Οι επιμορφουμενοι του «Προγραμματος δια βιου εκπαιδευσης Θεολογων και Ιεροδιδασκαλων της Θρακης» το αξιολογουν

Δήμητρα Παρθένου, Θεολόγος στο Λύκειο Σουφλίου
«Το κοινό που έχουμε κυρίως είναι ότι θα μιλήσουμε και θα πληροφορήσουμε τα παιδιά για μια πίστη»

Το Λύκειο Σουφλίου είναι μεικτό λύκειο με πολλούς μουσουλμάνους μαθητές και ιεροδιδασκάλους, με τους οποίους συνεργαζόμαστε άνετα, κάνοντας κοινά προγράμματα. Πριν τρία χρόνια, για παράδειγμα, πραγματοποιήσαμε ένα πρόγραμμα για τα μνημεία της περιοχής αλλά και της Κωνσταντινούπολης, όπου και ταξιδέψαμε.

Είναι πολύ καλό ότι βρισκόμαστε μαζί με ιεροδιδασκάλους σε αυτό Συνέδριο. Μπορεί να τους βλέπουμε στα σχολεία αλλά εδώ διαπιστώσαμε τον αριθμό τους, κάνοντας πολύ καλύτερες σχέσεις. Άκουσα κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου πράγματα τα οποία εμείς έχουμε κάνει ήδη πράξη. Οι σχέσεις των παιδιών, για παράδειγμα, στο σχολείο δεν είναι περίεργες, κάθονται μαζί στο θρανίο, παίζουν μαζί στο διάλειμμα.

Με τους ιεροδιδασκάλους είμαστε πολύ κοντά. Θεωρούμε ότι το κοινό που έχουμε κυρίως είναι ότι θα μιλήσουμε και θα πληροφορήσουμε τα παιδιά για μια πίστη, γι’ αυτό και το μάθημα και των δύο είναι κοινό σε πολλά σημεία, ειδικά στη Β’ λυκείου που το πρόγραμμα περιλαμβάνει τη θρησκευτικότητα των άλλων λαών, αλλά και στα θρησκευτικά μνημεία των δύο θρησκειών. Συνεπώς είναι απλό κάποτε να πραγματοποιηθεί ένα κοινό μάθημα.
 

Ελένη Ντόσκα, Θεολόγος στο 5ο Γυμνάσιο Ξάνθης
«Το “Πρόγραμμα” έδωσε μεγάλες δυνατότητες και μας έπεισε ότι μπορούμε να συνυπάρξουμε γιατί έχουμε πολλούς κοινούς παρονομαστές τους οποίους ανέδειξε»

 

Δεν ξέρω αν ο στόχος του «Προγράμματος» μπορεί να γίνει στην πράξη, αλλά ήταν ένα πολύ πρωτοποριακό εγχείρημα, ίσως πιλοτικό και το αντιμετωπίσαμε θετικά. Ο λόγος που παρακολούθησα το σεμινάριο είναι ότι όταν άκουγα μουσουλμάνος, επειδή είμαι από τη Θεσσαλονίκη, νόμιζα ότι πρόκειται για κάτι εντελώς «ξένο». Όταν ήρθα στην Ξάνθη το ’87 και τους γνώρισα, κατάλαβα ότι όχι μόνο δεν είναι «ξένοι» αλλά είναι καθόλα όμοιοι με εμάς. Αν ρωτήσει κανείς έναν μουσουλμάνο τι θα ήθελε και τι όχι θα απαντούσε τα ίδια με εμάς. Είναι άνθρωποι καλλιεργημένοι, όχι σε μεγάλο ποσοστό γιατί βρίσκονται σε φάσμα τριγλωσσικό, δεσμευμένοι εκ των πραγμάτων και όχι συνειδητά, λόγω του ότι υπάρχουν τρεις ομάδες μουσουλμάνων στη Θράκη.

