Τεχνασματα λογου και …αδιεξοδα στην ελληνικη οικονομια

Η παρουσίαση των βιβλίων «Τα αδιέξοδα της ελληνικής οικονομίας» της Ομότιμης Καθηγήτριας Οικονομικής Ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Μαρίας Νεγρεπόντη – Δελιβάνη και «Ενάντια στην πανουργία του λόγου» του Καθηγητή Οικονομικής Θεωρίας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Γιώργου Χατζηκωνσταντίνου έγινε το βράδυ της Πέμπτης στο βιβλιοπωλείο Παπασωτηρίου της Κομοτηνής από τον Καθηγητή στη Νομική του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης Ζήση Παπαδημητρίου, τον Επίκουρο Καθηγητή του Τμήματος Πολιτικών Επιστημών του Α.Π.Θ. Γιώργο Δουράκη, τον πρώην δήμαρχο Κομοτηνής Τάσο Βαβατσικλή και τη βουλευτή Ροδόπης Χρύσα Μανωλιά. Το πρόσφατο παρελθόν και το παρόν της ελληνικής οικονομίας παρουσιάζουν σοβαρές ελλείψεις που οδηγούν σε αδιέξοδα, αν και η χώρα δε στερείται αναπτυξιακών δυνατοτήτων. Σε μεγάλο βαθμό συνδέονται με την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις συντεταγμένες πολιτικές που οφείλει να ακολουθήσει αλλά σε κάθε περίπτωση οι ευθύνες των ελληνικών κυβερνήσεων είναι πολύ σημαντικές.

Ανάμεσα στο κοινό πολλοί Κομοτηναίοι φίλοι των συγγραφέων και των αναγνωστών τους για τη βιβλιοπαρουσίαση, φοιτητές, άνθρωποι που γνωρίζουν την εργογραφία και την ακαδημαϊκή τους πορεία και προσφορά. Στα κοινά χαρακτηριστικά των δυο συγγραφέων οι στενοί δεσμοί με την πόλη της Κομοτηνής καθώς η Μαρία με τον αείμνηστο σύζυγό της Δημήτρη συνεισέφεραν στην ίδρυση του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης κι επάξια η κ. Δελιβάνη έγινε επίτιμη δημότης, ο δε Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου είναι ο άνθρωπος πίσω από την ίδρυση του Τμήματος Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης κι επιπλέον επέλεξε πρόσφατα να συμμετάσχει ως Κομοτηναίος στις εκλογές κατεβαίνοντας υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος. Όπως βέβαια ανέφερε ο Ζήσης Παπαδημητρίου και οι δύο είναι «στρατευμένοι διανοούμενοι, κάτι σπάνιο στην εποχή μας, καθότι το μεγαλύτερο μέρος των διανοούμενων έχει δώσει γη και ύδωρ στην εξουσία». Άρα την εξουσία την έχουν απέναντι γι’ αυτό κι έχουν το δικαίωμα ν’ ασκούν κριτική στο έργο των πολιτικών και να καταθέτουν τις προτάσεις τους.

Μ. Δελιβάνη: «Τα προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με αποτελεσματικό τρόπο»

Η Μαρία Δελιβάνη μίλησε για το περιεχόμενο του βιβλίου της, εξηγώντας ότι αναφέρεται σε πολύ βασικά, διαρθρωτικά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας. «Περιλαμβάνει άρθρα, το καθένα από τα οποία γράφτηκαν ως κραυγή αγωνίας για τη λήψη μέτρων ή την παράληψη λήψης των ενδεδειγμένων μέτρων σε κάθε περίπτωση. Είναι ένα βιβλίο, το οποίο δυστυχώς παραμένει αναλλοίωτο από την άποψη των προβλημάτων που εξετάζει, γιατί τα προβλήματα συσωρεύονται και δεν αντιμετωπίζονται με κάποιο αποτελεσματικό τρόπο. Σε πολλά από αυτά τα άρθρα δίνω μεγάλη βαρύτητα στον τρόπο κατανομής του εισοδήματος, ο οποίος γίνεται συνεχώς πιο άνισος. Έχουμε την ανισότερη κατανομή του εισοδήματος μέσα στην Ε.Ε., με εξαίρεση την Πορτογαλία. Δεν είναι δυνατόν να έχουμε τόσο μεγάλη ανισότητα και να έχουμε καλή οικονομική εξέλιξη, γιατί η ζήτηση στην ελληνική οικονομία περιορίζεται και δεν είναι δυνατόν να γίνουν επενδύσεις ή να υπάρχει επιχειρηματικότητα και ανταγωνιστικότητα».

