«Για την Ελλαδα ρε γαμωτο…»

Είναι η πιο γνωστή ελληνίδα αθλήτρια. Η Βούλα Πατουλίδου, η πρώτη γυναίκα ολυμπιονίκης στην Ελλάδα, φιλοξενείται σήμερα στο «Εμείς η Πόλις», με αφορμή την έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου. Ήταν μέλος της ολυμπιακής ομάδας (τις χρονιές 1988, 1992, 1996, 2000, 2004). Με το Ολυμπιακό μετάλλιο στα 100 μ. γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Βαρκελώνης το 1992, αλλά πολύ περισσότερο με εκείνο το «για την Ελλάδα ρε γαμώτο» να γράφει ιστορία… Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη νίκη στην ιστορία του εθνικού γυναικείου αθλητισμού. Ήταν στις 5 Αυγούστου του 1992…

«Το μεγαλύτερο κέρδος είναι ότι μαθαίνεις να επιβιώνεις από την επιτυχία. Πίστεψέ με, οι αποτυχίες είναι περισσότερες, αλλά τις επιτυχίες τις ξέρουν πολλοί, τις αποτυχίες μόνον αυτός που τις κάνει», δηλώνει σήμερα η αθλήτρια που έκανε την Ελλάδα να ριγήσει έχοντας στο στήθος της το χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο, λέγοντας εκείνο το «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο». Δεκαέξι χρόνια μετά μιλά για τον στίβο, τις δυσκολίες του πρωταθλητισμού, τις «παγίδες» του ντόπινγκ και της πολιτικής…

Βούλα Πατουλίδου, χρυσή Ολυμπιονίκης:

«Ο πρωταθλητισμός σε διαλέγει και δεν τον επιλέγεις»

Ο πρωταθλητισμός και οι διακρίσεις

Σας λείπει ο στίβος;

Όσα χρόνια κι αν περάσουν πάντα θα μου λείπει ο στίβος. Όποιος κάνει πρωταθλητισμό και διατηρείται τόσα χρόνια, δύσκολα μπορεί να βρει το απόλυτο «αντίδοτο». Το ότι η ζωή συνεχίζεται είναι γεγονός για όλους και προσαρμόζεσαι έχοντας δρομολογήσει και κάποιες άλλες δράσεις για να μπορείς να υπάρχεις.

Ο πρωταθλητισμός ήταν αυτός που σας γοήτευε;

Δεν μπορώ να πω ότι η έλξη αφορούσε τον πρωταθλητισμό, αλλά την κίνηση. Την κίνηση του κορμιού, του μυαλού. Για να μπορείς να είσαι πάρα πολύ καλός πρωταθλητής, όλα αυτά θα πρέπει να είναι σε αρμονία. Δεν θυμάμαι τον εαυτό μου ποτέ να μην σκέφτεται και να μην κινείται. Ο πρωταθλητισμός σε διαλέγει και δεν τον επιλέγεις. Δεν μπορούν να κάνουν όλοι πρωταθλητισμό. Είναι κάποιοι που έχουν ένα χάρισμα, το έχουν δουλέψει στο απόλυτό του και κάποια στιγμή ανταμείβονται ή όχι. Όταν νιώθεις ότι κάθε φορά βελτιώνεσαι και τα αποθέματά σου δεν έχουν πιάσει πάτο λες: «Μπορώ και παραπάνω», «Μπορώ και παραπάνω». Άλλωστε, θεωρώ ότι η δική μου διαδρομή, το να προσφέρω στην Ελλάδα, ήταν από αυτή την «πόρτα». Θέλω να πιστεύω ότι έδωσα. Όταν ακούστηκε το: «Για την Ελλάδα ρε γαμώτο» ήταν το απόλυτο βιωματικών εμπειριών. Ήταν ο μόνος δρόμος για μένα.

