Κλιματικη αλλαγη και προστασια των δασικων γενετικων πορων
O πλανήτης δοκιμάζεται συχνά από έντονα καιρικά φαινόμενα. Οι ακραίες θερμοκρασίες, οι έντονες βροχοπτώσεις, και οι θυελλώδεις άνεμοι εμφανίζονται πολύ συχνά με ανυπολόγιστες ζημιές και οδυνηρές ανθρώπινες απώλειες.
Παράγοντας οικολογικής ισορροπίας είναι αναντίρρητα τα δάση και έχουν ζωτική σημασία για το περιβάλλον. Συμβάλλουν στη ρύθμιση του κλίματος , του κύκλου του νερού, ενώ παράλληλα δεσμεύουν το διοξείδιο του άνθρακα αποτελώντας ένα από τους κύριους ρυθμιστές του κλίματος.
Τα δάση, επίσης, αποτελούν το κυρίαρχο παράγοντα διατήρησης και προστασίας της βιοποικιλότητας, συνιστούν οικονομικό πόρο και επηρεάζουν την ανθρώπινη ευημερία και την πολιτιστική κληρονομιά. Κυρίαρχο ρόλο διαδραματίζουν τα φυτικά είδη που συγκροτούν τα δάση ,τα οποία δέχονται και τη μεγαλύτερη πίεση από τα φαινόμενα της κλιματικής αλλαγής, λόγω της αδυναμίας τους για εύκολη προσαρμογή. Η επίδραση αυτή μπορεί να διερευνηθεί είτε με την παρατήρηση των σημαντικών φάσεων του ετήσιου κύκλου ζωής τους (έκπτυξη οφθαλμών και φύλλων, ανθοφορία, καρποφορία, κ.λ.π), είτε με τις μεταβολές των γενετικών διεργασιών και των γονιδίων τους. Κάθε δασικό φυτικό είδος, είτε σε επίπεδο πληθυσμού είτε σε επίπεδο ατόμου, έχει ένα πλήθος γονιδίων, σε συγκεκριμένο αριθμό και συγκεκριμένη δομή, των οποίων η συστηματική καταγραφή δίνει σημαντικές πληροφορίες για τους μηχανισμούς αντίδρασης στην κλιματική αλλαγή. Το σύνολο αυτών των γονιδίων επιτρέπει σε ένα φυτικό οργανισμό και έναν πληθυσμό του δασικού οικοσυστήματος να επιβιώνει, να προσαρμόζεται και να αναπαράγεται στο διηνεκές.
Προς αυτή την κατεύθυνση είναι προσανατολισμένο το ευρωπαϊκό πρόγραμμα LIFE+ : LIFEGENMON (http://www.lifegenmon.si/) , κατά εφαρμογή της θεωρίας της Γενετικής Παρακολούθησης, η οποία αναπτύχθηκε και από το Εργαστήριο της Δασικής Γενετικής του Α.Π.Θ πριν δέκα περίπου χρόνια και συμμετέχουν εκτός αυτού, άλλοι πέντε εταίροι από την Γερμανία, την Ελλάδα και τη Σλοβενία με τις Δασικές υπηρεσίες τους. Η υπό έρευνα περιοχή ξεκινάει από τις Βαυαρικές Άλπεις και εκτείνεται μέχρι το όρος Όλυμπος, καλύπτοντας όλες τις ενδιάμεσες χώρες. Τα κύρια δασοπονικά είδη του έργου τα οποία αξιολογούνται είναι η δασική οξιά και η ελάτη. Το πρόγραμμα έχει συντάξει έναν οδηγό χρήσης και εφαρμογής στη διαχείριση των δασών, ώστε η γενετική παρακολούθηση να περάσει από τη θεωρία στην πράξη σε εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
Η σημαντικότητα των ελληνικών δασών για την προστασία των γενετικών πόρων και την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής είναι μοναδική διότι το περιβάλλον που υπάρχει σήμερα στη χώρα μας ,εκτιμάται ότι θα υπάρχει στο τέλος του αιώνα στη Μεσευρώπη.
Λαμβάνοντας υπόψη τα συλλεχθέντα δεδομένα και αξιολογώντας σε γενετικό επίπεδο τις μεταβολές, , το έργο LIFEGENMON συμβάλλει στην παγκόσμια προσπάθεια προστασίας και διατήρησης των δασών συμβάλλοντας στην διατήρηση και την αειφορική διαχείριση τους.
* Ο Νικήτας Φραγκισκάκης είναι Δρ. Δασολογίας
** Ο Φώτης Κιουρτσής είναι Δασολόγος – Δασοπόνος
Μέλη της επιστημονικής ομάδας έργου LIFEGENMON.
Το κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Τα Νέα» (01.12.2020)
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
