«Το μελλον της ανθρωπινης φυσης. Πιστη και γνωση»

Τα τελευταία χρόνια οι εξελίξεις στους τομείς της γενετικής και των εφαρμογών της έχουν ανοίξει τον ασκό του Αιόλου και έχουν σπείρει πλήθος από αντιθέσεις και διαμάχες για το μέλλον της ανθρώπινης φύσης. Διατυπώνονται διλήμματα κοινωνικά, ηθικά, θρησκευτικά και φιλοσοφικά. Ο γηραιός εκπρόσωπος της Σχολής της Φρανκφούρτης παρεμβαίνει με το βιβλίο αυτό στο διάλογο περί ευγονικής, δίνοντας το μήνυμα ότι οι φιλόσοφοι έχουν λόγο στη συγκυρία, σπάζοντας τον «σκληρό και άκαμπτο» λόγο της κριτικής θεωρίας. Οι καταστάσεις της γενετικής που προκαλούν την παρέμβαση του Χάμπερμας είναι α) η δυνατότητα διάγνωσης ενδεχόμενων γενετικών ανωμαλιών σε έμβρυο που έχει παραχθεί με τεχνητή γονιμοποίηση, πριν αυτό εμφυτευτεί στη μήτρα και β) η έρευνα σε βλαστοκύτταρα ανθρώπινων εμβρύων που με αυτόν τον τρόπο αναλώνονται. Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο να οδηγηθεί σε εκείνη την εποχή όπου θα σχηματίζει το ανθρώπινο είδος με βάση τεχνικές, άψογες προδιαγραφές. Ο άνθρωπος θα πάψει να είναι ένα τυχαίο είδος, αλλά ένα απόλυτο προσδιορισμένο «προϊόν». Ο φιλόσοφος λέει ότι η πιθανότητα εφαρμογής της ευγονικής δεν μπορεί να κριθεί με κριτήρια «θρησκευτικά» ή με αφηρημένη ηθική. Κατά τον Χάμπερμας η περίπτωση εφαρμογής της ευγονικής, δηλαδή κατά παραγγελία των γονέων δημιουργία των παιδιών, θα ερχόταν σε σύγκρουση με την «Εθνική αυτοκατανόηση του είδους. Και αυτό γιατί υπάρχει ένα ευδιάκριτο όριο μεταξύ «τεχνικού» και «αυτοφυούς» δηλαδή στην αυτονόητη μέχρι σήμερα προϋπόθεση ότι κάθε ηθικό πρόσωπο διαθέτει μια σωματική φύση, η οποία του δόθηκε κατά τύχη (και άρα δεν μπορούν οι γονείς του ή άλλο τρίτο πρόσωπο να θεωρηθούν ηθικά υπεύθυνοι γι’ αυτό) και γι’ αυτό εισέρχονται στην κοινωνία ως ηθικά ελεύθερο άτομο ανάμεσα σε ίσα και ελεύθερα υποκείμενα.

Ο άνθρωπος που θα ήξερε ότι έχει προκατασκευαστεί θα είχε να αντιμετωπίσει πολλά περισσότερα ψυχικά, ηθικά, αλλά και σωματικά προβλήματα από τον σημερινό. Η ζωή του θα μετατρεπόταν σε μια ηθική και ψυχολογική «κόλαση». Η ευγονική θίγει λοιπόν την «εθνική αυτοκατανόηση του είδους». Δηλαδή ο Χάμπερμας πιστεύει πως χωρίς τη διατήρηση της αυτοκατανόησης του είδους θα ήταν προβληματικό το μέλλον της ανθρωπότητας. Το βιβλίο του Χάμπερμας κλείνει με ένα δοκίμιο σχετικά με τη διά μέσου των αιώνων διαμάχη της φιλοσοφίας με τη θρησκεία, της πίστης με τη γνώση. Τέλος, σημειώνουμε τον πολύ διαφωτιστικό πρόλογο με τις αντιρρήσεις του Κωνσταντίνου Καβουλάκου, που συνεισφέρουν ιδιαίτερα στο διάλογο.

Ο Φιλαναγνώστης

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.