«Ο Αλεκος στη χωρα των θ(α)υματων»

Η ανατρεπτική των στερεοτύπων του φύλου ποίηση της Γεωργίας Ντεμίρη που συνομιλεί ευφυώς με την Αλίκη του Λιούις Κάρολ

Για πολλές δεκαετίες η λέξη ποιητής έφερνε στους περισσότερους ως συνειρμό την εικόνα ενός ηλικιωμένου γενειοφόρου άνδρα, που με καρτερικότητα και στωικότητα καθισμένος σε ένα μισοσκότεινο δωμάτιο αποτύπωνε τις ιδέες του σε ένα κομμάτι χαρτί. Τα χρόνια πέρασαν και τα στερεότυπα άλλαξαν. Δεν γράφουν αξιόλογα μόνο άνδρες αλλά και γυναίκες, όχι μόνο «ηλικιωμένοι» αλλά και νέοι άνθρωποι. Μία απόδειξη του παραπάνω αποτελεί η Γεωργία Ντεμίρη, μεταπτυχιακή φοιτήτρια του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης. Μία κοπέλα της νέας γενιάς που δεν είναι διασωληνωμένη με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης –η συνηθέστερη κατηγορία στη νεότερη γενιά–, αλλά αναζητά, ερευνά, καλλιεργείται. 

Η συνειρμική γραφή κυριαρχεί, ενώ ποικίλες αισθήσεις ξεπηδούν ανά αράδα ενεργοποιώντας συνεχώς τους αναγνώστες 

Η ποιητική της, στην κυριολεξία ανατρεπτική,  αντιμεταθέτει στη θέση της Αλίκης της Χώρας των θαυμάτων του Λιούις Κάρολ τον Αλέκο, για να νοιώσει κι αυτός με τη σειρά του, τόσα χρόνια μετά την κυκλοφορία του πολύσημου μυθιστορήματος-παραμυθιού, τη ζωτικότητα της ποιητικής οδοιπορίας ενός άνδρα ήρωα, του Αλέκου,  στη χώρα των θυμάτων. Και παρότι η σχέση των δύο αυτών έργων δεν είναι οφθαλμοφανής, ψήγματα του πρώτου εμφανίζονται σε ανύποπτα σημεία στο δεύτερο. Παράλληλα, τα βασικά στοιχεία του μυθιστορήματος του Κάρολ που περιβλήθηκε την αίγλη του παραμυθιού προς «συμμόρφωση» των κοριτσιών, εναποθέτουν στο χέρι της ποιήτριας  βαθύ χιούμορ και ειρωνεία, απολύτως ορατή στους στίχους: «τα παραμύθια δεν μ’ άρεζαν ποτέ / Μια δόση ανύπαρκτης ειρωνείας. Υπήρχε κάτω από το καβούκι τους».
 

Η συνειρμική γραφή κυριαρχεί, ενώ ποικίλες αισθήσεις ξεπηδούν ανά αράδα ενεργοποιώντας συνεχώς τους αναγνώστες. Προς επίρρωση παρατίθενται οι εξής στίχοι: «Έτσι την έβλεπε κανείς την Alice, μέχρι που χτύπησε το ρολόι, η Κυρία ήταν τυφλή, ήθελε να βρει ζωή γι’ αυτό και μύριζε», κ.ά. Ιδιαίτερα ενδιαφέρον ότι το σώμα του ποιήματος ανά σελίδα εμπλουτίζεται εικαστικά με σύμβολα, εικόνες ή γραμμές που συνθέτουν μια πολυδιάστατη όψη τους, ολοκληρώνοντάς τα. Η χρήση τους  ευφυής, καθώς, όπως λένε οι στίχοι:  «άκουσα μικρός, αν ήμουν ποτέ, ότι η εικόνα μετράει, πιο πολύ από την πρόφαση».
 
Με αφορμή τη συγκεκριμένη, ανατρεπτική, μορφολογικά και σημασιολογικά, συλλογή, η κ. Ντεμίρη μίλησε στον «Πτθ» για το συγγραφικό της ξεκίνημα και την αγάπη της για την ποίηση. 

Γεωργία Ντεμίρη «Στη δική μου “ιστορία” δεν υπάρχει παραμύθι» 

ΠτΘ: Ποιες είναι οι πηγές έμπνευσής σας για το περιεχόμενο των ποιημάτων;
Γ.Ν: Δεν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο. Ίσως, ο μικρόκοσμος που μας περιβάλλει, ό,τι κινείται γύρω μας και αλλάζει, με ή χωρίς εμάς. Αλλά με την ποίηση τα πράγματα είναι κάπως περίπλοκα, καθώς σπάνια ξεκινάς από κάτι συγκεκριμένο, συνήθως το αφηρημένο προσπαθεί να γίνει συγκεκριμένο, χωρίς να τα καταφέρνει πάντα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ως αφορμή στάθηκε ο μαγικός κόσμος της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, του Λ. Κάρολ,  όπου τα πάντα σηματοδοτούνται από την αρχή ή καλύτερα από το τέλος της ιστορίας ενός παραμυθιού. Μόνο που στη δική μου ιστορία δεν υπάρχει παραμύθι.

