Το προβλημα του Πατριαρχειου

Οι διαμαρτυρίες της προηγούμενης εβδομάδας κατά του Πατριαρχείου προκάλεσαν την αντίδραση της Ελλάδος. Στην πραγματικότητα ο σκοπός ήταν αυτός:

Να βλάψουν την πορεία της ένταξης στην Ε.Ε. θολώνοντας το τοπίο την παραμονή της επίσκεψης του Verheugen. Ναι, αλλά όλο και πιο καθαρά φαίνεται καθαρά ότι η τουρκική κοινή γνώμη υποστηρίζει όσο ποτέ την ευρωπαϊκή πολιτική.

Οι ακροδεξιοί και αυτοί που τους υποστηρίζουν φανερά ή κρυφά με αυτές τους τις κινήσεις το μόνο που κάνουν είναι να εξοστρακίζουν ακόμα περισσότερο τους εαυτούς τους. Όταν θα αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. ο πολιτικός τους ρόλος θα εκμηδενιστεί.

Στο θέμα του Πατριαρχείου υπάρχει μια έμμονη ιδέα η οποία τελειωμό δεν έχει. Αυτή τη φορά πάλι οι χρόνιοι σοβινιστές σκέφτονται πρωί βράδυ γιατί η κεντρική πόρτα του Πατριαρχείου είναι κλειστή. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς τους η κλειστή πόρτα του Πατριαρχείου έχει σχέση με τις φιλοδοξίες της ανάστασης του Βυζάντιου. Η πόρτα θα ανοίξει μόνο όταν θα πραγματοποιηθεί αυτή η φιλοδοξία. Όμως η πόρτα δεν έκλεισε μετά από την άλωση της Πόλης αλλά μετά την εκτέλεση του Πατριάρχη Γρηγορίου, ο οποίος έπαιξε σημαντικό ρόλο στο ξεκίνημα της Ελληνικής Επανάστασης το 1821. Σύμφωνα με μια εξήγηση η πόρτα συμβολίζει τον τάφο του και για αυτό δεν ανοίγει. Τέλος πάντων, δεν υπάρχει τίποτα λογικό για να φρενιάζουμε ανακαλύπτοντας μια δεισιδαιμονία η οποία συνεχίζεται να υπάρχει εδώ και 183 χρόνια.

Από τότε που ιδρύθηκε η Δημοκρατία η πολιτική μας σχετικά με το Πατριαρχεία ακολουθεί μια πορεία κυματιστή. Σε κάποιες περιόδους επικράτησε η ανεκτικότητα, ενώ σε κάποιες άλλες ασκήθηκαν καταπιέσεις πάνω στο Πατριαρχείο. Αν και μετά από τη Λοζάννη εμείς θεωρούμε το Πατριαρχείο ως θρησκευτική εξουσία των Ορθόδοξων Ρωμιών της Τουρκίας όλοι οι πατριάρχες εξακολούθησαν να έχουν τον τίτλο «Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινούπολης, Βυζαντινός και Οικουμενικός Πατριάρχης».

Σε σύγκριση με εκείνους τους αρχηγούς εκκλησιών που είναι τελείως ανεξάρτητοι από τον πατριάρχη εν τούτοις αυτός έχει μια προτεραιότητα στο πρωτόκολλο. Η Ελληνική Εκκλησία αν και είναι ανεξάρτητη από το 1883 σε κάποια σημεία χρειάζεται να πάρει την έγκριση του Πατριάρχη. Οι Μητροπολίτες της Κρήτης και των Δωδεκανήσων, οι Αρχιεπίσκοποι της Αμερικής, της Αγγλίας, οι μητροπολίτες των ευρωπαϊκών χωρών και της Λατινικής Αμερικής εξαρτώνται από το Φανάρι. Ο Πατριάρχης με τον οικουμενικό του τίτλο κάνει επαφές με τον Βατικανό εκ μέρους όλων των Ορθόδοξων.

Το 1964 ο Πατριάρχης Αθηναγόρας και ο Πάπας ΣΤ΄ Παύλος ακύρωσαν τον αμοιβαίο αναθεματισμό που διάγγελαν Ορθόδοξοι και Καθολικοί. Σχεδόν κάθε πατριάρχης κάνει συναντήσεις με τον Πάπα. Για λόγους ασφαλείας ακυρώθηκε η φετινή επίσκεψη του Πάπα στον Πατριάρχη. Το κύρος του είναι μεγάλος. Οι βασιλιάδες και οι πρόεδροι κρατών επισκέπτονται το Πατριαρχείο.

Το ίδιο έκανε και ο Verheugen. Αν και δεν είναι καλές οι σχέσεις του Αρχιεπίσκοπου της Ελλάδας με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο συνήθως οι Έλληνες νιώθουν ευγνωμοσύνη προς το Πατριαρχείο το οποίο κράτησε ζωντανή την ελληνική κουλτούρα και την εθνική ταυτότητα κατά την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι περισσότεροι Έλληνες που έρχονται στην Πόλη οπωσδήποτε επισκέπτονται το Πατριαρχείο.

Ναι η πραγματικότητα είναι αυτή. Στο διεθνή χώρο το Πατριαρχείο θεωρείται ως μια δυνατή θρησκευτική εξουσία και ένα σημαντικό ιστορικό σύμβολο. Ναι αλλά, κάτω από τις σημερινές συνθήκες η κατάσταση αυτή βλάπτει την Τουρκία;

Η μόνη απάντηση που μπορεί να δοθεί στην ερώτηση αυτή είναι αρνητική.

Κάποτε οι Έλληνες λόγω των καταπιέσεων σκέφτηκαν να μεταφέρουν το Πατριαρχείο σε ένα ελληνικό νησί και να το ονομάσουν «καταπιεσμένο Πατριαρχείο της εξορίας». Αναμφίβολα κάτι τέτοιο θα έβλαπτε πολύ περισσότερο την Τουρκία. Η συνέχιση της διπλής ταυτότητας του Πατριαρχείου και η μείωση είτε των νομικών, είτε διοικητικών προβλημάτων, θα βοηθήσει πολύ την εικόνα της Τουρκίας ως υποστηρίκτριας της αρμονικής συνύπαρξης των πολιτισμών.

Ιλτέρ Τούκμεν

Χουριέτ

11/09/2004

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.