Η φωτια δεν αφησε αλωβητα τα κτιρια του σιδηροδρομικου Σταθμου Πολυανθου

Το από 10/9/1892 Αυτοκρατορικό Διάταγμα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εκχωρεί στην εταιρεία “Chemin de fer de la Jonction Salonique  – Constantinople” (Ενωτικός Σιδηρόδρομος ή απλώς JSC) το προνόμιο της κατασκευής και της εκμετάλλευσης της «ενωτικής» γραμμής που θα συνέδεε την Θεσσαλονίκη με το Δεδέαγατς, μετέπειτα Αλεξανδρούπολη, και την Κωνσταντινούπολη.

Τα κτίρια του Ενωτικού είναι χαρακτηριστικά, κάποια διασώζονται μέχρι σήμερα, και είναι κυρίως πέτρινα με κεραμοσκεπή. Οι σταθμοί αυτού του τύπου είναι εμφανείς σε όσους έχουν ταξιδέψει με τρένο, (τα προηγούμενα χρόνια), και στην Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, σε όλες τις μεγάλες πόλεις από τις οποίες διέρχεται ο Σιδηρόδρομος, (Δράμα, Ξάνθη, Κομοτηνή) καθώς και σε μικρότερους, αλλά σημαντικούς για την εταιρεία σταθμούς, με αρκετούς να σώζονται μέχρι σήμερα.

Η ιστορική σημασία των κτιρίων του Πολυάνθου

Ανάμεσα σε αυτούς είναι και ο σταθμός του Πολυάνθου, ο οποίος έχει εγκαταλειφθεί εδώ και δεκαετίες, ενώ σύμφωνα με τους σχεδιασμούς για το σιδηροδρομικό δίκτυο, θα γίνει παραλλαγή της χάραξης της υφιστάμενης σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ των οικισμών Ιάσμου και Πολύανθου, με συνολικό μήκος 7 περίπου χιλιόμετρα, στο τοπικό οδικό δίκτυο και την αντικατάσταση του σταθμού Ιάσμου και της στάσης Πολύανθου σε νέες θέσεις με βάση την οριστική μελέτη χάραξης που θα γίνει παράλληλα με την Εγνατία Οδό.

Όμως ο Σταθμός και τα κτίριά του έχουν χαρακτηριστεί, από το 2015, ως νεότερα μνημεία, διότι πρόκειται για κτίρια ειδικής χρήσης, τα οποία διατηρούν τα αυθεντικά μορφολογικά και κατασκευαστικά τους στοιχεία, είναι συνδεδεμένα με την κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη της περιοχής τους και κατά συνέπεια σημαντικά για την εξέλιξη της περιοχής από ιστορική, οικονομική και κοινωνική άποψη κατά το τέλος του 19ου και αρχές του 20ου αιώνα.

Πρόκειται για το κέλυφος του οικήματος ομάδος και Υπ/του του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πολύανθου, το κέλυφος του κτιρίου επιβατών του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πολύανθου και το κέλυφος της Σιδηράς Υδαταποθήκης του Σιδηροδρομικού Σταθμού Πολύανθου, τα οποία είναι, σύμφωνα με το έγγραφο της ανακήρυξης, φερόμενης ιδιοκτησίας της ΓΑΙΑΟΣΕ.

Η πυρκαγιά έφτασε στα κτίσματα

Δυστυχώς όμως, παρά την ανακήρυξη, δεν έχει γίνει καμία ιδιαίτερη παρέμβαση στα κτίρια, πέρα από την τοποθέτηση συρματοπλέγματος γύρω από αυτά, λόγω της επικινδυνότητάς τους για οποιονδήποτε εισέρχεται σε αυτά.

Την αργή καταστροφή που φέρνει ο χρόνος όμως, ήρθε να επιταχύνει η πρόσφατη καταστροφική πυρκαγιά, που έφτασε μέχρι το δυτικότερο κτίριο και κατέκαψε το περίβολό του.

