Ημεριδα με θεμα την ψυχοκοινωνικη αποκατασταση

Ημερίδα θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή το πρωί στο Αμφιθέατρο Παπανικολάου κατά τη διάρκεια της οποίaς λήπτες υπηρεσιών ψυχικής υγείας θα συνομιλήσουν με το κοινό για θέματα που μας αφορούν όλους. Την εκδήλωση διοργανώνει η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία «Καλειδοσκόπιο» και ο Σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία Ν. Σερρών. Εντάσσεται δε στον κύκλο των ημερίδων που πραγματοποιούν πανελληνίως οι δύο φορείς με τίτλο «Το καραβάνι της αλήθειας», στα πλαίσια της προσπάθειας που κάνουν «για την άρση του κοινωνικού αποκλεισμού, την καταπολέμηση του στίγματος και την αλλαγή αντίληψης έναντι της ψυχικής διαταραχής».

Μαρία Φαφαλιού-Δραγώνα, Πρόεδρος της Αστικής Μη Κερδοσκοπικής Εταιρείας «Καλειδοσκόπιο»:«Η ψυχική υγεία είναι υπόθεση όλων μας»

Το «Καλειδοσκόπιο» είναι μία μη κερδοσκοπική εταιρεία που ιδρύθηκε το 1995 από την Μαρία Φαφαλιού – Δραγώνα, κοινωνική ψυχολόγο με μεταπτυχιακό στο εξωτερικό με θέμα την κοινωνική αποκατάσταση. Η κ. Φαφαλιού συνεργάζεται με τη Ζωή Καρούστα, ψυχολόγο, η οποία είναι υπεύθυνη σε θέματα προγραμματισμού.

«Σκοπός της εταιρείας είναι η ψυχοκοινωνική αποκατάσταση και η επαγγελματική ένταξη ατόμων που προέρχονται από ευπαθείς ομάδες με την ευρύτερη έννοια, δηλαδή άτομα που υφίστανται τον κοινωνικό αποκλεισμό» τονίζει η κ. Φαφαλιού – Δραγώνα. «Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα το θέμα της ψυχικής υγείας, γιατί δυστυχώς είναι από τα πλέον στιγματισμένα κομμάτια της κοινωνίας μας. Άνθρωποι που έχουν μείνει είκοσι χρόνια στο ψυχιατρείο, γιατί οι οικογένειές τους και η κοινωνία δεν μπόρεσαν να αντέξουν και για τους οποίους δυστυχώς το άσυλο ήταν το καταφύγιό τους».

Σήμερα βέβαια τα πράγματα έχουν αρχίσει να αλλάζουν. Ήδη γίνεται μεγάλος λόγος για την αποασυλοποίηση. Τα ψυχιατρεία άρχισαν σιγά – σιγά να κλείνουν. Στην Ευρώπη τα περισσότερα έχουν κλείσει. Στην Ελλάδα ήδη έχουν κλείσει κάποια και στο μέλλον θα κλείσουν και άλλα.

Τον προβληματισμό της, όσον αφορά στα αποτελέσματα της αποασυλοποίησης, μεταφέρει η κ. Φαφαλιού –Δραγώνα. «Οι άνθρωποι με ψυχικά προβλήματα ζουν μέσα στην κοινότητα σε στεγαστικές δομές, οικοτροφεία, ξενώνες, μερικοί, αν μπορούν, και αυτόνομα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι μήπως, αντί να γίνει αποασυλοποίηση, γίνει απλά μία μεταστέγαση, δηλαδή μπορεί οι συνθήκες ζωής να είναι καλύτερες, αλλά δεν μπορεί να υπάρξει αποασυλοποίηση, αν δεν έχουν αυτοί οι άνθρωποι μία εργασία, αν δεν έχουν κάποιες κοινωνικές σχέσεις, αν δεν έχουν κάποια στοιχειώδη χρήματα για να ζήσουν».

