Γιωργος Τσομης «Ειμαι πολυ περηφανος που συμβαλλω στην αναβιωση του λυρικου θεσμου στην Πατρα»

Ο αναπληρωτής καθηγητής του Τμήματος Ελληνικής Φιλολογικός, Γιώργος Τσομής και επιστημονικός σύμβουλος του Opera Studio Πάτρας, ως «κομοτηναίος», ήταν η πρώτη άμεση πηγή πληροφόρησή μας, στη συνομιλία μας στο ράδιο «Παρατηρητής 94fm», σε όσα καλά συνέβησαν στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας με το ανέβασμα της όπερας του Henry Purcell, «Διδώ και Αινείας» για την οποία και ο ίδιος εργάστηκε, αλλά και το άνοιγμα του ΔΗΠΕΘΕ στο λυρικό θέατρο με τη δημιουργία του Opera Studio Πάτρας, που διευθύνει ο επίσης γνωστός μας σκηνοθέτης Michael Seibel, για τα οποία και μας μίλησε, ευχόμενος οι «υποθέσεις» του Μεγάρου Μουσικής Κομοτηνής να εξελιχθούν καλά και, μεταξύ των πρώτων παραστάσεων που θα δούμε στη σκηνή του, την περίοδο της επαναλειτουργία του, να είναι και η όπερα «Διδώ και Αινείας».
 
Γιώργος Τσομής όμως… 

«Για πρώτη φορά ένα ΔΗΠΕΘΕ ενθαρρύνει το λυρικό θέατρο» 

ΠτΘ:κ.Τσομή, σας ευχαριστούμε κατ’ αρχάς για την παρουσία σας στο «ράδιο Παρατηρητής 94 fm» και την ανταπόκρισή σας στην πρόσκλησή μας να συζητήσουμε για όσα καλά συμβαίνουν στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας με την όπερα που ανεβάζει αλλά και τη δημιουργία του Opera Studio. Ήταν και δική σας η ιδέα αυτό;
Γ.Τ.: Η ιδέα ανήκει στον κ. Seibel. Το Opera Studio είναι ένας θεσμός, τον οποίο γνώριζα από τη θητεία μου στα μουσικά θέατρα της Γερμανίας, κυρίως της Στουτγκάρδης, Φρανκφούρτης και Wiesbaden. Στόχος των Opera Studios είναι η επί σκηνής εκπαίδευση των νεαρών λυρικών τραγουδιστών πριν κάνουν τα πρώτα επαγγελματικά τους βήματα. Όταν ο κ. Seibel κλήθηκε το 2010 από την Αναπτυξιακή Ροδόπης να βοηθήσει στις ενέργειες για την έναρξη της λειτουργίας του Μεγάρου Μουσικής Κομοτηνής είχε σκεφτεί και τη δημιουργία ενός Opera Studio, δίνοντας έτσι μεγάλη σημασία στον εκπαιδευτικό τομέα του Μεγάρου. Δυστυχώς τα πράγματα λόγω κρίσης δεν ευοδώθηκαν. Το όραμα αυτό πήρε σάρκα και οστά στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Ο κ. Seibel είναι από το 2015 ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Opera Studio Πάτρας.
 
ΠτΘ: Το Opera Studio με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας συνεργάζονται;
Γ.Τ.: Το Opera Studio Πάτρας ανήκει στο ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Είναι ένα αναπόσπαστο μέρος του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας.
 
ΠτΘ: Έχει συμβεί αυτό με άλλα ΔΗΠΕΘΕ;
Γ.Τ.: Είναι καινοφανές. Για πρώτη φορά ένα ΔΗΠΕΘΕ ενθαρρύνει το λυρικό θέατρο.      
 

«Εδώ και εκατό χρόνια δεν είχαμε καμία οπερατική παράσταση στην Πάτρα» 

