Εγω ΑμεΕΑ, Εσυ ΑμεΕΑ, Εμεις ΑμεΕΑ

Το «Φάκελο» των ζητημάτων που απασχολούν τα Άτομα με Αναπηρία (ΆμεΕΑ) προσπαθεί να ανοίξει σήμερα το «Εμείς η Πόλις». Ποια εμπόδια καλούνται καθημερινά να υπερπηδήσουν; Ποια αγωνία καταθέτουν οι ίδιοι και τι απασχολεί τους γονείς τους; Πώς συνεργαζόμαστε και πώς επικοινωνούμε μαζί τους; Ποια είναι η στάση μας απέναντι στα άτομα με αναπηρία; Και ποια η στάση της πολιτείας;

Η αρχή έγινε με επίσκεψη στο εργαστήρι του «Περπατώ» και η συνέχεια δόθηκε με συζήτηση με τον κ. Ιωάννη Βαρδακαστάνη, πρόεδρο της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία της Ελλάδος, («Οι πολιτικές για την προστασία των ατόμων με αναπηρία για την ανεργία έχουν τα τελευταία χρόνια ατονήσει» δηλώνει μεταξύ άλλων, άτομο με αναπηρία ο ίδιος), τον κ. Γιώργο Παπαδόπουλο, πρόεδρο του Νομαρχιακού Συλλόγου Γονέων παιδιών με αναπηρίες του Νομού Έβρου, («Το κύριο πρόβλημα είναι το τι θα γίνουν αυτά τα παιδιά όταν δεν θα υπάρχουν οι οικογένειές τους που συνήθως τα στηρίζουν;» αναρωτιέται μην κρύβοντας και την προσωπική του αγωνία) και με την κ. Μαριάννα Χατζοπούλου, Διερμηνέα της Ελληνικής Νοηματικής Γλώσσας («Πάντα θεωρώ ότι αυτό που ονομάζεται σιωπή των κωφών δεν υπάρχει. Οι κωφοί δεν είναι σιωπηλοί. Οι κωφοί έχουν γλώσσα» σημειώνει ανοίγοντας μια ακόμη χαραμάδα στον άγνωστο κόσμο).

Στην «Κυψέλη» του ΠΕΡΠΑΤΩ

Ανοίγω την πόρτα και μπαίνω μέσα… Έχω παρκάρει σε διάβαση πεζών, σκέφτομαι, και γυρίζω πίσω να απομακρύνω το αυτοκίνητό μου από εκεί. Έχω αργήσει δέκα λεπτά στο ραντεβού με τα παιδιά του Εργαστηρίου κι αυτό με αγχώνει, εισερχόμενη στο χώρο, όμως, διαπιστώνω ότι κανείς δεν πρόσεξε την αργοπορία μου. Η Μάρα Κοτσίρου, υπεύθυνη Εθελοντών στο Σύλλογο «Περπατώ», με υποδέχεται με ένα γλυκό χαμόγελο και τα υπόλοιπα παιδιά με ένα «γεια!», σηκώνουν το κεφάλι μόνο για να χαιρετήσουν και μετά αφοσιώνονται και πάλι στη δουλειά τους.

Βρίσκομαι στο Εργαστήρι του Συλλόγου «Περπατώ». Στον ίδιο χώρο, κάθε μέρα, τα απογεύματα 6 με 8, συναντώνται εθελοντές και μέλη του Συλλόγου και συνυπάρχουν, συνεργάζονται, δημιουργούν από κοινού, μοιράζονται τον χρόνό τους. Την Τρίτη 6 με 8 μυούνται στα μυστικά της ζωγραφικής, την Τετάρτη την σκυτάλη παίρνει η καλλιτεχνική ομάδα και την Πέμπτη, που ακολουθεί έχει οριστεί ως «Ημέρα του καφέ». «Πραγματοποιούμε εξόδους στην Κομοτηνή για να διασκεδάσουμε», δηλώνει η Μάρα και σημειώνει: «Καθημερινά έρχονται πολλοί εθελοντές που μας βοηθούν στο έργο μας. Είναι πολλοί οι φοιτητές από το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης, πολλοί οι εργαζόμενοι και οι συνταξιούχοι». Στόχος, όπως εξηγεί, είναι να διευρυνθεί αυτό το Δίκτυο των Εθελοντών, να αναπτυχθεί μια φιλία με τα μέλη, να γίνονται επισκέψεις ακόμη και στα σπίτια των ΑμεΕΑ, «να κάνουμε βόλτες μαζί, να αναπτύξουμε μια πιο ζεστή σχέση», εκμυστηρεύεται η Μάρα και απευθύνει έκκληση σε όλους τους Κομοτηναίους να βοηθήσουν ώστε να υλοποιηθεί αυτός ο στόχος. «Στηριζόμαστε, άλλωστε, στην προσφορά, στην αγάπη, στο ενδιαφέρον των συμπολιτών μας». Σ΄ αυτή την έκκληση έχουν ανταποκριθεί περισσότεροι από είκοσι φοιτητές και πολλές κυρίες διαφόρων ηλικιών.

