Urbi et Orbi: Βαρθολομαιος ο πανυ (Μερος Β΄)

Ιωβηλαίον τετιμημένης τριακονταετούς Οικουμενικής Πατριαρχικής Οιακοστροφίας (1991-2021)

• Τι εστί Πατριάρχης; «Ο Πατριάρχης εστίν εικών ζώσα Χριστού και έμψυχος, δι’ έργων και λόγων χαρακτηρίζουσα την αλήθειαν. Τέλος αυτώ, η των καταπεπιστευμένων ψυχών σωτηρία και το υπέρ της αληθείας και της εκδικήσεως των δογμάτων λαλείν ενώπιον βασιλέως και ουκ αισχύνεσθαι…» («Επαναγωγή», Νομικόν Βιβλίον Βασιλείου Μακεδόνος και Λέοντος Σοφού)

Με την έναρξη των επισήμων εκκλησιαστικών εορτασμών της δισχιλιοστής επετείου από της Γεννήσεως του Κυρίου, τον Ιανουάριο του 2000, προέστη της Γ΄ Συνάξεως των Προκαθημένων των Ορθοδόξων Εκκλησιών, η οποία έλαβε χώρα στα Ιεροσόλυμα, όπως και εκείνων που πραγματοποιήθησαν στην Κωνσταντινούπολη και την Νίκαια της Βιθυνίας, επί τη λήξει των ανωτέρω επετειακών εκδηλώσεων (Δ΄ Σύναξη, Δεκέμβριος 2000), οπότε εξαπολύθησαν κοινά μηνύματα των Ορθοδόξων Παρακαθημένων προς όλο τον Κόσμο. Στο πλαίσιο των ανωτέρω εορταστικών εκδηλώσεων το Οικουμενικό Πατριαρχείο υπό την αιγίδα και την εμπνευσμένη πρωτοβουλία του Πατριάρχου Βαρθολομαίου διοργάνωσε στην Κωνσταντινούπολη το Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, με θέμα: «Η Δημιουργία του Κόσμου και η Δημιουργία του Ανθρώπου – Προκλήσεις και Προβληματισμοί του 2000» (20 Αυγούστου – 2 Σεπτεμβρίου 2000), καθώς επίσης και το Διεθνές Συνέδριο Ορθοδόξου Νεολαίας με θέμα: «Οι Νέοι στην Εκκλησία της Τρίτης Χιλιετίας», (18-25 Ιουνίου 2000). Κατά δε τον Ιούλιο του 2007 συνεκάλεσε υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου το «Β΄ Διεθνές Συνέδριο Ορθοδόξου Νεολαίας», στο οποίο έλαβαν μέρος νέοι από όλες τις ανά τον Κόσμο επαρχίες του Οικουμενικού Θρόνου.

Για πρώτη φορά στα εκκλησιαστικά χρονικά, κατόπιν της παρακλήσεως της Α.Α. του Πάπα Ρώμης Ιωάννου – Παύλου του Β΄, ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος συνέταξε κείμενο προσευχών επί της σημασίας του Θείου Πάθους και το απέστειλε ως ευλογία για να αναγνωσθεί στις «στάσεις» της καθιερωμένης λιτανείας της Μεγάλης Παρασκευής στο Κολοσσαίο, στην οποία προεξάρχει ο εκάστοτε Ρωμαίος ποντίφηξ. Η κίνηση αυτή ήταν ιδιαίτερα σημαντική για την σύσφιξη των σχέσεων των δύο Εκκλησιών, αλλά και για την ανάδειξη του καθοριστικού οικουμενικού και διαχριστιανικού ρόλου του Πρωτοθρόνου και Πρωτευθύνου Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως.

Επεσκέφθη για πρώτη φορά την Α.Α. τον Πάπα Ιωάννη – Παύλο τον Β΄ στο Βατικανό με την ευκαιρία της Θρονικής εορτής της Εκκλησίας της Ρώμης (27-30 Ιουνίου 1995), όπου διεδήλωσε την σταθερή και ειλικρινή απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείου να συνεχίσει την αδελφική επικοινωνία και συνεργασία με την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία. Δεν εδίστασε όμως να επικρίνει το Βατικανό για την εκκλησιαστική στήριξη που παρέχει και την ανοχή που επιδεικνύει έναντι της βίαιης προσηλυτιστικής δράσεως της «Ουνίας» στις ορθόδοξες χώρες και να διακόψει ακόμη και τον Θεολογικό Διάλογο Ορθοδόξων – Ρωμαιοκαθολικών. Είχε εκ νέου συναντήσεις με τον Πάπα Ιωάννη – Παύλο τον Β΄, ύστερα από την τρομοκρατική επίθεση στις ΗΠΑ, (11 Σεπτεμβρίου, 2001) στις 24 Γενάρη του 2002, κατά τις εκδηλώσεις της Ασσίζης, με την ευκαιρία «της ημέρας της προσευχής για την ειρήνη» και της συνεργασίας των δύο Εκκλησιών για την επικράτηση αυτής σε παγκόσμιο επίπεδο.