Η κ. Φαφαλιού – Δραγώνα υποστηρίζει ότι θέματα όπως αυτό της αποασυλοποίησης και γενικότερα της υγείας είναι θέμα κρατικής μέριμνας. «Πιστεύω ακράδαντα ότι είναι ευθύνη της πολιτείας η αποασυλοποίηση. Εμείς κάνουμε κάποια πράγματα. Η υγεία μας δεν πρέπει να εξαρτάται από ιδιώτες. οι οποίοι σήμερα είναι και αύριο όχι. Πρέπει να υπάρχει κρατική μέριμνα και δυστυχώς πρέπει να γίνουν πολύ περισσότερα». Το μεγάλο βέβαια πρόβλημα είναι οι πόροι και, ενώ έχουν ξεκινήσει κάποιες μονάδες και στεγαστικές δομές, αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα. «Το θέμα είναι ότι γενικά ξεκίνησαν κάποιες μονάδες και στεγαστικές δομές, στη συνέχεια όμως ελαττώθηκαν οι πόροι και οπωσδήποτε η ΕΕ έχει στρέψει το ενδιαφέρον της σε άλλα κράτη με λιγότερη οικονομική ευμάρεια. Τα άτομα με ψυχικά προβλήματα που μένουν σε ξενώνες και προστατευμένα διαμερίσματα έχουν ένα θεραπευτικό κίνητρο ή κίνητρο επανένταξης και εργάζονται σε κάποιες εργασίες προστατευμένες πολύ συχνά, για παράδειγμα σε ένα μεγάλο ίδρυμα στην Αθήνα έχουν να πληρωθούν οι ασθενείς από τον Γενάρη. Επίσης και κάποιοι άλλοι φορείς μειώνουν το προσωπικό λόγω ελλείψεως χρημάτων».

Καταθέτοντας την προσωπική της εμπειρία αναφέρει την περίπτωση ατόμου από την Αγγλία το οποίο είχε καλέσει το «Καλειδοσκόπιο». «Η γυναίκα είναι μανιοκαταθλιπτική και έχει κάνει μία εταιρεία αυτοεκπροσώπησης. Αυτά τα άτομα τα χρησιμοποιούν πάρα πολύ και οι νοσηλευτικές υπηρεσίες στο εξωτερικό και συμμετέχουν σε προγράμματα του υπουργείου και σε στατιστικές, γιατί εκείνα εκ των έσω μπορούν καλύτερα να πουν από τη δική τους πλευρά, τι αντιμετωπίζει ένα άτομο με προβλήματα ψυχικής υγείας, γιατί ο γιατρός ή ο νοσηλευτής το ξέρουν από τα βιβλία. Μας έλεγαν ότι σε μερικές περιπτώσεις έχουν κάνει σπίτια – καταφύγια που πάει κάποιος όταν έχει πρόβλημα, κάθεται λίγες ημέρες, αν χρειασθεί συμβουλή γιατρού την έχει και αντιμετωπίζεται το πρόβλημα».

Κατά την κ. Φαφαλιού – Δραγώνα υπάρχει χώρος στην κοινωνία για άτομα με ψυχικά νοσήματα. «Στο εξωτερικό οι περισσότεροι εργάζονται σε κάποιες δομές. Πρόσφατα είδα σε βίντεο άτομα να εργάζονται στο BBC. Η ψυχική νόσος είναι σαν μια άλλη οποιαδήποτε νόσο. Έχει δημιουργηθεί ένας φόβος και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν βοηθάνε. Αν γίνει κάποιο ατόπημα από ψυχικά πάσχοντα, αμέσως παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις, παρά αν το άτομο αυτό έχει κάποια άλλη ασθένεια. Στατιστικά η επικινδυνότητα των ψυχικά ασθενών δεν είναι μεγαλύτερη από των υγιών. Μας φοβίζει το διαφορετικό και μη γνωρίζοντας δίνουμε άλλες διαστάσεις. Και αυτός είναι ο στόχος των ημερίδων μας, να γίνει μια γνωριμία. Πολύς κόσμος φοβάται ότι θα μείνει κάποιος άνθρωπος με ψυχικά προβλήματα κοντά του και θα κινδυνεύσει. Δεν κινδυνεύει. Σας λέω ό,τι γνωρίζω από διεθνείς στατιστικές, δεν είναι πιο επικίνδυνοι απ’ ό,τι οι άλλοι άνθρωποι. Απλά η άγνοια μάς οδηγεί στο φόβο κατά του διαφορετικού και ίσως μας βολεύει κιόλας να αποξενώνουμε το διαφορετικό Έχουμε πολύ δρόμο να κάνουμε ως χώρα στο θέμα της ψυχικής υγείας. Η διαφορετικότητα μας φοβίζει, είτε για πρόκειται για ανθρώπους με προβλήματα τέτοια είτε πρόκειται για αλλοδαπούς, και τελικά είναι η ένδειξη της δικής μας ψυχικής υγείας στο πόσο εύκολα μπορούμε να δεχθούμε ένα άτομο που δεν είναι ίδιο με εμάς».