Σας «κυνηγάει» ακόμη αυτό το «Για την Ελλάδα, ρε γαμώτο»;

Νομίζω ότι μας «κυνηγάει» όλους και θα μας «κυνηγάει» για πάρα πολλά χρόνια. Για όσους λίγους ή πολλούς ενδιαφέρονται να μάθουν από πού έχει ξεκινήσει αυτή η χώρα; Πώς έχει επιβιώσει; Πώς σήκωσε το κεφάλι εκεί που όλοι οι άλλοι είχαν λυγίσει ξέροντας ότι θα επιβιώσει και θα αφήσει το στίγμα της παντού. Όσο κι αν θέλουμε, λόγω της παγκοσμιοποίησης, να υπάρχει μια ομοιομορφία, δεν θα υπάρξει ποτέ. Δεν μπορείς να σβήσεις ένα παρελθόν. Όταν βγαίνει ένα παιδί από μια ακριτική περιοχή, για παράδειγμα τη Φλώρινα και κατορθώνει να «αναγκάσει» πολύ κόσμο να πει «Where is Greece?» νιώθεις σίγουρα υπερήφανος.

Ήταν ένας καλός λόγος να μπει ξανά η Ελλάδα στο χάρτη για πάρα πολλούς…

Βεβαίως, έξω από τα όρια της Ελλάδος ήσουν άγνωστη δύναμη.

Για σας ποιο ήταν το σημαντικότερο εκείνες τις στιγμές, σ΄ εκείνη τη διάκριση;

Το σημαντικό ακούγεται λιγάκι μακάβριο, αλλά τότε το είχα πει και το πίστευα απόλυτα: «Έχω ολοκληρώσει τον προορισμό μου στη γη, μπορώ να πεθάνω» είχα πει. Συνέρχεσαι, βέβαια, σε δευτερόλεπτα και λες δεν σταματάει η ζωή εδώ, η ζωή συνεχίζεται. Νομίζω ότι το μεγαλύτερο κέρδος αυτής της ιστορίας είναι η επικοινωνία με τον κόσμο. 16 χρόνια μετά και στα λόγια που μου λέει ο κόσμος είναι σαν να έχει γίνει χθες, δεν νομίζω να έχω δικαίωμα να ζητήσω κάτι παραπάνω.

Τι χάσατε; Ποιο ήταν το τίμημα που κατεβάλατε για να φτάσετε τόσο ψηλά;

Όλα έχουν ένα τίμημα, καλό και κακό. Για κάποιους άλλους μπορεί και να μην υφίσταται, δεν υπήρξε δεύτερο παιδί. Αν ήμουν ίσως άνδρας, θα ήταν διαφορετικά. Όταν επιλέγεις να ολοκληρώσεις κάποιους κύκλους, κλείνουν κάποιοι άλλοι χωρίς να το έχεις αντιληφθεί.

Η επιτυχία ή η αποτυχία διδάσκει;

Το μεγαλύτερο κέρδος είναι ότι μαθαίνεις να επιβιώνεις από την επιτυχία. Πίστεψέ με οι αποτυχίες είναι περισσότερες, αλλά τις επιτυχίες τις ξέρουν πολλοί, τις αποτυχίες μόνο αυτός που τις κάνει. Μαθαίνεις να υπακούς σε κανόνες, να πειθαρχείς, να οργανώνεις τη ζωή σου και να μάχεσαι για την νίκη. Η νίκη δεν είναι το μετάλλιο, είναι το όραμα. Αν δεν μάθεις να μάχεσαι γι’ αυτό, δεν υπάρχει περίπτωση να το αγγίξεις. Πετυχημένος είναι εκείνος που έχει κατορθώσει μετά από «στραπάτσα» να ξανασηκωθεί.

Η πιο δύσκολη στιγμή στη ζωή ενός αθλητή είναι αυτή ακριβώς, να σηκώνεται μετά από «στραπάτσο»;

Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο μεγάλο είναι το «στραπάτσο». Όταν είσαι κάποιος, υπολογίσιμη δύναμη και με έναν τραυματισμό βγαίνεις εκτός. Αν την παλέψεις αυτή την ατυχία και επανέλθεις, τότε πολύ καλά καταλαβαίνεις πόσο δύσκολα βιώνεται και αντιμετωπίζεται η μοναξιά.

