Εκδηλωση προς τιμη του ποιητη Τιτου Μανακα στο Διδυμοτειχο

Φέτος το Διδυμότειχο γιόρτασε με κάθε μεγαλοπρέπεια τις εκδηλώσεις των Ελευθερίων, που κατά κοινή ομολογία χαρακτηρίσθηκαν από ποικιλία, ποιότητα και ενδιαφέρον!

Ένα πρόγραμμα που βασίσθηκε στις δραστηριότητες συλλόγων και ομάδων της πόλης των κάστρων, που ήταν πολλές και ποικίλες και που όπως αποδείχθηκε απέσπασαν το πιο ζεστό χειροκρότημα επιβραβεύοντας κόπους και θυσίες χρόνων, αλλά και επιβεβαιώνοντας ότι τελικά τα πιο πετυχημένα βγαίνουν μέσα από τα σπλάχνα μας, μέσα από την αγκαλιά της ελληνικής περιφέρειας και όχι απαραίτητα των μεγάλων αστικών κέντρων.

Μεταξύ των εκδηλώσεων και η παρουσίαση του βιβλίου «Τίτος Μανάκας – Διμοτειανός (1934-2004): Ο ποιητής του Διδυμοτείχου και της Θράκης», παρουσίαση του αφιερωματικού τεύχους του περιοδικού «Ενδοχώρα» στη ζωή και το έργο του ποιητή.

Για τον Τιτο Μανάκα μίλησαν η Dr Σάνυα Βέλκοβα, Επιστημονική Συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Βαλκανικών Σπουδών της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας – μεταφράστρια του έργου του ποιητή στα βουλγαρικά, ο Δημήτρης Κολλάτος, σκηνοθέτης – συγγραφέας, ο Γιάννης Κουριαννίδης, εκδότης του περιοδικού «Ενδοχώρα» ο Γιώργος Μανάκας, συνθέτης – εκπαιδευτικός. Με το τέλος των ομιλιών προβλήθηκε ντοκιμαντέρ της σειράς «Η ΕΡΤ στη Βόρεια Ελλάδα» σε σκηνοθεσία Γιάννη Σμαραγδή, όπου ο ποιητής εμφανίζεται να μιλά και να εξιστορεί για τη γενέθλια πόλη του.

Ένα αφιέρωμα επιχειρεί ο ΠτΘ σήμερα στον Τίτο Μανάκα, έστω και μικρό, ένδειξη τιμής στη μεγάλη αυτή μορφή της περιοχής μας, με στοιχεία που η κόρη του Μαρία Μανάκα, γνωστή στη Ροδόπη, εφόσον για χρόνια υπηρέτησε ως δημοσιογράφος εδώ, μας έδωσε και αφορούν στο βιογραφικό του πατέρα της αλλά και στην εισήγηση της Σάνυα Βέλκοβα κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης. Με την υπόσχεση βέβαια ότι θα επανέλθουμε στον Τίτο Μανάκα με περισσότερα στοιχεία…

«Με προσελκύει η ιδέα να γράψω για πνευματικό άνθρωπο από οικογένεια με πολιτιστικές παραδόσεις. Θεωρώ ότι είναι συμπτωματικό το γεγονός Βουλγάρα κουλτουρολόγος να ενδιαφέρεται από τα επιτεύγματα ενός Έλληνα διανοουμένου και από την ποίησή του» τόνισε κατά τη διάρκεια της ομιλίας της η Dr Σάνυα Βέλκοβα, Επιστημονική Συνεργάτιδα του Ινστιτούτου Βαλκανικών Σπουδών της Ακαδημίας Επιστημών της Βουλγαρίας – μεταφράστρια του έργου του ποιητή στα βουλγαρικά.

