Η «αγνωστη» Υπερδνειστερια και η συνδεση της με την Ρωσοουκρανικη κριση

Την ώρα που ο πόλεμος επί Ουκρανικού εδάφους συνεχίζει να μαίνεται για διάστημα μεγαλύτερο των δύο μηνών, δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που υποστηρίζουν πως ένα νέο πιθανό σημείο ανάφλεξης αναδύεται και μάλιστα εκτός των συνόρων της Ουκρανίας.

Ο λόγος για την αποσχισθείσα Υπερδνειστερία, θεωρητικά Αυτόνομη Περιφέρεια ανήκουσα στην Δημοκρατία της Μολδαβίας, γειτνιάζουσα της Ουκρανίας όπου ήδη τις τελευταίες εβδομάδες, σύμφωνα με τις αρχές της περιοχής, σημειώθηκαν εκρήξεις σε κρατικά κτήρια, με το  Υπουργείο Άμυνας της Ουκρανίας να κάνει λόγο για «σχεδιασμένη πρόκληση» από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.

Επί της έντασης στην Υπερδνειστερία, που ελάχιστο χώρο «κέρδισε» στους τηλεοπτικούς μας δέκτες, αλλά και το πώς αυτή  μπορεί να «συνδυάζεται» με τον εν εξελίξει πόλεμο στην Ουκρανία μίλησε στο  «Ράδιο Παρατηρητής 94fm» ο κ. Κώστας Κατσιμίγας, καταθέτοντας την άποψή του ως  μελετητής της γεωγραφίας και της γεωπολιτικής του παρευξείνιου χώρου, εκκινώντας από την «γέννηση» της άγνωστης σε πολλούς «χώρας» στα σύνορα Ουκρανίας –Μολδαβίας, που υπήρξε ταραχώδης καθ’ όλη τη διάρκεια των τελευταίων δύο αιώνων.

Ως περιοχή «χρωστάει» το όνομά της  στον ποταμό Δνείστερο, μικρό μεν σε μέγεθος, γνωστό ωστόσο  και ιστορικό ποταμό.  Το 1792 η περιοχή μέχρι τον Δνείστερο περιήλθε στην τότε Ρωσική Αυτοκρατορία, ενώ λίγο μετά, το 1812, περιήλθε στην Ρωσική Αυτοκρατορία και η περιοχή της Βεσσαραβίας, δηλαδή περίπου της σημερινής Μολδαβίας. Αργότερα με τη δημιουργία της Σοβιετικής  Ένωσης  η περιοχή  Ανατολικά του Δνείστερου και όχι μόνο η σημερινή Υπερδνειστερία αλλά και ένα άλλο, ευρισκόμενο ανατολικότερα,  κομμάτι της σημερινής  Ουκρανίας αποτέλεσε μια  Αυτόνομη Σοβιετική Δημοκρατία η οποία όμως το 1940 και μετά τα όσα πολύ σημαντικά για την σύγχρονη ιστορία διημείφθησαν μεταξύ Σοβιετικής Ένωσης και  Γερμανίας, με κατάληξη το σύμφωνο Μολότοφ-Ρίμπεντροπ,  δημιουργήθηκε τελικά, μετά το 1945,  η Σοβιετική  Σοσιαλιστική Δημοκρατία της  Μολδαβίας στην οποία δόθηκε και ένα κομμάτι ανατολικά του Δνείστερου, η σημερινή Υπερδνειστερία στην οποία η παρουσία του ρωσικού στοιχείου ήταν διαχρονικά έντονη. Τα χρόνια της περεστρόικα παρατηρήθηκε ένταση των εθνικιστικών στοιχείων με τάσεις εθνοκάθαρσης με στοχοποιημένους κυρίως τους πολίτες ρωσικής καταγωγής. Έτσι με τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης υπήρχε ήδη ένα κλίμα δυσφορίας και εχθρότητας μεταξύ των πολιτών που κατοικούσαν στην Υπερδνειστερία και αυτών της υπόλοιπης, δυτικά του Δνείστερου, Δημοκρατίας της Μολδαβίας.