Αυτό το came back που μου περιγράψατε είναι και η γλυκιά εκδίκηση του αθλητή;

Είναι, αλλά η εκδίκηση πρωτίστως είναι στις αμφιβολίες τις δικές σου. Στον κακό σου εαυτό. Η αμφιβολία ποτέ δεν σβήνει από ένα μυαλό, αλλά είναι εκεί και λες όταν επανέρχεσαι: «Κατάφερα να σε δαμάσω».

Βάλατε πάντως στα χείλη των Ελλήνων, εκείνη την στιγμή της απονομής του χρυσού μεταλλίου, τον εθνικό ύμνο, και στα χέρια τους την ελληνική σημαία. Γιατί είναι σημαντικές για σας έννοιες όπως «πατρίδα», «παράδοση»;

Θεωρώ πολύ σημαντικό να γνωρίζεις την πορεία σου, από πού ήρθες, τι έκανες; Είναι πάρα πολύ σημαντικό να ξέρεις. Είχα θυμώσει πολύ με την ιστορία του βιβλίου της Ιστορίας, γιατί αλλιώς είχα ακούσει εγώ τα γεγονότα από την γιαγιά μου, που τα έζησε και αλλιώς έβλεπα να είναι γραμμένα, τελείως διαφορετικά. Βεβαίως, για να οικοδομηθεί το μέλλον, θα πρέπει να δημιουργηθεί μια φιλία και από τις δύο πλευρές, αλλά θα πρέπει πρωτίστως να βασιστείς σε κάποιες αλήθειες. Τις βαρβαρότητες και τις τραγωδίες δεν θα πρέπει να τις σβήνεις από την μια στιγμή στην άλλη. Το «για την Ελλάδα ρε γαμώτο» είχε πηγή την ελληνική ιστορία. Εκεί βλέπεις πεντακόσιους ήρωες και πεντακόσιους έναν προδότες και επιλέγεις από ποια πλευρά θέλεις να πας. Δείτε τους Γάλλους, επιμένουν να μιλούν μόνο στην γλώσσα τους και όταν λένε: «Γαλλία!» δεν τους επιπλήττει κανείς. Έχω γυμναστεί κοντά στον 1,5 μήνα σε αμερικανικό πανεπιστήμιο και είδα πώς παρουσιάζουν την ιστορία της χώρας που τώρα τους φιλοξενεί. Κι εμείς έχουμε μια ιστορία αιώνων και ντρεπόμαστε γι΄ αυτή. Αυτό δεν μπορώ να το καταλάβω και δεν είναι σοβινιστικό. Βεβαίως και έχουν γίνει τραγωδίες, αλλά θα πρέπει και αυτές ακόμη να διδαχθούν μήπως κάποια στιγμή μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τα ελαττώματά μας.

Το ντόπινγκ

Το ντόπινγκ είναι μια υπόθεση που «πλήγωσε» και τον ελληνικό αθλητισμό …

Ναι, γιατί η ζωή δεν σταματάει στα τριάντα. Από εκεί και πέρα καλείσαι να ζήσεις, να ενταχθείς σε ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής, να ζήσεις με την οικογένειά σου και ευελπιστείς ότι θα ζήσεις όχι δεκαπέντε χρόνια που ζεις μέσα στα γήπεδα, αλλά άλλα τόσα και άλλα τόσα. Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε τι θεωρούμε «ντόπινγκ», με ενοχλεί πάρα πολύ να λένε ότι λόγω του ντόπινγκ ένας αθλητής έγινε πρωταθλητής. Δεν υπάρχει περίπτωση να γίνεις πρωταθλητής, κουβάδες φάρμακα να έχεις πάρει, αν δεν δουλέψεις, αν δεν δουλέψεις, αν δεν δουλέψεις… Υπάρχουν πολλών ειδών «ντόπινγκ». Ο πρωταθλητής είναι ένας άνθρωπος που επιβαρύνεται μέχρι εκεί που κανείς δεν μπορεί να φανταστεί. Όταν η καρδιά καθημερινά δουλεύει πρωί – απόγευμα στους διακόσιους σφυγμούς είναι λογικό και επόμενο να κουραστεί. Με κάθε τρόπο, αυτόν τον super αθλητή, θα πρέπει να τον βοηθήσεις να αντέξει. Υπάρχουν τρόποι και τρόποι. Η εξειδίκευση πλέον στην εποχή μας είναι στο απόλυτο. Δεν μπορεί ένας αθλητής να φτάσει να γίνει μεγάλος πρωταθλητής, αν δεν έχει δίπλα του μια ομάδα ανθρώπων να φροντίζει για την σωστή διατροφή, την αποκατάσταση, την αντιμετώπιση της κούρασης. Αν χρειαστεί να πάρεις δύο ασπιρίνες, θα πρέπει να τις πάρεις με τέτοιον τρόπο, ώστε δεν θα σου κάνουν κακό στο στομάχι. Αυτό δεν είναι «ντόπινγκ», αλλά στην Ελλάδα τα έχουμε μπερδέψει τόσο πολύ που φοβάσαι να μιλήσεις για τα συμπληρώματα διατροφής.