Το «Πρόγραμμα» έδωσε μεγάλες δυνατότητες και μας έπεισε ότι μπορούμε να συνυπάρξουμε γιατί έχουμε πολλούς κοινούς παρονομαστές τους οποίους και ανέδειξε. Για παράδειγμα ένα μεγάλο μέρος της Παλαιάς Διαθήκης, η αβρααμική θεωρία, που είναι μέρος της ιερής ιστορίας των χριστιανών, υπάρχει εξ ολοκλήρου στο Κοράνι. Άπειρα μουσουλμανικά ονόματα είναι από την Παλαιά Διαθήκη. Οι απαγγελίες του Κορανίου είναι συναφείς με τη βυζαντινή υμνογραφία. Ο Άγιος Γεώργιος είναι σεβαστός και από τους μουσουλμάνους. Γοητεύει το Ισλάμ, γοητεύει η θρησκεία, γοητεύει η θεολογία και στο μέλλον θα γοητεύσει ακόμη περισσότερο.
Εγώ πιστεύω ότι μπορούμε να συνυπάρξουμε θεολόγοι και ιεροδιδάσκαλοι. Σε πρακτικό επίπεδο θα δείξει, αλλά σε θεωρητικό επίπεδο αποδείχτηκε ότι μπορούμε. Εύχομαι να συνυπάρξω με ιεροδιδάσκαλο. Οι μουσουλμάνοι μαθητές μου μού δίνουν μεγάλη δύναμη. Μπορεί οι περισσότεροι να απέχουν από το μάθημά μου, αλλά έχουν πλούτο συναισθημάτων, είναι απλοί, δεκτικοί και καλοκάγαθοι.
 

Νίκος Κοσμίδης, Φοιτητής Ευρωπαϊκού Πολιτισμού, σύνεδρος
«Καλό είναι να αξιοποιήσουμε ως τοπικές κοινωνίες το γεγονός ότι θεολόγοι και ιεροδιδάσκαλοι της Θράκης εκπαιδεύονται σε ζητήματα διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου»

 

Είδαμε ότι το σεμινάριο αυτό είναι σημαντικό για τους θεολόγους. Μια κριτική ίσως παρατήρηση θα ήταν ότι πρέπει και η κοινωνία να εκμεταλλευτεί καλύτερα τις δυνατότητες που δίνονται μέσα από αυτό. Το γεγονός ότι πλέον οι θεολόγοι και οι ιεροδιδάσκαλοι της Θράκης εκπαιδεύονται σε ζητήματα διαπολιτισμικού και διαθρησκειακού διαλόγου, καλό είναι αυτό σαν τοπικές κοινωνίες να το δούμε και να το αξιοποιήσουμε ανάλογα.

Είναι χαρακτηριστικό και αναρωτιόμαστε συχνά πόσοι χριστιανοί έχουν επισκεφτεί τζαμί και πόσοι μουσουλμάνοι εκκλησία. Ιδιαίτερα για τους θεολόγους θα ήταν σημαντικό στις τάξεις όταν μιλούν για το Ισλάμ, από τη στιγμή που υπάρχουν αυτοί οι χώροι κοντά μας, να τους επισκεφτούν, να γνωρίσουν τι σημαίνει η θρησκεία και πώς είναι ο χώρος λατρείας.

Ζούμε μαζί, έχουμε οικονομικές σχέσεις με τους άλλους, συνεργαζόμαστε, είμαστε φίλοι. Το θέμα είναι να περάσουμε και στο στάδιο του να καταλάβουμε καλύτερα αυτή τη διαφορετικότητα. Όχι σε πλαίσιο θρησκευτικού συγκρητισμού, αναμειγνύοντας δηλαδή τις θρησκείες, αλλά να περάσουμε και στο άλλο κομμάτι. Ευχόμαστε ο ένας στον άλλο για τις γιορτές αλλά δεν είναι κακό να γνωρίσουμε και αυτές τις γιορτές.
 