Ο ίδιος αναφερόμενος στην Υπερδνειστερία, έκανε λόγο για «μία στενή λωρίδα γης» η σύγχρονη ιστορία της οποίας ξεκινά το 1990 μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης. Τότε συγκροτήθηκε η  Δημοκρατία της Μολδαβίας  περιλαμβάνουσα και την αυτόνομη περιοχή της Υπερδνειστερίας,  με την οποία ωστόσο δεν είχε ιστορική συνέχεια δεδομένου ότι οι ευρισκόμενοι ανατολικά του Δνείστερου πολίτες ήταν κυρίως  Ρώσοι, Ουκρανοί και λιγότερο  Μολδαβοί. Ωστόσο οι πολίτες της περιοχής είναι εφοδιασμένοι με ρωσικά, μολδαβικά, ουκρανικά και αρκετά ρουμανικά διαβατήρια που χρησιμοποιούν κατά περίπτωση κινούμενοι με ασφάλεια σε όλο τον κόσμο. Σε  πολύ σύντομο χρονικό διάστημα μέσα στο 1990,  η περιοχή κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία της με επακόλουθο ένοπλες συγκρούσεις στις οποίες κερδισμένη βγήκε η Υπερδνειστερία με την υποστήριξη ρωσικών ενόπλων δυνάμεων. Τελικά το 1992 συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός που διατηρείται μέχρι σήμερα. Η Υπερδνειστερία είναι σήμερα ένα de facto ανεξάρτητο κράτος υποστηριζόμενο από την Ρωσία, που δεν έχει ωστόσο αναγνωριστεί  από την  Διεθνή Κοινότητα και είναι το μοναδικό κράτος στη Γη που φέρει στη σημαία του το σφυροδρέπανο.

«Σχέσεις κηδεμονίας»

Μέχρι και σήμερα όπως τόνισε ο κ. Κατσιμίγας οι σχέσεις Υπερδνειστερίας –Ρωσίας είναι «σχέσεις κηδεμονίας» εξηγώντας πως «η Ρωσία δεν αναγνώρισε την Υπερδνειστερία όπως έπραξε με άλλα de facto «κράτη», όπως η Αμπχαζία  η Νότια Οσετία και το Αρτσάχ, και τελευταία με το Ντονέτσκ και το Λουγκάνσκ, καθότι δεν ήθελε να διαταράξει τις σχέσεις της με την Δημοκρατία της Μολδαβίας που μέχρι πρόσφατα είχε φιλορωσικές κυβερνήσεις, διότι χρησιμοποιούσε τη Μολδαβία ως ενδιάμεση χώρα για τις συναλλαγές της με τη Δύση, διότι  δεν ανήκε  στο ΝΑΤΟ,  δεν “αλληθώριζε” πολύ προς τα εκεί, παρά τις σχέσεις λατρείας με την ομόγλωσση  Ρουμανία, ούτε βέβαια εντάχθηκε στην Ευρωπαϊκή  Ένωση, κατάσταση η οποία βόλευε την Ρωσία».

Η ισορροπία αυτή φαίνεται πως άλλαξε μετά και την πρόσφατη εκλογή της νέας προέδρου της Δημοκρατίας της Μολδαβίας  Μάγια Σαντού, η οποία πραγματοποιεί φιλοδυτική στροφή, την ώρα βέβαια που η Υπεδνειστερία παραμένει απόλυτα ελεγχόμενη από τη Ρωσία. Ο κ. Κατσιμίγας εξήγησε πως στην περιοχή βρίσκεται εγκατεστημένο ρωσικό εκστρατευτικό σώμα 1500 ανδρών, με πολύ βαρύ οπλισμό.

