Κωνσταντινος Φιλης, Διευθυντης Κεντρου Ολυμπιακης Εκεχειριας «Η ολυμπιακη εκεχειρια αποτελει προσταδιο της ειρηνης»

Ο διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας κ. Κωνσταντίνος Φίλης, βρέθηκε πριν από λίγες μέρες στην Κομοτηνή, με αφορμή τη βράβευση του αθλητή του Α.Σ. ΑμεΑ «ΗΡΟΔΙΚΟΥ» κ. Δημοσθένη Μιχαλεντζάκη.
 
Στο πλαίσιο της επίσκεψής του, ο κ. Φίλης παρέθεσε στον «ΠτΘ» μία αποκλειστική συνέντευξη που αφορά στις δράσεις και το έργο του Κέντρου Ολυμπιακής Εκεχειρίας, την σημασία της ανάδειξης των ιδανικών της ολυμπιακής εκεχειρίας και της ειρηνικής διαβίωσης, τη σημερινή «στροφή» που παρατηρείται και στη χώρα μας σε σχέση με τον σεβασμό στη διαφορετικότητα, σε όποια μορφή αυτή εκφράζεται, αλλά και τη συμβολή της παιδείας προς την κατεύθυνση της διαμόρφωσης μίας διαφορετικής κουλτούρας, χαρακτηριστικά της οποίας θα είναι ο σεβασμός στη διαφορετικότητα και η ειρηνική συνύπαρξη. Μία κουλτούρα που όπως επισήμανε είναι αυτή που θα καταστήσει δυνατή την έξοδό μας από την κρίση.
 
Κωνσταντίνος Φίλης όμως…
 
ΠτΘ: κ.Φίλη πείτε μας δύο λόγια σχετικά με το Διεθνές Κέντρο Ολυμπιακής Εκεχειρίας και τις δράσεις του.
Κ.Φ.: Το Διεθνές Κέντρο Ολυμπιακής Εκεχειρίας εκκίνησε το 2000. Πρόκειται για μία πρωτοβουλία του Υπουργείου Εξωτερικών της Ελλάδος σε συνεργασία με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή, υπό την σκέπη της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής.
 
Αυτό το οποίο εξυπηρετούσε το κέντρο, από όταν ξεκίνησε τη δράση του, ήταν η διασφάλιση κατά τη διάρκεια των ολυμπιακών και παραολυμπιακών αγώνων, της κατάπαυσης του πυρός ανά τον κόσμο. Την ύπαρξη δηλαδή μίας συνθήκης εκεχειρίας. Η διαφορά της εκεχειρίας με την ανακωχή είναι ότι η εκεχειρία είναι μία προσωρινή κατάπαυση του πυρός, ενώ η ανακωχή είναι μία πολιτική διαδικασία η οποία διαρκεί περισσότερο. Εμείς λοιπόν θέλαμε η ολυμπιακή εκεχειρία ακριβώς επειδή συνδέεται με τους ολυμπιακούς αγώνες, να μπορούσε να έχει απήχηση σε όλο τον κόσμο, πράγμα το οποίο είναι εξαιρετικά δύσκολο. Και είναι εξαιρετικά δύσκολο έως και απίθανο θα έλεγα για τον λόγο ότι σήμερα που μιλάμε μαίνονται περίπου 40 ένοπλες συγκρούσεις ανά τον κόσμο. Όπως καταλαβαίνετε είναι σχεδόν αδύνατο να καταφέρεις να πείσεις όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές, όχι μόνο εκείνους οι οποίοι πολεμούν αλλά και αυτούς που στηρίζουν αυτούς που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, ότι θα πρέπει να σταματήσουν τον πόλεμο και να δώσουν μία ευκαιρία στην ειρήνη που αποτελεί και τη λογική της ολυμπιακής εκεχειρίας.
 
