Τα νομικα επιχειρηματα υπερ και κατα της ΤΕΞ

ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ, ΑΘΗΝΑ:

Για τις 9.00 το πρωί έχει προσδιοριστεί σήμερα το πρωί ενώπιον της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου η συζήτηση της υπόθεσης της «Τουρκικής Ενώσεως Ξάνθης», η δικαστική περιπέτεια της οποίας διαρκεί εδώ και δύο δεκαετίες. Οι νομικοί εκπρόσωποι του σωματείου και της Νομαρχίας Ξάνθης θα διασταυρώσουν τα ξίφη τους στην σημερινή συνεδρίαση της Ολομέλειας, υπό την προεδρία του προέδρου του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας κ. Γ. Κάπου. Τις αμέσως προσεχείς ημέρες θα πραγματοποιηθεί και η κλειστή σύσκεψη των δικαστών, όταν και θα παρθεί η σχετική απόφαση.

Η υπόθεση έφτασε στην Ολομέλεια έπειτα από την παραπεμπτική περυσινή απόφαση του Δ’ Τμήματος του Αρείου Πάγου (1549/03), που πάρθηκε με ψήφους 3 προς 2. Η απόφαση αυτή της παραπομπής στην Ολομέλεια ελήφθη λόγω του «γενικότερου ενδιαφέροντος» της υπόθεσης, χωρίς ανοιχτά οι τρεις δικαστές να πάρουν θέση υπέρ της διατήρησης του σωματείου. Εντούτοις, η πλειοψηφία τότε δέχτηκε ότι «τα ζητήματα διάλυσης σωματείου πρέπει να αντιμετωπιστούν με γνώμονα τις διατάξεις του Συντάγματος και της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου»που προστατεύουν τις ελευθερίες έκφρασης, ανάπτυξης της προσωπικότητας και ένωσης (δικαίωμα του συνεταιρίζεστε)». Μάλιστα, κατά πληροφορίες, η πλειοψηφία εντόπισε προβλήματα στην απόφαση του Εφετείου Θράκης που διέταξε τη διάλυση του σωματείου, αφού κάτι τέτοιο κατά την ευρωπαϊκή νομολογία θα πρέπει να ισχύει ως αναγκαίο μέτρο σε μια δημοκρατική κοινωνία.

Πριν βγει η συγκεκριμένη απόφαση, ιδιαίτερη αίσθηση είχε προκαλέσει η εισηγητική έκθεση του αρεοπαγίτη κ. Νικολάου Κασσαβέτη υπέρ της «Τουρκικής Ενώσεως Ξάνθης», η οποία διέρρευσε προς τον Τύπο και είχε γίνει πρώτο θέμα πέρυσι τέτοια εποχή. Η άποψη αυτή του κ. Κασσαβέτη βασίζονταν βασίζεται στο «δικαίωμα του αυτοπροσδιορισμού» που κατοχυρώνεται στην ΕΣΔΑ και στη σύμβαση-πλαίσιο για τις μειονότητες του Συμβουλίου της Ευρώπης και έχει επιβεβαιωθεί από την ευρωπαϊκή κυρίως νομολογία. Η εισήγηση αυτή αποτελεί τη μία νομική βάση, πάνω στην οποία θα βασιστεί ο δικηγόρος του σωματείου κ. Ορχάν Χατζηιμπράμ.

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο

Ένα από τα κριτήρια που σίγουρα θα απασχολήσουν τους δικαστές στην απόφασή τους θα είναι η μεγάλη πιθανότητα καταδίκης της Ελλάδας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σε περίπτωση που ο Άρειος Πάγος επικυρώσει την εφετειακή απόφαση και διατάξει την διάλυση του σωματείου. Το ότι η Ελλάδα ενδέχεται να καταδικαστεί δεν είναι αυθαίρετο συμπέρασμα, αλλά προκύπτει από τη νομολογία του κορυφαίου δικαστικού σχηματισμού που ανέπτυξαν ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου κκ. L. Wildhaber και Χρ. Ροζάκης, σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών πέρυσι τον Οκτώβριο για τα 50 χρόνια εφαρμογής της συνθήκης ΕΣΔΑ. Οι δύο ανώτατοι δικαστές του ΕΔΑΔ απάντησαν τότε σε πολλά ερωτήματα για ζητήματα αυτοπροσδιορισμού και μειονοτήτων, που τους έθεσε ο αντιπρόεδρος του ΑΠ κ. Στ. Πατεράκης, πρόεδρος του Δ’ τμήματος ΑΠ που χειρίστηκε πέρυσι της υπόθεση. Από τις απαντήσεις προέκυψε ότι «η ξεκάθαρη θέση του ΕΔΑΔ είναι ότι δεν προστατεύει μειονότητες, αλλά το δικαίωμα κάθε μειονοτικού πολίτη να έχει ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με κάθε άλλον πολίτη, σχετικά με την ελευθερία να εκφράζεται, να πιστεύει, να συνεταιρίζεται με άλλους κλπ».

