Σεισμικες αλλαγες απο την απλη αναλογικη στην αυτοδιοικηση

Μετά την καθιέρωση της απλής αναλογικής στις εθνικές εκλογές οι οποίες θα ισχύσουν από τη μεθεπόμενη εκλογική αναμέτρηση, το υπουργείο Εσωτερικών βρίσκεται στην τελική φάση επεξεργασίας των διατάξεων για την απλή αναλογική και στους δήμους και τις περιφέρειες της χώρας.

Η απλή αναλογική και στον χώρο της Αυτοδιοίκησης εντάσσεται σε μία συνολικότερη αντίληψη της κυβέρνησης υπέρ των συνεργασιών αλλά και σε μία ευρύτερη στρατηγική συμμαχιών. Κάτι που αποφεύχθηκε στην αναμέτρηση του 2014 -λόγω εσωκομματικών ισορροπιών- στερώντας τότε από τον ΣΥΡΙΖΑ την επικράτηση σε σημαντικούς δήμους και περιφέρειες. Οι εκλογές στους δήμους τον Μάιο του 2019 αποτελούν, άλλωστε, τις πρώτες προγραμματισμένες κάλπες στη χώρα και αποτελούν ορόσημο για το Μαξίμου, αν μέχρι τότε δεν προηγηθούν πρόωρες βουλευτικές εκλογές.  

Πρακτικά, η ισχύς του συστήματος της απλής αναλογικής στην Τοπική Αυτοδιοίκηση στέλνει στον δεύτερο γύρο τους δύο πρώτους σε ποσοστά υποψηφίους, εφόσον κάποιος επικεφαλής δεν συγκεντρώσει ποσοστό 50%+1.
Ωστόσο οι δημοτικές και περιφερειακές παρατάξεις θα εκπροσωπούνται στα συμβούλια με βάση τον αριθμό των εδρών που θα εξασφαλίζουν από τον α’ γύρο με το σύστημα της απλής αναλογικής.

Τη δεύτερη Κυριακή θα αναμετρώνται δύο πρόσωπα και όχι οι παρατάξεις τους γεγονός που σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές θα ευνοεί την προοπτική των συμμαχιών είτε πριν είτε μετά τις εκλογικές αναμετρήσεις. Θεωρητικώς δύο ή και περισσότερες παρατάξεις μπορούν να συνεργαστούν και πριν από τις κάλπες εξασφαλίζοντας η καθεμία έναν δικό της αριθμό εδρών ή και μετά τον πρώτο γύρο στηρίζοντας για το αξίωμα του δημάρχου ή του περιφερειάρχη τα ίδια πρόσωπα.

Οι προτάσεις του τελικού πορίσματος της επιτροπής για τον Καλλικράτη περιλαμβάνουν πλην της καθιέρωσης της απλής αναλογικής, τη μείωση της θητείας από πέντε σε τέσσερα χρόνια με αποσύνδεση του χρόνου εκλογής από τις ευρωεκλογές, την εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη με 50%+1 αλλά και την επέκταση της ψήφου των αλλοδαπών και στις περιφερειακές εκλογές.
 