Για την αντιμετώπιση του όποιου προβλήματος ψυχικής υγείας μεγάλο ρόλο παίζει η πρόληψη και η στάση της οικογένειας. «Όπως το κάθε παιδί είναι διαφορετικό και το αντιμετωπίζει η οικογένεια, έτσι πρέπει να αντιμετωπίζει και ένα μέλος της με προβλήματα ψυχικής υγείας. Πρέπει να το αποδέχεται, να το ενθαρρύνει, να το βοηθά. Αν βλέπει κάποιο πρόβλημα να μην κλείνει τα μάτια, αλλά να ζητά βοήθεια και πάνω απ’ όλα αγάπη. Ορισμένα πράγματα που ξεκινούν σαν μια κατάθλιψη παίρνουν άλλη διάσταση αν τα αφήσουμε. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητη η πρόληψη. Αν από την αρχή δεις κατάματα το πρόβλημα, το αντιμετωπίζεις καλύτερα.

«Το Καραβάνι της Αλήθειας είναι μια σειρά ημερίδων που διοργανώσαμε από κοινού με τον «Σύλλογο Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία του Ν. Σερρών» σε συνέχεια μιας άλλης ημερίδας που κάναμε στις Σέρρες με τον ίδιο σύλλογο. Το καινοτόμο στοιχείο είναι ότι τα ίδια τα άτομα μιλούν για τα προβλήματά τους, δηλαδή αντί να μιλούν άλλοι εξ ονόματός τους, μιλούν οι ίδιοι γύρω από θέματα που μας ενδιαφέρουν όλους, όπως είναι ο αποστιγματισμός, οι σχέσεις με την οικογένεια, τις υπηρεσίες, με την κοινότητα, η εύρεση εργασίας. Στόχος μας είναι ακριβώς αυτή η γνωριμία, διότι πιστεύουμε ότι ο αποστιγματισμός δεν επιτυγχάνεται μόνο με το να δίνεις έντυπα και να λες πως δεν υπάρχει πρόβλημα. Πιστεύουμε ότι ο καλύτερος τρόπος είναι η άμεση επικοινωνία. Ελπίζουμε ότι θα έχει απήχηση η ημερίδα αυτή. Ήδη οι πρώτες ενδείξεις ήταν πολύ ενθαρρυντικές, όπως ήταν και στις Σέρρες, όπου συμμετείχε το κοινό των Σερρών ρωτώντας και απαντώντας, κάτι που ήταν πολύ χρήσιμο. Επειδή η ψυχική υγεία είναι ένα θέμα που μας αφορά όλους. Ήδη το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας και απ’ ό,τι φαίνεται τώρα και στο μέλλον θα έχουμε προβλήματα κατάθλιψης».

Χωρίς να πρόκειται για μεταδοτικά νοσήματα, τα προβλήματα της ψυχικής υγείας τα τελευταία χρόνια παρουσιάζουν έξαρση. «Και σε μικρότερο βαθμό το θέμα αφορά πολλά άτομα. Η ανεργία, η έλλειψη σχέσεων, οι οικογενειακοί δεσμοί που με το πέρασμα των χρόνων χαλαρώνουν, όλα αυτά επιδρούν άμεσα».