Τότε, ο κ. Wildhaber είχε τονίσει «την ανάγκη σεβασμού και προστασίας των μειονοτήτων», σημειώνοντας ότι «δεν έγινε συμπληρωματικό πρωτόκολλο της ΕΣΔΑ για παραβίαση των δικαιωμάτων των μειονοτήτων, καθώς υπήρξαν αναδράσεις πολλών κρατών και ήταν δύσκολο να δοθεί και ορισμός των μειονοτήτων». Ο δε κ. Ροζάκης είχε υποστηρίξει ότι «δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση των θεμάτων, γιατί το ΕΔΑΔ δεν προστατεύει συλλογικά τις μειονότητες, αλλά τα δικαιώματα των πολιτών, που ανεξαρτήτως καταγωγής, φύλου, εθνικών ριζών, φυλής κλπ. πρέπει να χαίρει των ίδιων δικαιωμάτων και προστασίας με βάση την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων των Ανθρώπων».

Ο ασκός του Αιόλου

Αξιολογώντας τις απόψεις των δικαστών του ΕΔΑΔ, ανώτατοι δικαστές ελληνικών δικαστηρίων, εκτιμούσαν τότε στον αθηναϊκό Τύπο («Βήμα», «Έθνος», «Απογευματινή», «Ημερησία») ότι αν ο Άρειος Πάγος συμφωνήσει με το Εφετείο Θράκης για διάλυση του σωματείου (και δεν δεχθεί την αντίθετη εισήγηση), τότε η απόφαση αυτή θα οδηγήσει σε καταδίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Οι ίδιοι Έλληνες νομικοί υπογράμμιζαν τη δυσκολία διάλυσης (αλλιώς θα ήταν η μη ίδρυση) σωματείου, που εγκρίθηκε με δικαστική απόφαση από το 1946 χωρίς να προκύπτει αντεθνική δράση του. Σημείωναν, μάλιστα, ότι «τυχόν επίκληση στην απόφαση του Αρείου Πάγου της Συνθήκης της Λοζάννης για να δικαιολογηθεί η διάλυση, ίσως να θέσει στο μέλλον ενώπιον του Ευρωπαϊκό Δικαστήριο το ζήτημα της υπεροχής της Συνθήκης έναντι της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου». Και μια τέτοια σύγκριση θα μπορούσε να ανοίξει τον ασκό του Αιόλου και για άλλα ζητήματα.

Βέβαια, τον ασκό του Αιόλου που θα ανοίξει στην Θράκη επικαλούνται και τα μέλη της μειοψηφίας του Δ’ Τμήματος ΑΠ, τα οποία ζήτησαν την επικύρωσης της απόφασης του Εφετείου Θράκης και τη διάλυση του σωματείου. Παρά τις ανωτέρω απαντήσεις που πήρε στην εκδήλωση του ΔΣΑ, ο αντιπρόεδρος ΑΠ κ. Στ. Πατεράκης και ο αρεοπαγίτης κ. Γ. Βούλγαρης ήταν οι δύο ανώτατοι δικαστές που διαφώνησαν με την παραπομπή στην Ολομέλεια και ζήτησαν το θέμα να κλείσει από το Δ’ Τμήμα του Αρείου Πάγου, εις βάρος του μειονοτικού σωματείου. Η άποψή τους έχει εκτεθεί στην παραπεμπτική απόφαση ΑΠ 1549/03 ως γνώμη μειοψηφίας και κατά συνέπεια αποτελεί και αυτή νομική βάση, πάνω στην οποία θα στηριχθούν η νομική εκπρόσωπος της Νομαρχίας Ξάνθης κυρία Καλλιρρόη Παντελίδου, επίκουρος καθηγήτρια Νομικής στο ΔΠΘ.

