Οταν οι παραγωγοι παιρνουν τις τυχες στα χερια τους…

Πριν λίγες μέρες με κάλεσε το Κέντρο «Δήμητρα» Δράμας για να μιλήσω σε ελαιοκαλλιεργητές  της περιοχής, για το κλάδεμα της ελιάς. Ειλικρινά δεν περίμενα να δω τόσο πολύ κόσμο – περίπου 100 άτομα – να ενδιαφέρεται για το θέμα και ειδικότερα δεν περίμενα η περιοχή της Δράμας να έχει τόσες πολλές ελιές σε καλά οργανωμένες εκτάσεις και με προοπτικές επέκτασης των ελαιώνων ακόμη περισσότερο. Μετά την παρουσίαση ακολούθησαν ερωτήσεις και έγινε ένας ουσιαστικός διάλογος και τέλος πρακτική εφαρμογή. Ο διάλογος ήταν, όπως ανέφερα ουσιαστικός και χρήσιμος και ανέδειξε αλήθειες και προβληματισμούς.
 
Είναι φανερή η έλλειψη εθνικής αγροτικής πολιτικής και συγκεκριμένα στρατηγικής για την καλλιέργεια της ελιάς, μιας τόσο σημαντικής καλλιέργειας για τη χώρα μας. Διαπιστώνονται σημαντικά τεχνικά προβλήματα από το γεγονός ότι η εκτέλεση σχεδόν των περισσότερων καλλιεργητικών εργασιών  στην ελιά εκτελούνται από οικονομικούς μετανάστες, που δεν γνωρίζουν τι ακριβώς πρέπει να κάνουν, δεν έχουν εκπαιδευτεί – το μόνο που ψάχνουν είναι δουλειά και μεροκάματο. Και έχουμε πει ότι ο κλαδευτής συγκεκριμένα πρέπει να ξέρει πολλά γιατί άλλο σημαίνει κλαδεύω και άλλο σημαίνει κόβω. Το κλάδεμα είναι τέχνη που απαιτεί γνώσεις, εμπειρία, δεξιότητες και σωστούς χειρισμούς.
 
Είπαμε επίσης πολλές φορές ότι η γεωργία δεν ασκείται για την τιμή των όπλων, αλλά για την εξασφάλιση ενός αξιοπρεπούς εισοδήματος. Και όπως οι φορείς εμπορίας ενδιαφέρονται για την  απόκτηση όσο το δυνατό μεγαλύτερου κέρδους, έτσι και οι παραγωγοί πρέπει να ενδιαφέρονται για  το δικό τους συμφέρον. Να δώσουν προστιθέμενη   αξία στο προϊόν τους. Να ενδιαφερθούν για την αγορά και τη λειτουργία της, αντί να περιμένουν κάποιοι άλλοι να δώσουν λύση στα προβλήματά τους.
 
Ζωντανό παράδειγμα οι κτηνοτρόφοι της Θεσσαλίας με την κίνησή τους να διαθέτουν μόνοι τους το φρέσκο γάλα στους καταναλωτές και μάλιστα με πολύ καινοτόμο τρόπο.
Άλλο πιο πρόσφατο παράδειγμα οι κτηνοτρόφοι των Ιωαννίνων με αντίστοιχη δική τους κίνηση για διάθεση του φρέσκου γάλακτος στους καταναλωτές χωρίς μεσάζοντες.
 

Η πρόταση για περιφερειακό φορέα διαχείρισης ελαιολάδου

 
Συνεχίζουμε όμως με τη συνάντηση των ελαιοπαραγωγών στη Δράμα. Το συνεταιριστικό κίνημα που άλλοτε έπαιζε πρωταγωνιστικό ρόλο τώρα δεν βοηθάει στο βαθμό που πρέπει, ούτε καν κάνει αισθητή την παρουσία του. Πάνω σε αυτό το θέμα – της υγιούς συλλογικής δράσης – συζητήσαμε επί μακρόν και για τη δημιουργία ενός φορέα που θα μπορεί να διαχειριστεί το ελαιόλαδο σε επίπεδο περιφέρειας, ώστε να κυκλοφορεί στην αγορά μας με μια ετικέτα, να προστατεύεται η ποιότητά του, τα ιδιαίτερα και διαφορετικά χαρακτηριστικά του. Και αν εδώ δεν πετυχαίνει τις τιμές που του αξίζουν, υπάρχει και η αγορά του εξωτερικού. Τα πρώτα βήματα στην περιοχή μας ήδη έχουν γίνει και ήταν πετυχημένα.
 