Στην περιοχή αυτή τον τελευταίο καιρό πραγματοποιούνται εκρήξεις  και δολιοφθορές σε κυβερνητικά κτήρια δίχως ακόμα να έχει διαλευκανθεί το αν οι ενέργειες αυτές αποτελούν Ουκρανικές  ή  Ρωσικές ενέργειες. Με το δεδομένο ότι μέχρι στιγμής οι στόχοι των επιθέσεων αυτών είναι ένα εγκαταλελειμμένο αεροδρόμιο, ή το κτίριο του Υπουργείου Ασφαλείας της Υπερδνειστερίας χωρίς ανθρώπινες απώλειες ή σοβαρές υλικές ζημιές,  δημιουργεί όπως τόνισε ο ίδιος αμφιβολίες για τον σκοπό των επιθέσεων. Μάλιστα ο κ.Κατσιμίγας εξήγησε πως από τη μία μπορεί να πρόκειται για ρωσικές ενέργειες, όπως επισημαίνουν αρκετοί ξένοι αναλυτές, προκειμένου η Ρωσία, επιρρίπτοντας την ευθύνη στην Ουκρανία, να νομιμοποιήσει μια δική της  επέμβαση προελαύνοντας από την Οδησσό προς την Υπερδνειστερία, γεγονός που θα σημάνει την πλήρη αποκοπή της Ουκρανίας από τη θάλασσα και τον οριστικό αποκλεισμό των τεσσάρων λιμένων της Οδησσού, που προηγούνται στις μεταφορές όλου του Παρευξείνιου χώρου», χωρίς ωστόσο ο ίδιος να αποκλείει το γεγονός η Ουκρανία να είναι αυτή η οποία δημιουργεί αυτές τις καταστάσεις έντασης  για να προκαλέσει μία μεγαλύτερη εμπλοκή της Δύσης  στην ρωσοουκρανική κρίση.

Ρωσική ή Ουκρανική προβοκάτσια;

Στο σημείο αυτό έγκειται όπως τόνισε και η προσωπική του ανησυχία καθώς όπως εξήγησε «η εμπλοκή της δύσης φανερά και πιο ξεκάθαρα στην ρωσοουκρανική κρίση μπορεί να οδηγήσει σε έναν παγκόσμιο πόλεμο ή σε μία κλιμάκωση ιδιαίτερα ανησυχητική».

«Η Ουκρανία δεν θα μπορούσε να έχει δημιουργήσει από μόνη της μία στρατιωτική μηχανή.  Ως κληρονόμος  χώρα της Σοβιετικής  Ένωσης πήρε κάποιο κομμάτι  απ’ την  στρατιωτική της μηχανή αλλά στα 30 χρόνια που ακολούθησαν δεν θα μπορούσε να φτιάξει μια αποκλειστικά δική της  μηχανή και βέβαια μέχρι στιγμής, στο πλαίσιο του εν εξελίξει πολέμου αλλά και προγενέστερα έχει δεχθεί πολύ σημαντική στρατιωτική βοήθεια από την Δύση κυρίως σε τεχνολογία», υποστήριξε, υπενθυμίζοντας και την συνεχιζόμενη «απέλπιδα», όπως την χαρακτήρισε, προσπάθεια από πλευράς του Ουκρανού Προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι, για μεγαλύτερη εμπλοκή της Δύσης στον πόλεμο.

«Από την μια πλευρά μπορεί η Ρωσία να προκαλεί αυτήν την ένταση  στην Υπερδνειστερία για να  νομιμοποιήσει μία πιθανή εισβολή, γεγονός που θα οδηγήσει σε επιπλέον συνέπειες και κρίση, από την άλλη όμως ενδεχομένως να έχουμε μια πρόκληση που κάνει η Ουκρανία για να επιζητήσει μεγαλύτερη παρέμβαση της Δύσης, γεγονός  ακόμα πιο ανησυχητικό για μια κλιμάκωση του πολέμου που τότε δεν θα δούμε μόνο την βενζίνη στα 2.50 ευρώ, αλλά ελλείψεις σε βασικά είδη, στην ενέργεια κ.ο.κ.» πρόσθεσε.

«Θα πρέπει να προσέξουμε ιδιαίτερα τις οικονομικές συνέπειες του πολέμου, όχι μόνο σε επίπεδο τιμών των διεθνών χρηματιστηρίων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο), αλλά και τις συνέπειες στις διμερείς σχέσεις της Ελλάδας μας τις εμπόλεμες χώρες στο επίπεδο του τουρισμού και της αγοράς ή της πώλησης αγροτικών προϊόντων και βασικών βιομηχανικών προϊόντων όπως ο χάλυβας, το τσιμέντο, η πίσσα, τα ορυκτέλαια και τα λιπάσματα» εξήγησε.

Κλείνοντας, ερωτηθείς σχετικά με την επιρροή και το «αποτύπωμα» του πολέμου, ο κ. Κατσιμίγας εξέφρασε την άποψη πως η καλύτερη άμυνα που θα μπορούσαμε να έχουμε ως χώρα είναι αυτή της «γνώσης» καλώντας τους πολίτες να παραμένουν ενημερωμένοι.

Ακολουθήστε το paratiritis-news.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις.