Με συνθημα «Πολεις χωρις σκουπιδια»

Τέσσερις περιβαλλοντικές οργανώσεις, η Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης (ΟΕΑ), η Greenpeace, το WWF και το Δίκτυο Μεσόγειος SOS επεξεργάστηκαν και κατέθεσαν την Πέμπτη σε κοινή συνέντευξη Τύπου στην Αθήνα μια ολοκληρωμένη πρόταση με τον τίτλο «Στρατηγικό Μοντέλο Διαχείρισης των Απορριμμάτων». Η κοινή πρόταση των οργανώσεων απαντά στην απογοητευτική κατάσταση που επικρατεί στη χώρα μας στον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων και στις συμβατικές υποχρεώσεις της Ελλάδας απέναντι στη σχετική Κοινοτική νομοθεσία.

Για το μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων μίλησε στον ΠτΘ ο Νίκος Χαραλαμπίδης, διευθυντής του γραφείου της Greenpeace στην Ελλάδα.

ΠτΘ: Υποθέτω ότι το επεξεργαστήκατε αρκετό καιρό μέχρι να φτάσετε στην ιδέα της πρότασης.

Ν.Χ.: Είναι μια ιδέα, ένα σχέδιο κι ένα κείμενο που το δουλεύουμε εδώ και αρκετό καιρό. Προέκυψε ενσωματώνοντας την εμπειρία αρκετών χρόνων όχι μόνο από την χώρα μας αλλά και από άλλες χώρες. Μέχρι στιγμής στις περισσότερες περιοχές της χώρας περιορίστηκε η διαχείριση των απορριμμάτων στη λογική του «τα θάβω». Η συζήτηση που γίνεται εδώ και χρόνια στη χώρα μας είναι πού θα θάψω τα απορρίμματα κι όχι πώς θα τα διαχειριστώ. Η κάθε συζήτηση είναι για τη νέα χωροθέτηση ΧΥΤΑ κι όχι για το πώς θ’ αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα. Σ’ αυτήν την καθυστέρηση των δεκαετιών ευτυχώς έχουμε πολύ θετικές εμπειρίες από άλλες χώρες. Όταν άλλες χώρες και πόλεις έχουν φτάσει στο να παράγουν μηδενικά απορρίμματα δεν έχουμε κανένα λόγο ν’ ακολουθήσουμε τα λάθη που έχουν γίνει μέχρι στιγμής παρά να υιοθετήσουμε αποτελεσματικούς δρόμους κι εργαλεία στα περιβαλλοντικά θέματα που μπορούν να δημιουργήσουν κι επιπλέον θέσεις εργασίας.

Καταθέσαμε μια πρόταση στρατηγικού μοντέλου για την διαχείριση των απορριμμάτων η οποία προφανώς ποντάρει σ’ αυτό που σήμερα απουσιάζει, την πρόληψη, δηλαδή το πώς θα μειώσουμε τα παραγόμενα απορρίμματα.

Εξηγούμε πώς έχει γίνει πετυχημένα η μείωση της παραγωγής των απορριμμάτων και πώς μπορεί να προωθηθεί η επαναχρησιμοποίηση. Κλειδί αποτελεί η κομποστοποίηση από τα οργανικά απορρίμματά μας, που στο ελληνικό νοικοκυριό είναι το 35 με 50% των παραγόμενων απορριμμάτων.

Αυτό θα μπορούσε να καταλήγει είτε στο μπαλκόνι του καθενός είτε στον κοινόχρηστο χώρο της πολυκατοικίας για να παράγει λίπασμα που μπορεί να μεταφερθεί σε γλάστρες της πολυκατοικίας αλλά και σε πάρκα ή και βουνά, που ιδίως σε περιαστικές περιοχές της χώρας αντιμετωπίζουν προβλήματα διάβρωσης.

ΠτΘ: Η κομποστοποίηση των απορριμμάτων γίνεται εκτενώς στην Γερμανία.

Ν.Χ.: Τα παραδείγματα που προτείνουμε έχουν εφαρμοστεί κι έχουμε δει εδώ και δεκαετίες τ’ αποτελέσματά τους αναφορικά με τη μείωση του όγκου και τον εξορθολογισμό της διαχείρισης των απορριμμάτων στην παραγωγή πολύτιμου υλικού από αυτά που μέχρι πριν λίγο κατέληγαν στα σκουπίδια.

Το σύστημα του ενός κάδου έχει εφαρμοστεί σε περιοχές της χώρας με την ανακύκλωση για διαχωρισμό του χαρτιού, των υπολοίπων υλικών συσκευασίας, των οργανικών που θα πάνε για λίπασμα και τα υπόλοιπα που θα καταλήξουν για διαχείριση ή απόθεση. Στην ερώτηση πόσους κάδους χρειαζόμαστε η απάντηση είναι ότι τα απορρίμματα θα μοιραστούν, απλά σ’ αυτό θα χρειαστεί η σοβαρή συμμετοχή των πολιτών.

Προτείνουμε τη δημιουργία διαδημοτικών κέντρων ανακύκλωσης, την βελτίωση της υπάρχουσας εναλλακτικής διαχείρισης, την αποφυγή της θερμικής επεξεργασίας (καύση), η οποία δημιουργεί προβλήματα, τη δημιουργία μονάδων κομποστοποίησης και την ευαισθητοποίηση των πολιτών.