Ποιος θα μπορούσε να το φαντασθεί πριν μία δεκαετία, όσο διορατικός και αν ήταν, ότι μία χώρα, σαν την Ελλάδα, με πρωταγωνιστικό ρόλο στην παραγωγή ελαιοκομικών προϊόντων διεθνώς και με καθαρά εξαγωγικό προσανατολισμό, θα κατέληγε σήμερα στην εισαγωγή τους. Αν δεν το ξέρετε, εισάγουμε ελιές από την Αίγυπτο. Όπως εισάγουμε λεμόνια από την Τουρκία, μπρόκολα από την Ιταλία, κουνουπίδια από τη Γαλλία, σκόρδα από την Ισπανία – και γενικώς εισάγουμε τα πάντα από παντού και αυτά με δανεικά.
 

Τα θετικά γνωρίσματα της ελαιοκομίας

 
Όμως η κατάσταση αυτή δεν πρέπει να μας απογοητεύει, γιατί έχουμε και δυνάμεις και δυνατότητες για το καλύτερο. Άλλωστε δεν πρέπει να μας διαφεύγει της προσοχής ότι:
 
• Η ελιά στήριξε και στηρίζει διατροφικά και οικονομικά τον ελληνικό λαό από αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι τις ημέρες μας
• Με την ελιά αξιοποιήθηκαν τα πολλά επικλινή και οριακής γονιμότητας εδάφη της ελληνικής γης, για τα οποία δεν υπάρχουν και πολλές εναλλακτικές δυνατότητες αξιοποίησης
• Η ελαιοκομία προσφέρει αρκετές δυνατότητες αξιοποίησης του σχολάζοντος εργατικού δυναμικού της χώρας
• Καμία μικρή ή μεγάλη ελαιοκομική χώρα στον κόσμο δεν εγκατέλειψε την καλλιέργεια.
• Η μεσογειακή δίαιτα που τόσο πολύ εκθειάζεται για τις ευεργετικές της επιδράσεις στην ανθρώπινη υγεία, από ειδικούς και ονομαστά ερευνητικά ιδρύματα όπου γης, έχει σαν βάση τα προϊόντα της ελιάς
• Τα προϊόντα των ελληνικών ποικιλιών, σύμφωνα με έγκυρες δημοσιευμένες έρευνες ειδικών ιδρυμάτων του εξωτερικού, είναι από τα πλουσιότερα σε αντιοξειδωτικά (πολυφαινόλες κ.α.), που σύμφωνα με τα τελευταία ιατρικά δεδομένα πολλαπλά προασπίζουν την ανθρώπινη υγεία και επιζητούνται ιδιαίτερα στη διατροφή
 

Το «Γιαννιώτικο» γάλα

 
Αξίζει να αναφερθούμε όμως και σε μια άλλη προσπάθεια συλλογικής διαχείρισης. Τη δυνατότητα να ξαναγευτούν ντόπιο υψηλής ποιότητας Γιαννιώτικο γάλα, δίνει στους Γιαννιώτες καταναλωτές η Κίνηση Κτηνοτρόφων Ιωαννίνων, που ξεκίνησε να παράγει από τα τέλη Ιανουαρίου και ήδη διανέμει σε επιλεγμένα σημεία στην πόλη των Ιωαννίνων, φρέσκο παστεριωμένο γάλα και γιαούρτι υψηλής θρεπτικής αξίας. Η ονομασία τους «Γιαννιώτκο».
 