Τζεμαλή Εφέντη, Ιμάμης
«Η απάντηση στο πώς πρέπει να είναι ένας χριστιανός και πώς ένας μουσουλμάνος είναι κοινή, αλλιώς δεν είμαστε εμείς σωστοί»

 

Ήταν το καλύτερο από όσα συνέδρια έχουν γίνει μέχρι σήμερα. Γνωρίσαμε πολλούς θεολόγους και πήραμε πολλές γνώσεις. Είναι πολύ σημαντικό για μένα. Μάθαμε πράγματα και για το χριστιανισμό και για το  Ισλάμ που είναι κοινά. Η απάντηση στο πώς πρέπει να είναι ένας χριστιανός και πώς ένας μουσουλμάνος είναι κοινή, αλλιώς δεν είμαστε εμείς σωστοί.
 

Οσμάν Τσαούς Φικρί , Iεροδιδάσκαλος στο Διδυμότειχο
«Η επαφή με θεολόγους ήταν συναρπαστική, δεν είχε ξαναγίνει και πρέπει να συνεχιστεί»

Εμείς οι Εβρίτες δεν είχαμε τόσα προβλήματα με τη διδασκαλία των θρησκευτικών όσα είχαν στην Κομοτηνή και την Ξάνθη. Ειδικά στο Διδυμότειχο, όπου πολ­λοί άνθρωποι είναι φτωχοί και τα παιδιά τους δεν πηγαίνουν σχολείο, αλλά έρχονται στο τέμενος και διδάσκονται, εντυπωσιάστηκαν πολύ με αυτό το «Πρόγραμμα». Η εμπειρία ήταν πολύ καλή για εμάς και δεν περιμέναμε να πάει τόσο καλά όσο πήγε. Οι αιτήσεις συμμετοχής μάλιστα φέτος τριπλασιάστηκαν και αυτό δείχνει ότι το «Πρόγραμμα» λειτουργεί αρκετά καλά.

Τα πράγματα που ξέραμε για τη θρησκεία μας είναι λίγα. Χάρη στα σεμινάρια και την εμπειρία που έχουμε αποκτήσει και σε πολλά άλλα θέματα, η θρησκεία έχει γίνει πιο πλούσια. Οι εκπαιδευτές ήταν πολύ καλοί. Η επαφή με θεολόγους ήταν συναρπαστική, δεν είχε ξαναγίνει και πρέπει να συνεχιστεί.
 

Γιώργος Σαπουντζής και Μολλά Ιρφάν, Θεολόγοι στο Γυμνάσιο Σουφλίου
 «Τέτοιες προσπάθειες υπόσχονται πολλά για το μέλλον αλλά δεν μπορούν να ευοδωθούν αν δεν υπάρχει υποστήριξη»

Κάναμε μια πρόταση για εξάλειψη των φαινομένων διακρίσεων με παράγοντα το θρήσκευμα. Ζώντας και κινούμενοι στο Γυμνάσιο Σουφλίου ως εκπαιδευτικοί παρατηρούμε στάσεις και συμπεριφορές που φανερώνουν προκαταλήψεις, φοβίες ή τουλάχιστον μια έντονη επιφυλακτικότητα για τον διαφορετικό, τον “άλλο”. Αυτός ήταν και ο λόγος που αποφασίσαμε να κάνουμε διδακτικές συναντήσεις χριστιανών και μουσουλμάνων στο πλαίσιο της διδασκαλίας του μαθήματος των θρησκευτικών. Έτσι ξεκινήσαμε κάποιες δράσεις, θέτοντας τους στόχους από την αρχή.

