Εργασια με θεμα τα λιμανια της Ροδοπης

Τη σχολική χρονιά 2004-2005, η Περιβαλλοντική Ομάδα του 3ου Ενιαίου Λυκείου Κομοτηνής, στα πλαίσια της πράξης 2.6.1.γ «Σχολικά Προγράμματα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης – ΣΠΠΕ» (ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ, μέτρο 2.6, ενέργεια 2.6.1) που οργανώνει και διαχειρίζεται το Πανεπιστήμιο Αιγαίου, υλοποιεί το πρόγραμμα Π.Ε. «Τα Λιμάνια της Ροδόπης».

Στόχοι του Προγράμματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές την τοπική ιστορία, όπως αυτή διαφαίνεται από τα λιμάνια της περιοχής, να έρθουν σε επαφή με τη φύση, τα λιμάνια, τους ανθρώπους που ζουν κοντά σ’ αυτά και να εκτιμήσουν το γεγονός ότι υπάρχουν συνάνθρωποί μας που με σκληρό αγώνα αποκομίζουν τα προς το ζην από τη θάλασσα, να συνειδητοποιήσουν τη σημασία και το ρόλο των λιμανιών στην οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της περιοχής και τέλος να αντιληφθούν τις αρνητικές επιπτώσεις και συνέπειες των τεχνικών έργων από την παρέμβαση του ανθρώπου στη φύση και να προτείνουν λύσεις για την προστασία των ακτών.

Να σημειωθεί ότι η περιβαλλοντική ομάδα παράλληλα συμμετέχει και στο Εθνικό Θεματικό δίκτυο Π.Ε. «Τα λιμάνια της Ελλάδος» που ίδρυσε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Δραπετσώνας. Στο δε Πρόγραμμα συμμετέχουν 17 μαθητές της Α΄ Λυκείου και 2 εκπαιδευτικοί.

Σήμερα ο ΠτΘ δημοσιεύει το πρώτο μέρος της εργασίας των παιδιών που αναφέρεται στα «Λιμάνια της Ροδόπης στην αρχαιότητα».

«ΤΑ ΛΙΜΑΝΙΑ ΤΗΣ ΡΟΔΟΠΗΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ»

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που μας δίνει ο Όμηρος, η περιοχή του

σημερινού Ν. Ροδόπης, υπήρξε η κοιτίδα του προϊστορικού θρακικού φύλου , των Κικόνων.

Τον 7° αι. π.Χ. Έλληνες από τα νησιά του Αιγαίου και από τις Ιωνικές πόλεις της Μ. Ασίας, αναζητώντας νέες πλουτοπαραγωγικές πηγές, έφθασαν στα πλούσια παράλια της Θράκης και ίδρυσαν αποικίες με σημαντικά λιμάνια στα όρια του σημερινού Ν. Ροδόπης:

• οι Χιώτες τη Μαρώνεια,

• οι Θασίτες τη Στρύμη και

• οι Σαμιώτες τη Δίκαια.

Από τις παραθαλάσσιες αποικίες τους οι Έλληνες ανέπτυξαν εμπορικές σχέσεις με τη θρακική ενδοχώρα. Η Θράκη πρόσφερε στους αποίκους άφθονες πηγές πλούτου, όπως πολύτιμα μέταλλα, ξυλεία για ναυπηγήσεις, εύφορες εκτάσεις για καλλιέργεια σιτηρών, βοσκοτόπους, άφθονα αλιεύματα.

Οι αποικίες αναπτύχθηκαν γρήγορα σε μεγάλες πόλεις-κράτη. Ανέπτυξαν τη γεωργία, το εμπόριο, τη ναυσιπλοΐα και την αλιεία.

Από αυτές τις αποικίες έγινε η γλωσσική, πολιτιστική και οικονομική διείσδυση του Ελληνισμού στη Θράκη, με μια διαδικασία που διήρκησε αιώνες και είχε σαν αποτέλεσμα τη σταδιακή υπαγωγή της Θράκης στη σφαίρα του Ελληνικού κόσμου και του Ελληνικού πολιτισμού.

ΜΑΡΩΝΕΙΑ

Το μεγαλύτερο λιμάνι στην αρχαιότητα, στα όρια του σημερινού νομού Ροδόπης, ήταν η Μαρώνεια.