Η κ. Βέλκοβα δήλωσε εντυπωσιασμένη από την προσφορά στον πνευματικό χώρο της οικογένειας Μανάκα τονίζοντας ότι θεωρεί «πως όταν καταφέρεις να εναρμονίσεις τη θέση ζωής σου και είσαι συγγραφέας, καλλιτέχνης, ιστοριογράφος, λαογράφος, συνδεδεμένος με την τέχνη της βυζαντινής μουσικής όπως ήταν ο Δ. Μανάκας – και έχεις κληρονόμο όλης αυτής της πνευματικότητας στο πρόσωπο του Τίτου Μανάκα – αυτό σημαίνει ότι ανήκεις στο κοινωνικό στρώμα των προνομιούχων. Εκείνων που έχουν κερδίσει το δικαίωμα της αιώνιας ζωής διότι (σύμφωνα με τις αρχές και τις ιδέες του σουφισμού, θα ζήσουν αιώνια ο νους και η ψυχή), αυτών που κατά την πορεία της ζωής τους έχουν ασχοληθεί όχι με τα προσωρινά, τα υλικά και ασήμαντα πράγματα, αλλά αυτών των οποίων οι σκέψεις και οι ενασχολήσεις ήταν δεμένες με το αμετάβατο και το αιώνιο».

Χρησιμοποιώντας στίχους του Τίτου Μανάκα η κ. Βέλκοβα ανέφερε ότι φέρνουν στην σκέψη της ποιήματα του Βούλγαρου ποιητή Μπορίς Χρίστοφ. «Δεν θέλω να παραλληλίζω ποίηση – παρόμοια προσπάθεια κρύβει μεγάλο ρίσκο αλλά η προσωπική διάθεση και η ανδρεία η ασυμφωνία του διανοούμενου ανθρώπου και μαζί με αυτή η τρυφερότητά του είναι προσόντα που οι στίχοι και των δύο ποιητών κατέχουν».

Η κ. Βέλκοβα τόνισε ότι για να ερμηνευτεί η φιλοσοφία των στίχων του Τίτου Μανάκα απαιτεί σημαντικά μεγαλύτερες προσπάθειες και χρόνο «ώστε να μπορέσουμε να παρουσιάσουμε τα πορίσματα μας τεκμηριωμένα και ολοκληρωμένα και να εισχωρήσουμε από την επιφάνεια στα βάθη της ανάλυσης αυτής της ποίησης».

«Θέλησή μου να συμμεριστώ με εσάς τις πιο συναισθηματικές εντυπώσεις μου από ένα έργο το οποίο είναι αποτέλεσμα μιας πνευματικής συσσώρευσης και αποτελεί αναπόφευκτο επακόλουθο από τις συναισθηματικές και τις διανοητικές αναζητήσεις του Τίτου Μανάκα.

Πριν ορισμένο χρονικό διάστημα ήμουν συνεργάτιδα του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας στη Θεσσαλονίκη, το οποίο εξέδωσε ένα τεράστιο τόμο με τίτλο «Καβαφικά» που συμπεριλάμβανε βιβλιογραφικές περιγραφές όλων των αναφορών άμεσων και μη στο έργο και την προσωπικότητα του Κώστα Καβάφη σε όλο τον κόσμο επίσης και των ποιημάτων και των καλλιτεχνικών έργων γενικά που έχουν σχέση με τον ποιητή. Ως γνωστόν ο Κωνσταντίνος Καβάφης είναι ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας συγγραφέας σε όλο τον κόσμο αυτό ήταν ένα από τα συμπεράσματα ενός μεγάλου διεθνούς προγράμματος στο οποίο έχω συμμετάσχει.

Θα ήθελα να πω ότι ποιήματα όπως «Αντικατοπτρισμών φαινόμενα» θα έπρεπε δικαιολογημένα να συμπεριληφθούν σε αυτόν τον τόμο. Η ιστορική συνείδηση, την οποία ενσωματώνεται στους στίχους του Τίτου Μανάκα πολύ άμεσα συνδέεται με την φιλοσοφική του προδιάθεση και μου θυμίζει τα καλύτερα πρότυπα της ελληνικής ποίησης.

Εν κατακλείδι να αναφέρω πως στη Βουλγαρία ανέκαθεν υπήρχε έκδηλο ενδιαφέρον για την ελληνική λογοτεχνία γενικά και για την ελληνική ποίηση συγκεκριμένα. Μπορώ να το δηλώσω με βεβαιότητα εφόσον στην περίοδο 2000-2007 έχω ασχοληθεί με το θέμα εξαντλητικά και έχω κάμποσες δημοσιεύσεις επί του θέματος. Θεωρώ ότι η μετάφραση και η έκδοση της ποίησης του Τίτου Μανάκα θα ήταν λογικό βήμα το οποίο θα εμβαθύνει τις ιδέες των Βουλγάρων αναγνωστών για τη σύγχρονη ελληνική ποίηση και θα τους προσφέρει τη δυνατότητα να γνωριστούν με το έργο ενός πνευματικού και σοφού ανθρώπου».