Μια άλλη ιστορική συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο Βατικανό τον Ιούνιο του 2004 με την ευκαιρία της επετείου συμπληρώσεως των 40 ετών από την ιστορική συνάντηση του Πάπα Παύλου του Στ΄ με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Αθηναγόρα τον Α΄ στα Ιεροσόλυμα κατά το έτος 1964. Κατά δε την Θρονική εορτή του Οικουμενικού Πατριαρχείου, εορτή Αγίου Ανδρέου του Πρωτοκλήτου, υπεδέχθη αδελφικώς τον Πάπα Βενέδικτο τον ΙΣΤ΄ στην έδρα του, στο Φανάρι, (29-30 Νοεμβρίου 2006), όπου είχε εγκάρδια, γόνιμη και ειλικρινή συζήτηση μετά του Επισκόπου Ρώμης επί των θεμάτων που απασχολούν και ενδιαφέρουν τις δύο Εκκλησίες και την ανθρωπότητα όλη, για τα οποία ανεγνώσθη και υπεγράφη από τους δύο Προκαθημένους κοινό Μήνυμα προς όλο τον Κόσμο. Αναλόγου σπουδαιότητος υπήρξε και η εν έτει 2014 επίσκεψη του Επισκόπου Ρώμης, Πάπα Φραγκίσκου Α΄ στο Φανάρι, όπου οι της Παλαιάς και Νέας Ρώμης Προκαθήμενοι έθεσαν τα θεμέλια για την έτι περαιτέρω αδελφική προσέγγιση των δύο Εκκλησιών.

Το έτος 2014 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και ο Πάπας Ρώμης Φραγκίσκος Α΄ επεσκέφθησαν από κοινού και προσεκύνησαν στον παλαίφατο Ναό της Αναστάσεως στα Ιεροσόλυμα, όπου προσευχήθηκαν στον Πανάγιο Τάφο και υπέγραψαν Κοινή Διακήρυξη. Σε αυτήν διεκηρύσσετο ότι αμφότεροι προσβλέπουν στην ημέρα που θα υπάρξει πλήρης κοινωνία μεταξύ της Ορθοδόξου και Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας και επισημαίνετο η σημασία της συνέχισης του θεολογικού διαλόγου, του σεβασμού της δημιουργίας του Θεού διά της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Επίσης οι Προκαθήμενοι της Παλαιάς και Νέας Ρώμης, Βαρθολομαίος και Φραγκίσκος, εδεσμεύθησαν να προσφέρουν την κοινή μαρτυρία τους στην υπηρεσία της ανθρωπότητας. Στην Κοινή Διακήρυξη οι προκαθήμενοι των δύο Εκκλησιών εξέφραζαν την αγωνία και το ενδιαφέρον τους για την κατάσταση των χριστιανών στην Μέση Ανατολή. Κατά μήνα Σεπτέμβριο του 2021 ο Οικουμενικός Πατριάρχης επ’ ευκαιρία της επισήμου επισκέψεώς του στην Ουγγαρία προσκληθείς ομίλησε στο Διεθνές Ευχαριστιακό Συνέδριο της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας στη Βουδαπέστη, όπου συναντήθηκε και με τον Παπά Ρώμης Φραγκίσκο.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με ενδιαφέρον και προσοχή παρακολουθεί και συντονίζει, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, το έργο των διαφόρων Ειδικών Επιτροπών επί των Θεολογικών Διαλόγων μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και των υπολοίπων Χριστιανικών Εκκλησιών και Ομολογιών, με σκοπό την προώθηση «της των πάντων ενώσεως». Ανάλογο είναι το ενδιαφέρον και αμείωτη η μέριμνα που επιδεικνύει για την προώθηση και του λεγομένου διαθρησκειακού διαλόγου, ο οποίος έχει αρχίσει από ετών με πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου και αφορά τις θρησκείες του Ιουδαϊσμού και κυρίως του Ισλάμ. Στο πλαίσιο της προωθήσεως και εμβανθύνσεως των παραπάνω διαλόγων πραγματοποίησε επίσημες επισκέψεις σε πολλές χριστιανικές Εκκλησίες και Ομολογίες, σε Διαχριστιανικούς (Παγκόσμιο Συμβούλιο Εκκλησιών, Συμβούλιο Ευρωπαϊκών Εκκλησιών, Παγκόσμια Λουθηρανική Ομοσπονδία, Παγκόσμιο Συνέδριο Μεταρρυθμισμένων Εκκλησιών) και Διαθρησκειακούς Διεθνείς Οργανισμούς.