Για το αν οι πολιτικοί διαβάζουν περί των οικονομικών, η κ. Δελιβάνη παρατήρησε ότι προφανώς οι πολιτικοί δεν έχουν χρόνο ελεύθερο και δεν διαβάζουν αρκετά. Για τα συναισθήματα που βιώνει βρισκόμενη στην Κομοτηνή, μια πόλη που τη γνωρίζει πολλά χρόνια και στην οποία κηρύχθηκε επίτιμη δημότης και παράλληλα επίτιμη Διδάκτωρ στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, η κ. Δελιβάνη χαμογελώντας επεσήμανε ότι το συγκεκριμένο βιβλίο είναι το δεύτερο βιβλίο της που παρουσιάζει στην Κομοτηνή, ενώ το πρώτο ήταν η «Συνομωτική Παγκοσμιοποίηση» από τις Εκδόσεις Παπαζήση κι αυτά τα γεγονότα μαρτυρούν τους στενούς δεσμούς της με την πόλη. «Το πρώτο βιβλίο είχε πολύ μεγάλη επιτυχία, μεταφράστηκε στα γαλλικά, τα ρουμανικά και τώρα μεταφράζεται στα ρωσικά κι έχει περισσότερες της μίας έκδοσης. Επομένως, η Κομοτηνή είναι η πόλη που αγαπώ και θεωρώ ότι μού φέρνει τύχη».

Ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου εξήγησε ότι το βιβλίο του «επιχειρεί να δώσει μια εικόνα αισιοδοξίας για το μέλλον χωρίς να παραγράφει το γεγονός ότι η εποχή που ζούμε είναι αρκετά γκρίζα και πολύπλοκη, πολλές φορές δυσερμήνευτη, αμφιλεγόμενη και διακρίνεται από ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, αυτό που αποκαλώ πανουργία του λόγου, ένα λόγο εργαλειακό ο οποίος χρησιμοποιείται κατά κόρον με στόχο να πείσει χωρίς να διευκρινίζει κατά τρόπο απόλυτο το περιεχόμενο των όρων και των εννοιών. Οι όροι και οι έννοιες είναι εργαλεία της συνεννόησής μας και πρέπει να είναι ξεκάθαροι, όπως και δε θα πρέπει να εκμεταλλευόμαστε το ασαφές περιεχόμενο των όρων. Όταν θα μιλάμε, για παράδειγμα, για ανταγωνισμό ο απλός πολίτης θα πρέπει να ξέρει ότι ο ανταγωνισμός δεν είναι ένας, αλλά υπάρχουν πολλά είδη, από τον τέλειο μέχρι το μονοπώλιο που ανάλογα διαμορφώνονται τα συμφέροντα, οι τιμές και το κατά πόσο η αγορά λειτουργεί υπέρ του τελικού καταναλωτή». Τόνισε ότι θα πρέπει να είμαστε σαφείς ως προς το περιεχόμενο των λέξεων κι έδωσε έμφαση στην ανάγκη να παλέψουμε ενάντια στην πανουργία του λόγου, ειδικά αν πρόκειται για λόγο πολιτικό ή οικονομικό. «Μ’ αυτό το βιβλίο επιχειρώ να δώσω το μήνυμα ότι πρέπει να έχουμε ανοιχτά τα μάτια μας, να κατανοούμε τους όρους και τις έννοιες, για να μπορούμε να συνεννοούμαστε και να ερμηνεύουμε τον πραγματικό κόσμο κατά ένα τρόπο κατά το δυνατόν πιο ευκρινή και σωστό».