Τις τελευταίες μέρες τα μέλη του Συλλόγου εργάζονται πυρετωδώς για την μεγάλη τους Έκθεση που θα φιλοξενηθεί στην αίθουσα του Πολυλειτουργικού Κέντρου Κομοτηνής, όπου θα εκτεθούν προς πώληση για την ενίσχυση του Συλλόγου: Πίνακες ζωγραφικής, καθρέφτες, ονειροπαγίδες και άλλα πασχαλινά αντικείμενα. «Φεύγω πάντα χαρούμενη από εδώ. Είναι κάτι που με γεμίζει», δηλώνει η Μάρα για την εθελοντική προσφορά της και σημειώνει ότι, παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμά της είναι φορτωμένο και δεν έχει ελεύθερο χρόνο, προσπαθεί να κερδίσει, έστω λίγο χρόνο και να βρεθεί στο Εργαστήριο.

«Είναι παιδιά με ταλέντο…»

Στον ίδιο χώρο συναντάμε και την κ. Κατερίνα Σύρμογλου, που έχει σπουδάσει αργυροχρυσοχόος. Διαθέτει στην Κομοτηνή ένα κατάστημα ένδυσης. Παρά τις υποχρεώσεις της δουλειάς, την βρίσκουμε να κάνει χειροτεχνίες με τα παιδιά. «Ξεκινήσαμε μετά τα Χριστούγεννα να εργαζόμαστε για αυτή την έκθεση. Είναι παιδιά με ταλέντο, πολύ δημιουργικά. Περνάμε καλά, είναι για μένα και μια «θεραπεία» αυτή η εθελοντική ενασχόληση. Δεν νιώθω καμία κούραση, κάνουμε κάτι για το κέφι μας και ειλικρινά το χαίρομαι με την ψυχή μου. Ποτέ δεν καθόμαστε δύο ώρες, αλλά τουλάχιστον τρεις και τέσσερις και δεν το χορταίνουμε. Περνάμε πολύ καλά και αξιοποιούμε το χρόνο μας εποικοδομητικά. Να έρθουν όλοι, όσοι θέλουν να προσφέρουν εθελοντικά και θα περάσουν σίγουρα καλά».

Ένα δίκτυο Οδηγών παραλαμβάνει τα ΑμεΕΑ και τα βοηθάει στις μετακινήσεις τους εντός της πόλης. Τα περισσότερα ΑμεΕΑ έχουν ως προορισμό τη δημιουργική αυτή «κυψέλη». Υπεύθυνη του Καλλιτεχνικού Τμήματος είναι η κ. Ευγενία Τσολάκη. Στην Ομάδα Ζωγραφικής οι κ.κ. Ρένα Σταυρίδου, Αθηνά Γλερίδου, Γεωργία Γιαννακάκη και Αργυρώ Καϊκα. Την Ομάδα των Υπολογιστών έχουν αναλάβει οι Γιάννης Γεωργαντάς, Λίτσα Αργυροπούλου και Ηλίας Τακίδης. Στο πλευρό του Εργαστηρίου από παλιά βρίσκονται και οι Εθελόντριες Άννα Λιτούδη και Μαρία Γιαννάκη. Δεκάδες άτομα, φίλοι που μοιράζονται το χρόνο τους μαζί με τα ΑμεΕΑ ανοίγοντας ένα φωτεινό παράθυρο στον κόσμο… Κατηφορίζω προς το κέντρο της πόλης. Παρατηρώ για πρώτη φορά πόσα πολλά εμπόδια στήνονται κάθε στιγμή και αποτρέπουν όλους αυτούς τους ανθρώπους που άφησα πίσω μου να κινηθούν ανεμπόδιστα. Ντρέπομαι, θυμώνω με τη συμπεριφορά μας και θέλω να γυρίσω στην «κυψέλη» που άφησα πίσω μου… Κοντά στη Μάρα, στην Ευγενία και στην Εμινέ…

Η ανεργία είναι η πιο σκληρή μορφή κοινωνικής αναπηρίας δηλώνει ο Ιωάννης Βαρδακαστάνης, πρόεδρος της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία Ελλάδος, Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Forum Ατόμων με Αναπηρία και μέλος της Κίνησης για την Ίδρυση της παγκόσμιας Οργάνωσης Ατόμων με Αναπηρία. Υποστηρίζει ότι ποσοστό μεγαλύτερο από το 84% των ατόμων με αναπηρία στην χώρα μας βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας και ότι 130.000 Άτομα με Ειδικές Ανάγκες είναι αναγκασμένοι να ζουν με λιγότερα από 400 ευρώ το μήνα.