Παρόλο που η φωτιά δεν έφτασε στο κεντρικό κτίριο του σταθμού, που βρίσκεται μερικά μέτρα πιο πέρα, φαίνεται πως δεν θα χρειαστεί και πολύς χρόνος ακόμα, μιας και το μεγαλύτερο μέρος της κεραμοσκεπής έχει καταρρεύσει, ενώ και οι τοίχοι του κτιρίου μάλλον θα την ακολουθήσουν σύντομα.

Δυστυχώς τα κτίρια του Πολυάνθου, παρά τον χαρακτηρισμό τους, έχουν αφεθεί στην τύχη τους, όπως και τα περισσότερα κτίρια των μικρότερων σταθμών της Θράκης, και παρά τις κατά καιρούς προτάσεις που έχουν υπάρξει για την αξιοποίησή τους, δεν έχει προχωρήσει κάποια από αυτές.

Χαρακτηριστικά να θυμίσουμε πως το 2008, η τότε Νομαρχία Ροδόπης, είχε προτείνει, ενόψει του παροπλισμού της γραμμής (που συνεχίζει να χρησιμοποιείται) μεταξύ Ιάσμου και Πολυάνθου, την πλήρη ανακαίνιση των κτιριακών υποδομών με τη μορφή και τον τύπο της αρχικής τους κατασκευής και τη δρομολόγηση μεταξύ των δύο σταθμών μικρών συρμών, ανοικτών, τουριστικού χαρακτήρα.

Στους παλιούς σταθμούς θα υπήρχαν διαρκείς ή κινητές εκθέσεις για την ιστορία των ελληνικών σιδηροδρόμων και την εξέλιξη της τεχνολογίας τους, καθώς και για τα αξιοθέατα και την ιστορία της περιοχής.

Περιττό να σημειωθεί πως η πρόταση αυτή δεν προχώρησε ποτέ, ενώ και από πλευράς ΓΑΙΑΟΣΕ δεν φαίνεται να υπάρχει κάποιος σχεδιασμός για το κτιριακό της απόθεμα.

Αξίζει να σημειωθεί πως η μόνη χρήση που άλλαξε τις τελευταίες δεκαετίες σε σιδηροδρομικούς σταθμούς στην περιοχή μας, ήταν σε αυτό της Βέννας, του οποίου οι αποθήκες μετατράπηκαν σε κέντρο κράτησης μεταναστών στις αρχές της χιλιετίας, και παρέμεινε σε αυτή την κατάσταση μέχρι τα μέσα του 2010, όταν και το κέντρο έκλεισε και οι αποθήκες εγκαταλείφθηκαν ξανά.

Οι ξεχασμένοι σταθμοί και στον Έβρο

Άλλωστε με την ίδια απόφαση με την οποία χαρακτηριζόταν νεότερα μνημεία τα κτίρια του Πολυάνθου, χαρακτηριζόταν και κτίρια σε τρεις σταθμούς του Έβρου: στην Κίρκη, στον Ποταμό και στο Πύθιο (που κατασκευάστηκε από τους Ανατολικούς Σιδηροδρόμους και έχει διαφορετική τεχνοτροπία).

Στον σταθμό Κίρκης χαρακτηρίστηκε νεότερο μνημείο η Κατοικία εργοδηγού και αρχιεργάτη, ενώ στο Σταθμό Ποταμού χαρακτηρίστηκαν νεότερα μνημεία ο Επιβατικός Σταθμός και οίκημα Σταθμάρχη στον όροφο, και το Κτίριο – αντλιοστάσιο.

Στον δε σταθμό Πυθίου, χαρακτηρίστηκαν ως νεότερα μνημεία το Κτίριο επιβατών και κατοικία Σταθμάρχη, το Παλιό Υπνωτήριο ή οίκημα διαβατηρίων και κατοικία Τούρκου Σταθμάρχη, το οίκημα Τούρκου Σταθμάρχη και κλειδούχου (1895), η Κατοικία κλειδούχου και η Αποθήκη εμπορευμάτων.

Και σε αυτές τις περιοχές όμως, οι σταθμοί έχουν εγκαταλειφθεί, και βρίσκονται σε διάφορες φάσεις αποδρομής, αφήνοντας ένα σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του σιδηροδρόμου της χώρας μας να ρημάζει, μαζί φυσικά με τις ίδιες τις υποδομές.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.