Αν δύο ή και περισσότερες πλευρές βρίσκονται σε πόλεμο και προβούν σε κατάπαυση του πυρός έστω και για λίγες μέρες, αυτό τους δίνει την δυνατότητα να σκεφτούν, αν είναι καλύτερα να πολεμούν ή να βρίσκονται σε ειρήνη. Να κάτσουν στο ίδιο τραπέζι , να διαλεχθούν, να διαπραγματευτούν και να συμβιβαστούν. Να μπει ο ένας στα παπούτσια του άλλου και να σκεφτούν ποια είναι εκείνα που τους χωρίζουν. Το σύνθημα άλλωστε της ολυμπιακής εκεχειρίας είναι ότι πάντα αυτά που μας ενώνουν είναι περισσότερα από αυτά που μας χωρίζουν. Οπότε η λογική είναι ότι η ολυμπιακή εκεχειρία αποτελεί ένα προστάδιο που μας οδηγεί στην ειρήνη. Γιατί όταν σταματάει ο πόλεμος αντιλαμβανόμαστε τα οφέλη της ειρήνης και τη μεγάλη ζημιά του πολέμου, έστω και αν το αυτό γίνεται για ένα αθλητικό γεγονός. 

«Στο πολιτικό πεδίο εκείνο που προσπαθούμε να κάνουμε πλέον είναι να βρούμε και να επιτύχουμε μικρές νίκες»

ΠτΘ: Σε τι βαθμό είναι ωστόσο αυτό εφικτό στις μέρες μας;
Κ.Φ.: Για να είμαστε ρεαλιστές αυτό δεν είναι εφικτό. Κατά καιρούς, κάθε χρόνο πριν την διεξαγωγή ολυμπιακών και παραολυμπιακών αγώνων υπογράφονται ψηφίσματα εκεχειρίας που έρχονται στα Ηνωμένα Έθνη και τα οποία υιοθετούνται από τα περισσότερα κράτη μέλη. Αποκορύφωμα αυτού ήταν το 2011 όταν ενόψει των ολυμπιακών και παραολυμπιακών αγώνων του Λονδίνου το 2012 και τα 193 μέλη των Ηνωμένων Εθνών υιοθέτησαν το σχετικό ψήφισμα. Όμως πολλοί δεν το τηρούν. Για παράδειγμα μεταξύ των χωρών που υιοθέτησαν το ψήφισμα το 2011 ήταν η Συρία, η οποία το 2012 βρισκόταν σε εμφύλια σύρραξη, μη τηρώντας την εκεχειρία. Άρα λοιπόν στο πολιτικό πεδίο εκείνο που προσπαθούμε να κάνουμε πλέον είναι να βρούμε και να επιτύχουμε μικρές νίκες. Να μην πάμε για το απόλυτο που σημαίνει ότι σε 40 ένοπλες συγκρούσεις επεμβαίνουμε για την ειρήνη, αλλά να βρούμε μία δύο περιοχές ξε αυτών, όπου από τη στιγμή του ψηφίσματος έως και τους αγώνες μπορούμε να εργαστούμε με τις πλευρές που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση, ώστε να βρούμε και να δώσουμε τη δυνατότητα μίας εκεχειρίας έστω και λίγων ημερών. Ο στόχος δε από τότε που ανέλαβα και έπειτα είναι να πάρουμε ένα τέτοιο πετυχημένο υπόδειγμα και να προσπαθήσουμε να το διευρύνουμε. 

«Ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να «χαθεί» μία τουλάχιστον γενιά όσο διαρκεί ένας πόλεμος»

ΠτΘ: Οι δράσεις ωστόσο προεκτείνονται και σε κοινωνίες που έχουν υπάρξει σε εμπόλεμη κατάσταση στο παρελθόν και προσπαθούν να «επανέλθουν»…
Κ.Φ.: Δουλεύουμε επίσης και σε κοινωνίες που λέμε post conflict societies, σε κοινωνίες δηλαδή που βρίσκονται μετά το πέρας μίας σύγκρουσης. Σε χώρες που βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση ο μεγαλύτερος κίνδυνος είναι να «χαθεί» μία τουλάχιστον γενιά όσο ο πόλεμος αυτός διαρκεί, διότι εν μέσω πολέμου ενισχύεται η μισαλλοδοξία, τα στερεότυπα, όλη αυτή η αντίληψη για τον εχθρό, που ορίζει δηλαδή το διαφορετικό ως εχθρό. Στις κοινωνίες αυτές λοιπόν σε συνεργασία με τα Ηνωμένα Έθνη, προσπαθούμε μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων, όπως για παράδειγμα θερινά camps που γίνονται στην Αρχαία Ολυμπία, να εκπαιδεύσουμε τα παιδιά με βάση τις ολυμπιακές αξίες. 

«Η Παιδεία αποτελεί τον πυρήνα και την προμετωπίδα των δράσεών μας»

ΠτΘ: Όπως αναφέρθηκε και κατά τη διάρκεια της συνάντησης σας με τα στελέχη του ΠΕΡΠΑΤΩ και του ΗΡΟΔΙΚΟΥ, δίνετε ως Κέντρο Ολυμπιακής Εκεχειρίας μεγάλη σημασία στο κομμάτι της εκπαίδευσης και στις παρεμβάσεις που μπορείτε να κάνετε μέσα από την παιδεία. Πείτε μας λίγα λόγια για αυτό.
Κ.Φ.: Η Παιδεία αποτελεί τον πυρήνα και την προμετωπίδα των δράσεών μας τα τελευταία χρόνια. Το να προσπαθούμε σε επίπεδο Ηνωμένων Εθνών για το απόλυτο είναι ένα το κρατούμενο, δεν εξασφαλίζει όμως το αποτέλεσμα. Όπως επίσης, να συνεργαζόμαστε με την ελίτ έχει την σημασία του, αλλά η ελίτ πολλές φορές έχει και τα δικά της συμφέροντα τα οποία μπορεί να μην είναι ταυτόσημα με τα δικά μας. Το να πάμε όμως σε επίπεδο κοινωνίας, και κυρίως σε επίπεδο νέας γενιάς, και να δουλέψουμε με τα παιδιά από το δημοτικό μέχρι το πανεπιστήμιο, προσπαθώντας να τους εμφυσήσουμε τις οικουμενικές παναθρώπινες αξίες του ολυμπισμού μαζί με την έννοια της εκεχειρίας, έχει τεράστια σημασία. Τα τελευταία πέντε χρόνια με τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα έχουμε απευθυνθεί σε περισσότερα από 15.000 παιδιά σε όλη την Ελλάδα, αλλά σε παιδιά εκτός Ελλάδος, με προγράμματα, συνέργιες και συμπράξεις με ολυμπιακές επιτροπές και ακαδημίες ανά τον κόσμο, προσπαθώντας να δημιουργήσουμε την πολυπόθητη κουλτούρα της ειρήνης.
 
Στόχος μας είναι να γίνει κατανοητό στα παιδιά, σε αυτούς δηλαδή που θα ορίσουν το μέλλον μας, πως η γεφύρωση των διαφορών ακόμα και στην καθημερινότητά τους, από μία διαφωνία που μπορεί να υπάρχει στο σχολικό περιβάλλον έως την οικογένεια και τους φίλους, μπορεί να λυθεί φιλειρηνικά και μάλιστα είναι προτιμότερο, καθώς αυτό μας καθιστά χρήσιμους για την κοινωνία πολίτες. 

«Η κρίση, όταν είναι πολυεπίπεδη, βγάζει από τον καθένα μας την κακή πτυχή του εαυτού του»