Α.Π.

Ποιος ήταν ο Τίτος Μανάκας – Διμοτειανός

Ο Τίτος Μανάκας – Διμοτειανός, – το δεύτερο συνθετικό το χρησιμοποιούσε στα λογοτεχνικά εικαστικά έργα του καθώς και στις εκατοντάδες δημοσιευμένες επιφυλλίδες του, – γεννήθηκε στην ιστορική πόλη του Διδυμοτείχου στις 4 Ιουλίου του 1934.

Ήταν υιός του διαπρεπούς Διδυμοτειχίτη δασκάλου, ιστορικού, λαογράφου και θεράποντος την τέχνη της Βυζαντινής Μουσικής Δημητρίου Μανάκα και της Ευτυχίας Μανάκα το γένος Βαλασίδου από την αρχαία Ίμβρασο της επαρχίας της Κεσσάνης της Ανατολικής Θράκης μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον που το διέκρινε η πνευματικότητα, η φιλοπατρία και η φιλαλληλία, στοιχεία που διαχέονται σε όλο το συγγραφικό του έργο, αλλά ήταν συνάμα και μερικές από τις αξίες που καθοδήγησαν τον πολυσήμαντο βίο του. Από την ηλικία των επτά ετών άρχισε να επιδίδεται στις ποιητικές ιχνηλασίες, ενώ πήρε και τα πρώτα μαθήματα βυζαντινής μουσικής από τον πατέρα του. Περατώνει τις εγκύκλιες σπουδές του στο Γυμνάσιο Διδυμοτείχου το 1952 και εισάγεται στην Ανωτέρα Σχολή Μηχανικών της Αθήνας, την οποία περατώνει στον Ιούνιο του 1955. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως παραδοξότητα η άσκηση με υποδειγματική αγάπη στην εφαρμοσμένη τεχνολογία την οποία άσκησε επαγγελματικά ως αρχιμηχανικός της ΔΕΗ για 10 περίπου χρόνια και στις τέχνες της ποίησης και των εικαστικών.

Τον Ιούλιο του 1965 παντρεύεται την Ολγα Μανάκα με την οποία αποκτούν τρία παιδιά: τη Μαρία, δημοσιογράφο, τον Δημήτρη, επιχειρηματία και τον Γιώργο, συνθέτη, διευθυντή ορχήστρας και εκπαιδευτικό, όλοι τους να δραστηριοποιούνται σήμερα στην περιοχή του Διδυμοτείχου και της Θράκης γενικότερα.

Από τον Ιούλιο του 1965 μέχρι και τον Σεπτέμβριο του 1969 ο Τίτος Μανάκας εγκαθίσταται με την οικογένειά του στις Φέρες του Έβρου έδρα της οικογενειακής επιχείρησης της συζύγου του Όλγας. Εκεί θα δραστηριοποιηθεί σε πολλούς τομείς της κοινωνικής ζωής του τόπου: οργανώνει εκ του μηδενός το τοπικό παράρτημα του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, – για την πολύτιμη προσφορά του τιμήθηκε σε ειδική εκδήλωση του τοπικού παραρτήματος τον Ιανουάριο του 2000,- συγκρότησε θεατρικές ομάδες και επιμελήθηκε με δική του σκηνοθετική, σκηνογραφική και μουσική φροντίδα θεατρικές παραστάσεις ποικίλου περιεχομένου διοργάνωσε εικαστικές και λογοτεχνικές βραδιές όπως την πολύ πετυχημένη συναυλία του Μίκη Θεοδωράκη. Επαγγελματικά βρίσκεται ήδη εκτός της ΔΕΗ για λόγους πέραν της δικής του θελήσεως.