Ο κ. Χατζηκωνσταντίνου έφερε το παράδειγμα της «ελεύθερης αγοράς» για το οποίο είπε ότι υπάρχουν βαθμοί ελευθερίας που χαρακτηρίζουν την αγορά στα διάφορα σημεία της. «Μπορεί, για παράδειγμα, στην αγορά των μικρομεσαίων επιχειρήσεων να έχουμε περισσότερους βαθμούς ελευθερίας, ενώ στην αγορά του πετρελαίου έχουμε πολύ μικρούς βαθμούς ελευθερίας» εξήγησε.

Ο κ. Δουράκης παρουσίασε το βιβλίο της κ. Δελιβάνη, με μεγάλη χαρά όπως δήλωσε, γιατί διαπίστωσε ότι συμφωνεί στα περισσότερα σημεία του, στα οποία στάθηκε ως καλός «αναγνώστης». «Είναι ενδιαφέρον το ότι ευθύς εξαρχής ιεραρχεί τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας κι επικεντρώνει στα σημαντικότερα. Στη συνέχεια, κάνει μια κριτική της οικονομικής πολιτικής η οποία ακολουθείται και είναι στην αντίθετη κατεύθυνση από αυτή προς την οποία θα έπρεπε να είναι και κυρίως οι περίφημες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας είναι ότι υπάρχει μια ιδιαίτερα άνιση διανομή του εισοδήματος υπέρ των κερδών και εις βάρος των μισθών, από τις πιο άνισες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ενώ θα έπρεπε η οικονομική πολιτική να έχει σαν στόχο την ενίσχυση των μισθών, για να υπάρξει μια εξισορρόπηση μεταξύ μισθών και κερδών, αυτή που ακολουθείται και ιδιαίτερα η προσπάθεια να επιτευχθεί ευελιξία στην αγορά εργασίας ωθεί τους μισθούς ακόμη πιο κάτω. Είναι μια λανθασμένη οικονομική πολιτική και όλες αυτές οι θυσίες στις οποίες καλούνται οι Έλληνες εργαζόμενοι ν’ ανταποκριθούν, όχι μόνο δεν οδηγούν σε λύσεις και σε βελτίωση της τύχης τους αλλά επιτείνουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα. Νομίζω ότι είναι ένα πολύ εύστοχο βιβλίο. Σπάνια οι οικονομολόγοι ασχολούνται με τα πραγματικά σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα που έχει η ελληνική οικονομία – όπως επίσης η ευρωπαϊκή και η αμερικανική – και δυστυχώς οι περισσότεροι οικονομολόγοι σήμερα είναι τεχνοκράτες κι αυτό που προσπαθούν να κάνουν είναι να εφαρμόσουν συνταγές που είναι δοσμένες από την Ε.Ε. και κύρια από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου».

Ο κ. Δουράκης απέναντι στη λεγόμενη ευημερία των αριθμών μίλησε για την οικονομία των ανθρωπίνων σχέσεων και των κοινωνικών ομάδων. «Το να υποστηρίζουμε ότι μια οικονομία πηγαίνει καλά ή άσχημα δεν σημαίνει τίποτε. Μπορεί σε μια οικονομία που πηγαίνει άσχημα, ορισμένες κοινωνικές ομάδες να τα πηγαίνουν πάρα πολύ καλά και κάποιες άλλες πάρα πολύ άσχημα. Επομένως, θα πρέπει να διευκρινίζουμε τι εννοούμε». Ο κ. Δουράκης εξήγησε ότι το βιβλίο της Μαρίας Δελιβάνη απευθύνεται και σε ειδικούς, σε φοιτητές Οικονομικών Επιστημών, εξηγώντας. «Η νεοφιλελεύθερη φιλοσοφία που επικρατεί έχει διεισδύσει σε πολύ μεγάλο βαθμό στα πανεπιστήμια και οι φοιτητές των Οικονομικών Επιστημών δέχονται μια εντελώς μονόπλευρη και μονοδιάστατη γνώση. Θα έπρεπε, επομένως, να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους με εναλλακτικές προσεγγίσεις» είπε, προσθέτοντας ότι το βιβλίο απευθύνεται εξίσου στον καθημερινό άνθρωπο που υφίσταται τις επιπτώσεις της εφαρμοζόμενης πολιτικής.