Ιωάννης Βαρδακαστάνης: «140.000 Άτομα με Ειδικές Ανάγκες

είναι είτε ανασφάλιστοι, είτε λαμβάνουν και ζουν μόνο με το επίδομα της Πρόνοιας»

Πόσοι είναι οι ανάπηροι στη χώρα μας;

Δεν έχουν ποτέ απογραφεί. Συνεπώς δεν έχουμε ακριβή στοιχεία. Μπορούμε μόνο να υπολογίζουμε με βάση μόνο τα διεθνή στατιστικά δεδομένα. Έτσι, η Ελλάδα σε σχέση με την Ε.Ε. και την EURO STAT δέχεται ότι στον πληθυσμό της υπάρχει ένα ποσοστό της τάξης του 9,3% τα οποία είναι άτομα με αναπηρία.

Το σημαντικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν τα ΑμεΕΑ ποιο είναι;

Είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς στην ερώτηση ποιο είναι το σημαντικότερο πρόβλημα διότι δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις με τον ίδιο τρόπο όλες τις κατηγορίες με αναπηρία διότι υπάρχει μια ετερογένεια στο χώρο της. Δύο είναι τα μεγάλα προβλήματα αυτής της περιόδου, το ένα η ελλιπής νομοθεσία για την ίση μεταχείριση και το δεύτερο η υποβάθμιση των δημόσιων πολιτικών και των δημόσιων χρηματοδοτήσεων για τα Άτομα με αναπηρία.

Εξακολουθούν να υπάρχουν στη χώρα μας κλειστές πόρτες και σφραγιστά στόματα σε οικογένειες και σπίτια αναπήρων;

Νομίζω ναι. Όχι μόνο στο θέμα της αναπηρίας, αλλά και σε πολλά άλλα πράγματα. Είναι πολύ λιγότερα από ό,τι ήταν στο παρελθόν και από ό,τι δείχνουν οι έρευνες η στάση της κοινωνίας είναι πιο ανοικτή, δείχνει μια εγγύτητα στην αναπηρία. Αν δουλέψουμε πιο συστηματικά, πιο στοχευμένα, αν υπάρχουν αξιόπιστες υπηρεσίες, σοβαρές δημόσιες υπηρεσίες σε επίπεδο Αυτοδιοίκησης, Νομαρχιών, Περιφέρειας, αν υποστηριχτούν τα Σωματεία των Ατόμων με αναπηρία και των οικογενειών τους νομίζω ότι μπορούμε να «ξεκλειδώσουμε» την ελληνική κοινωνία. Καμία φορά μπορεί να είναι και πράξη αξιοπρέπειας το να κλείνεται κανείς στον εαυτό του.

Γιατί η ανεργία είναι η πιο σκληρή μορφή κοινωνικής αναπηρίας;

Γιατί δεν αντιμετωπίζουμε την ένταξη στον κόσμο της εργασίας ως μια εισοδηματική υπόθεση, γιατί τότε θα διεκδικούσαμε υψηλότερα επιδόματα και οι άνθρωποι θα έμεναν στα σπίτια τους. Η συμμετοχή στον κόσμο της εργασίας είναι συμμετοχή στην ίδια την ζωή, στην κοινωνία, στην δημιουργία ανθρώπινων και κοινωνικών σχέσεων, στον πολιτισμό. Η ανεργία δεν επιφέρει μόνον οικονομική ένδεια, κυρίως επιφέρει κοινωνική ένδεια.

Εξακολουθεί το 84% των ατόμων με αναπηρία στη χώρα μας να βρίσκεται εκτός αγοράς εργασίας;

Το ποσοστό μπορεί να είναι και λίγο μεγαλύτερο σήμερα δεδομένου ότι οι πολιτικές για την προστασία των ατόμων με αναπηρία από την ανεργία έχουν τα τελευταία χρόνια ατονήσει.

Ποιες είναι οι συνηθισμένες διακρίσεις, τις οποίες αντιμετωπίζουν τα ΑμεΕΑ;

Ας δούμε λίγο τις πόλεις μας για να δούμε αν μπορούν να προχωρήσουν, αν έχουν πρόσβαση στα καταστήματα, στους χώρους διασκέδασης, στα σχολεία. Ας δούμε τα μέσα μεταφοράς, μπορεί αλήθεια ένα άτομο με αναπηρία να ταξιδέψει με λεωφορείο του ΚΤΕΛ από την Κομοτηνή έως την Αθήνα; Μικρές και μεγάλες διακρίσεις υπάρχουν παντού διότι η κοινωνία σχεδιάστηκε όχι για όλους και με βάση την ποικιλομορφία της, αλλά γι’ αυτό που θεωρείται μέσος όρος. Όταν σχεδιάζεται κάτι για το μέσο όρο και οι κοινωνίες αλλάζουν, τότε δημιουργείται αποκλεισμός στις παρυφές.

