Απαραιτητη η αυξηση χρηματοδοτησης για ερευνα στην Περιφερεια ΑΜΘ
Μεγάλος φαίνεται να είναι ο δρόμος που έχουν να διανύσουν οι επιχειρήσεις και οι δομές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην περιφέρεια ΑΜΘ στον τομέα της χρηματοδότησης της έρευνας, μιας και σύμφωνα με την τελευταία ενημέρωση της Επισκόπησης 2015 του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, η Περιφέρειά μας υστερεί τόσο του Ευρωπαϊκού, όσο και του Εθνικού μέσου όρου κυρίως στη χρηματοδότηση της έρευνας, ενώ βρίσκεται στην έκτη θέση στη χώρα όσο αφορά τη συνολική δαπάνη και στην έκτη θέση στο δείκτη Έντασης της Έρευνας και Ανάπτυξης.
Η έρευνα και η καινοτομία αποτελούν δεδηλωμένο σημείο έμφασης για την Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, στην οποία και υλοποιήθηκε Προπαρασκευαστική Δράση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με σκοπό την εξειδίκευση της Περιφερειακής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης (RIS3) σε συνεργασία με το Joint Research Center (JRC) που εδρεύει στη Σεβίλλη της Ισπανίας.
Όμως από την Επισκόπηση του ΕΚΤ φαίνεται πως στην Περιφέρεια υπάρχουν οι δομές, υπάρχει το προσωπικό αλλά η υστέρηση, όπως και σε όλη την Ελλάδα, παρατηρείται στην χρηματοδότηση.
Μέσα από την έκθεση φαίνεται πως η χρηματοδότηση στη χώρα μας προέρχεται κατά κύριο λόγο από την κρατική χρηματοδότηση και από ευρωπαϊκές πηγές, είτε απευθείας είτε μέσω της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, με τη χώρα μας να υστερεί σημαντικά στην χρηματοδότηση της έρευνας από τις επιχειρήσεις, μια υστέρηση που αντικατοπτρίζεται και στην περιοχή μας, και εκεί φαίνεται πως θα παιχτεί το παιχνίδι της αύξησης της χρηματοδότησης, μιας και τα έσοδα, τόσο ευρωπαϊκά όσο και κρατικά, είναι δεδομένα και δεν πρόκειται να αυξηθούν σύντομα.
Το ΕΚΤ τονίζει πως η διαδικασία ανάλυσης των υπό-εθνικών συστημάτων είναι πλέον πάγια δραστηριότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ενώ, στο πλαίσιο των πολιτικών «περιφερειακής έξυπνης εξειδίκευσης», όπου συμμετέχει πιλοτικά και η Περιφέρεια ΑΜΘ, θα αποτελεί κύριο μηχανισμό χαρτογράφησης των τοπικών συστημάτων παραγωγής γνώσης και ενίσχυσης των τομέων εκείνων στους οποίους υπάρχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Μέσα από την περιοδική έκδοση αυτών των επισκοπήσεων το ΕΚΤ επιθυμεί να γίνει δυνατή η εξαγωγή συμπερασμάτων και αποτιμήσεων για την εξέλιξη αυτών των δραστηριοτήτων συναρτήσει του χρόνου.
43,21 εκ. ευρώ για την έρευνα στην ΑΜΘ
Το 2013 στην Ελλάδα δαπανήθηκαν συνολικά 1.465,7 εκατ. ευρώ σε δραστηριότητες Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α). Στην Περιφέρεια ΑΜΘ δαπανήθηκαν συνολικά 43,21 εκ. ευρώ, φέρνοντάς την πέμπτη σε συνολικές δαπάνες. Από αυτά τα χρήματα 10,06 εκ. ευρώ προήλθαν από τον Τομέα επιχειρήσεων, 9,68 εκ. ευρώ από τον Κρατικό τομέα, 23,42 εκ. ευρώ από τον Τομέα τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και 0,05 εκ. ευρώ από τον Τομέα ιδιωτικών μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων.
Το μεγαλύτερο μέρος της δαπάνης Ε&Α πραγματοποιείται στην Περιφέρεια Αττικής (820,27 εκατ. ευρώ), ενώ ακολουθούν –με σημαντική διαφορά– η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας (183,30 εκατ. ευρώ) και η Περιφέρεια Κρήτης (120,68 εκατ. ευρώ). Στον αντίποδα, οι χαμηλότερες δαπάνες Ε&Α σε απόλυτες τιμές εντοπίζονται στην Περιφέρεια Ιονίων Νήσων (8,17 εκατ. ευρώ), στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου (14,98 εκατ. ευρώ) και στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας (17,80 εκατ. ευρώ).