ΠτΘ: To λυρικό θέατρο είναι εξάλλου συνδεδεμένο με την πόλη της Πάτρας από τον 19ο αι. Αυτό καταγράφεται και στη λογοτεχνία, ακόμη και στο μυθιστόρημα της Ρέας Γαλανάκη «Θα υπογράφω Λουί» με ήρωα τον επαναστάτη Ανδρέα Ρηγόπουλο…
Γ.Τ.: Ναι, έτσι είναι. Και χαίρομαι που αναφέρεστε στη Ρέα Γαλανάκη. Ας μην ξεχνάμε ότι η Πάτρα είναι άμεσα συνδεδεμένη με την Ιταλία, τη μητέρα του νεώτερου λυρικού θεάτρου. Ένα φέρι-μπόουτ χωρίζει το Μπάρι και την Αγκώνα από την Πάτρα. Οι επιδράσεις είναι έντονες. Η ιταλική γλώσσα είναι διαδεδομένη και διδάσκεται ακόμα και στα σχολεία της Πάτρας. Το Δημοτικό Θέατρο Πατρών «Απόλλων», είναι μια μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνο και χτίστηκε από τον Τσίλλερ, καταρχήν ως λυρικό θέατρο. Εγκαινιάστηκε το 1853 με την όπερα του Βέρντι «Χορός Μεταμφιεσμένων». Έκτοτε δεν είχαμε πάρα πολλές οπερατικές παραστάσεις. Για την ακρίβεια εδώ και εκατό χρόνια δεν είχαμε καμία οπερατική παράσταση στην Πάτρα. Είμαι πολύ περήφανος λοιπόν που συμβάλλω στην αναβίωση του λυρικού θεσμού στην Πάτρα, καθώς κατάγομαι από το Αίγιο και έχω ζήσει στην Πάτρα αρκετά χρόνια. 

«“Διδώ και Αινείας” του Henry Purcell, μία τραγική όπερα σε τρεις πράξεις»

ΠτΘ: Πείτε μας λίγα λόγια για το έργο που ανεβάσατε στην Πάτρα…
Γ.Τ.: Η όπερα «Διδώ & Αινείας» είναι του Henry Purcell (t.a.q. 1689), σε λιμπρέτο του δαφνοστεφούς ποιητή Nahum Tate, ο οποίος όμως έμεινε στην ιστορία της λογοτεχνίας και της μουσικής, επειδή συμμετείχε ως λιμπρετίστας στην παραγωγή της όπερας «Διδώ & Αινείας». Η όπερα αυτή είναι βασισμένη στο τέταρτο βιβλίο της «Αινειάδας» του Βεργιλίου, όπου εξιστορείται η τραγική ιστορία της Διδούς. Μελετώντας καταρχάς την αριστοτεχνική δομή του λιμπρέτου και εστιάζοντας στις αποκλίσεις του λιμπρέτου από το 4ο βιβλίο της «Αινειάδας» διαπίστωσα την εξής βασική διαφορά: Στον Βεργίλιο η τραγικότητα της Διδούς έγκειται στο γεγονός ότι αφέθηκε σαν Ευριπίδεια ηρωίδα να ηττηθεί από το πάθος της, να ενδώσει στον έρωτά της για τον Αινεία και να αμελήσει όλα της τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις της απέναντι στο λαό της και να αυτοκαταστραφεί, οι λόγοι δε της καταστροφής της ήταν καθαρά προσωπικοί. Ο Αινείας, αντίθετα, μπόρεσε να απαλλαγεί από τις επιθυμίες του, με θεϊκή παρέμβαση όμως, και να επιστρέψει στο καθήκον του που όφειλε στο έθνος του, την ίδρυση της νέας Τροίας. Τα πράγματα στο κείμενο της όπερας δεν είναι έτσι. Ο Αινείας ενδίδει στον έρωτα της βασίλισσας και θέλει να ζήσει μαζί της. Για την τραγική κατάληξη δεν ευθύνεται ούτε η Διδώ ούτε ο Αινείας. Οι μάγισσες που εκφράζουν το Κακό συνωμοτούν εναντίον του ερωτευμένου ζευγαριού και υλοποιούν με επιτυχία το καταστροφικό τους έργο, όχι μόνο για τη Διδώ, όπως περιγράφεται στο τέλος της όπερας, αλλά και για τον Αινεία, γιατί αποσκοπούν να βυθίσουν το καράβι του και να τον οδηγήσουν μαζί με τους συντρόφους του στο θάνατο. Η καταλυτική δύναμη του Κακού και όχι η δύναμη του Έρωτα, τις περισσότερες φορές καταστροφική, είναι αυτή που κινεί τα νήματα στην όπερα αυτή. Οι ερωτευμένοι Διδώ και Αινείας αποτελούν απλώς πιόνια τους. Και σε αυτή την περίπτωση δεν είναι ο Έρωτας που νικά τα πάντα, ας θυμηθούμε την πασίγνωστη φράση του στίχου του ίδιου του Βεργιλίου από τις «Εκλογές» του (10, 69): omnia vincit Amor, αλλά το Κακό. Παραλλάξαμε λοιπόν την φράση του Βεργιλίου σε omnia vincit Malum. Αυτή η φράση αποτέλεσε οδηγό και βάση της σκηνοθετικής σύλληψης και συνέδεσε την τραγική ιστορία της Διδούς και την εκπλήρωση της βούλησης των θεών για τον Αινεία με τη σημερινή μας εποχή, μία εποχή όπου το Κακό δεσπόζει παντού, ενώ η επικράτηση του Καλού είναι μάλλον αβέβαιη. Επίσης, το γεγονός ότι ο Αινείας είναι ένας ηττημένος ήρωας και πρόσφυγας αιτούμενος ασύλου σε μία ξένη χώρα, συνέδεσε την όπερα αυτή με την σημερινή μας πραγματικότητα. Για περισσότερες πληροφορίες θα σας παρέπεμπα στην ιστοσελίδα του Opera Studio Πάτρας: http://www.operastudiopatras.gr/ και στο ψηφιακό πρόγραμμα της παράστασης: http://www.operastudiopatras.gr/e-programma/. 