Η ελληνική πολιτεία δίνει απάντηση στην αγωνία των γονέων τι θα γίνουν τα παιδιά τους, άτομα με ειδικές ανάγκες, όταν εκείνοι δεν θα ζουν πια;

Πρέπει να γίνει πολύ μεγάλη προσπάθεια, συστηματική προσπάθεια για την δημιουργία δομών και υποδομών. Για την πολιτεία είναι πολύ πιο εύκολο να δώσει ένα επίδομα και να μην κάνει τίποτα, να μη δημιουργήσει κέντρα, υπηρεσίες, μονάδες προστατευμένης διαβίωσης, να μην κάνει αυτό που είναι απαραίτητο για να ζήσουν τα παιδιά, κάτω από δημόσια προστασία. Νομίζω ότι δικαίως αγωνιούν τα παιδιά και δικαίως όλοι μαζί δρούμε για να πείσουμε ότι χρειαζόμαστε μια άλλη πολιτική σ΄ αυτό το χώρο, μια πολιτική που δημιουργεί δομές, υποδομές, υπηρεσίες κοντά στον πολίτη, στην κοινότητα για την διαβίωση σε αυτήν.

Η φτώχεια και η οικονομική δυσπραγία στη χώρα μας «χτυπά» και φέρνει σε δύσκολη θέση τις οικογένειες των Ατόμων με αναπηρία;

Μα είναι δεδομένο ότι η φτώχεια είναι συνυφασμένη με την αναπηρία, ακόμη και ο Υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών παραδέχτηκε ότι μία από τις μεγαλύτερες ομάδες του πληθυσμού της χώρας που είναι κάτω από τα όρια της φτώχειας είναι τα άτομα με αναπηρία. Έχουμε 180.000 ανθρώπους που λαμβάνουν επίδομα ως Άτομα με Αναπηρία στην χώρα μας, εκ των οποίων πάνω από 140.000 είναι είτε ανασφάλιστοι, είτε λαμβάνουν και ζουν μόνο με το επίδομα της Πρόνοιας, δηλαδή από 230 έως 500 ευρώ. Από τους 140.000 δικαιούχους οι 130.000 λαμβάνουν κάτω από 400 ευρώ. Συνεπώς η φτώχεια είναι εδώ! Η φτώχεια είναι συνυφασμένη με την αναπηρία και τον κοινωνικό, οικονομικό αποκλεισμό. Είναι υποχρέωση και καθήκον όλων να αγωνιστούμε για την προστασία των ατόμων με αναπηρία από την φτώχεια και τον αποκλεισμό.

Χρειάζονται να γίνουν μεγάλα και πολλά βήματα για να πετύχουμε όσα πέτυχαν οι σκανδιναβικές χώρες στο θέμα της στήριξης των ατόμων με αναπηρία;

Δεν θέλω να γίνω Σουηδός, θέλω να είμαι Έλληνας σε μια Ελλάδα με περισσότερο φως, με περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες για τα άτομα με αναπηρία, με νομοθεσία που θα διασφαλίζει τα ίσα δικαιώματα, σε μια χώρα που θα προστατεύει τα δικαιώματα. Η εποχή που ζούμε θέτει υπό αμφισβήτηση συνολικά τα δικαιώματα των πολιτών. Γνώμή μου είναι ότι θα μας πάρει χρόνο γιατί οι αλλαγές συμβαδίζουν με την αλλαγή των γενεών. Η κουλτούρα, ο νέος κοινωνικός και νομικός πολιτισμός για την αναπηρία δεν έρχεται από την μια μέρα στην άλλη. Θα μπορέσουμε να αποδώσουμε ως χώρα πολύ πιο συστηματικά αν φέρουμε τη νέα γένια των πολιτικών για την αναπηρία και αντικαταστήσουμε αυτό που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα, γιατί είναι πλέον απαρχαιωμένο. Χρειαζόμαστε ένα μεγάλο κίνημα, ριζοσπαστικό κίνημα για την αναπηρία που θα έχει μέσα τα άτομα με αναπηρία και τους ενεργούς πολίτες. Λέω πολλές φορές ότι εμείς δεν χρειαζόμαστε εθελοντές, χρειαζόμαστε συναγωνιστές.

