Το έθιμο της φωτιάς αναβίωσαν οι Αρμένιοι της Κομοτηνής

Το βράδυ του περασμένου Σάββατου αναβίωσε για δεύτερη συνεχή χρονιά στην Κομοτηνή το πανάρχαιο αρμενικό έθιμο «Τρντεζ». Η αφετηρία του εθίμου τοποθετείται χρονικά στο 5.000 π.Χ., όταν για τους κατοίκους της Αρμενίας συμβόλιζε τη λατρεία του ήλιου και της φωτιάς και συνδεόταν με τη γονιμότητα και με τον ερχομό της άνοιξης. Στην εξέλιξη των αιώνων και ειδικότερα στη χριστιανική πια Αρμενία το έθιμο συνδέθηκε με την Υπαπαντή του Κυρίου και εορτάζεται αδιάλειπτα στις 14 Φεβρουαρίου κάθε έτους.

Το τελετουργικό του «Τρντεζ» παραπέμπει σε έναν βαθμό στο γνωστό μας έθιμο του Κλήδονα. Προβλέπει το άναμμα μιας φωτιάς, συνήθως από ένα ζευγάρι που έχει παντρευτεί πρόσφατα, και γύρω από αυτήν ξεκινάει ένας κυκλικός χορός. Μετά από το άναμμα, πηδάνε πάνω από τη φωτιά τα ζευγάρια και όποιος άλλος από τους παριστάμενους το επιθυμεί.

Η αναβίωση του εθίμου στην Κομοτηνή γίνεται με πρωτοβουλία του Εκπολιτιστικού Μορφωτικού Ομίλου Αρμενίων. Όπως μας δήλωσε η πρόεδρος του Ομίλου, κ. Τζένη Κασαπιάν, η επαναφορά του εθίμου οφείλεται στην ουσία στους οικονομικούς μετανάστες, που ενσωματώθηκαν τα τελευταία χρόνια σε αρμένικη κοινότητα της πόλης μας. «Τα τελευταία χρόνια, με αυτήν την είσοδο του καινούργιου στοιχείου θεωρήσαμε καλό να αναβιώσουμε το έθιμο», σημείωσε η κ. Κασαπιάν. Γενικότερα, όπως παρατήρησε, οι οικονομικοί μετανάστες από την Αρμενία «έδωσαν μια άλλη πνοή και σίγουρα επανατοποθετούν την έννοια της κοινότητας και στην Κομοτηνή, αλλά και στην υπόλοιπη χώρα».

«Στην Αρμενία αυτό το έθιμο γιορτάζεται με πολύ μεγάλη λαμπρότητα», επισήμανε η κ. Κασαπιάν, εξηγώντας ότι «επειδή ακριβώς έχει ένα απίστευτο χρονικό βάθος προστίθενται διάφορα στοιχεία». «Στην αρχαιότητα η πυρά γινόταν στο κέντρο του χωριού», συνέχισε, «οπότε έπαιρναν τη φωτιά με τα κλαδιά και την πήγαιναν στα σπίτια τους. Ήταν κι ένα καθαγιασμός. Αργότερα με την εκκλησία παίρνουν τα κεριά, τα πηγαίνουν στο σπίτι και κοιτάνε αυτή η φλόγα να μείνει μέχρι την επόμενη χρονιά για την καλή τύχη». «Στην ειδωλολατρία η φωτιά γιορτάζεται ως αυτούσιο γεγονός», παρατήρησε σε άλλο σημείο, «αντίθετα στη χριστιανική θρησκεία η φωτιά συμβολίζει τη ζεστασιά, το φως και τη θαλπωρή του Κυρίου, δηλαδή σημειολογικά υπάρχει μια ειδοποιός διαφορά».

Επίσης, στο πλαίσιο της αναβίωσης του εθίμου «Τρντεζ» στους ανύπαντρους μοιράζονται κουλουράκια, τα οποία πρέπει να τα φάνε προτού κοιμηθούν, χωρίς να πιουν νερό. Το έθιμο θέλει αυτούς που θα καταναλώσουν τα κουλουράκια, επειδή ακριβώς είναι πολύ αλμυρά, να διψάνε στον ύπνο τους και να βλέπουν σε όνειρο ποιον θα παντρευτούν.

Σημειώνεται, τέλος, ότι μετά από μία σύντομη λειτουργία στην Αρμενική Εκκλησία και το άναμμα της φωτιάς στο προαύλιο αυτής, ακολούθησε γιορτή στην αίθουσα της Αρμενικής Λέσχης, η οποία συνοδεύτηκε μουσικά από το 12μελές συγκρότημα «Ερεμπουνί», το οποίο ήρθε στην Κομοτηνή από τη Φιλιππούπολη. Το άνοιγμα του κάθετου ελληνοβουλγαρικού άξονα, όπως παρατήρησε η κ. Κασαπιάν, έχει δώσει την ευκαιρία στην τοπική αρμενική κοινότητα να συσφίξει τις σχέσεις της με την αντίστοιχη κοινότητα της Φιλιππούπολης.