«Ο ανθρωπος εξακολουθει να γοητευεται απο τα αστερια, τους αστερισμους και τους πλανητες»
Με την Βάσω Πανταζή μιλά σήμερα ο «Κόσμος» για το Starlab, το κινητό πλανητάριο. Με αφορμή την επίσκεψη του στο 6ο Δημοτικό Σχολείο Κομοτηνής και την πρόσκληση που δέχθηκε ο «Κόσμος» να βρεθεί κοντά στα παιδιά που «ποζάρουν» σήμερα για τις «Διαστάσεις». Η γνωριμία με τα μυστήρια και τις ομορφιές του νυχτερινού ουρανού παραδοσιακά γίνεται μέσα από την παρατήρηση του ουράνιου θόλου. ‘Όμως ο τρόπος αυτός παρουσιάζει ορισμένες δυσκολίες, γιατί η παρατήρηση μπορεί να γίνει μόνο τη νύχτα και εφόσον δεν υπάρχουν σύννεφα, ρύπανση ή ισχυρά φώτα που περιορίζουν την ορατότητα. Για να αποφύγουν όλα αυτά τα εμπόδια – και να δημιουργήσουν ένα άνετο και ελκυστικό περιβάλλον για τον πολύ κόσμο – οι επιστήμονες και οι εκπαιδευτικοί σχεδίασαν τα πλανητάρια. «Τα πλανητάρια», όπως εξηγεί η κ. Πανταζή, «είναι μεγάλες αίθουσες με θολωτή οροφή που λειτουργεί σαν οθόνη κινηματογράφου. Ένας ειδικός προβολέας στο κέντρο της αίθουσας προβάλλει στη σωστή θέση, και στη σωστή μεταξύ τους σχέση, τους πλανήτες και τα αστέρια».
Τι είναι το Starlab;
To STARLAB είναι ένα μικρό κινητό πλανητάριο το οποίο χρησιμοποιείται κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά και σε 30 ακόμα χώρες του κόσμου ως μέρος του εκπαιδευτικού προγράμματος σε σχολεία της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Το χρησιμοποιούν ακόμα και πολλά Τεχνικά Μουσεία και λέσχες αστρονομίας σε ολόκληρο τον κόσμο.
Πόσοι μπορούν να παρακολουθήσουν ταυτοχρόνως τις «προβολές» του;
Το STARLAB είναι κατά βάση ένα εκπαιδευτικό μέσο και προσφέρει τις βασικές δυνατότητες ενός πλανηταρίου σε ένα μικρό αριθμό ατόμων. Συνήθως το πρόγραμμα απευθύνεται στους 30-40 μαθητές μιας τάξης, ώστε όσα λέγονται και παρουσιάζονται να ταιριάζουν στις γνώσεις και τα ενδιαφέροντα του ακροατηρίου. Το Πλανητάριο αυτό είναι ένα από κινητά που υπάρχουν σε τριάντα χώρες ανά τον κόσμο, κατασκευάστηκε στην Αμερική και χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
Η θεματολογία του τι περιλαμβάνει;
Αστρονομία, μυθολογία, λαογραφία, μαθήματα για την προστασία σε σεισμούς, γεωλογία, γεωγραφία, λογοτεχνία, ιστορία και άλλες δραστηριότητες που απαιτούν σκοτεινό θάλαμο. Για παράδειγμα ο κύλινδρος της Βιολογίας, όταν προβάλλεται, είναι σαν να βρίσκεται ο μαθητής μέσα σε ένα κύτταρο και να βλέπει όλα τα υπόλοιπα.
Με την αστρονομία φαντάζομαι ότι το ενδιαφέρον των μικρών παιδιών είναι πολύ μεγάλο…
Η Αστρονομία «διδάσκεται» σε μικρά παιδιά. Ειδικά το σύστημα των αστερισμών, όπως παρουσιάζονταν στους παλαιούς αστρονομικούς χάρτες, γύρω στο 1600, που οι άνθρωποι τότε το αναπαριστούσαν, τοποθετούσαν τους αστερισμούς γύρω – γύρω στο χάρτη κι ύστερα ζωγράφιζαν. Πραγματικά έργα τέχνης.
