στη δημιουργία σύντομου ιστορικού ντοκιμαντέρ παραγωγής των μαθητών και των καθηγητών τους, το οποίο μάλιστα μπορεί κάποιος να αναζητήσει στο you tube στην ηλεκτρονική διεύθυνση https://www.youtube.com/watch?v=_N3QYezyHpg.
Οι μαθητές του Μουσικού Σχολείου Κομοτηνής και η γνωριμία τους με τη «Ροδόπη τη δεκαετία του ‘40»
Την εκδήλωση έκλεισε η φιλόλογος κ.Μαρία Γκουμπίλη, που παρουσίασε το πρόγραμμα τοπικής ιστορίας με τίτλο «Η Ροδόπη τη δεκαετία του ‘40», το οποίο υλοποιήθηκε στο Μουσικό Γυμνάσιο-Λύκειο Κομοτηνής το σχολικό έτος 2014-2015 από μαθητές της Γ’ τάξης του Γυμνασίου. Στο πλαίσιο του προγράμματος οι μαθητές επισκέφτηκαν τα Γ.Α.Κ. Ροδόπης, ενημερώθηκαν για τα είδη και τη σημασία των αρχείων και άντλησαν πληροφορίες για την πόλη της Κομοτηνής τη συγκεκριμένη περίοδο, τις οποίες χρησιμοποίησαν στη συνέχεια. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν ενδεικτικά δύο δείγματα της δουλειάς των μαθητών. Με το λογισμικό prezi παρουσιάστηκε ένα τοπογραφικό σχέδιο της Κομοτηνής στο οποίο οι μαθητές, έχοντας μελετήσει τοπογραφικά διαγράμματα των αρχών του ’40 με τις νέες ονομασίες των οδών της πόλης, σημείωσαν στον χάρτη διάφορες οδούς με τα ονόματα που είχαν πριν και μετά την εγκατάσταση των Βουλγάρων το 1941, καθώς και άλλες πληροφορίες, όπως τα σημεία στα οποία υπήρχαν δημόσιες κρήνες. Η δεύτερη εργασία που παρουσιάστηκε, με τίτλο «Μεταμορφώσεις μιας πόλης… Γωνιές της Κομοτηνής τη δεκαετία του ’40 και σήμερα», ήταν ένα σύντομο βίντεο που δημιουργήθηκε από τους μαθητές με τη χρήση παλιών φωτογραφιών από τα Γ.Α.Κ. Ροδόπης και από τον ιστότοπο «Κομοτηνή- Παλιές φωτογραφίες», τις οποίες οι μαθητές αντιπαρέβαλαν με σύγχρονες φωτογραφίες από τις ίδιες γωνιές της πόλης.
Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν και ο Κοσμήτορας της Σχολής Ανθρωπιστικών Σπουδών του Δ.Π.Θ. κ.Κωνσταντίνος Χατζόπουλος, ο οποίος απαντώντας σε σχετική ερώτηση του κοινού, ενημέρωσε τους εκπαιδευτικούς για τη δυνατότητα αξιοποίησης επικείμενου τόμου Τοπικής Ιστορίας, προϊόντος συνεργασίας της Περιφερειακής Διεύθυνσης Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης. Οι επιστημονικές εργασίες του τόμου αυτού, το πολύτιμο υλικό των Γ.Α.Κ. Ν. Ροδόπης, καθώς και οι γνώσεις, τα ερευνητικά ενδιαφέροντα και το υψηλό μορφωτικό επίπεδο πολλών εκπαιδευτικών της περιοχής μας μπορούν να αναδείξουν πτυχές της –άγνωστης εν πολλοίς-τοπικής ιστορίας, προς όφελος όχι μόνον των μαθητών, αλλά και των κατοίκων της Θράκης.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