Ο χάρτης της καινοτομίας στην ΑΜΘ
Με βάση τα στοιχεία του ΕΚΤ φαίνεται πως ο τομέας των επιχειρήσεων πραγματοποιεί το μεγαλύτερο μέρος της Ε&Α μόνο στην Περιφέρεια Αττικής και στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, ενώ στις υπόλοιπες Περιφέρειες τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνει είτε ο τομέας τριτοβάθμιας και μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (στις περιπτώσεις των Περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Κεντρικής Μακεδονίας, Δυτικής Ελλάδας, Θεσσαλίας, Ηπείρου, Βορείου Αιγαίου, Δυτικής Μακεδονίας), είτε ο κρατικός τομέας (στις περιπτώσεις των Περιφερειών Κρήτης, Πελοποννήσου, Νοτίου Αιγαίου).
Τον πιο βασικό όμως δείκτη για τη σημασία που αποδίδει μια χώρα ή περιφέρεια στη συγκεκριμένη δραστηριότητα αποτελεί την ένταση Ε&Α, δηλαδή η δαπάνη Ε&Α ως ποσοστό του ΑΕΠ. Σύμφωνα με τα αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για το 2013, η ένταση Ε&Α σε εθνικό επίπεδο ήταν 0,80% του ΑΕΠ, με μόνο τέσσερις Περιφέρειες, την Κρήτη (1,35%), την Αττική (0,94%), την Ήπειρο (0,92%) και τη Δυτική Ελλάδα (0,92%) να την υπερβαίνουν, παραμένοντας όμως σημαντικά χαμηλότερα από τον αντίστοιχο κοινοτικό μέσο όρο (2,01%). Η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου προσεγγίζει την εθνική τιμή για την ένταση Ε&Α, ενώ οι υπόλοιπες Περιφέρειες υστερούν.
Η Περιφέρεια ΑΜΘ, η οποία αξίζει να σημειωθεί πως έχει τον χαμηλότερο ΑΕΠ από τις υπόλοιπες Περιφέρειες, έχει ένταση Ε&Α που φτάνει το 0,58%, αρκετά χαμηλότερα του εθνικού μέσου όρου και φυσικά πολύ χαμηλότερα του ευρωπαϊκού.
Αναλύοντας τις πηγές χρηματοδότησης, στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, προκύπτει η σημασία του κράτους ως χρηματοδότη της Ε&Α που διεξάγεται τόσο στον τομέα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (84,7%), όσο και στον κρατικό τομέα (92,9%), αλλά και ο σημαντικός βαθμός της Ε&Α που διεξάγεται από τον τομέα των επιχειρήσεων και χρηματοδοτείται από τις επιχειρήσεις (86,4%).
Συνολικά στην έρευνα απασχολούνται συνολικά 4.130 άτομα, από τα οποία 2.606 είναι ερευνητές και 1.524 λοιπό προσωπικό, (τεχνικοί, προγραμματιστές, διοικητικοί κ.λπ. χωρίς τη συμμετοχή των οποίων το ερευνητικό έργο δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η καινοτομία των επιχειρήσεων στην ΑΜΘ, στην οποία το ποσοστό των καινοτόμων επιχειρήσεων που καταγράφονται στην έκθεση είναι 36,9%, ποσοστό αρκετά χαμηλότερο από το μέσο όρο στην Ελλάδα (52,3%) και την ΕΕ (48,9%).
Η καινοτομία διακρίνεται σε τέσσερις τύπους, σε καινοτομία προϊόντος, καινοτομία διαδικασίας, καινοτομία οργάνωσης και καινοτομία μάρκετινγκ. Οι δύο τελευταίοι τύποι είναι κυρίαρχοι μεταξύ των ελληνικών επιχειρήσεων, σε όλες τις Περιφέρειες.
Να σημειωθεί πως στην ΑΜΘ η κυρίαρχη στρατηγική των καινοτόμων επιχειρήσεων (σε ποσοστό 47,4%) ήταν η μείωση του κόστους υλικών, εξαρτημάτων ή υπηρεσιών, ενώ τα σημαντικότερα εμπόδια που αντιμετώπισαν, σε ποσοστό 45,9% ήταν η έλλειψη επαρκούς χρηματοδότησης.
Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.
