«Η προσφορα του Ιερου Κληρου της καθ’ ημας Ιερας Μητροπολεως εις τον αγωνα του 1821»

Το πρωί της Πέμπτης 18 Φεβρουαρίου διοργανώθηκε η τακτική μηνιαία σύναξη των Ιερέων της Μητρόπολης Μαρωνείας και Κομοτηνής.

Κατά τη διάρκειά της ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης κ.κ. Παντελεήμων με αφορμή τη συμπλήρωση 200 ετών από την Επανάσταση του 1821 πραγματοποίησε ομιλία ιστορικού περιεχομένου με θέμα: «Η προσφορά του Ιερού Κλήρου της καθ’ ημάς Ιεράς Μητροπόλεως εις τον αγώνα του 1821». Στη συνέχεια ευλόγησε την καθιερωμένη Βασιλόπιτα των Κληρικών της Μητρόπολής μας και προσέφερε έναν σταυρό ως ευλογία σε όλους.

Στην ομιλία του ο Σεβασμιώτατος σημείωσε μεταξύ άλλων πως «μακριά από μικροπρεπείς έριδες, προσωπικές φιλοδοξίες και επονείδιστα πάθη, έχουμε τη χαρά και την ευλογία να υπηρετούμε την Εκκλησία και να βρισκόμαστε στην «πρώτη γραμμή», μη φειδόμενοι κόπων και θυσιών» για να υπογραμμίσει πως «έτσι, και το 1821, οι προκάτοχοί μας κληρικοί στάθηκαν με σύνεση και διάκριση στο ύψος των περιστάσεων, δεν δίστασαν να έρθουν σε σύγκρουση τόσο με την τότε κοσμική εξουσία, όσο και με τα εσωτερικά προβλήματα και τις διαμάχες που τους ταλάνιζαν. Η ιστορία έχει να μας παρουσιάσει πλείστες όσες μορφές αρχιερέων, ιερέων, διακόνων και μοναχών, που κυριολεκτικά μαρτύρησαν, χύνοντας το αίμα τους ως ένδειξη αυτοθυσίας “για του Χριστού την Πίστη την Αγία και της Πατρίδος την Ελευθερία”».

Για τον ρόλο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄

Στη συνέχεια ο τοπικός ποιμενάρχης αναφέρθηκε στον ρόλο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, εξηγώντας πως «αναγκάστηκε να συντάξει πράξη αφορισμού κατά των Επαναστατών για ν΄ αποφύγει την σφαγή και τα αντίποινα των κατακτητών προς τον υπόδουλο Ελληνισμό». «Ο τρόπος σύνταξης του αφορισμού ήταν αντίθετος με το Κανονικό Δίκαιο της Εκκλησίας κατά τον τρόπο πού συντάχθηκε» διευκρίνισε ο ίδιος στη συνέχεια για να συμπληρώσει πως «ήταν μία πράξη του μαρτυρικού Πατριάρχη που αποσκοπούσε στο να κατευνάσει την οργή του Σουλτάνου και της Υψηλής Πύλης. Ο Ποιμενάρχης αυτός προσπάθησε να κρατήσει τις ισορροπίες, με σύνεση και διάκριση και μετά από πολλή προσευχή, αδιαφορώντας για τις “εντυπώσεις” και παρά τις αντιδράσεις κάποιων, προχώρησε στην εν λόγω πράξη “ηθικής αυτοθυσίας”, όπως χαρακτηρίστηκε από τους Ιστορικούς».

Ο Μητροπολίτης Κωνστάντιος

Το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του Σεβασμιωτάτου αφιερώθηκε όμως στην συμβολή κληρικών από τη Θράκη στον αγώνα της Παλιγγενεσίας και κυρίως στη συμβολή του Μητροπολίτη Μαρωνείας Κωνστάντιου, του οποίου ο ανδριάντας κοσμεί τον προαύλιο χώρο του Ιερού Καθεδρικού Ναού της πόλεώς μας, από τον Νοέμβριο του 1981.

Ο Σεβασμιώτατος αναφέρθηκε λεπτομερώς στα σωζόμενα βιογραφικά στοιχεία του Μητροπολίτη Κωνστάντιου αλλά και τη δράση που ανέπτυξε για την επιτυχία της Επανάστασης του 1821 υπογραμμίζοντας πως «χαρακτηριστικό της ανησυχίας και του φόβου που προξενούσε στους Οθωμανούς ήταν ότι ακόμη και μετά την κοίμησή του, ο Εμπού Λουμπούτ πασάς μετέβη τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους στο Άγιον Όρος και ζήτησε ν΄ ανοίξουν τον τάφο του ιεράρχη, ώστε να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι ότι όντως εκεί ήταν το σκήνωμα του Κωνστάντιου και ότι η είδηση του θανάτου του δεν ήταν κάποιο τέχνασμα των επαναστατών». «Υπάρχει βέβαια» διευκρίνισε «και η ιστορικώς ατεκμηρίωτη άποψη ότι διέφυγε στη νότια Ελλάδα και ότι έλαβε μέρος στην Δ΄ Εθνοσυνέλευση στο Άργος το 1829, όμως το όνομά του δεν μαρτυρείται στα Πρακτικά αυτής».

«Υπάρχουν και άλλα ονόματα ιερωμένων που αγωνίστηκαν για την πίστη και την ελευθερία μας» συνέχισε ο Μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής και διευκρίνισε «όμως δυστυχώς οι ιστορικές πηγές είναι ελλιπείς και σώζονται ελάχιστες επίσημες μαρτυρίες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι και αυτοί οι “άγνωστοι” σ’ εμάς, είναι γνωστοί στον Παντεπόπτη Κύριό μας, ο οποίος τους ενέταξε στις αγκάλες του Αβραάμ, απονέμοντάς τους τον αμαράντινο της δόξης στέφανο του εθνομάρτυρος».

Ο Ιωαννίκιος ο Φιλικός και οι λοιποί κληρικοί αγωνιστές από τις Μητροπόλεις της Θράκης

«Μετά από ενδελεχή έρευνα», παρέθεσε ο Σεβασμιώτατος «εντοπίζουμε τον ιεροδιάκονο και μετέπειτα Μητροπολίτη της Ι. Μητροπόλεως Μαρωνείας, Ιωαννίκιο, ο οποίος γεννήθηκε στην Κομοτηνή. Κατηχήθηκε στη Φιλική Εταιρεία το 1819 από τον Παπαφλέσσα και ήταν ένας από τους πρωτεργάτες της Επαναστάσεως στην περιοχή της Ροδόπης και του Έβρου. Έγινε γνωστός ως «Ιωαννίκιος ο Φιλικός». Στον Μητροπολιτικό Θρόνο ανήλθε τον Φεβρουάριο του 1838 και ποίμανε την επαρχία μας έως την κοίμησή του το 1839, τα οστά του φυλάσσονται σήμερα στο οστεοφυλάκιο των επισκόπων στο κοιμητήριο της πόλεώς μας.

Άλλοι μεγάλοι κληρικοί-αγωνιστές του 1821, εκ των λοιπών Ι. Μητροπόλεων της ευρύτερης Θράκης είναι ο Μητροπολίτης Αδριανουπόλεως Δωρόθεος ο Πρώιος (ἀρχιερατεία: 1813-1821) ο οποίος σπούδασε στο Παρίσι, μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και απαγχονίστηκε στην Κωνσταντινούπολη, όπου βρισκόταν ως συνοδικός, στο πλαίσιο αντιποίνων των Οθωμανών για την έναρξη της Επαναστάσεως στις παραδουνάβιες ηγεμονίες. Μαζί του βρήκαν μαρτυρικό θάνατο ο Μητροπολίτης Δέρκων Γρηγόριος, ο Επίσκοπος Αγχιάλου Ευγένιος, ο Μητροπολίτης Μεσημβρίας Ιωσήφ, ο Επίσκοπος Μυριοφύτου Νεόφυτος και ο Επίσκοπος Γάνου και Χώρας Γεράσιμος. Ακόμη, στις Σαράντα Εκκλησιές απαγχονίστηκε μαζί με τους προκρίτους ο παπα-Κωνσταντίνος, ενώ στην Αδριανούπολη σφαγιάζονται στις 17 Απριλίου του 1821, την Κυριακή του Θωμά, ο Πρωτοσύγγελος της Ι. Μητροπόλεως Θεόκλητος και ο Σύγγελος, Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Αρζουμανίδης. Έτερη αξιολόγη μορφή, ήταν αυτή του Μητροπολίτου Σωζοπόλεως, Παϊσίου, ο οποίος τον Απρίλιο του 1821 όρκισε 5.000 περίπου αγωνιστές στον Ι. Ναό του Αγίου Ζωσίμου. Αιχμαλωτίστηκε από τους Οθωμανούς και αρνήθηκε ν΄ αποκηρύξει την Επανάσταση, με αποτέλεσμα ν΄ απαγχονιστεί και το σκήνωμά του να ταφεί κρυφά στην τοποθεσία «Κουρνιά», γνωστός με την ονομασία «τάφος του Δεσπότη», που το 1918 καταστράφηκε από τους Βουλγάρους. Μαζί με προκρίτους, απαγχονίστηκε στην Αγχίαλο και ο ιερέας Χατζηασλάνης Αντωνάκης Σκουλόγλου». «Τέλος», συμπλήρωσε ο τοπικός ποιμενάρχης «σημαντικότατη προσωπικότητα του Αγώνα ήταν και ο προκάτοχος του μαρτυρικού Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄, ο πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης Κύριλλος ΣΤ –ο και προστάτης του Ιερατικού Συνδέσμου της Μητροπόλεως μας– ο οποίος μαρτύρησε στην Αδριανούπολη στις 18 Απριλίου 1821 δι΄ απαγχονισμού».

«Καλούμαστε σήμερα σε καιρούς φαινομενικής ειρήνης να σταθούμε με αγωνιστικό φρόνημα αλλά και σύνεση»

Κλείνοντας την ομιλία του ο Σεβασμιώτατος προέτρεψε τους παριστάμενους κληρικούς: «Έτσι, κι εμείς, αγαπητοί πατέρες, έχοντας ως πρότυπα τους αγίους αυτούς άνδρες κληρικούς, καλούμαστε σήμερα σε καιρούς φαινομενικής ειρήνης να σταθούμε με αγωνιστικό φρόνημα αλλά και σύνεση, ν΄ αποφασίζουμε κατόπιν προσευχής, συμβουλεύοντας το ποίμνιό μας καταλλήλως, πορευόμενοι στην οδό της διάκρισης, όπως αυτή φανερώνεται στους λόγους του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ προς τον Επίσκοπο Σαλώνων Ησαΐα: «Να αγωνιστείτε, ο αγώνας εγγύς αλλά και να φυλάγεστε και η συμπεριφορά σας να είναι ανάλογη του χώρου στον οποίο βρίσκεστε».

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.