ΠτΘ: Μιλήσατε επίσης και για το κομμάτι της διαφορετικότητας και του σεβασμού αυτής, όπως μπορεί κανείς να την ορίσει. Βλέπουμε σήμερα στο σύνολο της ελληνικής κοινωνίας να αναβιώνουν ρατσιστικές συμπεριφορές και φαινόμενα μισαλλοδοξίας που είχαμε αφήσει πίσω μας. Χαρακτηριστική η περίπτωση των προσφύγων, που παρά το γενικότερο κλίμα αλληλεγγύης υπάρχουν και αυτοί που αντιδρούν στην παρουσία τους. Εσείς πώς αντιλαμβάνεστε, μιας και μπαίνετε και στο χώρο των σχολειών, τη στάση των παιδιών απέναντι στην διαφορετικότητα; Ένα ζήτημα που και σαν περιοχή, λόγω της πολυπολιτισμικότητας μας αφορά πολύ. Πώς μπορεί αυτό το κλίμα να αλλάξει;
Κ.Φ.: Η ελληνική κοινωνία βιώνει μία κρίση που είναι πολυδιάστατη. Προσωπικά θεωρώ ότι η κρίση έγινε οικονομική, αλλά προηγήθηκε μία κρίση αξιακή, μία κρίση αρχών, μία κρίση πολιτισμική, μία κρίση του πώς τοποθετείται ο καθένας από εμάς μέσα στην κοινωνία. Και απλά το κερασάκι στην τούρτα ήταν το οικονομικό κομμάτι της. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να αλλάξουμε την αντίληψη, την κουλτούρα και την προσέγγιση που έχουμε απέναντι σε μία σειρά θεμάτων. Δυστυχώς η κρίση, όταν ειδικά είναι πολυεπίπεδη, βγάζει από τον καθένα από εμάς την κακή πτυχή του εαυτού του. Η κρίση επίσης παράγει άκρα. Μέσα σε περιόδους έντονων κρίσεων και κραδασμών ενισχύονται οι ακραίοι, οι εξτρεμιστές, αυτοί οι οποίοι έχουν ριζοσπαστική άποψη για τα πράγματα. Είναι δύσκολο να κρατήσεις την κοινωνίας συνεκτική σε μία τέτοια κατάσταση και προφανώς αυτό προϋποθέτει αλληλεγγύη και μία άλλη θεώρηση των πραγμάτων.
 
Πολύ σωστά αναφερθήκατε στο προσφυγικό που ήρθε και προστέθηκε σε ένα ήδη τεταμένο κλίμα. Το μόνο εύκολο σε τέτοιες περιπτώσεις είναι η γκετοποίηση, ο διαχωρισμός δηλαδή. Υπάρχουν άλλωστε παραδείγματα κρατών, όπου οι κοινότητες υποτίθεται ότι συνυπάρχουν αλλά επί της ουσίας ζει ο καθένας ξεχωριστά. Το τελευταίο το οποίο χρειαζόμαστε και πολύ περισσότερο σε πολυπολιτισμικές κοινότητες, όπως είναι και η δική σας εδώ, είναι αυτή η γκετοποίηση. Το να μπορείς να αναγνωρίζεις την διαφορετικότητα και τις ιδιαιτερότητες της άλλης πλευράς που μπορούν να προκύπτουν από τη θρησκεία, από την πολιτική πεποίθηση, από το γενικότερο backround, είναι κομβικής σημασίας για να μπορέσεις να συνυπάρξεις ειρηνικά. 

«Αν οι κατευθύνσεις από την οικογένεια είναι τέτοιες, το παιδί έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να υπερβεί τις όποιες ρατσιστικές, ξενοφοβικές διαθέσεις και να κάνει την διαφορά»

Σε ό,τι αφορά τα παιδιά, ειδικά στις μικρότερες ηλικίες ,επειδή δεν έχουν, λόγω του νεαρού της ηλικίας τους, αναστολές πολλές φορές γίνονται οι χειρότεροι ρατσιστές. Δεν μπορεί το μυαλό τους να τους οδηγήσει στο τι θα πρέπει να πουν και να κάνουν και αυτό πληγώνει τους συμμαθητές, τους γονείς, τους φίλους τους. Είναι μία κατάσταση που θα πρέπει κανείς να αντιμετωπίσει και γι’ αυτό άλλωστε βρισκόμαστε στα σχολεία από πολύ μικρή ηλικία.
Σίγουρα λοιπόν ό,τι είναι να γίνει μπορεί να γίνει μόνο ξεκινώντας από την εκπαίδευση. Το μεγαλύτερο πρόβλημα άλλωστε δεν εστιάζεται στα παιδιά, αλλά στους γονείς, τους κηδεμόνες, την οικογένεια εν τη ευρεία ή την στενότερη έννοια και στις παρέες. Το παιδί γίνεται αποδέκτης πάρα πολλών ερεθισμάτων, που μπορεί να προέρχονται από την τηλεόραση, από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, το διαδίκτυο κ.ο.κ. αυτό όμως που έχουμε διαπιστώσει μέσα από τα προγράμματά μας είναι ότι ο κομβικότερος ρόλος είναι αυτός των γονέων.
 
