Γιωργης Χριστοδουλου, τραγουδοποιος «Ο Αττικ ηταν ο πρωτος τραγουδοποιος στην Ελλαδα»

Ο Κλέων Τριανταφύλλου, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Αττίκ,  υπήρξε ένας από τους κύριους εκφραστές του ρομαντικού ελληνικού τραγουδιού, με περισσότερα από 100 καταγεγραμμένα ελληνικά τραγούδια. Ποιος άλλωστε δεν γνωρίζει το «Ζητάτε να σας πω», πίσω από την δημιουργία του οποίου υπάρχει τεράστιος μύθος ή «Το Τρεχαντήρι». Αυτό το οποίο ωστόσο λίγοι γνώριζαν είναι το πλήθος των τραγουδιών που έγραψε, γύρω στα 300, κατά την περίοδο της παραμονής του στη Γαλλία.
 
Το «κενό» αυτό σε ό,τι αφορά την παρισινή περίοδο του Αττίκ ανέλαβε να συμπληρώσει και να παρουσιάσει στο ελληνικό, και όχι μόνο, κοινό, μετά από μία διετή έρευνα για πρώτη φορά, ύστερα από 110 χρόνια, ο τραγουδοποιός Γιώργης Χριστοδούλου, ο οποίος τον περασμένο Δεκέμβρη κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Μικρή Άρκτος» το βιβλίο – cd «Ο Αττίκ στο Παρίσι».
 
Το αποτέλεσμα της έρευνας αυτής παρουσιάζει σήμερα στην Κομοτηνή και συγκεκριμένα στο Wine Bar «Μαρμελάδα» ο Γιώργης Χριστοδούλου, με συνοδοιπόρο τον ταλαντούχο πιανίστα Χάρη Σταυρακάκη.
 
Λίγες ώρες πριν την επιστροφή του στην Κομοτηνή, μία από τις πόλεις που πρωτοεμφανίστηκε στην αρχή της πορείας του, όπως εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος και στην οποία πάντα επιστρέφει, ο Γιώργης Χριστοδούλου μίλησε στο «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» για το project του αυτό, τα όσα θα ακούσουμε αλλά και για τα επόμενα καλλιτεχνικά του βήματα.
 
Ο λόγος στον ίδιο…
 
ΠτΘ: Η τελευταία σας δουλειά, και αυτό το οποίοι θα απολαύσουμε στην «Μαρμελάδα» είναι ένα βιβλίο – cd, αφιερωμένο σε μια άγνωστη πτυχή της ζωής ενός εκ των σημαντικότερων πρεσβευτών του ρομαντικού ελληνικού τραγουδιού, του Αττίκ. Πώς και γιατί ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με τον Αττίκ;
Γ.Χ.: Ο Αττίκ, εκτός από αυτά που είπατε, ήταν κάτι πιο σημαντικό. Ήταν ο πρώτος τραγουδοποιός που είχαμε ποτέ στην Ελλάδα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έγραφε τα τραγούδια του, τόσο τη μουσική όσο και τους στίχους, γιατί μέχρι τότε υπήρχαν μόνο στιχουργοί ή μόνο συνθέτες, που συνεργαζόταν και έδιναν τα τραγούδια τους στους ερμηνευτές. Ο Αττίκ έγραφε τους στίχους, έγραφε τη μουσική, έπαιζε πιάνο, τραγούδησε ο ίδιος τα τραγούδια του, κάτι που  για την Ελλάδα εκείνη την εποχή ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Ήταν ο πρώτο έλληνας τραγουδοποιός που είχαμε ποτέ και πάνω στον οποίο, κατά τη γνώμη μου πάτησαν όλοι οι υπόλοιποι τραγουδοποιοί των μετέπειτα γενεών για να χτίσουν αυτό που λέμε το «ελληνικό τραγούδι». Τότε ο Αττίκ έφερε επίσης ένα νέο είδος τραγουδιού, που ήταν η μπαλάντα που αφηγείται μια ολόκληρη ιστορία, μέσα σε δύο-τρία λεπτά. Τα τραγούδια του είναι σαν μονόπρακτα, σαν μικρές ταινίες με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.  Εμείς ξέρουμε τα ελληνικά τραγούδια του Αττίκ,  τα οποία είναι συνολικά 105. Ο ίδιος όμως πριν έρθει στην Ελλάδα είχε κάνει μεγάλη καριέρα στο Παρίσι, την οποία προσωπικά δεν είχα συνειδητοποιήσει. Συγκεκριμένα είχε γράψει περίπου 300 τραγούδια, ωστόσο υπάρχουν πολλοί που λένε ότι είναι ακόμα περισσότερα, εκ των οποίων εγώ έχω βρει τα 260.
 