Οι προτάσεις της επιτροπής για τον Καλλικράτη
– Οι δημοτικές και περιφερειακές εκλογές προτείνεται να αποσυνδεθούν από τις ευρωεκλογές. Προτείνεται να διεξάγονται κάθε τέσσερα– ή κάθε πέντε, αν επιλεγεί αυτή η λύση – χρόνια στο τέλος Οκτωβρίου ή αρχές Νοεμβρίου, όπως στο προηγούμενο καθεστώς (προ «Καλλικράτη»), και οι νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα αναλαμβάνουν καθήκοντα την 1η Ιανουαρίου του επόμενου της διεξαγωγής των εκλογών έτους.
– Προτείνεται η κατανομή του συνόλου των εδρών του Δημοτικού/ Περιφερειακού Συμβουλίου από τον πρώτο γύρο με το σύστημα της απλής αναλογικής μεταξύ των συνδυασμών, με βάση την «κλασική» μέθοδο της αναλογικής των υπολοίπων, όπως συμβαίνει σήμερα για τον 1ο γύρο.
– Προτείνεται η διατήρηση του θεσμού του Δημάρχου/ Περιφερειάρχη, ως επικεφαλής συνδυασμού.
– Ειδικότερα, σε περίπτωση που κανένας συνδυασμός δεν συγκεντρώσει  το 50%+1 των ψήφων κατά τον 1ο γύρο (οπότε ο επικεφαλής του  αναδεικνύεται, αντίστοιχα, Δήμαρχος ή Περιφερειάρχης), θα πραγματοποιείται επαναληπτική εκλογή σε 2ο γύρο μεταξύ των δύο πρώτων συνδυασμών, οπότε Δήμαρχος/Περιφερειάρχης θα είναι ο επικεφαλής του πλειοψηφήσαντος στο γύρο αυτό συνδυασμού, χωρίς ωστόσο αυτό να επιδρά στην κατανομή των εδρών που έχει ολοκληρωθεί από τον 1ο γύρο.
– Το δικαίωμα εκλέγειν προτείνεται να δοθεί στους πολίτες κρατών μελών της Ε.Ε. και στις περιφερειακές εκλογές.
– Το όριο εκλογικής ενηλικότητας προτείνεται να μειωθεί στα 17 έτη και για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, σε εναρμόνιση προς τη ρύθμιση που υιοθετήθηκε πρόσφατα και για τις εθνικές εκλογές, με το ν. 4406/2016.
– Αντίστοιχα προς ό,τι προαναφέρθηκε για το δικαίωμα του εκλέγειν, προτείνεται το δικαίωμα του εκλέγεσθαι για τους πολίτες των κρατών-μελών της Ε.Ε. να επεκταθεί και στο αξίωμα του περιφερειακού συμβούλου.
– Προτείνεται η διατήρηση του ηλικιακού ορίου κτήσης του δικαιώματος του εκλέγεσθαι ως έχει, ήτοι στα 18 έτη για τους Δημοτικούς/Περιφερειακούς Συμβούλους και στα 21 έτη για τον Δήμαρχο/Περιφερειάρχη.
– Προτείνεται η πλήρης κατάργηση της εσωτερικής διαίρεσης των Δήμων σε εκλογικές περιφέρειες και η ενιαία εκλογή των δημοτικών συμβούλων σε όλη την έκταση του Δήμου.
– Προτείνεται η διατήρηση της ισχύουσας ρύθμισης για την εκλογή των περιφερειακών συμβούλων ανά νομό.
 
Ειδικότερα για τις Δημοτικές εκλογές προτείνονται: 
– Κατάρτιση ενιαίου ψηφοδελτίου για όλο το Δήμο για κάθε συνδυασμό, χωρίς προϋποθέσεις υποψηφίων κ.λπ. ανά Δημοτική Ενότητα
– Καθιέρωση ελάχιστου αριθμού υποψηφίων Δημοτικών Συμβούλων ίσου με τον αριθμό των εδρών του Δημοτικού Συμβουλίου και μέγιστου αριθμού ίσου με τον αριθμό των εδρών +10%.
– Αποσύνδεση των συνδυασμών που μετέχουν στις εκλογές για το (κεντρικό) Δημοτικό Συμβούλιο από τους συνδυασμούς που καταρτίζονται σε κάθε Δημοτική Ενότητα για το οικείο Συμβούλιο.
– Αυτόνομη κατάρτιση συνδυασμών για κάθε Συμβούλιο Δημοτικής Ενότητας.
 
Αντίστοιχα, για τις Περιφερειακές εκλογές προτείνονται:
– Κατάργηση του θεσμού των άμεσα εκλεγόμενων χωρικών Αντιπεριφερειαρχών.
– Καθιέρωση ελάχιστου αριθμού υποψήφιων Περιφερειακών Συμβούλων ίσου με τον αριθμό των εδρών που αντιστοιχούν στην οικεία Περιφερειακή Ενότητα και μέγιστου αριθμού ίσου με τον αριθμό των εδρών  +10%.
 