Ζ. Παπαδημητρίου: «Δυο στρατευμένοι διανοούμενοι»

Ο Ζήσης Παπαδημητρίου έχει παρουσιάσει και στο παρελθόν βιβλία του Γ. Χατζηκωνσταντίνου και της Μαρίας Δελιβάνη, γιατί θεωρεί ότι αποτελούν ερέθισμα για διάλογο. «Θεωρώ ότι και οι δυο τους είναι δυο στρατευμένοι διανοούμενοι, κάτι σπάνιο στην εποχή μας, καθότι το μεγαλύτερο μέρος των διανοούμενων έχει δώσει γη και ύδωρ στην εξουσία κι έχει μετατραπεί λίγο ή πολύ σε θεραπαινίδα της εξουσίας. Υπό αυτή την έννοια, όταν συμμετέχω σε τέτοιου είδους παρουσιάσεις βιβλίων το θεωρώ ως πολιτική πράξη, απαραίτητη στην εποχή μας, γιατί είναι κείμενα που βοηθούν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που έχουν οι κοινωνίες μας καθώς βρισκόμαστε σε μία περίοδο βαθιάς κρίσης κι αν δεν υπάρξουν κάποιες αναλαμπές ή ερεθίσματα για να ξανασκεφτούμε τη ζωή μας φοβάμαι πολύ ότι θα καταλήξουμε να είμαστε μια αλλοτριωμένη κοινωνία, υποταγμένη πλήρως στη λογική της εκμετάλλευσης και στη λογική εκείνων που έχουν την εξουσία και τα μέσα».

Ο κ. Παπαδημητρίου δήλωσε ότι συμμετέχει με ευχαρίστηση για τον επιπλέον λόγο ότι η παρουσίαση γίνεται στην Κομοτηνή, πόλη οικεία γιατί επί χρόνια ήταν επισκέπτης Καθηγητής στο Τμήμα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων και Ανάπτυξης. «Πάντα ήμουν της άποψης ότι τους συγγενείς τους βρίσκεις, τους φίλους τους διαλέγεις. Στην προκειμένη περίπτωση διάλεξα τον Γιώργο Χατζηκωνσταντίνου ως φίλο και τυγχάνει να είμαστε από άποψη κοινωνικοπολιτικής στράτευσης στο ίδιο στρατόπεδο και προσπαθούμε να κάνουμε το καλύτερο που μας επιτρέπουν οι λίγες δυνάμεις που έχουμε».

Η Χρύσα Μανωλιά σχολίασε ότι είναι πολύ σημαντικοί οι προβληματισμοί των δυο καταξιωμένων ακαδημαϊκών δασκάλων για σοβαρά προβλήματα «όπως είναι οι αρνητικές επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης με νεοφιλελεύθερο πρόσωπο που βιώνουμε σήμερα, η αύξηση των κοινωνικών ανισοτήτων, η αύξηση της ανεργίας, η θεοποίηση της ανταγωνιστικότητας και κυρίως η προσπάθεια που γίνεται για να εμφανιστεί αυτή η εξέλιξη σαν μονόδρομος». Η κ. Μανωλιά παρέπεμψε στο βιβλίο του Γ. Χατζηκωνσταντίνου, μιλώντας για το βασικό εργαλείο που επιστρατεύεται προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. «Είναι ο πανούργος λόγος, ο λόγος ο δογματικός, ο λόγος που είναι γεμάτος από απλουστεύσεις και υπερβολές και κινείται σε μια κατεύθυνση πειθούς προς ένα τέτοιο ζητούμενο».