Ως προς τις σχέσεις της Ορθοδόξου Εκκλησίας με τις άλλες θρησκείες, ο Οικουμενικός Πατριάρχης σε συνεργασία με τον σύλλογο «Appeal of Conscience Foundation», που εδρεύει στη Νέα Υόρκη, κατά τον Φεβρουάριο του 1994, οργάνωσε στην Κωνσταντινούπολη συνέδριο, με θέμα: «Ειρήνη και Θρησκευτική Ανοχή». Σκοπός του συνεδρίου ήταν να διαδηλωθεί η θέληση των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών για την μεταξύ τους συνεργασία, ώστε να επικρατήσει παγκόσμια γαλήνη. Αποτέλεσμα του συνεδρίου υπήρξε το κοινό κείμενο, γνωστό ως «Διακήρυξη του Βοσπόρου». Για το φλέγον θέμα της παγκοσμίου ειρήνης οργανώνονται συνέδρια από το Γραφείο του Οικουμενικού Πατριαρχείου στις Βρυξέλες, με την επωνυμία «Πρωτοβουλία Βλατάδων». Σε αυτά μετέχουν εκπρόσωποι των Ορθοδόξων Εκκλησιών και των εβραϊκών και μουσουλμανικών κοινοτήτων των Βαλκανίων.

Μετά την τρομοκρατική επίθεση στις ΗΠΑ, επειδή κατέστη επιτακτικότερη η ανάγκη του διαθρησκειακού διαλόγου και ιδιαίτερα με το Ισλάμ για την επικράτηση της παγκοσμίου ειρήνης, ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανέλαβε πρωτοβουλία συναντήσεων ανά τον κόσμο με πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες, προκειμένου να καταδείξει το αμέριστο ενδιαφέρον του Οικουμενικού Πατριαρχείου για την εδραίωση του διαθρησκειακού διαλόγου, την καταδίκη κάθε μορφής βίας και μισαλλόδοξου φανατισμού στο όνομα της θρησκείας, καθώς και για την απόρριψη κάθε ιδεολογίας συγκρούσεως των πολιτισμών με βάση την θρησκευτική διαφορετικότητα.

Στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας συναντήθηκε και είχε εποικοδομητική συνομιλία και ανταλλαγή απόψεων με τον Πάπα Ιωάννη – Παύλο τον Β΄, (25 Ιανουαρίου 2002), με τον Πρόεδρο των Η.Π.Α Τζωρτζ Μπους από τον οποίο και ζήτησε την συμβολή των Η.Π.Α για να σταματήσει η συνεχιζόμενη μείωση του χριστιανικού πληθυσμού στους Αγίους Τόπους. Συναντήθηκε επίσης στις 3 Οκτωβρίου του 2003 με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Romano Prodi, τον Ιανουάριο του 2002 με τον Πρόεδρο του Ιράν Μοχάμεντ Χαταμί, τον Οκτώβριο του 2002 με τον Εμίρη του Κατάρ Σεΐχη Hamad Bin Khalifa Al -Thani και με τον Εμίρη του Μπαχρέιν, Shaikh Hamad Bin Isa Al- Khalifa.

Σημαντική επίσης υπήρξε η πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριαρχείου να συγκαλέσει στις Βρυξέλες συνάντηση των εκπροσώπων των τριών μονοθεϊστικών θρησκειών, με θέμα: «Η ειρήνη του Θεού εν τω κόσμω». Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου και του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Romano Prodi, και σκοπός της ήταν η παρουσίαση της στάσης των θρησκειών έναντι του φαινομένου της τρομοκρατίας. Σε συνέχεια αυτής της πρωτοβουλίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος μετέβη στις Βρυξέλλες, όπου συζήτησε με τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Jose Manouel Barroso την σπουδαιότητα και την πορεία του διαλόγου των μονοθεϊστικών θρησκειών που προωθεί το Οικουμενικό Πατριαρχείο συνεργαζόμενο με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, (12 Ιουλίου 2005), καθώς και με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Joseph Borrell. Υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, (20-21 Οκτωβρίου 2005) ο ένατος κατά σειρά διάλογος μεταξύ της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ομάδας του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των Ευρωπαίων Δημοκρατών. Εκπρόσωποι του Χριστιανισμού, του Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού παρέστησαν στις εργασίες της συναντήσεως μετά από πρόσκληση του Οικουμενικού Πατριάρχου.