Ο Γιώργος Παπαδόπουλος, είναι πρόεδρος του Νομαρχιακού Συλλόγου Γονέων παιδιών με αναπηρίες του Νομού Έβρου. 260 οικογένειες αγωνιούν για το μέλλον των παιδιών τους. «Τι θα γίνει με την πρόσβαση – κίνησή τους στους δρόμους, στα μέσα μαζικής μεταφοράς; Τι θα γίνει με τα επιδόματα φτώχειας που δίνονται στους αναπήρους; Τι θα γίνει όταν αυτά τα άτομα μείνουν μόνα;», αναρωτιέται και επισημαίνει: «Είμαστε εναντίον των ιδρυμάτων, δεν θέλουμε τα παιδιά μας να κλειστούν σε ιδρύματα. Θέλουμε να βγουν έξω, σε ανοιχτά κέντρα υποστήριξης και εκπαίδευσης. Θέλουμε να υπάρχουν ξενώνες που να μπορούν να τα φιλοξενήσουν όσο χρειάζεται. Ανοιχτοί ξενώνες. Είναι υποχρέωση της πολιτείας. Λέμε όχι στην φιλανθρωπία και στην συμπόνια, αλλά ναι στην ανθρώπινη ένταξη, είναι δικαίωμα τους να ζήσουν».

Γιώργος Παπαδόπουλος: «Η κοινωνία μας είναι ανάπηρη»

Πόσα μέλη αριθμεί ο Σύλλογός σας;

260 οικογένειες. Απευθυνόμαστε σε οικογένειες με παιδιά που μπορούν να παρακολουθήσουν κάποιο είδος εκπαίδευσης. Και στη συνέχεια σε ομάδες παιδιών που μπορούν να καταρτιστούν επαγγελματικά. Καλύπτουμε όλες τις ηλικίες των παιδιών που δεν μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν.

Ποιος είναι ο στόχος σας;

Θέλουμε να μπορέσουμε να βγάλουμε τα παιδιά από τα σπίτια μας. Να τα εντάξουμε σε εκπαιδευτικές μονάδες. Να τους δώσουμε εκείνα τα εφόδια που τους είναι απαραίτητα στις δυνατότητες που έχουν και στην κατηγορία που είναι. Έχουμε παιδιά με αυτισμό, με σύνδρομο Down, με νοητική υστέρηση, με προβλήματα κινητικά και θέλουμε να μπουν σε εκπαιδευτικές μονάδες, να πάρουν αυτά που τους είναι απαραίτητα και στη συνέχεια, όσα μπορούν να προχωρήσουν στο Γυμνάσιο, στο Λύκειο, στο Πανεπιστήμιο. Έχουμε φοιτητές, οι οποίοι πάνε πολύ καλά.

Ποια είναι η μεγαλύτερή σας αγωνία;

Η μεγάλη μας αγωνία είναι να αποκατασταθούν επαγγελματικά. Το κύριο πρόβλημα είναι το τι θα γίνουν αυτά τα παιδιά όταν δεν υπάρξουν οι οικογένειές τους που συνήθως τα στηρίζουν;

Τι διεκδικούν οι γονείς;

Όσο είμαστε εμείς ζωντανοί, αγωνιζόμαστε για τα παιδιά μας. Από εκεί και μετά τι γίνεται; Να σκεφτείτε ότι δε μπορούμε να φύγουμε από το σπίτι εύκολα. Δεν μπορεί να αρρωστήσει ένας γονέας ΑμεΕΑ, να πάει ένα ταξίδι, να διασκεδάσει, δεν μπορεί να λείψει ούτε μέρα από το σπίτι, όταν έχει ένα άτομο με αναπηρία κλεισμένο στο σπίτι. Δεν το βλέπουμε σαν βάρος. Προσπαθούμε να ξεπεράσουμε καταρχήν τον εαυτό μας και το πρόβλημα όποιο κι αν είναι. Ειλικρινά σας μιλάω, εμείς παίρνουμε κουράγιο από τα ίδια μας τα παιδιά. Όταν τα ίδια θέλουν να βγουν από το σπίτι, θέλουν να πάνε σε ένα καφέ μαζί με τα άλλα παιδιά. Όταν η κόρη μου μου λέει ότι θέλω να γίνω δασκάλα, εγώ έχω υποχρέωση σαν γονέας να προσπαθήσω ειλικρινά να την βοηθήσω, ώστε να μπορέσει να εκπαιδευτεί και να φτάσει εκεί που πρέπει και εκεί που μπορεί. Επομένως, σαν γονέας η προσπάθειά μου είναι ακόμη μεγαλύτερη γιατί η κοινωνία μέχρι τώρα είχε τα παιδιά αυτά κλεισμένα στα σπίτια, δεν αναγνώριζε κανένα απολύτως δικαίωμα, καμία υποχρέωση, κατορθώσαμε μετά από αγώνες να αναγκάσουμε την πολιτεία να ψηφίσει νόμους, να προσαρμόσει δομές και να εντάξει τα παιδιά στην κοινωνία ισότιμα.