Καθημερινά τα προϊόντα πωλούνται σε πολλά τοπικά σούπερ μάρκετ, εντός της πόλης αλλά και περιφερειακά και όπως λένε όσοι καταναλωτές τα δοκίμασαν, αφήνουν άριστες εντυπώσεις. Πρόκειται για παραγωγούς με αξιόλογες κτηνοτροφικές μονάδες, οι οποίοι αποφάσισαν να συνενώσουν τις δυνάμεις τους και να ακολουθήσουν το πετυχημένο παράδειγμα συναδέλφων τους σε άλλες περιοχές, όπως εκείνο του «ΘΕΣ γάλα», που ξεκίνησε από τη Λάρισα και έχει  κερδίσει την προτίμηση των καταναλωτών στη γειτονική περιφέρεια. Όπως τονίζουν οι ίδιοι οι Γιαννιώτες κτηνοτρόφοι, η νέα προσπάθεια, στοχεύει αφενός μεν στη βιωσιμότητα των παραγωγικών μονάδων των τοπικών κτηνοτρόφων και αφετέρου στο να αποδείξει ότι υπάρχουν τρόποι οι ντόπιοι παραγωγοί να παράξουν και να διαθέσουν στους καταναλωτές προϊόντα υψηλής ποιοτικής αξίας σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές.
 
Οι κτηνοτρόφοι του νομού Ιωαννίνων πήραν δραστικές αποφάσεις για το μέλλον τους, μετά τη δύσκολη  οικονομική κατάσταση στην οποία περιήλθαν τα τελευταία χρόνια. Η παραγωγή του νέου φρέσκου γάλακτος, του «Γιαννιώτ’κου», με διάρκεια 5 ημερών, ανέρχεται προς το παρόν, στον ένα τόνο την ημέρα. Μάλιστα, σε πολλές περιπτώσεις τα ράφια άδειασαν γρήγορα και χρειάστηκε να γίνει νέα τροφοδοσία για να καλυφθεί η ζήτηση.
 

Οι λόγοι που οδήγησαν σε αυτή την απόφαση

 
Οι κτηνοτρόφοι των Ιωαννίνων, αντιμετώπιζαν οικονομικά προβλήματα λόγω του υψηλού κόστους παραγωγής, ενώ μετά την πώληση της γνωστής γαλακτοβιομηχανίας που λειτουργεί στην περιοχή και τις καθυστερήσεις στις πληρωμές, αποφάσισαν να προσπαθήσουν για την επιβίωση του κλάδου, κάνοντας μία νέα αρχή πάνω σε σύγχρονα συνεταιριστικά πρότυπα και να βάλουν συγκεκριμένους στόχους. Επιπλέον, μετά τη συνεχή συρρίκνωση στην τιμή του γάλακτος και την αύξηση του  κόστους παραγωγής, πολλοί, κυρίως αγελαδοτρόφοι, οδηγήθηκαν στα όρια της καταστροφής. Κάποιοι υποχρεώθηκαν να κλείσουν τις μονάδες τους, καθώς δεν μπορούσαν να αντέξουν το οικονομικό κόστος.
 
Η συνεταιριστική Κίνηση των Κτηνοτρόφων Ιωαννίνων, που εμφανίζεται πολύ ικανοποιημένη από την προσπάθεια καθημερινά, δέχεται και νέα μέλη, ενώ σε δεύτερο πλάνο φιλοδοξεί να καλύψει την αγορά και των 4 Νομών της Ηπείρου.
Ένας ακόμη στόχος, είναι η όσο το δυνατόν καλύτερη αξιοποίηση του γάλακτος και η παραγωγή άλλων προϊόντων. «Η αποδοχή και η μεγάλη ζήτηση των προϊόντων μας, μας αναγκάζει να κάνουμε πιο γρήγορες κινήσεις από αυτές που έχουμε αποφασίσει», δήλωσε σχετικά ο επικεφαλής τους  κ. Τζίμας.
 