Στη διάλεξη που έδωσε στην Σχολή Οικονομικών Επιστημών του Λονδίνου (L.S.Ε.) ως προσκεκλημένος της Ελληνικής Εταιρείας του Λονδίνου, στις 3 Νοεμβρίου του 2005, τόνισε μεταξύ άλλων ότι: «το Οικουμενικό Πατριαρχείο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη συνεχώς εξελισσόμενη Ευρώπη, να γίνει η γέφυρα της Ευρώπης με το Ισλάμ». Υπό την αιγίδα του πραγματοποιήθηκε, στις 7 Νοεμβρίου του 2005, το Διεθνές Διαθρησκειακό Συνέδριο, με θέμα: «Ειρήνη και Ανεξιθρησκία – Β΄», στο οποίο έλαβαν μέρος εκπρόσωποι των Ορθοδόξων και Χριστιανικών Εκκλησιών, του Ισλάμ και του Ιουδαϊσμού. Μετά από πρόσκληση της Αυστριακής κυβερνήσεως έλαβε μέρος στη Διεθνή Διάσκεψη που διοργανώθηκε στη Βιέννη, στις 16 Νοεμβρίου του 2005, με θέμα: «Το Ισλάμ σε ένα πλουραλιστικό κόσμο», όπου μίλησε και ανέπτυξε το θέμα: «Πολιτισμοί εν συγκρούσει και διαλόγω». Στο περιθώριο του διεθνούς συνεδρίου που πραγματοποίησε η παγκόσμια οργάνωση «Θρησκείες για την Ειρήνη» στην Κωνσταντινούπολη, στις 3 Δεκεμβρίου του 2005, είχε συνάντηση και συνομιλία με εκπροσώπους των Χριστιανικών Εκκλησιών, του Ισλάμ, του Ιουδαϊσμού, του Ινδουϊσμού και του Βουδισμού. Στις 12 – 15 Σεπτεμβρίου του 2006 έλαβε μέρος και μίλησε στις επίσημες εργασίες της Β΄ Διεθνούς Διασκέψεως των επικεφαλής των θρησκειών του Κόσμου, η οποία συνεκλήθη στην πρωτεύουσα του Καζακστάν Astana, ενώ στις 22 Ιανουαρίου του 2007 και στο πλαίσιο των εργασιών της ολομέλειας της Κοινοβουλευτικής Συνελεύσεως του Συμβουλίου της Ευρώπης ανέπτυξε ομιλία, με θέμα: « Η ανάγκη και οι σκοποί του διαθρησκειακού διαλόγου».

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος λόγω του μεγάλου και πρωτοφανούς ενδιαφέροντος που επιδεικνύει για την προστασία του φυσικού ενδιαφέροντος και το λεγόμενο «Οικολογικό Ζήτημα» προσφυώς ονομάστηκε ως «ο Πατριάρχης του φυσικού Περιβάλλοντος» ή «Πράσινος Πατριάρχης».

Μετά την ανάρρησή του στον Οικουμενικό Θρόνο εδέχθη τον Πρίγκιπα Φίλιππο, Δούκα του Εδιμβούργου, ο οποίος είναι ο επίτιμος πρόεδρος του Παγκοσμίου Ταμείου για την Φύση, και οργάνωσαν από κοινού στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης ημερίδα επί θεμάτων προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος. Τον Νοέμβριο του 1993 αντεπισκέφθη τον Δούκα του Εδιμβούργου στα Ανάκτορα του Μπάκιγχαμ (Buckingham) και έδωσαν νέα ώθηση στις σχετικές σκέψεις και ενέργειές τους για το φλέγον αυτό θέμα. Συγχρόνως καθιέρωσε την εξαπόλυση ειδικών μηνυμάτων την 1ην Σεπτεμβρίου εκάστου έτους, η οποία ορίστηκε αρχικώς υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου και έπειτα και πανορθοδόξως, «ως ημέρα προσευχών για την προστασία της κτίσεως».