ΠτΘ: Ακολουθείτε κάποιο πρότυπο για την οπτική μορφή των δημιουργιών σας;
Γ.Ν: Τελευταία, μου έχουν κεντρίσει το ενδιαφέρον η οπτική κι η εικονοσχηματική ποίηση. Εντυπωσιάστηκα από ένα κόσμο που λίγο πριν αγνοούσα, αυτόν του  Κωστή Τριανταφύλλου, του Δημοσθένη Αγραφιώτη, του Μιχαήλ Μήτρα, κ.ά. Από τις αναγνώσεις τους μαθαίνω να πειραματίζομαι. Βέβαια, σε κάθε ποίημα πειραματίζομαι από διαφορετική οπτική, γι’ αυτό και οι μορφές ποικίλλουν.    

ΠτΘ: Πώς και επιλέξατε την ποίηση και όχι την πεζογραφική αποτύπωση;
Γ.Ν: Από μικρή ακόμα ξεκίνησα με κάποιες δοκιμές ποίησης, οι οποίες συνεχίστηκαν και αργότερα. Στο Πανεπιστήμιο έκανα κάποιες πιο σοβαρές προσπάθειες και με τη στήριξη της καθηγήτριάς μου Ε. Αρσενίου,  μπορώ να πω πως ασχολήθηκα πιο εντατικά. Στην πεζογραφία τα πράγματα μου φαίνονται  πιο περίπλοκα και συνεχόμενα, δεν έχω μάθει έτσι. Μ’ αρέσει να αρκούμαι σε λίγα και  σύντομα. 

«Η χρήση εικόνων στην ποίησή μου  προέκταση της ίδιας της γλώσσας»

ΠτΘ: Η χρήση εικόνων, συμβόλων, γραμμών κλπ. πώς προέκυψαν στην ποίησή σας;
Γ.Ν: Στην αρχή, προσπάθησα να κινηθώ πιο παραδοσιακά με έμφαση στο ίδιο το κείμενο, έτσι ξεκίνησα τουλάχιστον. Έπειτα, αισθανόμουν ότι κάτι λείπει. Ήθελα να δοκιμάσω κάτι διαφορετικό, πιο σύγχρονο και πολυδιάστατο κοντά στη δική μου γενιά και εποχή. Έλειπε από το κείμενό μου η εικόνα, η αίσθηση της οθόνης, της κίνησης των γραμμών, τα σύμβολα έναντι των γραμμάτων. Μία προέκταση της ίδιας της γλώσσας, η οποία θα προσέδιδε μία αίσθηση προέκτασης στην σελίδα. Για μένα αυτή η χρήση λειτουργεί ως μοχλός συμπλήρωσης και ενοποίησης.

ΠτΘ: Κατά πόσο όμως ήταν εύκολη η σύνθεση του κειμένου με τις εικόνες;
Γ.Ν: Δεν ξέρω αν ήταν εύκολη ή δύσκολη, αλλά σίγουρα ήταν πιο ενδιαφέρουσα για τα δικά μου δεδομένα. Βρίσκεσαι σε μία συνεχή αναζήτηση λέξεων, εικόνων, σχημάτων, συνόλων. Τίποτα δεν σου αρκεί και δεν σ’ αφήνει να προχωρήσεις μέχρι να ολοκληρωθεί.

«Η ποίηση; μία εσωτερική σύγχυση, που ζητά διαφυγή. μία αταξία που ψάχνει για μία εκφραστική αποτύπωση»

ΠτΘ: Τι σημαίνει για εσάς ποίηση;
Γ.Ν: Μία εσωτερική σύγχυση, που ζητά διαφυγή. Μία αταξία που ψάχνει για μία εκφραστική αποτύπωση. Κι αντίστροφα μία αποτύπωση που γυρεύει διαφυγή από μένα την ίδια. Αυτό που με γοητεύει κάθε φορά σε αυτή, είναι ότι μιλάω με όρια ανοιχτά. Αναφέρομαι σε κάτι που ίσως έχει σβήσει, αλλά μπορεί να ξαναγραφτεί αν λάβουμε υπόψη μας ότι δεν υπήρξε ποτέ, από μένα, τους άλλους, τον στίχο, το ίδιο το ποίημα. Είναι μία παρένθεση και μία τελεία, μαζί. 

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.