Αυτές οι οικογένειες μιλούν άνετα για το Άτομο με Ειδικές Ανάγκες που έχουν σπίτι;

Όχι τόσο εύκολα γιατί υπάρχει ακόμη η περιθωριοποίηση και ο αποκλεισμός από πολλά πράγματα. Δεν φταίνε αν το παιδί είναι κλεισμένο στο σπίτι ή αν δεν έχει όλα αυτά που απολαμβάνει ο καθένας μας έξω. Η κοινωνία μας είναι ανάπηρη. Εμείς οι ίδιοι, οι «κανονικοί» είμαστε ανάπηροι, όταν δεν αποδεχόμαστε το συνάνθρωπό μας σε όποια κατάσταση κι αν βρίσκεται.

Ποιο είναι το βασικό αίτημα που θέτετε εσείς οι γονείς;

Εμείς ζητάμε από την πολιτεία να σεβαστεί το ανθρώπινο δικαίωμα των παιδιών. Δεν είναι φιλανθρωπία. Επίσης, από όλη την κοινωνία, από τον καθένα μας ξεχωριστά, να κάνει πράξη την αποδοχή τους. Όταν λέμε ότι το ΑμεΕΑ θέλει να βγει έξω, θα πρέπει να είναι προσβάσιμο το καφέ, ο κινηματογράφος, το θέατρο, το κατάστημα. Ζητάμε να υπάρχουν εκείνες οι δομές που θα του δώσουν τα εφόδια, τα σχολεία. Αυτή την στιγμή στον Βόρειο Έβρο δεν υπάρχει σχολική μονάδα, φιλοξενούνται σε μια αποθήκη που έχει μετατραπεί σε ειδικό σχολείο. Σχολική μονάδα στην Ορεστιάδα για να στεγαστούν νηπιαγωγείο, ειδικό δημοτικό και Γυμνάσιο δεν υπάρχει. Η εκπαίδευση σταματάει στο Γυμνάσιο. Τι θα γίνει με την επαγγελματική αποκατάσταση; Υπάρχει ο 2643 που έχει μείνει ανενεργός εδώ και πολλά χρόνια. Τι θα γίνει με την πρόσβαση – κίνησή τους στους δρόμους, στα μέσα μαζικής μεταφοράς; Τι θα γίνει με τα επιδόματα φτώχειας που δίνονται στους αναπήρους; Τι θα γίνει όταν αυτά τα άτομα μείνουν μόνα; Είμαστε εναντίον των ιδρυμάτων, δεν θέλουμε τα παιδιά μας να κλειστούν σε ιδρύματα. Θέλουμε να βγουν έξω, σε ανοιχτά κέντρα υποστήριξης και εκπαίδευσης. Θέλουμε να υπάρχουν ξενώνες που να μπορούν να τα φιλοξενήσουν όσο χρειάζεται. Ανοιχτοί ξενώνες. Είναι υποχρέωση της πολιτείας. Λέμε όχι στην φιλανθρωπία και στην συμπόνια, αλλά ναι στην ανθρώπινη ένταξη, είναι δικαίωμά τους να ζήσουν.

Η Μαριάννα Χατζοπούλου, είναι Διερμηνέας της Ελληνικής Νοηματικής Ελληνικής Γλώσσας από το 1987. Εξασκεί ένα επάγγελμα που τα τελευταία χρόνια έχει κατοχυρωθεί στην Ελλάδα διότι μέχρι πρόσφατα η ελληνική νοηματική γλώσσα δεν ήταν αναγνωρισμένη, αναγνωρίστηκε το 2000 με το νόμο 2817. «Μετά το 2000 έχουμε μεγάλες αλλαγές στο πλαίσιο της εφαρμογής του νόμου και ενός άλλου που έγινε για την παρουσίαση της ελληνικής νοηματικής γλώσσας στα τηλεοπτικά κανάλια», δηλώνει η κ. Χατζοπούλου και εξηγεί: «Έχουμε αλλαγές τόσο όσον αφορά στην αναγνώριση της γλώσσας, αλλά και στην ευρύτερη αναγνώριση της κοινότητας των κωφών, εφόσον πλέον έχουν φωνή και παρουσία σε δημόσιους χώρους και δημόσιους τομείς».

Μαριάννα Χατζοπούλου: «Οι κωφοί φοιτητές έχουν προβλήματα επικοινωνίας

και παρακολούθησης των μαθημάτων»

Είστε οι γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα σε κωφούς και ακούοντες οι διερμηνείς;

Ναι, οι διερμηνείς λειτουργούμε ως γέφυρες επικοινωνίας ανάμεσα στους κωφούς και στους ακούοντες. Πρέπει να έχουμε υψηλή επάρκεια και στις δύο γλώσσες, την ελληνική, γραπτή και προφορική και την νοηματική για να μπορούμε να μεταφράσουμε προς την μια ή προς την άλλη κατεύθυνση.