Αφορμή για το βιβλίο-cd αυτό, στάθηκε μια παρτιτούρα που βρήκα σε ένα παλαιοπωλείο στην Μονμάρτη , το φθινόπωρο του 2013. Βρήκα μια παρτιτούρα που έκανε δύο ευρώ, σε ένα κασόνι μαζί με κάτι άλλες, έγραφε πάνω «Μουσική Αττίκ» και την αγόρασα. Έτσι άρχισα να ψάχνω για να βρω αν υπήρχε και κάτι άλλο ενδιαφέρον και συλλέκτη τον συλλέκτη, πανεπιστήμιο το πανεπιστήμιο, μέσα από αρχεία, από βιβλιοθήκες από διάφορους φορείς, έφτασα σε έναν αριθμό 260 παρτιτούρων.
 
Κάθισα με τον Χάρη Σταυρακάκη, που είναι ο πιανίστας και της παράστασης και του cd, στο οποίο ναι μεν έχουμε κι άλλους μουσικούς ωστόσο πρωταγωνιστεί το πιάνο. Το πιάνο ήταν άλλωστε το όργανο στο οποίο έγραφε ο Αττίκ. Μέσα από όλη αυτήν την έρευνα, είναι αναπόφευκτο ότι μαθαίνεις κι άλλα πράγματα για την ζωή του Αττίκ, το πώς ήταν εκείνη η εποχή, πώς ζούσε, τι έπαιζε, ποιους γνώριζε τα οποία και συγκέντρωσα και αποφάσισα να τα βάλω σε ένα κείμενο μαζί με φωτογραφίες αλλά και τις παρτιτούρες της εποχής και έτσι φτιάχτηκε αυτό το βιβλίο – cd, το οποίο είναι μισό στα ελληνικά και μισό στα γαλλικά.  Στο τέλος του βιβλίου υπάρχει το cd με τα δέκα τραγούδια και ένα ακόμα ορχηστρικό κομμάτι, τα οποία στο σύνολό τους είναι κομμάτια που βγαίνουν πρώτη φορά σε δίσκο. Ήταν ανέκδοτα μέχρι τώρα. Φανταστείτε ότι το πρώτο τραγούδι του Αττίκ σε παρτιτούρα, που είναι γαλλικό τραγούδι, ήταν μέχρι τώρα ανέκδοτο. 

«Ο Αττίκ ήταν ένας άνθρωπος με πολύ ταλέντο που  μεταμόρφωνε κάθε στιγμή του, είτε όμορφη είτε άσχημη, σε τραγούδι» 

ΠτΘ: Ο Αττίκ λοιπόν σας βρήκε, κατά μια έννοια. Και όλα αυτά πλέον τα έχετε βάλει σε μία παράσταση την οποία θα απολαύσουμε στην «Μαρμελάδα». Τι ακριβώς θα δούμε;
Γ.Χ.: Η Κομοτηνή ήταν μια από τις πρώτες πόλεις που τραγούδησα,  όταν ήμουν στο σχολείο ακόμη, και η «νονά μου» η Αρλέτα, με είχε βγάλει στο τραγούδι. Ήμουν μόλις 17 χρονών και ανέβηκε στη σκηνή σχεδόν χωρίς πρόβα στο Ίδρυμα Παπανικολάου μαζί της. Είναι μια πόλη που αγαπώ πολύ και κατά καιρούς επιστρέφω.
 

Η παράσταση αυτή είναι σαν story-telling με τραγούδια. Λέω κυρίως ιστορίες και ενδιάμεσα παίζω και τα τραγούδια. Ιστορίες που θεωρώ ότι έχουν το ενδιαφέρον τους και αρέσουν γιατί μας αφορούν όλους μας. Ο Αττίκ ήταν ένας άνθρωπος με πολύ ταλέντο και μεταμόρφωνε κάθε στιγμή του, είτε όμορφη είτε άσχημη, σε τραγούδι, εν είδει ιστοριών. Μία τέτοια ιστορία για παράδειγμα αφορά στο νούμερο 13. Ο Αττίκ αποφάσισε να κάνει το ντεμπούτο του στο Παρίσι στις 13 Απριλίου του 1913. Μέχρι τότε έγραφε τραγούδια εκεί ως συνθέτης, υπέγραφε ως Αττίκ, αλλά δεν είχε βγει ποτέ στη σκηνή να τα ερμηνεύσει ο ίδιος. Στις 13 Απριλίου του 1913 λοιπόν αποφασίζει να ανέβει στη σκηνή και του δίνουν τον αριθμό 13 στο πρόγραμμα, καθώς τότε υπήρχαν τα καμπαρέ, τυπωνόταν πρόγραμμα και υπήρχε σειρά με νούμερα. Του δίνουν το νούμερο 13 λοιπόν και το καμαρίνι με το νούμερο 13. Οι συμπτώσεις λοιπόν με το 13 ήταν πολλές και έτσι σκέφτηκε το εξής: εάν βγω στη σκηνή, δεν χάσω τα λόγια μου και τα πω όλα σωστά, το 13 θα γίνει ο τυχερός μου αριθμός. Έτσι και έγινε.
 