Ξεκινήσαμε με βιωματικά παιχνίδια για να ενεργοποιηθούν τα παιδιά στο ρόλο τους, καθώς τα παιχνίδια αυτά ωθούν τους μαθητές σε ολική εμπλοκή στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτό ήταν βασικό γιατί οι μουσουλμάνοι μαθητές βρίσκονται συχνά σε αμηχανία τόσο στις σχέσεις τους με τους άλλους μαθητές όσο και στις σχέσεις με τους καθηγητές και ειδικά με το θεολόγο. Γι’ αυτό και η διδασκαλία του  Ισλάμ στο δημόσιο σχολείο ήταν πάγιο αίτημα.
Στη συνέχεια συζητήσαμε πάνω σε διάφορα θέματα που προέκυψαν από τα παιχνίδια. Κάναμε δύο διδακτικές συναντήσεις πάνω στο κείμενο «Ο μικρός Σουκρής» του Μενέλαου Λουντέμη, με μια συζήτηση για το πανανθρώπινο αίτημα της φιλίας και πώς το βιώνει η παιδική αθωότητα. Μετά ακολούθησαν άλλες δύο συναντήσεις με απορίες και ερωτήματα των χριστιανών για τους μουσουλμάνους και των μουσουλμάνων για τους χριστιανούς. Τόσα χρόνια επικρατούσε μια σιωπή γι’ αυτά τα θέματα, ενώ στις συναντήσεις αυτές δημιουργήθηκε ένα περιβάλλον όπου μπορούσαν τα παιδιά να εκφράσουν τις απορίες τους.
 

«Πρέπει να γίνει μια εκ νέου συστηματική και πολύ προσεκτική μελέτη πάνω στα θέματα της διαπολιτισμικής θρησκευτικής εκπαίδευσης»

 
Τελικά οι μαθητές με αυτόν τον τρόπο εξελίχθηκαν, ανοίχτηκαν στον “άλλο” κι έγιναν πιο προσιτοί μεταξύ τους. Ένιωσαν ότι εντάσσονται πλέον και αυτοί, όπως όλοι οι υπόλοιποι, στην εκπαιδευτική διαδικασία. Είχαν επιτυχία αυτές οι διδακτικές συναντήσεις, αλλά αυτό που τονίζουμε και θέλουμε να λάβουν σοβαρά υπόψη οι υπεύθυνοι είναι ότι τέτοιες προσπάθειες υπόσχονται πολλά για το μέλλον αλλά δεν μπορούν να ευοδωθούν αν δεν υπάρχει υποστήριξη, τόσο από μεμονωμένα πρόσωπα, όσο και από τους αρμόδιους θεσμικούς φορείς. Πρέπει να γίνει μια εκ νέου συστηματική και πολύ προσεκτική μελέτη πάνω στα θέματα της διαπολιτισμικής θρησκευτικής εκπαίδευσης.
 

«Μαζί με τα παιδιά μαθαίνουν και οι γονείς και δημιουργούνται σχέσεις μεταξύ των δύο θρησκειών γνωρίζοντας το τι είναι ο “άλλος”»

 
Οι κοινές πανανθρώπινες αξίες είναι το σημείο συνάντησης, συνεργασίας και γόνιμου διαλόγου μεταξύ μας. Το ποσοστό της παρουσίας μουσουλμανοπαίδων, στο δικό μας σχολείο, είναι μεγάλο. Στο σχολείο μας ένας στους τρεις είναι μουσουλμάνος, οπότε εκ των πραγμάτων έπρεπε να γίνει μια τέτοια κίνηση. Παρόλο που και οι θεολόγοι είναι μορφωμένοι δε γνώριζαν πολύ καλά το Ισλάμ, καθώς δεν είχαν έρθει σε επαφή με αυτό. Με αυτό το πρόγραμμα που οργανώσαμε παρατηρούμε ότι πλέον δεν υπάρχει η διαφοροποίηση, ο “άλλος”. Παράλληλα, μαζί με τα παιδιά, μαθαίνουν και οι γονείς και δημιουργούνται σχέσεις μεταξύ των δύο θρησκειών γνωρίζοντας το τι είναι ο “άλλος”.
 

google-news Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.