Μια εμβληματικη φυσιογνωμια της λαογραφιας εντασσεται στην «οικογενεια» του ΔΠΘ

Στις 3 Απριλίου 2019, ημέρα Τετάρτη και ώρα 7.00 μ.μ. στο Μουσικό Γυμνάσιο της Κομοτηνής (Π. Ελλή 9) το Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξεινίων Χωρών έχει την τιμή να αναγορεύσει Επίτιμο Διδάκτορά του τον Ομότιμο Καθηγητή Λαογραφίας των Πανεπιστημίων Αθηνών και Ιωαννίνων κ. Μιχαήλ Γ. Μερακλή. 

Η «διαδρομή» του Μ. Μερακλή 

Ο καθηγητής Μιχαήλ Γ. Μερακλής γεννήθηκε το 1932 στην Καλαμάτα, όπου παρακολούθησε τα μαθήματα της Α΄βάθμιας και Β΄θμιας εκπαίδευσης. Το έτος 1952 εισήχθη στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου απεφοίτησε το 1957.
 
Κατά τα έτη 1959-61 εργάστηκε ως βοηθός της τότε έδρας της Λαογραφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, με πρόταση του δασκάλου του και διαπρεπούς λαογράφου Γεωργίου Μέγα. Με πρόταση του γερμανού καθηγητή Λαογραφίας Kurt Ranke έλαβε υποτροφία του Γερμανικού Ιδρύματος Υποτροφιών Alexander von Humboldt για τα έτη 1967-69, κατά τη διάρκεια των οποίων συνέταξε και την δ.δ. του με τίτλο Das Basilikummadchen, eine volksvelle (AT 879), την οποία υπεστήριξε το 1970.
 
Το 1975 εξελέγη καθηγητής Λαογραφίας στην ενιαία τότε Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το 1981-82 εξελέγη Πρύτανης του εν λόγω Πανεπιστημίου. Το 1990 με ομόφωνη απόφαση των καθηγητών του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών μετακλήθηκε στην Αθήνα ως καθηγητής της Κοινωνικής Λαογραφίας. Στο ίδιο Τμήμα εξελέγη πρώτος δ/ντής του Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών και πρόεδρος του Τμήματος (1994-96).
 
Το 1999 συμπλήρωσε το όριο ηλικίας και αφυπηρέτησε. Αμέσως μετά η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Αθηνών του απένειμε τον τίτλο του Ομότιμου Καθηγητή, τίτλο τον οποίο του απένειμε το 2002 και η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το ίδιο έτος εξελέγη Πρόεδρος της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας, θέση που κατέχει μέχρι σήμερα. 

Η συμβολή του στη λαογραφία 

Η συμβολή του στη λαογραφική επιστήμη είναι τεράστια. Οργάνωσε διεθνή λαογραφικά συνέδρια, έλαβε μέρος με πρωτότυπες πάντα ανακοινώσεις σε πάμπολλα συνέδρια σε Ελλάδα και Εξωτερικό, είναι μέλος των συντακτικών επιτροπών πολλών αναγνωρισμένων εκδόσεων και διεθνών επιστημονικών επιτροπών. Το συνολικό συγγραφικό του έργο είναι ογκώδες. Συναριθμεί δεκάδες βιβλία λαογραφικού περιεχομένου, λογοτεχνικής κριτικής, μεταφράσεις αρχαίας ελληνικής και λατινικής Λογοτεχνίας, πολυάριθμα λαογραφικά μελετήματα, άρθρα, βιβλιοκρισίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά και εφημερίδες, προλόγους λαογραφικών και μη βιβλίων καθηγητών, ερευνητών και λαογράφων, μεγάλο αριθμό άρθρων και μελετημάτων για πρόσωπα και θέματα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Όλες του οι δημοσιεύσεις εντυπωσιάζουν για το επιστημονικό εύρος τους και τις καινοτόμες προσεγγίσεις.
 