Οι απαγορευμένες ουσίες έχουν θέση στον αθλητισμό;

Είναι ένας φαύλος κύκλος. Αυτό που σήμερα είναι μη απαγορευμένο, θα μπει στα επόμενα χρόνια στα απαγορευμένα. Είναι ένα παιχνίδι εταιριών, όπου τα συμφέροντα είναι φοβερά μεγάλα και το εξιλαστήριο θύμα είναι πάντοτε ο αθλητής, κανένας παράγοντας, κανένας προπονητής, κανένας φορέας. Εξιλαστήριο θύμα όλων είτε για τις δοκιμές, είτε για τη διαπόμπευσή του είναι ο αθλητής.

Τι κάνεις τότε;

Προσπαθείς να προστατέψεις τις μικρές ηλικίες, των 15 και 16 ετών που είναι ακόμη στην ανάπτυξη, όπου εκεί θα έπρεπε να παίρνονται κεφάλια σε ανθρώπους που δεν σέβονται ούτε αυτό. Όταν ο αθλητής φτάσει στα είκοσι, έχει την ευθύνη να βρει ανθρώπους της Ομοσπονδίας που θα τους εμπιστεύεται και θα ακολουθεί τις οδηγίές τους.

Η πολιτική

Τελικά τι συμπέρασμα έχετε βγάλει ασχολούμενη με τα κοινά, αξίζει να ασχολείται κανείς με την πολιτική;

Ναι, γιατί οι πολιτικοί είναι εκείνοι που παίρνουν τις αποφάσεις. Για να φτάσουν στο σημείο οι πολιτικοί να πάρουν τις αποφάσεις κάποιοι τους έχουν δώσει αυτό το δικαίωμα, χρειάζεται πάρα πολύς δρόμος, τα πάντα είναι θέμα παιδείας. Άρα, πρέπει να γίνει μεγάλη επένδυση στα μικρά παιδιά, ώστε, όταν κάτι δεν τους αρέσει, να μπορούν να ξεσηκώνονται, γιατί θέλουμε ενεργούς πολίτες, παιδευμένους. Αυτό που έζησα στην μικρή διάρκειας κομματικής εμπλοκής που είχα με ζόρισε, δεν με ξάφνιασε, αλλά με ζόρισε. Οι πολιτικοί σκέφτονται: «Ααα με ξέρουν με το μικρό μου όνομα, άρα είμαι καλός» όχι, πρέπει να είσαι αποτελεσματικός. Μπορείς να είσαι αποτελεσματικός; Δεν με ενδιαφέρει σε ποιόν χώρο ανήκεις. Δεν μπορώ να δεχτώ να υπάρχει ένα σχολείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, να έχει αυλή στις διαστάσεις μιας αίθουσας και κατασκευάζονται και εκεί προκάτ αίθουσες. Αυτά τα παιδιά θα έχουν διάθεση να μάθουν ή θα το μισήσουν το σχολείο; Δυστυχώς, δεν είναι πρώτη προτεραιότητα η εκπαίδευση στην Ελλάδα.

Μαρία Νικολάου

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.