Διωξη ακτιβιστριας που υπερασπιστηκε το δικαιωμα αμβλωσης

Δύο αλήθειες και μία άποψη (λογικό συμπέρασμα;). Αυτό είναι το «έγκλημα» για το οποίο στις 4 Δεκεμβρίου κάθισε στο εδώλιο της κατηγορουμένης η Βανέσα Μεντόσα Κορτές σε μια πρωτοφανή δίκη που έχει προκαλέσει διεθνείς αντιδράσεις. Αλήθεια πρώτη: «Η Ανδόρα δεν επιτρέπει την άμβλωση σε καμία περίπτωση». Αλήθεια δεύτερη: «Μια κατάσταση που οφείλεται στο γεγονός ότι η χώρα κυβερνάται από τον επίσκοπο του Ουρζέλ». Και το συμπέρασμα και ελεύθερη έκφραση άποψης: «Οπως κυβερνάται από τη μισογυνία και την Ακροδεξιά».

Για αυτές τις δηλώσεις και καταγγελίες που η Μεντόσα έκανε το 2019 στα Ηνωμένα Εθνη το Πριγκιπάτο της Ανδόρας προσέφυγε στην Δικαιοσύνη κατηγορώντας την για συκοφαντία και προσβολή. Tότε είχε μετάσχει στην 74η σύνοδο της Σύμβασης για την Κατάργηση Κάθε Μορφής Βίας κατά των Γυναικών (CEDAW), στην οποία έγινε περιοδική αξιολόγηση της Ανδόρας, καταθέτοντας έκθεση για την τραγική κατάσταση των δικαιωμάτων γυναικών και κοριτσιών. Αλλά και για τις δραματικές επιπτώσεις στη ζωή τους από την απόλυτη απαγόρευση της άμβλωσης στο Πριγκιπάτο, ακόμη και σε περίπτωση βιασμού και αιμομιξίας, κινδύνου της ζωής της γυναίκας ή πιθανότητα θνησιγενούς βρέφους λόγω μη αναστρέψιμων ανωμαλιών.

Η Μεντόσα είναι ψυχολόγος και ιδρύτρια της οργάνωσης Stop Violències Andorra (SVA) η οποία συνδράμει γυναίκες «στην πλειονότητά τους φτωχές, αλλά και εποχικές, πολλές από τις οποίες είναι επιζώσες σεξουαλικής βίας και βιασμών». Εκτοτε έχει δεχτεί ύβρεις, λεκτικές επιθέσεις, ακόμη και απειλές, έως ότου έφτασαν, μετά την τοποθέτησή της στην CEDAW, να της ασκήσουν διώξεις για «συκοφάντηση μέσω δημοσιότητας», «συκοφάντηση των συνηγεμόνων» και για το αδίκημα του «πλήγματος του κύρους των θεσμών», κατηγορίες που τιμωρούνται με ώς και 4 χρόνια φυλακή και πρόστιμο 30.000 ευρώ. Επειτα από τις πολλές αντιδράσεις που υπήρξαν οι δύο πρώτες κατηγορίες αποσύρθηκαν και πλέον δικάζεται μόνο για την τρίτη, για την οποία -αν καταδικαστεί- θα στερηθεί των δικαιωμάτων της για έξι μήνες και θα υποχρεωθεί να πληρώσει 12.000 ευρώ.

«Γυναίκα, φεμινίστρια, λεσβία, Τσιγγάνα» αυτές οι ταυτότητές της πιστεύει ότι πυροδοτούν τη δίκη της από μια «κοινοβουλευτική θεοκρατία», όπως χαρακτήρισε την πατρίδα της σε δηλώσεις της στο ισπανικό πρακτορείο EFE.

Η Ανδόρα είναι ένα ιδιότυπο ανεξάρτητο κράτος, που ωστόσο παραμένει υπό «συμβολική» κηδεμονία ξένων. Με έκταση μόλις 468 τ.χλμ. και 83.000 πληθυσμό, σφηνωμένο στα Πυρηναία ανάμεσα σε Καταλονία και Γαλλία, από την ίδρυσή του το 1278 έχει ως συνηγεμόνες τον επίσκοπο του Ουρζέλ, σήμερα ο Ζοάν Ερίκ Βίβες, και τον εκάστοτε Γάλλο πρόεδρο, δηλαδή τώρα τον Εμανουέλ Μακρόν. Αυτή η ιδιότητα δεν είναι απλώς τιμητική, αφού ο συνηγεμόνας μπορεί να απονείμει χάρες, να επιβάλει δημοψηφίσματα ή να ασκήσει βέτο που θα οδηγούσε σε πολιτική κρίση. Η χώρα έχει και μια εκλεγμένη κυβέρνηση, η οποία φέτος θεσμοθέτησε τον γάμο και την τεκνοθεσία ομόφυλων ζευγαριών, όχι όμως και την άμβλωση. Γιατί η νομιμοποίησή της θα οδηγούσε σε πρωτόγνωρη πολιτική κρίση, αφού, όπως αποκάλυψαν τοπικά μίντια, ο επίσκοπος του Ουρζέλ έχει απειλήσει να παραιτηθεί εάν νομοθετηθεί κάτι τέτοιο.