Τι είδους ανάγκες καλύπτετε;

Σε διάφορες περιστάσεις επικοινωνίας καλύπτουμε μέχρι σήμερα ανάγκες διερμηνεύτηκες: Σε δικαστήρια, νοσοκομεία, εκδηλώσεις καθημερινές, ανάγκες κωφών σε επίπεδο υπηρεσιών κ.ά. Φυσικά, ακόμη υπάρχουν τρομερά προβλήματα όσον αφορά στη μόνιμη παρουσία των διερμηνέων σε πολύ σημαντικά σημεία, όπως μέσα στα νοσοκομεία ή στα δικαστήρια ή στην εκπαίδευση όπου υπάρχει μεγάλη έλλειψη θεσμοθετημένων θέσεων. Ελπίζουμε στο μέλλον, όλα αυτά τα προβλήματα σιγά – σιγά να εξαλειφθούν και να μειωθούν, θεσμοθετώντας θέσεις διερμηνέων σε χώρους όπου είναι αναγκαίοι.

Ξέρετε να μου πείτε περίπου πόσα μέλη αριθμεί η κοινότητα των κωφών στην Ελλάδα;

Οι κωφοί είναι περίπου δέκα χιλιάδες, το 0,1% του πληθυσμού. Το Σωματείο μας έχει 40 περίπου μέλη σε όλη την Ελλάδα.

Ποιο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα απουσίας διερμηνέα;

Στην εκπαίδευση των κωφών παιδιών. Σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης είμαστε σχεδόν απόντες, παρά το γεγονός ότι ο 2917 είναι ένας Νόμος που αναγνώρισε τη νοηματική γλώσσα. Χρειάζεται να υπάρχουν θεσμοθετημένες θέσεις διερμηνέων μέσα σε όλες τις σχολικές μονάδες κωφών. Σε όλες τις σχολικές μονάδες που υπάρχουν κωφά παιδιά και είναι σε προγράμματα παράλληλης στήριξης, σε τμήματα ένταξης, στην Δευτεροβάθμια επίσης, στην Τριτοβάθμια. Οι κωφοί φοιτητές υποφέρουν, έχουν τρομερά προβλήματα προσβασιμότητας, επικοινωνίας και παρακολούθησης των μαθημάτων. Το Πανεπιστήμιο δεν έχει δει καθόλου αυτό το θέμα, παρά το γεγονός ότι είναι επιτρεπτή η παρουσία μας μέσα στα πανεπιστήμια, δεν υπάρχει τίποτα θεσμοθετημένο, ώστε να μπορούν οι φοιτητές να έχουν αυτή την κάλυψη. Προσπαθούν να καλυφθούν από πρακτικές ασκήσεις εκπαιδευόμενων διερμηνέων σε ένα χώρο, ο οποίος είναι ο δυσκολότερος πιθανά χώρος για τους διερμηνείς. Δεν υπάρχει οικονομική κάλυψη για να τοποθετηθούν εκεί επαγγελματίες διερμηνείς.

Υπάρχει ευρωπαϊκή χώρα που να έχει κάνει ουσιαστικά βήματα σ΄ αυτό το συγκεκριμένο θέμα;

Οι σκανδιναβικές χώρες, η Γερμανία είναι πολύ μπροστά. Εκεί η εκπαίδευση των διερμηνέων νοηματικής γλώσσας είναι ενταγμένη στα Πανεπιστήμια. Στην Ελλάδα η κατάρτισή μας ακόμη δεν είναι κατάρτιση, η οποία θα παρέχεται από επίσημους φορείς τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η κατάρτισή μας μέχρι τώρα γίνεται από ιδιωτικά κέντρα και ευρωπαϊκά προγράμματα που έχουν υλοποιηθεί κατά καιρούς κι από εκεί και ύστερα από επιπλέον σπουδές που ο καθένας από εμάς έκανε στο εξωτερικό. Το ζήτημα της ένταξης της νοηματικής γλώσσας σε ένα τμήμα γλωσσολογίας στο πανεπιστήμιο και η εκπαίδευση των διερμηνέων σε ελληνικό πανεπιστήμιο είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα, για να μπορέσουμε μετά να πούμε ότι θα έχουμε πιστοποιημένους διερμηνείς, ισότιμα με όλα τα υπόλοιπα ανθρωπιστικά επαγγέλματα που απαιτούν υψηλή κατάρτιση για να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στις ανάγκες.