Πόσα χρόνια μετράτε με τους μαθητές τα άστρα;
14 χρόνια. Έχουμε γυρίσει όλη την Ελλάδα.
Και η μυθολογία τι σχέση έχει;
Λέμε μύθους από την ελληνική μυθολογία γιατί 48 από τους 88 συνολικά αστερισμούς που είναι σήμερα παραδεκτοί από όλο τον κόσμο έχουν ελληνικά ονόματα: Ο Ηρακλής, η Ανδρομέδα κ.α. Παράλληλα γίνονται και πολλές αναφορές που γίνονται κατανοητές στην ηλικία τους όπως: Ποιος γυρίζει γύρω από ποιον; η γη, ο ήλιος;
Και η Αστρονομία πώς διδάσκεται;
Μιλάμε για τον προσανατολισμό, γιατί ήταν μια βασική ανάγκη που οδήγησε τους ανθρώπους να ασχοληθούν με τον ουρανό. Τα μεγάλα παιδιά βλέπουν το αστρικό πεδίο, σαν είμαστε, μέσα στο πλανητάριο, κάτω από έναν αληθινό ουρανό.
Τα αστέρια γυρίζουν από την Ανατολή στη Δύση, ανατέλλουν – δύουν. Κάνουμε αναγνώριση βασικών αστερισμών: Μεγάλη Άρκτος, Ωρίονας, Σκορπιός, Πήγασος. Αλλά και μιλάμε για τον προσανατολισμό μέτρησης του χρόνου, άλλη μια βασική ιδιότητα της αστρονομίας, βοηθά στη μέτρηση του χρόνου, όλα τα ρολόγια που είχαν οι άνθρωποι στην ιστορία τους, στην αστρονομία στηρίζονται.
Οι μεγάλοι παρακολουθούν με ενδιαφέρον;
Στους μεγάλους δείχνουμε το πλανητικό σύστημα. Φωτογραφίες από διαστημικές αποστολές και επίγεια τηλεσκόπια που δείχνουν τους πλανήτες και κάποια μακρινά αντικείμενα του ουρανού. Τους εντυπωσιάζουν τα χρώματα των αστερισμών, τους αρέσει ο Ωρίονας και ο Ηρακλής. Και οι πλανήτες.
Υπάρχουν και άλλα πλανητάρια;
Ναι, στην Ανατολική Μακεδονία, στην Μυτιλήνη, στην Κρήτη, δυο στην Αθήνα ένα στην Κύπρο. Οι μαθητές θυμούνται τις προβολές και το θέαμα για πολλά χρόνια.
Δηλαδή, παρά τα βήματα της σύγχρονης τεχνολογίας οι άνθρωποι εξακολουθούν να γοητεύονται με τα αστέρια, τους αστερισμούς και τους πλανήτες;
Ο άνθρωπος εξακολουθεί να γοητεύεται από τα αστέρια, τους αστερισμούς και τους πλανήτες. Κι αυτή είναι η μεγάλη μου χαρά. Όταν είσαι κάτω από τον αληθινό ουρανό είναι τόσα πολλά αυτά που μπορείς να πεις.
Ποιοι λάμπουν περισσότερο;
Ο Ωρίων μαζί με την μεγάλη Άρκτο είναι οι πιο λαμπεροί αστερισμοί.
Τα αστέρια λάμπουν και την ημέρα;
Ναι υπάρχουν και την μέρα αλλά δεν μπορούμε να τα δούμε γιατί τα σκεπάζει το φως του ήλιου.
Και το πιο λαμπερό αστέρι, ποιο είναι;
Το πιο λαμπερό αστέρι είναι ο Σύριος. Το πιο λαμπερό αντικείμενο, που βλέπουμε στον ουρανό δεν είναι αστέρι είναι πλανήτης, ο πλανήτης Αφροδίτη που την βλέπουμε σαν αυγερινό το πρωί στην Ανατολή ή σαν εσπερινό το απόγευμα στην Δύση. Από τα σώματα που έχουν δικό τους φως είναι ο Σύριος, δυο φορές από τον Ήλιο πιο μεγάλος.
Μαριά Νικολάου
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