Μετέσχε και ομίλησε σε διεθνή διαχριστιανικά και διαθρησκειακά οικολογικά συνέδρια σε διάφορες χώρες, όπως στην Ιαπωνία και στην Αγγλία (1995), και από το 1994 έως και το 1999, υπό την αιγίδα του, πραγματοποιήθηκαν πέντε οικολογικά σεμινάρια στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης, όπου αναπτύχθηκαν διάφορα θέματα. Συγκεκριμένα, το 1994 «Θρησκευτική Εκπαίδευσις και Περιβάλλον», το 1995 «Οικολογία και Ηθική», το 1996 «Περιβάλλον και Κοινωνία», το 1997 «Περιβάλλον και Δικαιοσύνη», το 1998 «Περιβάλλον και Πτωχεία». Το έτος 1999 εγκαινίασε το Οικολογικό Ινστιτούτο Χάλκης και επ’ ευκαιρία της συμπληρώσεως των 2000 ετών από της Γεννήσεως του Θεανθρώπου Ιησού Χριστού πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη, υπό την αιγίδα του, Διεθνές Επιστημονικό Συνέδριο, με θέμα: «Η Δημιουργία του κόσμου και η Δημιουργία του Ανθρώπου-Προκλήσεις και Προβληματισμοί του 2000», (1η Σεπτεμβρίου 2000). Επιπροσθέτως ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος καθιέρωσε ως θεσμό την λεγομένη «Διάσκεψη της Χάλκης», η οποία έχει τον χαρακτήρα επιστημονικού συνεδρίου, στο οποίο οι συμμετέχοντες θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τις εισηγήσεις διακεκριμένων περιβαλλοντικών θεολόγων (Ορθοδόξων, Ρωμαιοκαθολικών και Προτεσταντών), και να συζητήσουν τους τρόπους με τους οποίους η οικολογική ευαισθητοποίηση μπορεί να καλλιεργηθεί και να προωθηθεί από τις Ορθόδοξες Θεολογικές Σχολές και τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, μέσω μαθημάτων και άλλων προγραμμάτων σχετιζομένων με την προστασία της Δημιουργίας του Θεού. Ο απώτερος σκοπός είναι η οικολογική ευαισθητοποίηση να ενταχθεί στα προγράμματα σπουδών των Θεολογικών Σχολών, συνεχίζοντας το πνεύμα του διαλόγου και της ανταλλαγής απόψεων και εμπειριών, όπως αυτό εκφράστηκε κατά τις δύο προηγούμενες Διασκέψεις, και όπως αναδεικνύεται από το μακροχρόνιο ενδιαφέρον και τις συνεχείς πρωτοβουλίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, επί τρεις δεκαετίες, για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.

Οι δύο πρώτες «Διασκέψεις της Χάλκης» φιλοξένησαν ακτιβιστές και επιστήμονες, δημοσιογράφους και εκπροσώπους του επιχειρηματικού κόσμου, θεολόγους και πανεπιστημιακούς, προκειμένου να συζητήσουν και να προβληματιστούν από κοινού επί πνευματικών αλλά και πρακτικών καθημερινών ζητημάτων που σχετίζονται με τον σεβασμό και την προστασία του κοινού μας Οίκου. Η Α΄ Διάσκεψη πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2012, με θέμα, «Παγκόσμια Ευθύνη και Περιβαλλοντική Βιωσιμότητα». Η Β΄ Διάσκεψη πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2015, και συγκέντρωσε επιφανείς προσωπικότητες και ειδικούς από όλο τον κόσμο, οι οποίοι συζήτησαν για το περιβάλλον, την λογοτεχνία και τις τέχνες. Την Γ΄ διεθνή «Διάσκεψη της Χάλκης», για την Θεολογία και την Οικολογία, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος συνεκάλεσε, από τις 31 Μαΐου έως τις 4 Ιουνίου 2019, στην Κωνσταντινούπολη. Η Διάσκεψη έφερε στην τράπεζα του διαλόγου περί τους πενήντα διακεκριμένους θεολόγους και ειδικούς επιστήμονες, από σαράντα Θεολογικές Σχολές και Ινστιτούτα από όλο τον κόσμο, οι οποίοι συζήτησαν με θέμα: «Θεολογική Εκπαίδευση και Οικολογική εγρήγορση». Από 26 έως 28 Ιανουαρίου 2021 διεξήχθη διαδικτυακά λόγω της πανδημίας, η Δ΄ «Διάσκεψη της Χάλκης» η οποία διοργανώθηκε από το Οικουμενικό Πατριαρχείο για το Περιβάλλον, με θέμα: «COVID-19 και κλιματική αλλαγή: Ζώντας και μαθαίνοντας από μια πανδημία». Κατά δε τον Σεπτέμβριο του 2021 διεξήχθη στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης το Διεθνές επιστημονικό Συνέδριο, υπό τον τίτλο: «Ecumenical initiative for the protection of environment and culture», διοργανωθέν από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων σε συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο.

Την άνοιξη του 2005 τιμήθηκε από τον Ο.Η.Ε., μαζί με έξι άλλες προσωπικότητες, με το βραβείο «Υπέρμαχοι της Γης» για την συνεισφορά του στην προστασία του περιβάλλοντος, ενώ του απενεμήθησαν και άλλα σχετικά διεθνή βραβεία (Νέα Υόρκη και Λιχτενστάιν του Ιδρύματος Binding). Στις 19 Νοεμβρίου 2005 ανακηρύχτηκε επίτιμος διδάκτωρ του αρχαιότερου ιταλικού πανεπιστημίου «Alma Mater Studiorum» της Μπολόνια, λόγω των περιβαλλοντικών ευαισθησιών του. Η επίσημη τελετή έγινε στον περιώνυμο για τα ψηφιδωτά του ναό του Σαν Βιτάλε, στη Ραβέννα.