Αναφορικά με το βιβλίο της κ. Δελιβάνη σχολίασε πως είναι πολύ σημαντικό το ότι μιλάει για τα αδιέξοδα της ελληνικής οικονομίας, «τον παράλογο και τον άδικο τρόπο με τον οποίο γίνεται η κατανομή του εθνικού πλούτου, στη μετεγκατάσταση των επιχειρήσεων. Κάνει αναφορά στην απατηλή εικόνα της δήθεν αύξησης κατά 25% του πλούτου της χώρας μας – έμπνευσης Αλογοσκούφη.

Υπάρχει, όμως, μια αισιόδοξη νότα στο βιβλίο της κ. Δελιβάνη ότι αυτά τα αδιέξοδα δεν οφείλονται στην έλλειψη αναπτυξιακών δυνατοτήτων της Ελλάδος. Αυτό δίνει μια ελπίδα ότι αν υπάρξουν συγκεκριμένες συνθήκες, τις οποίες αναλύει, υπάρχει δυνατότητα αντιστροφής αυτής της κατάστασης». Σημείωσε ότι είναι σημαντικό για την περιοχή η παρουσία δυο καταξιωμένων πανεπιστημιακών δασκάλων που αγαπούν την περιοχή κι έχουν πλούσια προσφορά στην περιοχή.

Τ. Βαβατσικλής: «Oι καπιταλιστικές ολιγαρχίες στο όνομα της παγκοσμιοποίησης κυριαρχούν στον κόσμο»

Ο Τάσος Βαβατσικλής στην πρώτη του δημόσια εμφάνιση – όπως ελέχθη όταν ανακοινώθηκε η συμμετοχή του – μετά τις εκλογές ξεκίνησε την τοποθέτησή του από μια αναφορά στη συμμετοχή του Γ. Χατζηκωνσταντίνου στο ψηφοδέλτιο της «Νέας Πορείας» στις πρόσφατες εκλογές. «Αγωνιστήκαμε για μια ισχυρή, αυτοδύναμη και ανεξάρτητη τοπική αυτοδιοίκηση, για μια πόλη που βγαίνει από τα τείχη της, που συναγωνίζεται και ανταγωνίζεται, που συμπαραστέκεται και συνυπάρχει, που προοδεύει και δημιουργεί, που αναπτύσσεται και προβάλει τη συνύπαρξη των πολιτισμών της και την προάσπιση της ανοιχτής κοινωνίας.

Έτσι «απέκτησα το δικαίωμα» της τιμητικής συμμετοχής, μαζί με τους καθηγητές Ζήση Παπαδημητρίου και Γιώργο Δουράκη και τη βουλευτή του νομού μας Χρύσα Μανωλιά, στο πάνελ της παρουσίασης του βιβλίου του «Ενάντια στην Πανουργία του Λόγου» και του βιβλίου της κ. Μαρίας Νεγρεπόντη – Δελιβάνη, ομότιμης καθηγήτριας οικονομικής ανάλυσης στο Πανεπιστήμιο της Μακεδονίας, με τίτλο «Τα Αδιέξοδα της Ελληνικής Οικονομίας»». Ο κ. Βαβατσικλής ευχαρίστησε όλους, για να περάσει στην ανάγνωση του βιβλίου «Ενάντια στην πανουργία του λόγου»:

«Στην αυγή αυτής της χιλιετίας, οι καπιταλιστικές ολιγαρχίες στο όνομα της παγκοσμιοποίησης κυριαρχούν στον κόσμο. Η καθημερινή τους πρακτική και η «πανουργία του λόγου» τους είναι ριζικά αντίθετες προς τα συμφέροντα της τεράστιας πλειονότητας της γης».

Στη συνέχεια έθεσε μια σειρά από ερωτήματα, στα οποία το βιβλίο του Γ. Χατζηκωνσταντίνου απαντά. «Πώς ορίζεται η πανουργία του λόγου; Ποια είναι η δομή της; Ποια είναι η ιστορική της στόχευση; Ποιες είναι οι στρατηγικές της; Ποιες οι τακτικές της; Πώς οι κυβερνήσεις κατορθώνουν να επιβιώνουν ενώ κανένας δεν αμφιβάλλει για την ανηθικότητα που τους καθοδηγεί και τον κυνισμό που τους εμπνέει; Πώς είναι δυνατόν σε μια χώρα, στην οποία περισσεύουν τα πλούτη κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι να παραδίνονται στην έσχατη φτώχεια και την απελπισία;» ανέφερε, προχωρώντας στην «ανάγνωση» του βιβλίου.