Η μεγαλύτερη όμως συνεισφορά του στην επιστήμη της Λαογραφίας είναι η θεματική και κυρίως η μεθοδολογική ανανέωση της επιστήμης που διακονεί, χάρη στα οποία αυτή απέκτησε κύρος και διεθνή αναγνώριση. Εισήγαγε την ιστορικοκοινωνική μέθοδο αναλύσεως των λαογραφικών φαινομένων, σύμφωνα με την οποία, τα μέχρι τότε α-ιστορικώς μελετώμενα λαογραφικά φαινόμενα μελετώνται πλέον εν συγκεκριμένω τόπω και χρόνω και σε συνδυασμό με όλες τις κοινωνικές παραμέτρους με τις οποίες αυτά συσχετίζονται. Με την έννοια αυτήν, εισάγει την έννοια-κλειδί της ιστορικότητας των λαογραφικών φαινομένων και την πολυεπιστημονικότητα στην επιστήμη του, καθώς πλέον αυτή δέχεται την αρωγή και των άλλων συναφών προς αυτήν ανθρωπιστικών επιστημών, της Ιστορίας πρωτίστως, της Κοινωνιολογίας, της Φιλολογίας, της Κοινωνικής και Πολιτισμικής Ανθρωπολογίας. Η μετακίνηση των ενδιαφερόντων των νέων ερευνητών από τη μελέτη του κόσμου της υπαίθρου σε αυτόν των άστεων γίνεται με την προτροπή και το υπόδειγμα του Μερακλή. Επιπλέον, πρότεινε και νέα «εργαλεία» της μεθόδου του: Η προφορική ιστορία και τα αυτοβιογραφικά κείμενα αποτελούν ενδεικτικά δύο από αυτά. Με αυτά, επιπροσθέτως, κατέστησε τον απλό άνθρωπο, τον λαό εν γένει, δημιουργό της ιστορίας και του πολιτισμού του.
 
Αυτό δεν σημαίνει ότι ο καθηγητής Μερακλής αγνοεί πλέον το παρελθόν, αντιθέτως μάλιστα, όχι μόνον σέβεται την προσφορά των προ αυτού παλαιότερων λαογράφων, αλλά επιμένει να μελετά ο ίδιος και να προτείνει στους μαθητές του την (με την ίδια μέθοδο ανάλυσης) θεώρηση και των άλλων περιόδων του ιστορικού ελληνικού βίου (αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο).
 
Σημαντική είναι επίσης η προσφορά του στην κατάρτιση μιας ολόκληρης γενεάς νέων επιστημόνων λαογράφων, πολλοί από τους οποίους υπηρετούν σήμερα στα ελληνικά πανεπιστήμια. Οι διδακτορικές επιπλέον διατριβές που επόπτευσε κατά καιρούς είναι δεκάδες, με αυτές έδωσε σε νέους ερευνητές και μετέπειτα πανεπιστημιακούς τη δυνατότητα να εξελιχθούν, σπάζοντας τον μέχρι τότε κλειστό κύκλο… Ο καθηγητής Μερακλής έδειξε εμπιστοσύνη στους νέους ερευνητές, τους παρείχε αφειδώς την αρωγή του, τους καθοδηγούσε με την πανθομολογούμενη σοφία του, με το δυσεύρετο ήθος του και προπάντων με την πατρική του αγάπη που διέχεε σε όποιον του τη ζητούσε. Ο Μερακλής είναι πρωτίστως δάσκαλος, έδωσε νέα διάσταση στον ρόλο του ακαδημαϊκού δασκάλου ως βαθύτατα δημοκράτης άνθρωπος.
 
Για όλα τα παραπάνω του έχουν απονεμηθεί διάφορα βραβεία. Ήδη από το 1965 έχει τιμηθεί με το βραβείο Φέξη της «Ομάδας των 12», το 1995 η Ακαδημία Αθηνών τον τίμησε με το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη, το ίδιο έτος του απενεμήθη το γερμανοαυστριακό βραβείο Herder από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης και από το ίδρυμα Alfred Toepfer του Αμβούργου, κλπ.

Το πρόγραμμα της τελετής αναγόρευσης 

19.00 Έναρξη Τελετής
Χαιρετισμός του Πρύτανη του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Καθηγητή κ. Αλέξανδρου Πολυχρονίδη
Προσφώνηση της Κοσμήτορος της Σχολής Κλασικών και Ανθρωπιστικών Σπουδών, Καθηγήτριας κ. Πηνελόπης Καμπάκη-Βουγιουκλή
Προσφώνηση της Προέδρου του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών, Καθηγήτριας κ. Μαρίας Δημάση
Προσφώνηση του Προέδρου του Τμήματος Ιστορίας Εθνολογίας, Καθηγητή κ. Εμμανουήλ Βαρβούνη
Προσφώνηση της Προέδρου του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογίας, Καθηγήτριας κ. Μαρίας Τζιάτζη
19.30 Έπαινος του τιμώμενου από τον κ. Μανόλη Γ. Σέργη, Καθηγητή Λαογραφίας του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών.
20.00 Ανάγνωση από την Πρόεδρο του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών, Καθηγήτριας κ. Μαρίας Δημάση του ψηφίσματος, της αναγόρευσης και του διπλώματος του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών.
20.15 Περιένδυση του τιμώμενου με την τήβεννο και το επιτηβέννιο του Ιδρύματος, επίδοση των διασήμων και αναγόρευση από τον Πρύτανη του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, Καθηγητή κ. Αλέξανδρο Πολυχρονίδη
20.30 Ομιλία του Επίτιμου Διδάκτορος κ. Μιχαήλ Γ. Μερακλή με θέμα: «Ο άγνωστος Νικόλαος Γ. Πολίτης»
Πέρας τελετής

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.