Καινοτόμος και πρωτοποριακή υπήρξε η πρωτοβουλία του Πατριάρχου για την πραγματοποίηση υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου διεθνών οικολογικών εν πλω συμποσίων που είναι τα κάτωθι: α) Το 1995, στην Πάτμο, με θέμα: «Αποκάλυψις και περιβάλλον», β) Στον Εύξεινο Πόντο – Μαύρη Θάλασσα, τον Σεπτέμβριο του 1997, με θέμα: «Η Μαύρη Θάλασσα εν κινδύνω», γ) Στον Δούναβη ποταμό, τον Οκτώβριο του 1999, με θέμα: «Δούναβις, ποταμός ζωής», δ) Στην Αδριατική θάλασσα, τον Ιούνιο του 2002, με θέμα: «Η Αδριατική μια απειλουμένη θάλασσα, εις κοινός στόχος», ε) Στην Βαλτική Θάλασσα, τον Ιούνιο του 2003, στ) Στον Αμαζόνιο ποταμό, τον Ιούλιο του 2006, ζ) Στην Γροιλανδία, τον Σεπτέμβριο του 2007, για την προστασία των παγετώνων της Αρκτικής, η) Στον ποταμό Μισισιπή, το έτος 2009 και θ) το εν Ελλάδι διοργανωθέν υπό του Οικουμενικού Πατριαρχείου διεθνές οικολογικό συμπόσιο με τίτλο: «Προς μια πιο Πράσινη Αττική: Συντηρώντας τον πλανήτη και προστατεύοντας τους κατοίκους του»,το οποίο το οποίο διεξήχθη στην Αθήνα και τα νησιά του Σαρωνικού από τις 5 έως 8 Ιουνίου 2018.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τα μεν οικολογικά εν πλω συμπόσια για την προστασία της Μαύρης Θάλασσας και του ποταμού Δουνάβεως συνδιοργανώθηκαν με την συνεισφορά και συμμετοχή αντίστοιχα των Προέδρων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jacque Santer και του κ. Romano Prodi, το δε Δ΄ συμπόσιο για την προστασία της Αδριατικής Θάλασσας και το Ε΄ συμπόσιο για την προστασία της Βαλτικής Θάλασσας με την ενεργό συμμετοχή του Γενικού Γραμματέως του ΟΗΕ κ. Kofi Annan, ενώ στο περιθώριο του Δ΄ εν πλω οικολογικού συμποσίου για την προστασία της Αδριατικής θάλασσας υπογράφηκε στις 10 Ιουνίου του 2002, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη και τον μακαριστό Πάπα Ιωάννη – Παύλο τον Β΄ η λεγόμενη «Διακήρυξη της Βενετίας» για την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτής της διοργάνωσης απονεμήθηκε στον πατριάρχη Βαρθολομαίο ο τίτλος του επιτίμου διδάκτορος της Σχολής Διασώσεως των Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου της Ραβέννας. Τον Ιούνιο του 2002, λίγες ημέρες μετά το Δ΄ Διεθνές εν πλω Οικολογικό Συνέδριο για την προστασία της Αδριατικής Θάλασσας, απενεμήθη στον Οικουμενικό πατριάρχη Βαρθολομαίο το νορβηγικό οικολογικό βραβείο της «Sophie Foundation» για το 2002, γνωστότερο ως «Πράσινο Νόμπελ», για τις προσπάθειές του σύνδεσης της πίστης με την προστασία του περιβάλλοντος, συνοδευόμενο από το ποσό των 100.000 δολλαρίων, το οποίο διέθεσε ο πατριάρχης για τα άπορα παιδιά της Αφρικής μέσω της Unicef, για τα παιδιά του δρόμου της Πόλης και της Αθήνας, αλλά και για την ενίσχυση διαφόρων οικολογικών δραστηριοτήτων. Το ΣΤ΄ συμπόσιο για την προστασία του Αμαζονίου και το Ζ΄ συμπόσιο για την προστασία της Αδριατικής συνδιοργανώθηκαν με τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jose Manouel Barroso.