Έχετε υπολογίσει πόσες λέξεις γνωρίζετε στη νοηματική γλώσσα;

Δεν το έχω υπολογίσει. Υπάρχει ένα γλωσσάριο καταγεγραμμένο, δεν έχει ακόμη πρωτοτυποποιηθεί η ελληνική, νοηματική γλώσσα. Υπάρχουν κάποιοι φορείς που αυτή την στιγμή κάνουν κάποιες ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση με αναζήτηση επιχορηγήσεων όπως είναι η Ομοσπονδία Κωφών, αλλά όλα αυτά δεν έχουν οδηγήσει ακόμη σε ένα τελικό αποτέλεσμα. Για να είναι κάποιος επαρκής διερμηνέας θα πρέπει να γνωρίζει πάρα πολλές λέξεις και θα πρέπει να είναι το επίπεδο της γλωσσικής του επάρκειας πολύ κοντά σ΄ αυτό του φυσικού ομιλητή.

Υπάρχουν φυσικοί ομιλητές στη χώρα μας που να μιλούν την γλώσσα άλλων δεκαετιών, περασμένων εποχών;

Υπάρχουν ενήλικες κωφοί γέροι. Τρίτης Ηλικίας άνθρωποι, οι οποίοι έχουν πιο περιορισμένο κόσμο από ότι οι νέοι κωφοί. Οι γεροντότεροι για μας τους διερμηνείς είναι πηγή γνώσης γιατί γυρίζουμε πίσω σε μια πολύ βασική δομή στοιχειώδη εκεί που η επικοινωνία είναι στο ξεκίνημά της.

Πώς είναι να «σπάτε» τη δική τους σιωπή;

Πάντα θεωρώ ότι αυτό που ονομάζεται σιωπή των κωφών δεν υπάρχει. Οι κωφοί δεν είναι σιωπηλοί. Οι κωφοί έχουν γλώσσα και θεωρώ ότι σιωπή έχει αυτός που δεν έχει καθόλου τρόπους εκφραστικούς. Επομένως, θεωρώ ότι οι κωφοί έχουν γλώσσα, επομένως δεν είναι στη σιωπή. Η παρουσία μας είναι αναγκαία όταν χρειάζεται να επικοινωνήσουν με μια άλλη γλώσσα, με μια ομάδα που χειρίζεται μια άλλη γλώσσα. Μεταξύ τους δεν έχουν καθόλου σιωπή, έχουν πλήρη επικοινωνία, πλούσια επικοινωνία. Όταν αντιστραφούν οι ρόλοι και έρθει κάποιος από μια άλλη γλωσσική κοινότητα μέσα στην κοινότητα των κωφών, αισθάνεται πόσο απομονωμένος είναι, βιώνει συναισθήματα απομόνωσης που βιώνουν εκείνοι όταν είναι σε μια κοινότητα ανθρώπων που ακούν.

Η ελληνική πολιτεία κωφεύει στα ζητήματα των κωφών;

Η ελληνική πολιτεία κωφεύει σε πολλά ζητήματα, όχι μόνον των κωφών. Οι κωφοί τα τελευταία χρόνια έχουν εξελιχθεί, η νομοθεσία (2817) υπάρχει, αλλά δεν υλοποιείται, για παράδειγμα στα σχολεία δεν τοποθετούνται άτομα τα οποία είναι γνώστες της ελληνικής νοηματικής γλώσσας. Έχει υπάρξει εξέλιξη, αλλά όχι όση θέλουμε. Θα περιμένουμε να γίνουν κι άλλα, να γίνουν εφαρμογές γιατί δεν φτάνει η νομοθεσία από μόνη της. Όταν κάνουμε καλούς νόμους, θα πρέπει να τους εφαρμόζουμε κιόλας.

Γιατί;

«Η ελληνική πολιτεία κωφεύει σε πολλά ζητήματα, όχι μόνον των κωφών» λέει η κ. Χατζοπούλου και η ελληνική κοινωνία επίσης. «Αναπηρία είναι κάθε χρόνια βλάβη ή ελλειπτικότητα που επέρχεται στις σωματικές, πνευματικές ή και ψυχικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού, με αποτέλεσμα να εμποδίζει το άτομο να εργάζεται ή να αυτοεξυπηρετείται ή να επικοινωνεί με το περιβάλλον», διαβάζω στο ενημερωτικό φυλλάδιο που εξέδωσαν η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Κομοτηνής και το ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ και σκέφτομαι ότι αναπηρία μπορεί να προκληθεί από ασθένεια και τραύμα, αν δεν υπάρχει εκ γενετής, άρα να συμβεί στον καθέναν. Τότε, γιατί επιτρέπουμε να διαιωνίζεται η σημερινή κατάσταση που, αντί να προωθεί την ισότιμη μεταχείριση των ΑμεΕΑ προωθεί, στην καλύτερη περίπτωση, τη φιλανθρωπική αντιμετώπιση της αναπηρίας;

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.