Λόγοι για διάλυση

Τα όσα αναφέρονται ως λόγοι διάλυσης από τους δύο δικαστές της μειοψηφίας της περυσινής απόφασης του Αρείου Πάγου θίγουν τα πάντα, δίνοντας μία πρόγευση του τι θα ακολουθήσει στην κρίσιμη σημερινή συνεδρίαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Για να αιτιολογήσει την ανάγκη διάλυσης του σωματείου, η μειοψηφία της ΑΠ 1549/03 επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι:

«Το συγκεκριμένο σωματείο δεν συμβάλλει καθόλου στην ειρηνική συμβίωση των πολιτών της περιοχής, που είναι αναγκαίο για το γενικό καλό και των δύο ελληνικών κοινοτήτων, της χριστιανικής και της μουσουλμανικής. Και τούτο, διότι επιχειρεί, αντίθετα προς της ελληνική δημόσια τάξη και τη συνθήκη της Λοζάννης, να εμφανίσει ότι υπάρχει στην Ελλάδα εθνική τουρκική μειονότητα, ενώ η διεθνής σύμβαση αναγνωρίζει μόνο θρησκευτική μουσουλμανική μειονότητα στην περιοχή. (…) Ο παράνομος σκοπός του σωματείου προκύπτει από τις διατάξεις του καταστατικού, όπου συγκαταλέγεται “η διάδοση στους Τούρκους της Δυτικής Θράκης των πνευματικών, κοινωνικών και θρησκευτικών μεταρρυθμίσεων, των προελθουσών εκ της τουρκικής μεταπολιτεύσεως”.

Έτσι δημιουργείται αντίθεση προς τη Συνθήκη της Λοζάννης με το να μη θεωρεί τα μέλη του μουσουλμάνους Έλληνες υπηκόους, αλλά Τούρκους. Παράλληλα, εμφανίζει ως σκοπό την επικράτηση τουρκικών ιδεωδών της πολιτικής μεταρρύθμισης του Κεμάλ Αττατούρκ, χωρίς να διευκρινίζεται αν υπάρχει απομάκρυνση από τα όσα είχε δηλώσει το 1920 στο Εθνικό Συμβούλιο της Σεβάστειας και συγκεκριμένα ότι: “Έχουμε σκοπό να κρατήσουμε τον χώρο αυτό (τη Δυτική Θράκη) σε τουρκικά χέρια σαν ένα ενιαίο σύνολο και να τον περιλάβουμε, σε κάποιον κατάλληλο χρόνο και σε κάποια κατάλληλη ευκαιρία, στη μητέρα πατρίδα. Εμείς δεν μπορούμε να δεχτούμε την απαλλοτρίωση του τουρκικού αυτού τμήματος. Οι αδελφοί μας της Δυτικής Θράκης σε πρώτο βήμα πρέπει να αγωνιστούν για να κερδίσουν την ανεξαρτησία και την αυτονομία της Δ. Θράκης”».

Πάνω σε όλα τα ανωτέρω δεδομένα θα ακουστούν επιχειρήματα από τις δύο πλευρές το πρωί στην Ολομέλεια του Αρείου Πάγου. Τα ζητήματα που θα κριθούν και το σκεπτικό της όποιας απόφασης, όταν δημοσιευθεί, προκαλεί προφανώς μεγάλο ενδιαφέρον. Και η κρίση σε τόσο ανώτατο επίπεδο (Ολομέλεια) θα δημιουργήσει νομολογία, που θα αποτελέσει μπούσουλα για άγνωστο αριθμό άλλων παρόμοιων περιπτώσεων. Παράλληλα όμως, μπορεί να οδηγήσει σε κρίση και ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με δυσμενείς για την χώρα μας συνέπειες σε περίπτωση καταδίκης της Ελλάδας.

Γιάννης Γιαγκίνης

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.