Άξιο ιδιαιτέρας μνείας είναι ότι στο πλαίσιο της προβολής του μηνύματος της Ορθοδοξίας και της πνευματικής προσφοράς του Οικουμενικού Πατριαρχείου στον σύγχρονο κόσμο, μετά από ομόφωνη απόφαση του προεδρείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, κατά το 1994 προσεκλήθη και μίλησε στην ολομέλειά του, αν και δεν είναι αρχηγός κράτους, όπως απαιτείται, αλλά υπό την ιδιότητα του κορυφαίου θρησκευτικού ηγέτη. Προσκληθείς μίλησε στην ολομέλεια της Κοινοβουλευτικής Συνελεύσεως του Συμβουλίου της Ευρώπης το 2007, στην Ολομέλεια της Unesco το 1995, στο Παγκόσμιο Οικονομικό Forum του Davos το 1996 το 2006 και το 2020, καθώς και στο «Forum 2000» της Πράγας το 1999. Κατά τον Οκτώβριο του 2020 ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απηύθυνε στο μαγνητοσκοπημένο μήνυμά του προς τους συνέδρους της 7ης ετήσιας διαθρησκειακής συνάντησης «G20 Interfaith Forum», η οποία φιλοξενήθηκε στη Σαουδική Αραβία και η οποία, λόγω της πανδημίας, πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά, ενώ στις δε 13 Σεπτεμβρίου 2021 μίλησε διά ζώσης, στα αγγλικά, στο Διαθρησκειακό Forum της Συνόδου Κορυφής της «G20 Interfaith Forum», στην Μπολόνια της Ιταλίας. Από το έτος 1993 μέχρι και σήμερα συναντήθηκε με όλους τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και συζήτησε μαζί τους, αφενός για θέματα που αφορούν την πνευματική κατάσταση της Ευρώπης και τον ρόλο της Ορθοδοξίας σε αυτή, αφετέρου δε πνευματικά, ηθικά και κοινωνικά ζητήματα που ενδιαφέρουν και απασχολούν ολόκληρη την ανθρωπότητα. Τον Ιανουάριο του 2004, κατά την επίσημη επίσκεψη του στην Αβάνα, αναφέρθηκε στην ανάληψη των εν γένει περιβαλλοντικών πρωτοβουλιών του Οικουμενικού Πατριαρχείου, ενώ τον Οκτώβριο του 2009 προήδρευσε σε περιβαλλοντολογικό συμπόσιο που οργάνωσε ο Οργανισμός «Θρησκεία, Επιστήμη και Περιβάλλον» στην Νέα Ορλεάνη των Η.Π.Α.

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης από την 1^ην έως και την 3^ην Οκτωβρίου 2021 έλαβε μέρος και ομίλησε κατά την έναρξη των εργασιών της 14^ης Διεθνούς Διασκέψεως «World Policy Conference», η οποία πραγματοποιήθηκε στο Abu Dhabi των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων όπου είχε συναντήσεις με υψηλά Κυβερνητικά στελέχη του Εμιράτου, ενώ την 4^ην Οκτωβρίου 2021 ευρισκόμενος στη Ρώμη αρχικώς μαζί με τον Πάπα Φραγκίσκο παρέστησαν στην επίσημη τελετή υπογραφής της εκκλήσεως θρησκευτικών ηγετών για το Περιβάλλον, υπό τον τίτλο «Faith and Science: Toward COP26», και εν συνεχεία ομίλησε στην συνάντηση «Science end Ethics for Happiness Project» σχετικώς με την φτώχεια στον κόσμο, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Ακαδημία Επιστημών του Βατικανού. Την 5ην Οκτωβρίου 2021, παγκόσμια ημέρα Εκπαιδευτικών απηύθηνε χαιρετισμό στην εν Βατικανώ εκδήλωση: «Religions and Education: Towards a Global Compact on Education», η οποία αφορούσε τον ρόλο της Θρησκείας στην Παιδεία και την 7^ην Οκτωβρίου 2021 παρέστη μετά του Πάπα Ρώμης Φραγκίσκου στο Ποντιφικό Πανεπιστήμιο του Λατερανού, κατά την επίσημη τελετή ιδρύσεως της έδρας Οικολογίας και Περιβάλλοντος, η οποία φέρει το όνομα του Πάπα και του Οικουμενικού Πατριάρχου.

Πραγματοποίησε γενικότερου ενδιαφέροντος συναντήσεις με πολιτικούς ηγέτες που ποτέ δεν είχε επισκεφθεί Οικουμενικός Πατριάρχης, όπως με τον Φιντέλ Κάστρο (2004), ενώ επισκέφθηκε και χώρες, Αζερμπαϊτζάν, την Κορέα, το Καζακστάν, όπου ουδέποτε ευρέθη προκαθήμενος της Ορθοδοξίας. Έχει τιμηθεί με το ανώτατο παράσημο πολλών κρατών, με το χρυσούν μετάλλιο του Αμερικανικού Κογκρέσου, και του έχουν απονεμηθεί διεθνή βραβεία για τις οικολογικές πρωτοβουλίες και δραστηριότητές του.