Ο Σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία Ν. Σερρών είναι μια εθελοντική, μη κερδοσκοπική, μη κυβερνητική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1998. Βασικοί στόχοι του είναι η ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου σε θέματα που αφορούν στην ψυχική υγεία, στην καταπολέμηση του στίγματος των ψυχικών διαταραχών και στην κοινωνική και επαγγελματική αποκατάσταση των ατόμων με ψυχικές διαταραχές.

Μιλώντας στον ΠτΘ η Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Λένα Νομίδου, για την αφορμή της δημιουργίας του, ανέφερε ότι ήταν η «έλλειψη εξωνοσοκομειακών δομών για την εξυπηρέτηση των ληπτών, αλλά και των οικογενειών τους, οπότε η αγωνία για το τι μέλλει γενέσθαι συγκέντρωσε κάποιες οικογένειες και έτσι ιδρύθηκε ο σύλλογος. Στόχος του η διεκδίκηση των δικαιωμάτων μας, και ευρύτερα οι καλύτερες υπηρεσίες ψυχικής υγείας, ο αποστιγματισμός της ψυχικής ασθένειας, που είναι ένα μεγάλο κομμάτι και μια μεγάλη και πονεμένη ιστορία, και η κοινωνική αλλά και επαγγελματική αποκατάσταση αυτών των ανθρώπων».

Οι δραστηριότητες του συλλόγου επιμερίζονται σε τρία σκέλη. «Το ένα σκέλος αφορά στην ενημέρωση της κοινότητας με τη διοργάνωση ημερίδων και εκδηλώσεων, έτσι ώστε να αλλάξει αντίληψη έναντι της ψυχικής ασθένειας. Το δεύτερο αφορά στην εκπαίδευση των ίδιων των οικογενειών από ειδικούς ψυχιάτρους, ώστε να μάθουν να διαχειρίζονται το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν και να υπάρχει μία καλύτερη σχέση και ισορροπία μέσα στην οικογένεια, αλλά και μια καλύτερη ποιότητα ζωής και για τους ίδιους και για τα άτομά τους. Το τρίτο κομμάτι αφορά στη δημιουργία λέσχης και κάποιων εργαστηρίων, όπου τα άτομα εκφράζονται στις ελεύθερες ώρες τους με ζωγραφική, χορό, υπολογιστές. Επίσης προσφέρουμε κάποιες υπηρεσίες με εθελοντές εκπαιδευτές πάντα – γιατί είναι καθαρά εθελοντικός ο φορέας μας – γίνονται ομάδες αυτοβοήθειας με ψυχολόγους ειδικούς, υπάρχουν ομάδες διεκδικητικής συμπεριφοράς και διάφορες δραστηριότητες που στόχο έχουν την ομαλή ενσωμάτωσή τους στην κοινότητα. Πιστεύουμε ότι εδώ στο νομό μας τα καταφέραμε πολύ καλά σε σχέση με την αντίληψη την κοινωνική».

Ο πρώτος σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία δημιουργήθηκε στην Αθήνα και μετά λίγα χρόνια, συγκεκριμένα το 1998, στις Σέρρες. «Υπάρχει και η Ομοσπονδία, αλλά είμαστε πολύ λίγοι σύλλογοι και το θέμα είναι πώς δραστηριοποιείται ο σύλλογος, τι διεκδικεί, τι πετυχαίνει», τονίζει η κ. Νομίδου.