Πριν από την εγκατάσταση των Ελλήνων αποίκων, στην περιοχή του Ισμάρου, κατοικούσαν οι Κίκονες που είχαν ιδρύσει την πόλη Ίσμαρο ή Ισμάρα και είχαν αναπτύξει σημαντικό πολιτισμό. Τα τελευταία χρόνια, η Ισμάρα έχει ταυτιστεί με την οχυρή ακρόπολη στο ύψωμα του Αγίου Γεωργίου, ανατολικά της Μαρώνειας, όπου υπάρχει περίβολος και τείχη κυκλώπειας τοιχοδομίας. Στην ίδια περίοδο χρονολογείται και η ακρόπολη της Εργάνης, στο ύψωμα Κρεμαστή, κοντά στη Ξυλαγανή.

Ο Όμηρος περιγράφει την άφιξη του Οδυσσέα, τη φιλοξενία και τα δώρα του Μάρωνα προς αυτόν, καθώς και τη μάχη με τους Κίκονες. Ο Μάρωνας , ιερέας του Απόλλωνα στην πόλη της Ισμάρου, θεωρείται μυθικός οικιστής της Μαρώνειας.

Η πόλη ιδρύθηκε τον 7ο αι . π.Χ. από Χιώτες αποίκους στις νοτιοδυτικές πλαγιές του Ισμάρου, κοντά στη θάλασσα .Η εγκατάσταση των αποίκων πρέπει να έγινε ειρηνικά, όπως βεβαιώνει η παρουσία του Μάρωνα και το όνομα της πόλης και η υιοθέτηση του αλόγου ως συμβόλου της Μαρώνειας.

Η νέα πόλη γρήγορα γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη και έγινε σημαντικό εμπορικό κέντρο. Η οικονομία της πόλης στηρίχτηκε στην αρχή στη γεωργία και στην κτηνοτροφία. Κυριαρχούσε η καλλιέργεια των αμπελιών, της ελιάς και των δημητριακών. Η θέση της πόλης και το λιμάνι ευνόησαν την ανάπτυξη του εμπορίου και της ναυτιλίας.

Το λιμάνι κατασκευάστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. και συνδέεται άμεσα με την οικονομική και στρατιωτική δραστηριότητα της Μαρώνειας. Ο λιμενοβραχίονας που έχει διασωθεί στο εσωτερικό του σύγχρονου λιμανιού βρίσκεται στη θέση του αρχαίου, αλλά είναι μεταγενέστερος. Τα αργυρά νομίσματα που άρχισαν να κυκλοφορούν από το 520 π.Χ. ως την εποχή του Φιλίππου Β΄, μαζί με τα χρυσά που κυκλοφόρησαν στο πρώτο μισό του 4ου αι. π.χ. μαρτυρούν μεγάλη οικονομική ανάπτυξη ήδη από την αρχαϊκή εποχή.

Στα χρόνια του Φιλίππου Β΄, η Μαρώνεια προσαρτήθηκε στους Μακεδόνες και στη συνέχεια διαδοχικά στους Πτολεμαίους και τους Σελευκίδες. Μετά τη μάχη της Πύδνας και την κατάλυση του Μακεδονικού κράτους , οι Ρωμαίοι κήρυξαν τη Μαρώνεια ελεύθερη πόλη και το 167 π.Χ. υπογράφτηκε η συμμαχία Ρωμαίων και Μαρωνιτών, το κείμενο της οποίας διασώθηκε σε λίθινη στήλη.

Η κυκλοφορία αυτή την εποχή αργυρών τετραδράχμων, μαρτυρούν νέα περίοδο οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας. Η Μαρώνεια εξελίσσεται

σε κέντρο διαμετακομιστικού εμπορίου.

Η ζωή της πόλης συνεχίστηκε χωρίς διακοπή στα παλαιοχριστιανικά και βυζαντινά χρόνια. Η Μαρώνεια ήταν και πάλι σημαντικό αγροτικό, εμπορικό, βιοτεχνικό κέντρο και έδρα επισκόπου.

Τον 16ο μ.Χ. αιώνα οι Μαρωνίτες για να αποφύγουν τις πειρατικές επιδρομές, μετακινήθηκαν στο χώρο του σημερινού χωριού.

Οι ανασκαφές αποκάλυψαν εντυπωσιακά δημόσια και ιδιωτικά κτίρια, όπως το ιερό του Διονύσου, το θέατρο, μια μεγάλη κατοικία του 3ου αι. π.Χ. με ψηφιδωτό δάπεδο, τμήματα οχύρωσης , κ.α. Τελευταία αποκαλύφθηκαν κοντά στο λιμάνι τμήματα ενός μνημειώδους κτιρίου που έχει σχέση με την εμπορική δραστηριότητα της πόλης.