«Κάθε απόλαυση είναι διδακτή»

ΠτΘ: Οι σπουδές σας αφορούσαν και στην όπερα. Στην Κομοτηνή ασχοληθήκατε και με την «επιμόρφωσή» μας στην όπερα με τους «προάγωνες», ήτοι στην εισαγωγή μας στην όπερα και πριν από τις αναμεταδόσεις της ΜΕΤ στην οθόνη του Μεγάρου. Τώρα εργαστήκατε εκ νέου για την όπερα, ένα αντικείμενο που μοιάζει να αγαπάτε εξίσου με τη διδασκαλία στο πανεπιστήμιο… Το χαρήκατε;
Γ.Τ.: Θεωρώ ότι κάθε απόλαυση είναι διδακτή. Στο Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής και στο πλαίσιο των ζωντανών μεταδόσεων οπερατικών έργων από την Metropolitan Opera της Νέας Υόρκης είχα συμβάλει με τους προάγωνες στη γνωριμία του κοινού με το εκάστοτε έργο που θα παρακολουθούσε, κυρίως από μουσικοδραματολογικής άποψης. Το έκανα με μεγάλο ζήλο και είχα αρκετούς υποστηρικτές. Εξάλλου, σχεδόν όλα τα ευρωπαϊκά θέατρα στοχεύουν στην επιμόρφωση και ενημέρωση του κοινού τους. Δυστυχώς, διεκόπη η μετάδοση των ζωντανών αυτών παραστάσεων στο Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής. Αμέσως όμως μου προτάθηκε η συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας με την ιδιότητα του επιστημονικού συμβούλου όπερας. Συνεχίζω αυτή μου τη δραστηριότητα γράφοντας κείμενα στην ιστοσελίδα του Opera Studio Πάτρας. Επίσης, έχω επιμεληθεί ένα γλωσσάρι για το μουσικό θέατρο, το οποίο συνοδεύεται από οπτικοακουστικό υλικό. Παράλληλα, μέσα από τη θεωρία συμβάλλω στην πρακτική εφαρμογή και υλοποίηση ενός έργου: στην επιλογή του έργου, το θεωρητικό και μουσικό του υπόβαθρο, τη συμμετοχή στη σκηνοθετική σύλληψη, τη διαμόρφωση του προγράμματος κ.α. Πρέπει να πω ότι η πρώτη μου αυτή συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας ήταν άψογη. Η όπερα «Διδώ και Αινείας» δέχτηκε διθυραμβικές κριτικές με sold out παραστάσεις και αυτό χάρη στην πολύ καλή συνεργασία όλων, συντελεστών και ερμηνευτών. Ευελπιστώ να ανοίξει το Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής σύντομα και να προσκαλέσει το Opera Studio Πάτρας για την παρουσίαση της όπερας «Διδώ & Αινείας» ή της επόμενης οπερατικής παραγωγής. Η όπερα «Διδώ & Αινείας» έχει ήδη δεχθεί προσκλήσεις από άλλα θέατρα και θα ήταν μεγάλη χαρά για μένα που ζω και εργάζομαι στην Κομοτηνή να παρασταθεί στο Μέγαρο Μουσικής Κομοτηνής. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.