Η χώρα μας στο θέμα της στήριξης και της αποδοχής των ψυχικά ασθενών είναι πολύ πίσω. «Γι’ αυτό και η ιδέα για την υλοποίηση του Καραβανιού ήταν μια δράση μεγαλόπνοη για το 2007. Θέλουμε να ταράξουμε τα νερά της περιφέρειας, να συσπειρώσουμε τις οικογένειες και τους λήπτες και να πετύχουμε τη συνεργασία στο τετράπτυχο οικογένεια, λήπτες των υπηρεσιών, ειδικοί και κοινότητα. Τότε πιστεύω ότι θα έχουμε πετύχει το ιδανικό, θ’ αρχίσουν να βλέπουν την ψυχική ασθένεια όπως οποιαδήποτε άλλη, γιατί αυτό είναι, δεν είναι κάτι διαφορετικό. Περισσότερο θέλουμε να δώσουμε βήμα και λόγο στα άτομα αυτά, όπως και θα γίνει στις ημερίδες του καραβανιού, για να κερδίσουν την αυτοεκτίμησή τους, αλλά και να μιλήσουν με την κοινότητα κατά πρόσωπο και να δουν οι άνθρωποι ότι δεν είναι διαφορετικοί, αλλά είναι όπως όλοι μας και ότι πέρα από την ασθένειά τους έχουν πάρα πολλές καλές εκφάνσεις στην προσωπικότητά τους και μπορούν να λειτουργούν άψογα».

Εκείνο που διακρίνει την ελληνική κοινωνία είναι η άγνοια για το συγκεκριμένο θέμα. «Η άγνοια δυστυχώς δημιουργεί το φόβο. Μέχρι σήμερα ήταν ένα κομμάτι που κανείς δεν ήθελε να το αγγίξει, παρόλο που η τρέλα είναι – όσο κι αν φαίνεται μακριά μας – πολύ κοντά μας και δεν κάνει διακρίσεις, ούτε σε ανθρώπους με οικονομικό ή μορφωτικό επίπεδο. Χτυπάει δυστυχώς ανελέητα. Θέλω να πιστεύω ότι στον ευρύτερο κύκλο κάθε οικογένειας πάντα υπάρχει κάποιο άτομο που πάσχει από ψυχική διαταραχή».

Α.Π.

Το πρόγραμμα της ημερίδας

9:30-10:00 Έναρξη ημερίδας

10:00-10:15 Χαιρετισμοί

10:15-10:30 Εισήγηση: Κανιώτη Ελένη, Ψυχίατρος Γ.Ν.Κομοτηνής

Συντονιστής: Γιώργος Αστρινάκης, ψυχίατρος

10:30-10:40 «Στίγμα – κοινωνικός αποκλεισμός: Αποκαλύπτουμε στους τρίτους, στην εργασία και στις σχέσεις την ψυχική μας πάθηση; Δικτύωση και συνεργασία μεταξύ των φορέων ψυχικής υγείας»

Αθηνά Καρατζογιάννη, Νατάσα Βασιλάκη – Αθήνα

10:40-10:50 «Προσωπικές σχέσεις: με την οικογένεια, τον/την σύντροφο, τις ιατρικές υπηρεσίες, το κοινωνικό περιβάλλον»

Γιώργος Γιαννουλόπουλος – Αθήνα

10:50-11:00 «Σεβασμός ή προστασία: Είμαι υπεύθυνος/η του εαυτού μου;»

Βαλεντίνα Κουβεντιάδου – Σέρρες

11:00-11:10 «Οικογένεια: Ψυχοεκπαίδευση της οικογένειας, αναβάθμιση της φροντίδας και της υποστήριξης ως απαραίτητες προϋποθέσεις για αποκατάσταση»

Χρήστος Ελευθεριάδης – Σέρρες

11:10-11:20 «Εργασία; Εύρεση εργασίας, εργασιακή υποστήριξη, ανεργία, απραξία – Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί»

Τασούλα Τοβή – Θεσσαλονίκη (ΚΟΙΣΠΕ ΨΝΘ)

11:20-11:30 «Η ιδέα της Αυτοβοήθειας στα Χανιά»

Δημήτρης Καλθάκης, Γιάννης Καρτεράκης – Χανιά

11:30-12:00 Διάλειμμα – Καφές

12:00-12:30 Ανοιχτή συζήτηση

12:30-13:30 Προβολή ταινίας με θέμα την ψυχοκοινωνική αποκατάσταση

13:30-14:00 Συζήτηση – Λήξη ημερίδας

Παράλληλα θα λειτουργήσει στο φουαγιέ της αίθουσας έκθεση ζωγραφικής με έργα ΛΨΥ

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.