Τον Σεπτέμβριο του 1969 μετακομίζει οικογενειακώς στον γενέθλιο τόπο του στο Διδυμότειχο, όπου ασχολείται επαγγελματικά με το εμπόριο, τη μελισσοκομία και την αμπελουργία, ενώ δραστηριοποιείται πολύ έντονα στα δρώμενα της ευρύτερης περιοχής: Ιδρύει τον Πολιτιστικό Σύλλογο Διδυμοτείχου, με εντευκτήριο και τμήματα μουσικής παιδείας, ζωγραφικής, σκακιού και δανειστικής βιβλιοθήκης, ιδρύει την Κινηματογραφική Λέσχη Διδυμοτείχου, με εβδομαδιαίες προβολές κινηματογραφικών ταινιών, και την σκακιστική ομάδα «Πολ. – Συλ. Διδυμοτείχου». Επίσης εκλέγεται μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Γενικού Νομαρχιακού Νοσοκομείου Διδυμοτείχου και ιδρύει τον Αγροτικό Σύλλογο Διδυμοτείχου και περιφερείας στον οποίο προεδρεύει επί σειρά ετών.

Τον Οκτώβριο του 1982 εκλέγεται Δημοτικός Σύμβουλος της πλειοψηφίας στο Δήμο Διδυμοτείχου, ενώ δεν επιδέχεται καμία έμμισθη θέση που του προτείνεται. Παρεμβαίνει στα τέσσερα έτη της θητείας του, ως Δημοτικός Σύμβουλος, σε δεκάδες ζητήματα που αφορούν στην πρόοδο της αγαπημένης του πόλης και περιοχής, – αδιαμφισβήτητη η συνεισφορά του στην επανίδρυση του Επαρχείου στην πόλη του Διδυμοτείχου, κ.λ.π.,- καθώς και στη χρηστή και διαφανή διοίκηση του δήμου.

Συμμετέχει ως κύριος παρουσιαστής της ιστορίας του τόπου του σε εκπομπές της ελληνικής τηλεόρασης, όπως στην εκπομπή η «ΕΡΤ στη Βόρεια Ελλάδα» σε σκηνοθεσία Γιάννη Σμαραγδή.

Από την άλλη το συγγραφικό – ποιητικό έργο του παρουσιάζεται σε εφημερίδες και περιοδικά (από τον δημοσιογράφο Άρη Σκιαδόπουλο στις εφημερίδες Ελεύθερος Τύπος και Αγγελιοφόρος Θεσσαλονίκης κ.λπ.) ενώ έστω και μετά το θάνατό του, πανεπιστημιακοί και κριτικοί άρχισαν να αναλύουν το πλούσιο έργο του.

Σε όλο το χρονικό διάστημα μέχρι τον απρόσμενο θάνατό του στις 20 Αυγούστου του 2004 ο Τίτος Μανάκας διακονεί τις τέχνες με απίστευτη παραγωγικότητα και αγάπη: ποιήματά του κοσμούν τις σελίδες περιοδικών και εφημερίδων (περιοδικά Ενδοχώρα, Θρηίκιος Άνεμος, Εξώπολις, εφημερίδες Ελευθεροτυπία, Ελεύθερη Θράκη). Έχουν καταμετρηθεί και αρχειοθετηθεί από τα παιδιά του 2270 δημοσιευμένα και αδημοσίευτα ποιήματα ποικίλου περιεχομένου και τρία αδημοσίευτα διηγήματά του , δεκάδες άρθρα και επιφυλλίδες σε εφημερίδες όπως, Ελεύθερη Θράκη, Ελευθεροτυπία. Ο Τίτος Μανάκας φιλοτέχνησε επίσης πολλούς εικαστικούς πίνακες και χαλκογραφίες.

Η ποίησή του βραβεύτηκε σε πανελλήνιους διαγωνισμούς, ενώ η μια και μόνη ποιητική του συλλογή με τίτλο «Ω, πικρόν μου Έαρ», (με δική του επιθυμία λόγω της μετριοπάθειας και μετριοφροσύνης) πρωτοεκδόθηκε το 1998 από τις εκδόσεις του περιοδικού Ενδοχώρα και εξαντλήθηκε. Προετοιμάζεται η επανέκδοσή της στα ελληνικά και η απόδοσή της στα αγγλικα και βουλγαρικά.

Η προσφορά του Τίτου Μανάκα – Διμοτειανού θεωρείται χωρίς υπερβολή πολυσήμαντη και η απώλειά του σε σχετικά μικρή ηλικία στερεί από την τέχνη του Λόγου ένα δεινό γητευτή των λέξεων και από τη Θράκη έναν ανιδιοτελή και αστείρευτο εραστή της».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.