Όταν ήρθε στην Ελλάδα, οριστικά πια, το 1929, να ανοίξει τη «Μάντρα», αποφάσισε να την ανοίξει μέσα σε 13 ημέρες, στις 13 Αυγούστου του 1929, με 13.000 δανεικές δραχμές. Την πρώτη παρτιτούρα του Αττίκ τη βρήκα το φθινόπωρο του 2013. Βέβαια το συνειδητοποίησα πολύ αργότερα ότι πάλι μας κυνηγάει το «13» και το θεώρησα  εκ των υστέρων ένα καλό σημάδι, ότι δηλαδή ίσως να ήθελε να με βρει αυτή η παρτιτούρα για να γίνει αυτή δουλειά και να βγουν αυτά τα τραγούδια που δεν είχαν βγει ποτέ σε δίσκο. 
 
ΠτΘ: Από όλο αυτό το εύρος του έργου του Αττίκ που ήρθατε «αντιμέτωπος», πώς καταφέρατε να επιλέξετε τόσο στα 11 αυτά κομμάτια τα οποία αναφέρατε, αλλά και σε όσα γράφετε στο βιβλίο; Πόσο εκτενής και πόσο δύσκολη ήταν η έρευνα η οποία κάνατε;
Γ.Χ.: Κι εγώ νόμιζα ότι θα ήταν δύσκολη, όταν πρωτοξεκίνησα, αλλά τα πανεπιστήμια, οι σχολές και τα αρχεία, μου ανοίχτηκαν πολύ εύκολα. Ακόμα και σε συλλέκτες, που καμιά φορά έχουν την αντίληψη της ιδιοκτησίας επί των πραγμάτων και δεν τα αφήνουν, δεν αντιμετώπισα δυσκολίες. Ήμουν πολύ τυχερός σε ό,τι αφορά και στην γνωριμία μου με την ανιψιά του Αττίκ, την Πέλεια Τριανταφύλλου- Τζαρτίλη, η οποία έχει στην κατοχή της ένα μεγάλο αρχείο, για το οποίο βέβαια μου μίλησε και  το είδα αφού είχαμε ολοκληρώσει τον δίσκο. Είναι μια γυναίκα που έχει αφιερώσει όλη της τη ζωή στη διάσωση του αρχείου του Αττίκ και το έχει κάνει με πάρα πολύ αγάπη.
 
ΠτΘ: Παρά το νεαρό της ηλικίας σας έχετε ασχοληθεί με πάρα πολλά πράγματα, θα μπορούσε κάποιος να σας χαρακτηρίσει τραγουδιστή, τραγουδοποιό, ηθοποιό, συνθέτη, μεταξύ άλλων, ενώ έχετε βγει στο εξωτερικό με επιτυχημένη καριέρα από το οποίο επιστρέψατε πρόσφατα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η πορεία σας έχει κοινά στοιχεία με αυτή του Αττίκ…
Γ.Χ.: Δεν είναι αντίστοιχη πορεία, γιατί ο Αττίκ ήταν σπουδαίος και τρανός στο εξωτερικό. Φανταστείτε ότι οι στρατιώτες στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο άλλαζαν τους στίχους των τραγουδιών του και τα τραγουδούσαν. Μιλάμε για τέτοια δημοφιλία. Εγώ έμεινα στην Ισπανία έξι χρόνια, έκανα δυο δίσκους, οι οποίοι πήγαν καλά και κάποια στιγμή θα επιστρέψω γιατί «χρωστάω» ακόμα έναν δίσκο εκεί.
 
ΠτΘ: Πώς πήρατε την απόφαση να επιστρέψετε; Να κάνετε δηλαδή το αντίστροφο από αυτό που κάνουν πολλοί νέοι άνθρωποι που φεύγουν στο εξωτερικό;
Γ.Χ.: Εγώ μεγάλωσα με τη γιαγιά μου και η γιαγιά μου χρειάστηκε την βοήθειά μου.  Επέστρεψα λοιπόν για είμαι κοντά της. Επιστρέφοντας της έγραψα κι ένα τραγούδι, που μπορείτε να το βρείτε και στο youtube. Λέγεται «Καντάδα για τη γιαγιά μου» και έβαλα εκεί όλα τα παλιά τραγούδια της εποχής, αυτά που μου έμαθε να τραγουδάω πρώτη αυτή.
 
ΠτΘ: Τι ακολουθεί σε επίπεδο δημιουργίας μετά τον Αττίκ;
Γ.Χ.: Είναι πολύ νωρίς να μπει στο κομμάτι της υλοποίησης, γιατί ο Αττίκ κυκλοφόρησε μόλις την 1η του Δεκέμβρη. Υπάρχει ωστόσο μία σκέψη, θα το ήθελα τουλάχιστον πάρα πολύ,  του χρόνου επειδή συμπληρώνω τα 20 χρόνια παρουσίας μου στη δισκογραφία, να επιστρέψω εκεί από όπου ξεκίνησα. Να ετοιμάσω μια έκδοση που θα είναι ένα αφιέρωμα στην Αρλέτα, τον πρώτο άνθρωπο που με “έβγαλε” στη σκηνή, και πολύ γενναιόδωρα με άφησε να είμαι όλη την ώρα πάνω στη σκηνή, μαζί της. 

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.