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης κατά το παρελθόν ετίμησε τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, όταν του απένειμε τον τίτλο του «Φίλου» του Πανεπιστημίου το 1997 καθώς και εκείνο του Επιτίμου Διδάκτορος του Τμήματος Μηχανικών Περιβάλλοντος της Πολυτεχνικής Σχολής της Ξάνθης το 1997. Κατά δε το έτος 2007, το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης εξέδωσε πολυτελή αφιερωματικό τόμο επί τη συμπληρώσει δεκαπενταετούς πατριαρχίας του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου.

Πάμπολλες υπήρξαν οι ανά τον κόσμον τιμητικές διακρίσεις στο πρόσωπο του Πατριάρχου, ο οποίος είναι εταίρος της Ορθοδόξου Ακαδημίας της Κρήτης, επίτιμο μέλος του ιδρύματος «Pro Oriente» της Βιέννης και επίτιμος διδάκτωρ πλείστων όσων πανεπιστημίων της Ελλάδος, της Ευρώπης, της Αμερικής, της Ασίας και της Αυστραλίας. Τυγχάνει επίσης επίτιμος δημότης πολλών πόλεων και ιστορικών κοινοτήτων της Ελλάδος και του εξωτερικού. Έχει γίνει δεκτός υπό πλείστων αρχηγών κρατών και Κυβερνήσεων, ενώ του απενεμήθησαν και ανώτατες κρατικές διακρίσεις ανά την υφήλιο.

Για όσα, χάριτι Θεού, επετεύχθησαν υπό του Παναγιωτάτου άξια μνείας είναι τα όσα ο αοίδιμος Μητροπολίτης Πριγκηποννήσων Συμεών, αναφερόμενος στην πρωθιεραρχική διακονία του Οικουμενικού Πατριάρχου Βαρθολομαίου, προσφυώς γράφει: «Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος έκαμε την Κωνσταντινούπολη το κέντρο του κόσμου. Άνοιξε «την πύλην την κεκλεισμένην» για να εισέλθει ο κόσμος στο Φανάρι αλλά και για να εξέλθει το Φανάρι στον κόσμο… Αυτό έκαμε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος με τις ανά τον κόσμο περιοδείες του. Το άνθος της Ορθοδοξίας άνοιξε. Τα πέταλά του στόλισαν την Οικουμένη. Φάνηκε η ωραιότητά του και ο κόσμος πληρώθηκε από την ευωδία του…».

Θεοπνεύστως και γλαφυρώς έχει διατυπωθεί ότι: «Το Πατριαρχείο και ο Πατριάρχης μας συνιστούν εγκώμιον, συνθέτουν πατριαρχικόν κοντάκιον. Αποθησαυρίζονται στο Θησαυροφυλάκιον της αιωνιότητος… Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος είναι μέσα στον κόσμο και κοντά στον άνθρωπο. Καταφέρνει όμως να βρίσκεται μακριά από τα ανθρώπινα. Είναι μέσα στην κοινωνία. Αφουγκράζεται τον παλμό της. Ξεφεύγει όμως από τη ματαιότητα και τη φθορά της. Παρατηρώντας τον κανείς να κινείται, να εργάζεται, να γράφει, να ομιλεί, να διαβάζει, διακρίνει μια χάρη, μία πλούσια ευλογία. Νομίζεις ότι στα πόδια του μπλέκεται ο Θεός. Ο Θεός προπορεύεται και ο Πατριάρχης ακολουθεί…».

Για την Τριακονταετή Σεπτή Πατριαρχική Οιακοστροφία του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου στον μαρτυρικό θρόνο της καθηγιασμένης και αειζώου Μητρός Αγίας Μεγάλης του Χριστού Κωνσταντινουπολίτιδος Εκκλησίας, η οποία κατά το σωτήριο έτος 2021 συμπίπτει με την συμπλήρωση εξηκονταετίας όλης από της εις Διάκονο χειροτονίας αυτού κατά την 13^ην Αυγούστου 1961 στην νήσο Ίμβρο, όπου έλαβαν χώρα και οι εκκλησιαστικές και λοιπές πολιτιστικές εκδηλώσεις για το ευφρόσυνο αυτό γεγονός, προσήκει η του Ιωάννου Μαυρόπους ευχετική γραφή: «Δέσποτά μου, τούτο πάντες ποθούμεν, τούτο ζητούμεν, υπέρ τούτου δεόμεθα διά παντός του Θεού, ζην εις μήκιστον χρόνον, ευεκτείν, υγιαίνειν, ευτυχείν, ευθυμείν, ευοδούσθαι προς πάντα και διά πάντα δοξάζεσθαι…».

(Μπορείτε να διαβάσετε το Α’ Μέρος του αφιερώματος εδώ)

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.