ΣΤΡΥΜΗ

Η αρχαία Στρύμη ήταν αποικία της Θάσου και ιδρύθηκε στα μέσα του 7ου αι. π.Χ. Βρισκόταν στη χερσόνησο της Μολυβωτής , μεταξύ Πόρτο-Λάγος και Μαρώνειας.

Η πόλη έγινε γρήγορα ισχυρός εμπορικός σταθμός, ενώ παράλληλα είχε τον έλεγχο και την εκμετάλλευση της εύφορης ενδοχώρας που παρήγε άφθονα σιτηρά.

Στα νότια παράλια είχε κατασκευασθεί αξιόλογο λιμάνι με την αξιοποίηση των βράχων και των υφάλων της θάλασσας, απ’ όπου γινόταν η διακίνηση των προϊόντων.

Οι ανασκαφές που έγιναν αποκάλυψαν τμήματα των τειχών που προστάτευαν την πόλη, θεμέλια κατοικιών και ίχνη δρόμων που φανερώνουν μια καλά σχεδιασμένη και οργανωμένη ρυμοτομία κατά το ιπποδάμειο σύστημα, ταφικά μνημεία , υπόγειο υδραγωγείο με σήραγγες, πηγάδια και φρεάτια ευπαλίνειας μορφής.

Γρήγορα όμως η πόλη έγινε το μήλο της έριδος ανάμεσα σε Θασίτες και Μαρωνίτες που φιλονικούν για την κατοχή της. Τελικά , περίπου το 350 π.Χ ο Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας βοήθησε τους Μαρωνίτες να καταλάβουν και να καταστρέψουν οριστικά τη Στρύμη.

ΔΙΚΑΙΑ

Η « Δίκαια παρ’ Άβδερα » , όπως ονομαζόταν, για να διακρίνεται από την ομώνυμη πόλη του Θερμαϊκού κόλπου , ήταν μικρή πόλη που βρισκόταν στο στόμιο της Βιστωνίδας, 2 χλμ. πριν το σημερινό Φανάρι.

Τα νομίσματα της πόλης μαρτυρούν ότι η πόλη υπήρχε τον 6ο αι. π.Χ. και από τις παραστάσεις των νομισμάτων (κεφάλι Ηρακλή και προτομή Ταύρου) μπορούμε να υποθέσουμε ότι η Δίκαια ήταν αποικία της Σάμου. Η πόλη διέθετε μεγάλο φυσικό και ασφαλές λιμάνι, τη λιμνοθάλασσα, που εξυπηρετούσε τις εμπορικές συναλλαγές και τις θαλάσσιες επικοινωνίες.

Τα αργυρά νομίσματα της πόλης, που ήταν εξαιρετικά έργα τέχνης, κυκλοφορούσαν μέχρι την Αίγυπτο και μαρτυρούν την έντονη εμπορική δραστηριότητα της πόλης.

Τα γλυπτά, τα νεκροταφεία και τα άλλα ευρήματα από το χώρο της πόλης δείχνουν την άνθηση της τέχνης την αρχαϊκή και κλασσική εποχή.

ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥΠΟΛΙΣ

Στα ρωμαϊκά και βυζαντινά χρόνια, η διέλευση της Εγνατίας οδού ενίσχυσε τη σπουδαιότητα της Θράκης. Στον άξονά της ιδρύθηκαν σημαντικές πόλεις, μεγάλα διοικητικά και στρατιωτικά κέντρα.

Νότια του χωριού Αμαξάδες, σώζονται τα ερείπια της Αναστασιούπολης. Η πόλη ήταν σταθμός της Εγνατίας οδού και λιμάνι στο μυχό της Βιστωνίδας. Η ισχυρή οχύρωση της πόλης προστάτευε την ενδοχώρα από τους θαλάσσιους επιδρομείς.

Από τη βυζαντινή οχύρωση που είχε πολυγωνικό σχήμα, έργο του Ανδρόνικου Γ΄ Παλαιολόγου, μένουν όρθιοι οι πύργοι όπως και η μεγάλη νότια πύλη που οδηγούσε στο λιμάνι. Στις όψεις των πύργων σώζονται μονογράμματα των Παλαιολόγων. Τότε η πόλη μετονομάστηκε σε Περιθεώριον.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.