«Η πεποίθηση ότι η πολιτική είναι «βρώμικη υπόθεση» και το παράλληλο αίτημα της «ηθικοποίησής» της, αποτελούν κοινούς τόπους στον καθημερινό δημόσιο διάλογο των σύγχρονων δημοκρατιών. Ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου θέτει υπό αυστηρή δοκιμασία τις τρέχουσες αυτές παραδοχές. Μας καλεί να σκεφτούμε, μεταξύ άλλων, μήπως τελικά οι διαπρύσιοι κήρυκες της ηθικής είναι πολιτικά επικίνδυνοι. Μας καλεί ακόμη να γίνουμε περισσότερο επιφυλακτικοί έναντι της ενθουσιώδους ηθικής της πεποίθησης και να επανεκτιμήσουμε ταυτόχρονα τις πολιτικές αρετές μιας «ψυχρής» ηθικής της ευθύνης που παίρνει υπόψη της την τραγικότητα της πολιτικής πράξης. Πιστεύει ότι οι ιδέες έχουν σημασία στη ζωή μας, την προσωπική και τη συλλογική, και αντιμάχεται τη μηδενιστική απαξίωσή τους.

Φιλοδοξεί να στεγάσει στο βιβλίο του «Ενάντια στην Πανουργία του Λόγου» κείμενα δοκιμιακού λόγου χωρίς θεματικούς περιορισμούς και ιδεολογικές μονομέρειες, κείμενα, που θα κεντρίζουν την σκέψη και θα προκαλούν τη συζήτηση. Η παγκοσμιοποίηση και οι…παγκοσμιοποιητές αποτελούν το αντικείμενο μιας καυστικής σάτιρας».

Χαρακτήρισε το συγγραφέα «ακούραστο υπερασπιστή της οικονομικοκοινωνικής σκέψης» λέγοντας ότι «ξιφουλκεί εναντίον των αρπακτικών της παγκοσμιοποίησης και των μισθοφόρων της, γίνεται ένας καλοπροαίρετος εισαγγελέας κυνηγώντας την «πανουργία του λόγου» στη «νέα τάξη πραγμάτων», σμφισβητεί εκ βάθρων πολλά πράγματα».

Ο Τ. Βαβατσικλής υποστήριξε ότι οι αγώνες του συγγραφέα γεννούν μια τεράστια ελπίδα και παρέπεμψε στη ρήση του Χοσέ Μαρτί «Είναι η ώρα των καμινιών / και εμείς πρέπει να κοιτούμε μόνο το φως τους».

Συνδυάζοντας την οικονομική γραφή με τον πολιτικό λόγο προχώρησε σε μια κοινωνιολογική και ψυχαναλυτική ανάγνωση.

«Όπως μας διδάσκει με τα κείμενά του ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου, η πραγματική δημοκρατία υπάρχει μόνο όταν όλοι οι άνθρωποι που αποτελούν την τοπική κοινωνία, μπορούν να εκφράζουν τις βαθύτερές τους επιθυμίες, ελεύθερα και συλλογικά, με την αυτονομία των προσωπικών τους πόθων και την αλληλεγγύη της συνύπαρξής τους με τους άλλους, και όταν κατορθώνουν να μετατρέπουν σε θεσμούς και σε νόμους ό,τι αντιλαμβάνονται ως ατομικό και συλλογικό νόημα της ύπαρξής τους.

Ο Φραντς Κάφκα γράφει αυτήν την αινιγματική φράση: «Μακριά, από σένα εκτυλίσσεται η παγκόσμια ιστορία, η παγκόσμια ιστορία της ψυχής σου.».

Ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου είναι ο Άλλος. Ο Άλλος είναι ο καθρέφτης που επιτρέπει σε μας να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας. Ο πόνος του γι’ αυτά που γράφει μας κάνει να υποφέρουμε. Σίγουρα η εξαθλίωση των ταπεινών μεγαλώνει. Η υπεροψία των ισχυρών γίνεται ανυπόφορη. Η παγκόσμια ιστορία της ψυχής μας μετατρέπεται σε εφιάλτη. Αλλά πάνω στις γραμμές των βιβλίων, όπως αυτού του βιβλίου, η επανάσταση πλησιάζει. Γράφοντας ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου θέλει να συμβάλλει στην απονομιμοποίηση της δοξολογίας των αφεντικών. «Όποιος δεν θέλει να κάνει τη γη ουρανό την κάνει κόλαση». Ο Γιώργος Χατζηκωνσταντίνου με τα κείμενά του διεκδικεί το δικαίωμα στη ζωή. Ζει απόλυτα στον παρόντα χρόνο. Ο χρόνος είναι η ανθρώπινη ζωή. Από εδώ πηγάζει και η ριζοσπαστικότητα των διεκδικήσεών του» έκλεισε την πρώτη ανάγνωση για να περάσει στο βιβλίο της Μαρίας Δελιβάνη, για το οποίο ανέφερε ότι «με μια ματιά στο βιβλίο θα αντιληφθεί κανείς ότι η ερμηνεία που δίνει διαφέρει ριζικά από την…ορθόδοξη συμβατική ερμηνεία. Η ερμηνεία του, αν και ριζοσπαστική, δεν μπαίνει σε κανένα δογματικό καλούπι».

Θύμισε ότι το βιβλίο η συγγραφέας το αφιερώνει στον αείμνηστο σύζυγό της, Δημήτρη Δελιβάνη τον οποίο η Κομοτηνή για να τιμήσει τη μεγάλη του συμβολή στην ίδρυση του Δ.Π.Θ. έδωσε το όνομά του σε έναν δρόμο της και μίλησε για την προσφορά της στην οικονομική σκέψη. «Η κ. Μαρία Νεγρεπόντη – Δελιβάνη, έχει να επιδείξει ήδη ένα σημαντικό έργο, αφιερωμένο στα ζητήματα της οικονομικής σκέψης όπως το γνωρίζουμε από την οικονομική βιβλιογραφία. Τα συμπεράσματά της προκαλούν τη δικαιολογημένη ανησυχία μας, με τα οικονομικά θέματα που αναλύει διεξοδικά και ζωντανά παρόλο που αφήνει και κάποιο χώρο για την ελπίδα.

Το βιβλίο της πάντως με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Τα αδιέξοδα της Ελληνικής οικονομίας», αφήνει να πλανάται ένα σαιξπηρικό ερώτημα: «Το βασίλειο βρωμάει από κάποιο ατιμώρητο έγκλημα»;

Για να αντλήσει κανείς επιχειρήματα είναι δεδομένο να δεχθεί την ύπαρξη δύο διαφορετικών κόσμων όπως ισχυρίζεται, αναφερόμενος στις διαπιστώσεις του ΣΕΒ ο Γ. Χ. Χουρμουζιάδης στο «Έθνος της Κυριακής». Τον κόσμο της Αριστεράς που πιστεύει στον Μαρξ και τον κόσμο της Δεξιάς που πιστεύει στον Άνταμ Σμιθ. Τον κόσμο που παράγει τον «πλούτο των εθνών» και τον κόσμο που καρπώνεται την υπεραξία του μόχθου αυτής της παραγωγής. Τον κόσμο της Αριστεράς που αγωνίζεται και διεκδικεί χωρίς να φοβάται και τον κόσμο της Δεξιάς που οχυρωμένος πίσω από ένα αυταρχικό κράτος, την «πατρωνία» του οποίου λέει ότι την αρνείται, κάνει όμως το παν για να μετατρέψει την εργασία σε κέρδος.

Μιλάω για δύο κόσμους που δεν τους διαχωρίζει απλώς μια νοητή γραμμή, αλλά ένας οργισμένος ποταμός ιδρώτα και αίματος».

Μαρία Αμπατζή

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.