Το νέο εγχείρημα έρχεται δύο χρόνια μετά την ιδιωτικοποίηση της άλλοτε μεγάλης συνεταιριστικής γαλακτοβιομηχανίας «Δωδώνη», που λόγω δανειακών χρεών η πλειοψηφία των μετοχών της είχε περάσει στην Αγροτική Τράπεζα. Έπειτα από διεθνή διαγωνισμό το 67,77%, πουλήθηκε έναντι 20,85 εκατ. σε εταιρεία η οποία ελέγχεται κατά 90% από την επενδυτική Stra­tegic Initiatives UK LLP (ρωσικών συμφερόντων) και κατά 10% από την SIMOS FOOD GROUP. Τον περασμένο Νοέμβριο, ο Γενικός Αγροτικός Συνεταιρισμός Ιωαννίνων-Ένωση Αγροτών (πρώην ΕΑΣ Ιωαννίνων), που είχε αντιδράσει έντονα στην ιδιωτικοποίηση, υποχρεώθηκε να πουλήσει στην SI Foods Ltd το 23,77% των μετοχών της «Δωδώνης» που κατείχε έναντι 6,1 εκατ. Κράτησε, για συμβολικούς περισσότερο λόγους, μόνο το 1%, ενώ μικρά ποσοστά έχουν και άλλες ενώσεις, της Ηπείρου.
 
Στη συνεταιριστική πρωτοβουλία, με τον τίτλο «Κίνηση Κτηνοτρόφων Ιωαννίνων», συμμετέχουν γνωστοί παραγωγοί, με επικεφαλής τον πρόεδρο του συλλόγου κτηνοτρόφων Ηπείρου, Μιχάλη Τζίμα, οι οποίοι είχαν αντιδράσει στην πώληση της «Δωδώνης». Να ευχηθούμε καλή επιτυχία στο εγχείρημά τους.
 
 

Οι νέες οικονομικές συνθήκες, επιβάλλουν την άμεση εγκατάλειψη του παλιού μοντέλου ανάπτυξης

 
Χωρίς να παραγνωρίζεται η μεγάλη παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία πλήττει τις οικονομίες των χωρών του κόσμου και χωρίς να υπάρχει άλλη διέξοδος διαφυγής απ’ αυτήν, επιβάλλεται ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί από τον τελευταίο καλλιεργητή, μέχρι τους έχοντες την ευθύνη χάραξης εθνικών πολιτικών να αφυπνισθούμε παρακάμπτοντας αδράνεια, ολιγωρίες, μεμψιμοιρία κλπ., να ενεργοποιηθούμε και μέσα στα διαγραφόμενα πλαίσια που θέτουν η Ε.Ε. και η διεθνής κατάσταση, να χαράξομε και να θέσουμε σε εφαρμογή σύγχρονη και ρεαλιστική στρατηγική, που να σταματήσει τη φθορά και την απαξίωση του πρωτογενή μας τομέα  και η οποία θα τον θέσει σε νέα δυναμική προς το συμφέρον των καλλιεργητών και της εθνικής οικονομίας ιδιαίτερα.
 
Οι νέες οικονομικές συνθήκες, επιβάλλουν την άμεση εγκατάλειψη του παλιού μοντέλου ανάπτυξης (παραγωγή και διακίνηση προϊόντων μέσα σ’ ένα πλέγμα προστατευτικών μέτρων και κινήτρων) και την εφαρμογή του νέου μοντέλου που καλώς ή κακώς μας επέβαλε η νέα παγκοσμιοποιημένη αγορά. Σήμερα τα προϊόντα κινούνται ελεύθερα και αυτοδύναμα. Τη διάθεσή τους καθορίζουν το κόστος παραγωγής– μεταποίησης, η ποιότητά τους, ο συνεχής εφοδιασμός της αγοράς με προϊόντα σταθερής ποιότητας παραγόμενα κατά τρόπο, που να μη θέτουν σε κίνδυνο την υγεία των καταναλωτών και το περιβάλλον.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.