Ατομικη ιδεολογικη αναζητηση και ερωτηματικα για τη συλλογικη κουλτουρα

Ο συμπολίτης Ξάνθος Κώστογλου είναι εκ των τυχερών (;) που έχει αναλάβει τα τελευταία χρόνια να «ενδύει» λόγω της αναμφίβολης αισθητικής του, αλλά το σημαντικότερο της εν γένει κουλτούρας του τα έντυπα του ετήσιου εορτασμού των «Ελευθερίων».

Γενναία ατομική απόφαση για έναν θεσμό που για ν΄ανανεωθεί δεν μπορεί να καταλήγει να είναι και να γίνεται ατομική υπόθεση, οιουδήποτε πολίτη όσο και ταλαντούχος αυτός να είναι. Γιατί ο πολιτισμός είναι υπόθεση του συνόλου των πολιτών που καλούνται να υπηρετήσουν θεσμικές συνήθειες όπως λόγου χάριν και ο εορτασμός των Ελευθερίων.

Γι’ αυτό όσο κι αν πολύ όμορφα συλλογάται ο κ. Κώστογλου και καταθέτει αυτόν τον γόνιμο προβληματισμό στην ιστοσελίδα του αλλά και στις σελίδες σήμερα του «Παρατηρητή», το ζητούμενο είναι και παραμένει κατά πόσο αυτόν τον προβληματισμό ενστερνίζεται το σύνολο των πολιτικών αλλά και των πολιτών που υπηρετούν αυτόν τον εορτασμό. Γιατί αν ήταν έτσι, ο γόνιμος προβληματισμός για την εικόνα της αφίσας θα μεταπηδούσε και στα ένδον, γενικότερα, του προγράμματος αλλά και στα της έξω αισθητικής του.

Ούτως ή άλλως Ξάνθος Κώστογλου όμως, και κυρίως υλικό αναζήτησης για το τι είμεθα και το τι θέλουμε… Είναι μάλλον καιρός να το συζητήσουμε. Επειγόντως.

Τ.Β.

Τα «κάστρα»… του πολιτισμού

Οι δύο άλλες προτάσεις (που δεν…προκρίθηκαν) αποτελούν για μένα τις σημαντικότερες προκλήσεις. Η «πτώση» δύο «τειχών» που κατά την άποψη μου καθόρισαν ιστορικά και συμβολικά την πολιτιστική εξέλιξη της πόλης και συνεχίζουν να έχουν περιχαρακωμένη σε αγκυλώσεις και στερεότυπα την σημερινή πολιτιστική έκφραση και δημιουργία.

Πρόκειται για δύο μνημεία. Το βυζαντινό τείχος και το νεότερο Ηρώο της πόλης.

Η ιστορική και πολιτιστική αξία του βυζαντινού τείχους, η πολιτιστική του κληρονομιά, δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αμφισβητείται όμως ο μεγαλοιδεατισμός και η μεσαιωνική τυπολατρεία,ο βυζαντινισμός, που επιβλήθηκαν στο όνομά του. Το πολιτιστικό περιθ(ε)ώριο, όπου ζούμε μέχρι και σήμερα.

Την ιστορική και πολιτιστική αξία του νεότερου Ηρώου στην είσοδο του Πάρκου την αμφισβητώ. Ούτε ως τόπος όπου υπάρχει, ούτε ως μνημείο, έχει κάποια ουσιαστική αναφορά. Μπορεί κάλλιστα να θεωρηθεί ότι ως μνημείο, πολιτιστικά, σηματοδότησε την μεταδικτατορική κακογουστιά των Κομοτηναίων. Αυτό καθεαυτό ως μνημείο ποτέ δεν μπόρεσε να αποκτήσει την ιερότητα του συγκεκριμένου σκοπού του. Ούτε ο επιβλητικός όγκος και η απειλητική σπάθα, η «ολοκληρωτική» (φασιστική) άποψη της αρχιτεκτονικής του, μπόρεσαν να δημιουργήσουν έστω και κάποια υποψία δέους ακόμη και τα πέτρινα χρόνια μιας σκληρής δικτατορίας. Αποτελεί μια καρικατούρα της εθνικοφροσύνης και του ψευτοπατριωτισμού που έντονα καλλιεργήθηκε τα χρόνια που κατασκευάστηκε και έρχεται να μας θυμήσει εκτός από τη σκοπιμότητα, την ιλαρότητα των στιγμών, ενός εθνικόφρονος ταρτουφισμού, οι οποίες εξελίχθηκαν μπροστά του( και συνεχίζονται να εξελίσσονται δυστυχώς!). Δεν είναι αστείο, οι υποστηρικτές της ύπαρξης του σήμερα να ισχυρίζονται ότι ένα εξαμβλωματικό μνημείο πρέπει να παραμείνει, γιατί αποτελεί ένα χαρακτηριστικό σημείο της πόλης για…ραντεβού

Παρ΄ όλα αυτά η εικαστική παρέμβαση και το μήνυμα στις προτεινόμενες αφίσες δεν θα πρόσβαλε τα μνημεία. Παραδείγματος χάριν:

–Η γραφιστική αναπαράσταση του βυζαντινού τείχους και η αναγραφή πάνω του, με την τεχνική του «γκράφιτι», της λέξης ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.

–Το κατέβασμα του σπαθιού, με γραφιστική απεικόνιση, αποτελεί μια πράξη συμβολική. Πρόκειται για ένα πολεμικό σύμβολο, με διαρκώς προτεινόμενη και απειλητική την αιχμή του…Το μήνυμα των ελευθερίων και η τιμή όλων αυτών που θυσιάστηκαν είναι η προάσπιση των πανανθρώπινων αξιών της Ελευθερίας και της Ειρήνης. Κι αυτές δεν μπορούν να τις απεικονίζουν σύμβολα με αντίθετη σημειολογία.

Σκεφθείτε ποια θα είναι η ιδεολογική, αρχιτεκτονική σημασία του μνημείου αν «γκρεμιστεί» το σύμβολο που τόσα χρόνια το χαρακτηρίζει: «Το Σπαθί»…Ένας σωρός μαρμαρόσκονη.

Τα δύο αυτά μνημεία, το καθένα με τη δική του ιστορική και πολιτιστική σημασία αποτέλεσαν «σύμβολα» στην ιστορική πολιτιστική εξέλιξη της τοπικής αστικής κοινωνίας. Η αμφισβήτηση μέσω της καλλιτεχνικής δημιουργίας και της πολιτιστικής παραγωγής πρέπει να στοχεύει στη γέννηση μιας νέας κουλτούρας που δεν θα παράγει πολιτιστικά προιόντα «μνημεία».

Η απάντηση στην όποια πραγματικότητα ζούμε πρέπει να είναι καυστική και προκλητική. Η πρόταση των δύο αφισών που μόλις παραπάνω περιέγραψα δεν περιορίζονταν στην ιδέα μιας όμορφης εικόνας, ενός εξωραισμένου τοπίου ή της πατριωτικής έξαρσης. Κατά την άποψη μου οι αφίσες των «Ελευθερίων» πρέπει να καταγράφουν την πραγματικότητα, να σχολιάζουν και να μεταφέρουν μηνύματα προς ένα διάλογο, που τις περισσότερες φορές έπρεπε να είχε ξεκινήσει από χρόνια.

Πιστεύω στο απλό και καθαρό μήνυμα, σε ένα ανατρεπτικό διάλογο. Κι αυτά πρότεινα.

Ξάνθος Κώστογλου

[email protected]

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.