Στους δήμους που ξεκίνησε η ανακύκλωση με τους λεγόμενους μπλε κάδους η ενημέρωση περιορίζεται σ’ ένα φυλλάδιο και μια πλαστική σακούλα που παίρνει το κάθε σπίτι.

Η ενημέρωση πρέπει όμως να δουλεύει με τακτικές επισκέψεις και πόρτα – πόρτα. Θα πρέπει να ενημερωθεί ο καθένας για το πώς μπορεί να κάνει βήματα για το νοικοκυριό του και γιατί είναι επωφελές για τον ίδιο. Μέσα από παρόμοιες διαδικασίες μπορούμε να φτάσουμε στο επόμενο μεγάλο βήμα που είναι ν’ αρχίσει ο καθένας να πληρώνει δημοτικά τέλη με βάση τα παραγόμενα απορρίμματά του κι όχι με βάση τα τ.μ. της κατοικίας του. Οι δήμοι θα έχουν πολλαπλό όφελος να προωθήσουν την ανακύκλωση και την μείωση του όγκου των απορριμμάτων δεδομένου ότι θα πληρώνουν κι αυτοί τέλη με βάση τον όγκο των απορριμμάτων που θα καταλήγουν στην τελική διάθεση.

ΠτΘ: Σε ποιες χώρες ισχύει αυτό το δεδομένο;

Ν.Χ.: Στην Ευρώπη υπάρχουν αρκετές χώρες που εφαρμόζεται αυτό το πρότυπο, η καταβολή τέλους με βάση τον παραγόμενο όγκο. Στην Ευρώπη των 15 είναι η πλειοψηφία των χωρών. Όλα αυτά σε κοινωνίες με συστήματα ανακύκλωσης, με διαδικασίες που υπολογίζουν το υλικό που διαχωρίζεται στα διάφορα συστήματα και γίνεται και η αντίστοιχη τιμολόγηση.

ΠτΘ: Σε ποιους έχετε απευθύνει, πέρα από την συνέντευξη, το συγκεκριμένο στρατηγικό μοντέλο;

Ν.Χ.: Έχει σταλεί σε όλα τα πολιτικά κόμματα και την τοπική αυτοδιοίκηση. Θα πρέπει να καταλάβουμε όλοι ότι θα πρέπει να καθίσουμε σοβαρά και να σχεδιάσουμε ένα σύστημα διαχείρισης απορριμμάτων που θα προσβλέπει στην επιτυχία του στόχου της μηδενικής παραγωγής απορριμμάτων.

Αν δεν αλλάξουμε τον τρόπο διαχείρισης απορριμμάτων η δημιουργία νέων χωματερών θα προκύπτει συνεχώς.

Υπάρχει η δαμόκλειος σπάθη που έχει να κάνει με τα ευρωπαϊκά πρόστιμα. Η Ελλάδα είχε 1.102 εγγεγραμμένες παράνομες χωματερές που έπρεπε να κλείσουν στις 31.12.2008 και η επιστολή από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει έρθει. Εάν αποφασιστεί ότι η Ελλάδα έχει παραβιάσει αυτήν την συμφωνία τα πρόστιμα μπορεί να είναι της τάξης των 35.000 ευρώ ανά χωματερή ανά μέρα.

Πρόταση για 11.000 νέες, αποκεντρωμένες θέσεις εργασίας

ΠτΘ: Σχεδιάζετε μια πιο ακτιβιστική ενέργεια προκειμένου να μεταφέρετε τις θέσεις σας σε σχέση με την ανακύκλωση και τη διαχείριση των απορριμμάτων;

Ν.Χ.: Αυτή τη στιγμή προτεραιότητά μας είναι να έχουμε απορίες, διευκρινήσεις από τους αρμόδιους φορείς, στη συνέχεια όμως δεν βγάζουμε από το μυαλό μας αντιδράσεις άλλου τύπου.

Είχαμε μια επεξεργασία αυτών των προτάσεων σε επίπεδο κόστους και θέσεων εργασίας και φαίνεται ότι με μια εξαιρετικά συντηρητική προσέγγιση δημιουργούνται 11.000 νέες και αποκεντρωμένες θέσεις εργασίας.

ΠτΘ: Το ποσό των 275 εκ. ευρώ που αναφέρετε είναι σε επίπεδο χώρας;

Ν.Χ.: Είναι για όλη την Ελλάδα. Για μια πενταετία θα χρειαστούν επενδύσεις της τάξης των 275 εκ. ευρώ ετησίως. Μ’ αυτές τις επενδύσεις δημιουργούνται όλες οι απαιτούμενες υποδομές σε όλη την χώρα.

Θα επιθυμούσαμε αυτό το μοντέλο ν’ αποτελέσει τουλάχιστον την πηγή της αρχικής συζήτησης για κάθε νέο σχέδιο που θα πρέπει να επεξεργαστεί η χώρα για την διαχείριση των απορριμμάτων γιατί η σημερινή κατάσταση είναι απαράδεκτη, επικίνδυνη και θ’ αρχίσει να γίνεται και πολύ ακριβή.

Μαρία Αμπατζή

Στρατηγικό Μοντέλο Διαχείρισης Απορριμμάτων

Στην συνέντευξη συμμετείχαν οι: Φίλιππος Κυρκίτσος (ΟΕΑ), Νίκος Χαραλαμπίδης, Θεοδότα Νάντσου και Βαγγέλης Τερζής (WWF) και Βαγγέλης Κουκιάσας (Δίκτυο Μεσόγειος SOS).

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.