«Ο γραφεας του παλατιου»: Το νεο αστυνομικο-ιστορικο μυθιστορημα του Αχμετ Ουμιτ γεματο μυστηριο, παθος και ερωτα, με φοντο τις οχθες του Ευφρατη

Ο Αχμέτ Ουμίτ είναι γνωστός για την επιδεξιότητα με την οποία συνδυάζει την ιστορία και τη λογοτεχνία με το αστυνομικό μυθιστόρημα. Για άλλη μία φορά λοιπόν φαίνεται ότι πέτυχε τον στόχο του.Στο τελευταίο του βιβλίο «Ο γραφέας του παλατιού» μάς μεταφέρει στη γενέτειρά του, το Γκαζιαντέπ της Τουρκίας, στις όχθες του ποταμού Ευφράτη, του ποταμού που αποτέλεσε λίκνο πολλών προϊστορικών πολιτισμών. Εδώ συγκεκριμένα επιλέγει να ασχοληθεί με τους Χετταίους.Η υπόθεση του βιβλίου εξελίσσεται σε δύο παράλληλους χρόνους, στη μακρινή εποχή των Χετταίων και τη σημερινή. Υπάρχουν δηλαδή δύο ιστορίες που εξελίσσονται ταυτόχρονα. Φαινομενικά αυτές είναι εντελώς άσχετες μεταξύ τους, αλλά στην πραγματικότητα μοιράζονται αρκετά κοινά σε ό,τι αφορά την ανθρώπινη φύση.

Στη σημερινή εποχή, η πρωταγωνίστρια αρχαιολόγος Εσρά διευθύνει μία μεγάλη ανασκαφή στο Γκαζιαντέπ, η οποία έφερε στο φως τις πινακίδες κάποιου Πατασάνα, ενός γραφέα στο παλάτι του βασιλιά των Νεοχετταίων, τον πρώτο προχριστιανικό αιώνα. Η αρχαιολογική ομάδα, επικεφαλής της οποίας είναι η Εσρά, είναι  αρκετά ετερόκλητη. Αποτελείται κυρίως από Τούρκους, αλλά και από αλλοεθνείς επιστήμονες, όπως Αμερικανούς και Γερμανούς, ανθρώπους κάθε ηλικίας και φύλου, οι οποίοι είναι εντελώς διαφορετικοί μεταξύ τους. Παραμένουν όμως όλοι προσηλωμένοι στον επιστημονικό τους στόχο, παρά την γκρίνια των ανθρώπων της περιοχής, οι οποίοι, εμφορούμενοι από παλιές δοξασίες, καταδικάζουν την ανασκαφική δραστηριότητα της ομάδας. Την ανατροπή στην ηρεμία τους θα φέρει μία σειρά από δολοφονίες, τις οποίες προσπαθεί να διαλευκάνει ο λοχαγός Εσρέφ.

Άραγε οι δολοφονίες αυτές σχετίζονται με την ανασκαφή και τις προσπάθειες των ντόπιων να διώξουν τους αρχαιολόγους από την περιοχή; Μήπως είναι αποτέλεσμα της εκδίκησης των απογόνων κάποιων Αρμενίων που διώχτηκαν βιαίως από την Τουρκία κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου; Ίσως κάποιες ομάδες ισλαμιστών εξτρεμιστών να ευθύνονται για αυτές… Η΄ μήπως, τέλος, τις διέπραξαν Κούρδοι τρομοκράτες που ζητούν την ανεξαρτησία τους;Παράλληλα με όλα αυτά εξελίσσεται και η ιστορία του Πατασάνα, όπως την έγραψε ο ίδιος στις πήλινες πλάκες του. Οι ίδιες αυτές πλάκες αποτελούν τη σπουδαία αρχαιολογική ανακάλυψη στην οποία προβαίνει η αρχαιολογική ομάδα που πρωταγωνιστεί στην ιστορία του σήμερα. Ο γραφέας του παλατιού αφηγείται τη δική του δραματική προσωπική ιστορία και απολογείται για τα λάθη του στους μελλοντικούς του αναγνώστες.

Κοινό στοιχείο ανάμεσα στις δύο ιστορίες είναι ο διαχρονικός έρωτας, δυνατός και ορμητικός που σαρώνει τα πάντα στο διάβα του. Καθώς όμως οι δύο ιστορίες εξελίσσονται ο αναγνώστης θα βρει κι άλλα κοινά στην πορεία. Θα διαπιστώσει ότι η ανθρώπινη φύση παραμένει αμετάβλητη όσοι αιώνες κι αν περάσουν. Τα ίδια εκείνα λάθη τα οποία διέπραξε ο Πατασάνα, θα διαπράξει και ο πολύ καλά κρυμμένος από τον συγγραφέα δολοφόνος στη σύγχρονη εποχή: παρορμητικότητα, πάθος για εκδίκηση και απερισκεψία.Τελικά οι δύο αυτές ιστορίες δεν αποτελούν παρά τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Κούρδοι, Αρμένιοι, Τούρκοι, Νεοχετταίοι, Ασσύριοι, φονταμενταλιστές, όλοι ετούτοι δίνουν το παρόν καιαλληλεπιδρούν στην περίτεχνα στημένη αφήγηση του Αχμέτ Ουμίτ.

Ο συγγραφέας όμως δεν μένει μονάχα στην ιστορική και την αστυνομική όψη του πονήματος που δημιούργησε. Αντιθέτως, ψυχογραφεί τους ήρωές του, θέτει συχνά φιλοσοφικά και ιστορικά ερωτήματα και φροντίζει διεξοδικά τη ροή του λόγου του, τόσο στις περιγραφές όσο και στους άφθονους διαλόγους που χρησιμοποιεί. Καταφεύγει δε πολλές φορές στην τεχνική των εγκιβωτισμένων διηγήσεων, μέσα από τις αφηγήσεις των ίδιων των πρωταγωνιστών του.Το αποτέλεσμα είναι ένα πολυδιάστατο αστυνομικό αλλά και ιστορικό, θα μπορούσαμε να πούμε, μυθιστόρημα το οποίο διαβάζεται απνευστί και αποτελεί μία ακόμη απόδειξη της ανεξάντλητης εφευρετικότητας και πρωτοτυπίας που χαρακτηρίζει το έργο του Αχμέτ Ουμίτ.

*Η Λεύκη Σαραντινού είναι φιλόλογος, ιστορικός και συγγραφέας. Τελευταίο της βιβλίοη ιστορική μελέτη «Μύθοι που έγιναν ιστορία», Εκδόσεις Ενάλιος, Αθήνα 2020.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.