Σε ό,τι αφορά την εκλογή οργάνων ενδοδημοτικής αποκέντρωσης, προτείνονται :
– Η αποσύνδεση της εκλογής των οργάνων της Δημοτικής Ενότητας από την εκλογή του δημοτικού συμβουλίου, τόσο ως προς την κατάρτιση των συνδυασμών (δηλ. ένας συνδυασμός να μπορεί να κατέλθει έγκυρα μόνο στο «κεντρικό» Δημοτικό Συμβούλιο ή μόνο σε μία Δ.Ε.), όσο και ως προς την ανάδειξη των επιτυχόντων (δηλ. δεν θα υπάρχει εξάρτηση των τοπικά επιτυχόντων από τον κεντρικά επιτυχόντα συνδυασμό).
– Η καθιέρωση μόνο συλλογικών οργάνων και κατανομή των εδρών τους με απλή αναλογική μεταξύ των συνδυασμών, με βάση τα αποτελέσματα κάθε Δημοτικής Ενότητας.
– Η έμμεση εκλογή του Προέδρου του συλλογικού οργάνου. 

Το ζήτημα της “κυβερνησιμότητας” των Ο.Τ.Α. 

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της λεγόμενης κυβερνησιμότητας των ΟΤΑ, επισημαίνονται τα εξής:
Είναι δεδομένο, όπως προαναφέρθηκε άλλωστε, ότι ο κίνδυνος ενός θεσμικού αδιεξόδου δεν μπορεί ποτέ να αποκλειστεί τελείως και δεν έχει αποφευχθεί ούτε υπό το σημερινό ακραία πλειοψηφικό σύστημα. Επιπλέον, επισημαίνεται ότι η απλή αναλογική, όπως και κάθε εκλογικό σύστημα, δεν λειτουργεί σε πολιτικό κενό. Αντίθετα, το εκλογικό σύστημα επιδρά μεσοπρόθεσμα και στη συμπεριφορά του πολιτικού προσωπικού και ενισχύει την κουλτούρα συναινέσεων και δημιουργικής αντιπολίτευσης, όπως άλλωστε αποδεικνύει και η εμπειρία των κυβερνήσεων συνεργασίας σε εθνικό επίπεδο – κάτι που στη χώρα μας θεωρούνταν ανέφικτο μέχρι πριν λίγα χρόνια.
 
Παρ’ όλα αυτά, λαμβάνοντας υπόψη ότι ο νομοθέτης οφείλει, όπου μπορεί, να διαμορφώσει και κάποιες θεσμικές ασφαλιστικές δικλείδες που θα προλαμβάνουν ή θα θεραπεύουν τυχόν αδιέξοδα όταν η πολιτική αποτυγχάνει, προτείνονται – είτε αθροιστικά είτε διαζευκτικά – κάποιες ρυθμίσεις που θα μπορούσαν να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο, είτε προλαμβάνοντας το αδιέξοδο, με τη δημιουργία διαδικασιών που θα διευκολύνουν την επίτευξη της συναίνεσης ή με τη δημιουργία θεσμικών αντιβάρων, είτε θεραπεύοντάς το, με την εισαγωγή δικλείδων ασφαλείας που θα «εκτονώνουν» την πίεση προς το Δημοτικό/Περιφερειακό Συμβούλιο.
 
Τέτοιες ρυθμίσεις, η απαρίθμηση των οποίων, φυσικά, δεν είναι εξαντλητική, θα μπορούσαν να είναι οι εξής:
 
(α) Η διαμόρφωση θεσμών και διαδικασιών «προδιαβούλευσης» πριν την εισαγωγή και ψήφιση σημαντικών θεμάτων στο Δημοτικό/Περιφερειακό Συμβούλιο, οι οποίοι θα λειτουργούν και «παιδευτικά» ως προς τη διαμόρφωση συναινέσεων
(β) Η θέσπιση της «εποικοδομητικής άρνησης ψήφου», προκειμένου μία παράταξη που επιθυμεί να μετέχει στη συζήτηση ενός θέματος να μπορεί – αρνούμενη ψήφο – να επιτρέπει στη Δημοτική/Περιφερειακή Αρχή να διαμορφώσει πλασματική πλειοψηφία
(γ) Η ενίσχυση του θεσμού του τοπικού δημοψηφίσματος ως τελικού καταφυγίου (ultimum refugium) για τη λήψη αποφάσεων που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία του Δήμου/της Περιφέρειας, εφόσον δεν είναι δυνατή η επίτευξη συναίνεσης εντός του Δημοτικού/Περιφερειακού Συμβουλίου, βάσει ορισμένης διαδικασίας και χρονοδιαγράμματος.
(δ) Η ενίσχυση των διατυπώσεων δημοσιότητας σε σχέση με τις συνεδριάσεις των οργάνων των Ο.Τ.Α., ώστε να έχουν πραγματική ενημέρωση οι πολίτες και να ασκείται στους αιρετούς πίεση και από την κοινή γνώμη.
 