Αυτό το οποίο επίσης έχουμε διαπιστώσει είναι ότι τα παιδιά είναι περισσότερο ευεπίφορα και από τους μεγάλους να δεχτούν επιρροές. Διότι τα παιδιά είναι πιο ανεκτικά σε κάτι που μπορεί να μην είναι σύμφωνο με τις απόψεις του μπαμπά , της μαμάς ή σύμφωνο με οτιδήποτε ο καθένας προτάσσει. Άρα, αν οι κατευθύνσεις από την οικογένεια είναι τέτοιες, το παιδί έχει πολύ μεγαλύτερες πιθανότητες να υπερβεί τις όποιες ρατσιστικές, ξενοφοβικές διαθέσεις και να κάνει τη διαφορά. 

«Αν διχαστούμε, αν διαιρεθούμε, αν αποφασίσουμε να μην γεφυρώσουμε τις διαφορές μας, οι πιθανότητες κατακερματισμού είναι πολύ μεγάλες»

Όμως συμφωνώ μαζί σας ότι η ελληνική κοινωνία ή τουλάχιστον μέρος αυτής έχει κάνει μία στροφή. Στην ζωή μπορεί να επιλέγεις να βλέπεις τα αρνητικά μιας κατάστασης, ενός ανθρώπου, μιας κοινωνίας συνολικά, μπορεί να επιλέγεις να βλέπεις και τα θετικά. Υπάρχουν πράγματι αρνητικές, αποθαρρυντικές και ανησυχητικές ενδείξεις σε ένα κομμάτι της κοινωνίας, γιατί όπως είπα σε μία πολυδιάστατη κρίση ενισχύονται δυστυχώς τα άκρα. Όμως υπάρχουν και πάρα πολλά ενθαρρυντικά σημάδια. Το γεγονός ότι υπήρξε μία μέτρηση που έδειξε ότι άνω των 5 εκατ. Ελλήνων έχουν συμβάλλει με τον έναν ή άλλον τρόπο και έχουν βοηθήσει πρόσφυγες και μετανάστες, οι οποίοι έχουν έρθει στην χώρα μας σε πολλαπλάσιους αριθμούς από ότι ήμασταν μαθημένοι, για μένα είναι μια πολύ καλή βάση για να πιστεύω ότι υπάρχει πεδίο να μπορέσουμε να εργαστούμε και με τη βοήθεια των ειδικών να δημιουργήσουμε σταδιακά μια άλλη κουλτούρα. Στην Αθήνα είναι υποχρεωτική η πολυπολιτισμική συνύπαρξη, αλλά σε κοινωνίες όπως η δική σας, οι άνθρωποι έχουν μάθει να ζουν μαζί. Μακάρι λοιπόν να δοθούν ευκαιρίες ώστε να συνειδητοποιήσουμε όλοι, ανεξάρτητα από τις βλέψεις των πολιτικών και εξουδετερώνοντας όλους όσους υπηρετούν εν γνώση ή εν αγνοία τους αυτού του είδους τις φιλοδοξίες, πως μόνο μέσα από την ειρηνική συνύπαρξη μπορούμε να επιβιώσουμε σε πρώτη φάση και έπειτα να δημιουργήσουμε τις αναγκαίες εκείνες συνθήκες για να μπορέσουμε να εξέλθουμε από την κρίση. Διότι αν διχαστούμε, αν διαιρεθούμε, που είναι το εύκολο, αν αποφασίσουμε να μη γεφυρώσουμε τις διαφορές μας, οι πιθανότητες κατακερματισμού είναι πολύ μεγάλες.
 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.