«Συνηγεμόνα Μακρόν, κούνησε τον κώλο, οι Ανδοριανές είναι στον δρόμο» φώναζαν σε κινητοποίησή τους οι φεμινίστριες της χώρας ζητώντας -μάταια- από τον Γάλλο πρόεδρο να τοποθετηθεί και να ασκήσει πίεση ώστε να γίνουν σεβαστά τα δικαιώματα των γυναικών. Το γαλλικό περιοδικό «Politis» επικοινώνησε με την προεδρία, αλλά δεν έλαβε απάντηση. Το υπουργείο Εξωτερικών αποφεύγει κάθε αναφορά. Και όταν η κομμουνίστρια πρώην γερουσιάστρια Λοράνς Κοέν έθεσε το θέμα στο Κοινοβούλιο, της απάντησαν πως οι γαλλικές διπλωματικές αρχές«ασκούν φεμινιστική εξωτερική πολιτική και στηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους προασπιστές τους, συμπεριλαμβανομένης και της Ανδόρας» χωρίς άλλη θέση για το θέμα. «Η συμβολική ιδιότητα του Μακρόν τού δίνει δυνατότητα να παρέμβει θετικά (υπέρ της άμβλωσης). Το ότι δεν το κάνει είναι υποκρισία γιατί έχει ταχθεί υπέρ της συνταγματικής κατοχύρωσης του δικαιώματος της άμβλωσης στη Γαλλία» έλεγε η πρώην γερουσιάστρια.

Τα Ηνωμένα Εθνη το 2021, ζητώντας από την Ανδόρα να δώσει εξηγήσεις, έκαναν λόγο για «πράξη αντιποίνων», ενώ διεθνείς οργανώσεις όπως η Διεθνής Αμνηστία έχουν στηρίξει τη Μεντόσα καταγγέλλοντας την κατάσταση των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των Ανδοριανών. Η οργάνωση κάνει λόγο για «ανωμαλία του Ποινικού Κώδικα» που με το άρθρο 325 τιμωρεί την ελευθερία της έκφρασης, σημειώνοντας πως «οι δημόσιοι θεσμοί μπορεί να υπόκεινται σε κριτική, συνεπώς αυτό το άρθρο παραβιάζει ελευθερίες όπως αυτή της έκφρασης και αποτρέπει να υπάρξει μια δημόσια συζήτηση για κάτι τόσο σημαντικό. Διεθνής Αμνηστία, Women’s Link και το Διεθνές Κέντρο για να Αναπαραγωγικά Δικαιώματα παραστάθηκαν στη δίκη της, προσφέροντας νομική συνδρομή αλλά και καταθέσεις εμπειρογνωμόνων.

Συμβούλιο της Ευρώπης

Την περασμένη εβδομάδα επίσης θέση έλαβε και το Συμβούλιο της Ευρώπης με την επίτροπό του για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Ντούνια Μιγιάτοβιτς, να επικρίνει έντονα τη δίωξη της Μεντόσα και όσων προασπίζονται βασικά δικαιώματα. Σε κείμενό της προς τις αρχές η Μιγιάτοβιτς ζήτησε από το Πριγκιπάτο να λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εγγυηθεί τα δικαιώματα των γυναικών στη χώρα, ενώ επισήμανε πως αυτή η δίκη λειτουργεί σαν τροχοπέδη για τις διεκδικήσεις και τη δουλειά των προασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των γυναικών και των παιδιών.

Η απόφαση αναμένεται το επόμενο διάστημα, αλλά η ακτιβίστρια, παρά τη διεθνή συμπαράσταση που έχει, είναι απαισιόδοξη για το αν μπορεί να αλλάξει η νομοθεσία «όσο θα κυβερνά ένας επίσκοπος». Οπως απαισιόδοξη είναι για την έκβαση αυτής της δίκης που «κάνει ένας επικεφαλής κυβέρνησης ενάντια σε μια πολίτη η οποία βρίσκεται απέναντί του από τις θέσεις της δημοκρατίας και του πασιφισμού», όπως λέει χαρακτηριστικά. «Θα με καταδικάσουν, θα θελήσουν να στείλουν ένα μήνυμα ότι δεν πρέπει να υψώνουμε τη φωνή μας».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.