Επιχειρώντας μια προβολή στην υποθετική περίπτωση της καθιέρωσης του συστήματος της απλής αναλογικής στην ανάδειξης δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων και με προβολή στα εκλογικά αποτελέσματα των εκλογών του Μαΐου του 2014 για την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και στους δήμους Κομοτηνής, Αλεξανδρουπόλεως, Ξάνθης, Μαρωνείας-Σαπών, Ιάσμου και Αρριανών προκύπτει ένα εντελώς νέο τοπίο στην κατανομή εδρών. Σε αυτή την περίπτωση παρατηρούμε ότι εάν είχε εφαρμοστεί η απλή αναλογική στις εκλογές του 2014 μόνο οι συνδυασμοί των κυρίων Γιώργου Πετρίδη στον δήμο Κομοτηνής και Βαγγέλη Λαμπάκη στον δήμο Αλεξανδρούπολης θα ήταν αυτοδύναμοι σε έδρες ενώ σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις, περιλαμβανομένης και της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης ΑΜ-Θ, οι σημερινές πλειοψηφούσες παρατάξεις που κατέχουν τα 2/3 των εδρών με βάση την ισχύουσα νομοθεσία εκλογής των οργάνων, θα κατείχαν λιγότερες από τις μισές έδρες στα οικεία συμβούλια, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την διακυβέρνησή τους. 

Πιο συγκεκριμένα: στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης οι συνδυασμοί θα λάμβαναν τον εξής αριθμό εδρών:

 
Στο περιφερειακό συμβούλιο ΑΜ-Θ ο αείμνηστος Γιώργος Παυλίδης αρχικά και ο Χρήστος Μέτιος στην συνέχεια θα έπρεπε να γνωρίζουν ότι θα ασκούσαν διοίκηση έχοντας 18 εκλεγμένους δικούς τους συμβούλους και …33 της αντιπολίτευσης!    
 
Στον δήμο Κομοτηνής αντίστοιχα:

 
Στον δήμο Αλεξανδρούπολης:

 
Στον δήμο Ξάνθης:

 
Στον δήμο Ξάνθης ο δήμαρχος Χαράλαμπος Δημαρχόπουλος με 13 δικούς του δημοτικούς συμβούλους θα βρισκόταν μπροστά στην πρόκληση να διοικήσει τον δήμο του έχοντας στο δημοτικό συμβούλιο… 29 συμβούλους της αντιπολίτευσης      
 
Στον δήμο Μαρωνείας-Σαπών:

 
Στον δήμο Ιάσμου:

 
Στον δήμο Ιάσμου παρατηρούμε την δυσαρμονία εκλογικού σώματος και κατανομής των εδρών, αφού, όπως προκύπτει από το αποτέλεσμα του β’ γύρου, ο εκλεγείς δήμαρχος Καδή Ισμέτ, με την απλή αναλογική δεν θα κατείχε ούτε καν την σχετική πλειοψηφία των εδρών στο δημοτικό συμβούλιο. Αυτό θα συνέβαινε γιατί ο πρώτος συνδυασμός στον πρώτο γύρο, δηλαδή αυτός του Κυριάκου Αμούντζα θα ελάμβανε 11 έδρες έναντι 9 του Καδή Ισμέτ και 7 του Σαίτ Ερντογάν. Με άλλα λόγια στο δημοτικό συμβούλιο η σημερινή αντιπολίτευση θα ελάμβανε τα 2/3 των εδρών ήτοι 18 έναντι 9 του Καδή Ισμέτ, που θα καλούνταν να ασκήσει διοίκηση ως μειοψηφία του 1/3 (!) στο δημοτικό συμβούλιο…
 
Στον δήμο Αρριανών:

 
Και στον δήμο Αρριανών με απλή αναλογική ο σημερινός δήμαρχος Αχμέτ Ριτβάν θα καλούνταν να διοικήσει τον δήμο του με 8 συμβούλους δικούς του, όταν οι αντιπολιτευόμενοι συνδυασμοί θα εξέλεγαν 19!!. Πώς θα γινόταν αυτό, είναι ένα θέμα που ασφαλώς το γνωρίζουν καλύτερα στο υπουργείο Εσωτερικών…

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.